Morgunblaðið - 28.03.1995, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 28. MARS 1995 C 5
KOSNIIMGAR 8. APRÍL
hafa atvinnuleysi að vissu marki. í
öllum löndum sem alfarið byggja á
markaðshyggju er atvinnuleysi hag-
stjórnartæki, til þess notað að halda
niðri almennum launum og veldur
um leið miklum launamun því há-
launastéttir lenBa aldrei inni í þessu.
Þær njóta hins vegar nær alltaf
hagnaðar af hagræðingunni marg-
frægu en þessi sama hagræðing veld-
ur í flestum tilfellum uppsögnum
láglaunafólks eða verri kjörum.
Á íslandi kemur þessi stefna Al-
þýðuflokks og Sjálfstæðisflokks fram
í gifurlegum völdum Vinnuveitenda-
sambandsins. Um leið er dregið sem
mest úr mætti verkalýðshreyfingar-
innar. Það er stefna áhrifamanna
núverandi ríkisstjórnar að helst eigi
að banna launafólki að skipuleggja
sig í samtökum.
Afl til áhrifa
Fyrir nokkrum árum var rekinn
mikill áróður fyrir því að menn sem
væru í forsvari fyrir verkalýðshreyf-
inguna ættu ekki að vera inni á Al-
þingi. Þessi barátta gegn verkalýðs-
hreyfingunni bar árangur. Og afleið-
ingarnar hafa ekki látið á sér standa.
Forystumennirnir voru ekki lengur
að „flækjast fyrir“ og völd launþega-
hreyfinganna rýrnuðu að sama skapi.
Það er nefnilega á Alþingi sem
kjörin ráðast.
Óháðir leggja mikla áherslu á að
fulltrúum launafólks fjölgi á þingi
þjóðarinnar. Það er sú leið sem verð-
ur að fara til að vega á móti ofur-
valdi fjármagnsins, sú leið sem verð-
ur að fara til þess að leiðrétta það
gifuriega misrétti sem er að festa
rætur í íslensku samfélagi.
í menntamálum þjóðarinnar hefur
ástandið sífellt verið að versna á
þessu kjörtímabili. Þar er búið að
skera niður flármagn um 2.000
milljónir — tvo milljarða frá 1991.
Stefnan þar er sú sama og í öðrum
málum er varða hag almennings,
það á að einkavæða menntunina og
þá sjá menn hveijir munu eiga kost
á góðri menntun þegar frammí sæk-
ir.
Það er þjóðfélag af þessum toga
sem hér hefur verið lýst og núver-
andi stjómarflokkar beita sér fyrir
að verði ráðandi, sem við viljum koma
í veg fyrir. Óháðir hafa þess vegna
tekið höndum saman við Alþýðu-
bandalagið í baráttunni fyrir meira
réttlæti. Við vitum að margir hafa
beðið eftir tækifæri til þess að leggja
slíkum málum lið og opna nýja mögu-
leika til áhrifa. Um allt land hafa
nýir kraftar komið til liðs. Síðan
þessi hópur óháðra varð ljós í hugum
fólksins, sem verulegt afl til áhrifa,
þá fjölgar liðsmönnunum stöðugt.
Þeir eru ekki að binda sig í flokki.
Þeir eru að binda sig málefnum og
mynda um þau öfluga samstöðu.
Þeir eru að byggja upp.
Höfundur erfyrrv. skólastjóri.
Efling sjávarbyggða
MIKLIR erfiðleikar steðja nú
að mörgum sjávarútvegsbyggðum
þar sem fiskvinnslufyrirtæki hafa
orðið gjaldþrota og önnur eiga í
vaxandi rekstrarerfíðleikum. Þetta
ástand samhliða sífellt þrengri
aflaheimildum skapar víða mikla
óvissu og stöðnun í nauðsynlegri
framþróun höfuðatvinnugreinar
þessara byggða við nýjar aðstæður
í markaðsmálum þar sem okkur
er lífsnauðsyn að skapa meiri verð-
mæti með aukinni fullvinnslu af-
lans í landi. Nauðsynlegar breyt-
ingar í framleiðsluháttum fyrir-
tækjanna kalla á aukið ijármagn
til tímabærrar aðlögunar ef þau
eiga ekki að missa af lestinni.
Framtíð margra sjávarbyggða er
því ótryggð ef ekkert verður gert
til breytinga á stjómun fiskveiða
sem orsakað hafa m.a. ranga eign-
artilfærslu aflaheimilda frá þess-
um sveitarfélögum, fólksins þar í
fiskvinnslunni í landi og sjómann-
anna sem þar búa.
Dánarvottorð kvótakerfisins
Fullreynt er að meginmarkmi'
kvótakerfisins hafa ekki náðst, að
vernda og byggja upp nytjastofn-
ana. Þess í stað hefur það fært
til fjármuni frá almenningi til örf-
árra sægreifa sem maka krókinn
meðan sjávarbyggðunum blæðir
hægt út ef ekkert verður að gert
til að stöðva hráskinnsleikinn sem
birtist okkur sem hagsmunagæsla
hinna örfáu á kostnað sjómanna,
fískvinnslufólks og sveitarfélaga
sem eiga allt sitt undir fiskveiðum
og vinnslu. Sífellt fleiri hljóta það
ömurlega hlutskipti að verða leig-
uliðar með orkukostnaði meðan
kvótinn færist á sífellt færri hend-
ur svokallaðra sægreifa í skjóli
sterkra stjórnmálaflokka sem nán-
ast virðast vera málpípur sægreif-
anna. Sömu flokkar höfnuðu því
fyrir nokkrum vikum að festa það
ákvæði í stjórnarskrána að þjóðin
ætti auðlindina, fískimiðin og
fískistofnana kringum landið.
Þessi öfl gera nánast grín að þjóð-
inni með því að reyna að tryggja
þennan ósóma í sessi með veðsetn-
ingarlögum pg jafnvel erfðarétti
hinna fáu. Ósvífnin á sér engin
takmörk, ætlar sér jafnvel út yfír
gröf og dauða.
Tillögur Alþýðuflokksins
Alþýðuflokkurinn hefur sýnt í
orði og verki að hann gætir al-
mannahagsmuna í
þessum málum sem
og öðrum. Hann hefur
ekki þurft að fram-
kvæma neina „lík-
þornapólitík", við
erum ekki bundnir
sérhagsmunum hinna
fáu. Okkur er ljós há-
skinn sem steðjar að
sjávarbyggðunum og
viljum þar snúa vörn
í sókn með eftirfar-
andi leiðum: Með
löggjöf skal komið í
veg fyrir að kvóti
safnist á fárra hendur.
Við viljum tryggja
sameign þjóðarinnar allrar á auð-
lindum sjávar með því að binda
ákvæði um slíkt í stjórnarskrá.
Tryggja þarf stöðu krókaveiða og
vertíðarbáta, takmarka veiðar tog-
ara á grunnslóð og stöðva fjölgun
frystitogara uns fiskistofnar rétta
úr kútnum. Tryggja verður að
enginn hvati sé til þess að fiski
sé hent á hafí úti, þvert á móti
sé hann færður í þjóðarbúið, t.a.m.
að 70-80% af verðmæti haps renni
til eflingar veiðieftirlits og rann-
sókna Hafró en afgangur skiptist
Gjörbreyta verður
kvótakerfinu, segir
Sveinn Þór Elinbergs-
son, enda hefur
það brugðist sem
stjórntæki.
á milli útgerðar og sjómanna. Við
höfnum því að fangelsa menn
fyrir vikið eins og sjávarútvegs-
ráðherra lagði til. Við viljum koma
á veiðileyfagjaldi, sem nýtist um
leið sem stjórntæki, sem grund-
vallaðist ýmist á sókn eða afla.
Þeir sem veiða fisk til vinnslu í
landi greiði lægra en aðrir, frysti-
togarar greiði hærra gjald en ís-
fisktogarar. Þannig ýti kerfið
undir vinnslu aflans í landi. Með
stækkun fiskistofna verði viðbót-
araflaheimildum úthlutað gegn
slíku gjaldi. Við viljum að gerðir
verði alþjóðlegir samningar um
veiðar utan fiskveiðilögsögunnar
og veiðar á flökku-
stofnum. Við viljum
stuðla að þátttöku ís-
lendinga í erlendum
sjávarútvegi og nýta
þar þekkingu okkar
og reynslu til að auka
hlutdeild okkar í fis-
kverslun heimsins.
Við viljum leyfa er-
lenda fjárfestingu í
íslenskum sjávarút-
vegi, að uppfylltum
ströngum skilyrðum.
Við viljum stórefla
rannsóknir á fiski-
fræði, einkum vist-
kerfi hafsins og sam-
spil þess við aðra þætti náttúrunn-
ar. Sérstaklega rannsóknum á
áhrifum einstakra veiðarfæra á
lífríki hafsins. Verði það m.a. fjár-
magnað að hluta af veiðileyfa-
gjaldi. Við viljum stefna að því að
allur afli á íslandsmiðum fari um
íslenskan markað, þar sem því
verður við komið.
Vörn í sókn
Alþýðuflokkurinn vill gjör-
breyta núverandi kvótakerfi sem
stjórntæki fiskveiða. Áríðandi er
að slíkar breytingar taki sem
skemmstan tíma, ekki lengur en
4-5 ár. Niðurstaðan af aflamarki
í blönduðum botnfiskveiðum hefur
alls staðar reynst hin sama: sóun
á verðmætum, löndun fram hjá
vigt, versnandi afkoma útgerðar
bátaflotans og síminnkandi fiski-
stofnar. Vaxandi efasemdir vís-
indamanna og annarra eru nú um
að hægt sé að stjórna raunveruleg-
um afla, án þess að takmarka
sókn og úthald. Leiddar hafa verið
að því líkur að um 100 þúsund
tonnum sé hent í sjóinn árlega á
íslandsmiðum, þar af séu um 30
þúsund tonn af þorski. Þetta er
ekki einungis óveijandi sóun á
verðmætum heldur kemur það
einnig í veg fyrir að hægt sé að
sinna rannsóknum á nothæfum
gögnum fískifræðinga. Þarf frek-
ari vitnanna við um andarslitur
kvótakerfisins?
Ólafsvíkurfundurinn
12. mars sl.
Alþýðuflokksmenn á Vestur-
landi stóðu fyrir fundi um þessi
mál hér í Ólafsvík sunnudaginn
12. mars sl. Þar fluttu stofnvist-
fræðingur, sjávarlíffræðingur og
tölfræðingur frá Hafró og LÍÚ
gagnmerk erindi um fiskverndun-
arstefnuna. Fundinn sátu yfír 60
manns, aðallega sjómenn, skip-
stjórar og fiskverkendur. Margt
merkilegt kom fram um ástand
þessa undirstöðuatvinnuvegs okk-
ar hér í sjávarbyggðunum og hvers
megi vænta að óbreyttu ástandi.
Fundarmenn samþykktu einróma
ályktun þar sem m.a. kofn fram
að fundarmenn krefðust þess að^
Hafró gerði úttekt á áhrifum frið-
unar Breiðafjarðar fyrir öllum
veiðarfærum utan önglaveiða.
Þessi friðun var sett á 1972 að
frumkvæði sjómanna og útgerðar-
manna á Snæfellsnesi. Þá skorar
fundurinn á stjómvöld að meira
fjármagni verði varið til rannsókna
Hafró á ástandi nytjastofna og að
fjármagna megi slíkar rannsóknar
m.a. með aflagjaldi þess fiskjar
sem teldist undirmál eða meðfísk-
ur í stað þess að hvetja menn til
að henda honum eins og kvóta-
kerfið býður upp á. Þá ítrekuðu
fundarmenn nauðsyn þess að
Hafró og stjórvöld hefðu meira
samráð og samvinna eyddi vax-
andi tortryggni þessara aðila.
Ennfremur skoruðu fundarmenn á
stjórnvöld að efla starfsemi Hafró
í Ólafsvík. Vísindamenn jafnt sem
sjómenn fóru betur upplýstir um
sjónarmið hvors annars af þessum
tímamótafundi í Ólafsvík.
Sækjum fram
Ef sjávarbyggðir þessa lands
eiga að tryggja tilveru sína, af-
komu og öryggi þeirra sem þar
búa, verðum við að taka höndum
saman og hrinda oki kvótaófreskj-
unnar af herðum okkar. Þetta er
meginkosningamál okkar Alþýðu-
flokksmanna og hér eftir sem
hingað til sú auðsuppspretta sem
íslensk tilvera byggist á. Við höf-
um fískimiðin, bátana, fiskverkan-
ir, vélar og þjálfað þekkingarfólk
og hafnarmannvirki; alla aðstöðu
og fjárfestingu okkar til áfram-
haldandi búsetu í sjávarbyggðum.
Látum ekki kippa undan okkur
fótunum. Beijumst fyrir sjálfsögð-
um rétti okkar gegn þessu órétt-
læti.
Höfundur er aðstoðarskólastjóri í
Ólafsvík og skipar 2. sætið á
framboðslista Alþýðuflokksins í
Vesturlandskjördæmi vegna '
Alþingiskosninganna 8. apríl nk.
Sveinn Þór
Elinbergsson
Öryggi fyrir aldraða
Sérhæfíngin hefur haft
það í för með sér að
fólki hefur verið skipt í
hópa t.d. eftir aldri.
Ýmsir þættir svo sem
markaðshyggjan hafa
síðan ákveðið hvað
þessum eða hinum ald-
urshópnum hentaði
jafnvel án þess að leitað
hafi verið álits viðkom-
andi aðila hvað þá þeir
hafðir með í ráðum við
ákvarðanatökuna.
Það er t.d. skilgreint
í lögum hvenær viðkom-
andi einstaklingur verð- _ ......
ur „aldraður" og þar Sigurbjörg alfarið fyrir okkar hags-
með breytist staða hans Björgvindóttir munamálum.
Framsóknarflokkurinn býður að
tryggja að allir haldi
reisn þótt aldur færist
yfir og að öldruðum
verði tryggð viðeigandi
þjónusta eins nálægt
þeirra eigin óskum og
framast er unnt.
Fólk í fyrirrúmi
I því æskudýrkunar-
samfélagi sem við lifum
í verðum við, sem komin
erum yfír miðjan aldur,
að standa vörð um okk-
ar eigin velferð. Við
getum ekki og eipm
ÞANN 8. apríl gengur þú, lesandi
góður, í kjörklefann og velur þér
fulltrúa til að fara með fjöregg þjóð-
ar okkar næsta kjörtímabil. Vegna
þess á ég erindi við þig og einnig
vegna þess að ég hef áhyggjur af
því hversu stjómmálamenn láta sig
litlu varða málefni eldri borgara í
þessari kosningabaráttu.
Að eldast á íslandi
Vissulega er vel búið að eldri borg-
urum hér á landi, ef við miðum við
mörg önnur samfélög. Margt mætti
þó betur fara í þessum málaflokki,
svo ég, sem er komin yfir miðjan
aldur, geti verið örugg um að mér
verði tryggð sú heilsugæsla og fér
lagslega þjónusta sem ég tel að allir
verði að eiga vísa þegar þess gerist
þörf.
Við erum ung, fámenn þjóð og hér
á landi hefur fæðingartíðni verið há
allt fram á síðasta áratug. Það er
því augljóst að fjöldi aldraðra á eftir
að verða hlutfallslega mun hærri hér
á landi eftir 20 ár en hann er í dag.
ísland er nútímasamfélag sem ein-
kennnist af hraða og sérhæfingu.
í þjóðfélaginu.
I stað þess að vera ábyrgur þjóð-
félagsþegn verður hann næstum
ósjálfráða — ákvarðanir eru teknar
fyrir hann — það er ráðskast með
einstaklinginn og einhveijir sérfræð-
ingar úti í bæ telja sig vita miklu
betur en hann sjálfur hvað sé honum
fyrir bestu. Þessu viljum við fram-
sóknarmenn breyta. Við viljum
þessu sinni fram undir kjörorðinu
„Fólk í fyrirrúmi".
Með því viljum við framsóknar-
menn undirstrika að stjórnmál snú-
ast um fólk og stjórnmálamenn eru
fulltrúar fólksins í landinu.
Ég hræðist þá staðreynd að tengsl
hinna kjörnu fulltrúa sem nú leita
eftir endurkjöri til að fara með fjör-
egg þjóðarinnar eru svo lítil við fólk-
ið í landinu, hð þeir fullyrða hvað
eftir annað að hér sé almenn velmeg-
un á meðan þúsundir vinnufærra
manna ganga atvinnulausar. Og
þessir fulltrúar fólksins í landinu
virðast heldur ekki vita að það er
staðreynd að margir sem hafa at-
vinnu verða að leita aðstoðar til að
hafa fyrir nauðþurftum.
Það er kaldhæðni að félagslega
húsnæðiskerfið sem talsmenn jafn-
aðarstefnunnar byggðu upp hefur
I því æskudýrkunar-
samfélagi sem við lifum
í, segir Sigurbjörg-
Björg’vinsdóttir, verð-
um við, sem komin erum
yfir miðjan aldur að
standa vörð um okkar
eigin velferð.
átt verulegan þátt í því að skapa hér
raunverulega fátækt.
Framsóknarmenn leggja áherslu á
að skapa hér ný atvinnutækifæri og
í stefnu flokksins er gerð ítarleg
grein fyrir hvernig slíkt má verða.
Framsóknarmenn vilja jöfnuð og frið
um menntastefnuna.
Framsóknarflokkurinn leggur
áherslu á að afkoma fy'ölskyldna
þessa lands verði tryggð svo þær
geti sinnt því mikilvæga hlutverki
sem þeim er ætlað.
Við viljum að æskan tileinki sér
visku, þekkingu og reynslu eldri
borgara. Á sama hátt trúum við að
í æskunni búi sá þróttur og það þor
sem rutt getur brautina inn í framtíð-
ina.
Þú átt næsta leik
Listi framsóknarmanna á Reykja-
nesi hefur vakið nokkra athygli. Við
sem skipum efstu sætin á þessum
lista komum óþreytt til starfa, enda
þótt við höfum öll langa reynslu í
stjórnunar- og félagsmálastörfum.
Ég hvet þig lesandi góður til að
hugsa þig vel um áður en þú tekur
jafn mikilvæga ákvörðun og að
nýta þinn rétt til að velja þér full-
trúa sem stjórna eiga landinu næstu
fjögur ár. Þú átt leikinn í kjörklef-
anum þann 8. apríl. Það veit enginn
nema þú sjálfur hvar þú setur x-ið
þitt.
Höfundur skipar 6. sæti á lista
framsóknarmanna á Reykjanesi.