Morgunblaðið - 29.03.1995, Blaðsíða 1

80 SÍÐUR B/C/D/E/F
74. TBL. 83. ÁRG.
MIÐVIKUDAGUR 29. MARZ 1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Lax í felu-
búningí
Ósló. Morgunblaóid.
Æ FLEIRI framleiðendur á niður-
soðnum laxi í Noregi hafa ákveðið
að f|'arlægja allt sem minnir á upp-
runalandið af umbúðum sem sendar
verða á markað á Ítalíu. Ástæðan
er ótti framleiðendanna við sölu-
hrun vegna mótmæla við hval- og
selveiðar Norðmanna.
Stjórnarmenn í Norconserv, sam-
tökum framleiðanda á niðursuðu-
vörum, segja að sú ákvörðun
norskra stjórnvalda að leyfa selveið-
ar kunni að verða til þess að neyt-
endur á Ítalíu, í Ástralíu og Suður-
Afríku hunsi norskar vörur.
Nafn Noregs kemur hvergi fram
á vörum sem seldar eru til Ítalíu
fyrir jafnvirði milljarðs ísl. kr. á ári.
Reuter
Smakkað
á Semtex
UNG stúlka smakkar á Semtex,
gulleitum svaladrykk sem fyrir-
tækið Pinelli hyggst se^ja og mun
hann vera hlaðinn koffeini.
Myndin var tekin við skrifstofu
KLM-flugfélagsins hollenska á
Vaclav-torginu í Prag. Alræmt
sprengiefni, er mjög hefur verið
notað af hryðjuverkamönnum í
tilræðum gegn flugvélum, ber
sama heiti og drykkurinn. Ráða-
menn Pinelli ætla þó einkum að
reyna að fá flugfélög til að selja
drykkinn i vélum sínum. Þeir
segja að tékkneska fyrirtækið
Synthesia hafi ekki einkarétt á
heitinu nema um sé að ræða
sprengiefnaframleiðslu.
Bosníumúslimar sækja fram við Tuzla
Hart barist um
fjarskiptamastur
Sarajevo, Tuzla, Stokkhólmi. Reuter.
BOSNÍSKI stjórnarherinn og sveitir
Serba áttu í hörðum átökum í gær
við borgina Tuzla þar sem barist
var um yfirráð yfir mikilvægu fjar-
skiptamastri. Áskorunum Samein-
uðu þjóðanna um að bardögum verði
hætt hefur ekki verið sinnt.
Stjórnarherinn hefur unnið nokk-
urt land í átta daga sókn sinni gegn
Serbum við Tuzla og er megin-
markmiðið að ná afar mikilvægu
fjarskiptamastri í Majevica-hæðun-
um. Stjórnar það mestöllu símasam-
bandi og sjónvarpssendingum til
norðurhluta Bosníu og er auk þess
einn stærsti hlekkurinn í hernaðar-
legum fjarskiptum Serba.
90% af fjarskiptum
Serba
í síðustu viku sprengdu Serbar
upp fjarskiptamastur á Vlasic-fjalli
í Mið-Bosníu áður en það félli í hend-
ur stjómarhermönnum en um þessi
tvö möstur hafa farið 90% af fjar-
skiptum Serba.
Samningaviðræður í grálúðudeilunni við Kanada
Spænsku skípin
byijuð að veiða
Bretar munu beita neitunarvaldi gegn refsiaðgerðum ESB
Reuter
BRIAN Tobin, sjávarútvegsráðherra Kanada, tekur nú þátt í
ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í New York um úthafsveiðar.
Hann stendur hér ásamt kanadískum eftirlitsmanni við hluta
úr smáriðnu trolli spænska togarans Estai og heldur á loft
undirmáls-grálúðu úr afla togarans til að sýna fréttamönnum
fram á að ásakanir um rányrkju Spánverja séu á rökum reistar.
Brussel, Madrid. Reuter.
SPÆNSKU togararnir á grálúðu-
miðunum við Kanada hófu aftur
veiðar í gær undir verndarvæng
varðskips en skipherra þess hefur
fyrirmæli um að hindra „með öllum
ráðum“, að togari verði tekinn. Full-
trúar Kanadastjórnar og Evrópu-
sambandsins, ESB, tóku aftur upp
viðræður í gær um lausn á deilunni.
Spænsku skipin á grálúðuveiðun-
um eru 19 og sagði skipstjóri eins
þeirra, að öll væru byrjuð að veiða.
Halda þau sig nærri spænska varð-
skipinu Vigia og ESB-skipi, sem
fylgist með veiðunum, en skammt
undan eru fimm kanadísk varðskip.
Julian Garcia Vargas, varnar-
málaráðherra Spánar, sagði á
mánudag, að skipherra Vigia og
annars varðskips, sem er á leið á
miðin, hefðu fyrirmæli um að gæta
togaranna „með öllum tiltækum
ráðum". Kvað hann ekki hægt að
útiloka, að til alvarlegra atburða
gæti dregið.
Andstaða við refsiaðgerðir
Búist er við, að sendiherrum
ESB-ríkjanna verði kynntar hugs-
anlegar refsiaðgerðir gegn Kanada
á morgun en háttsettur, breskur
embættismaður sagði í gær, að
breska stjórnin myndi beita neitun-
arvaldi gegn þeim ef til kæmi. Sagði
hann, að þýska stjórnin væri einnig
andvíg refsiaðgerðum enda væru
þær brot á reglum Alþjóðaviðskipta-
stofnunarinnar, WTO.
Skýrt var frá því í Haag í gær,
að Spánveijar hefðu formlega höfð-
að mál á hendur Kanadastjórn
vegna töku togarans Estai. Dóms-
málaráðherra Kanada sagði alþjóða-
dómstólinn ekki hafa lögsögu í mál-
inu.
-------» ♦---------
Tsjetsjníjustríðið
Breiðast
Sijórnvöld kommúnista í Kína ákveðin í að beita markaðslausnum
Gjald fyrír náttúruauðlindir
Peking. Reuter.
KÍNVERSK stjómvöld, sem keppast nú við að
koma á markaðsbúskap í landi sínu þótt sósíal-
ismi eigi að heita við lýði, hafa að sögn blaðsins
China Daily ákveðið að taka gjald af þeim er
nýta helstu náttúruauðlindir landsins. Verða
markaðslögmálin framvegis látin ráða því hver
fær afnotarétt af þeim.
„Uppstokkun á gamla kerfínu er besta leiðin
til að Kína komist út úr sídýpkandi auðlinda-
kreppu, sem er að verða ein helsta hindrunin í
vegi þróunar Kína inn í næstu öld,“ er haft eft-
ir Pan Yue, aðstoðarforstjóra ríkiseignastofnunar
Kína. Hingað til hefur sú regla verið viðhöfð að
sá er fyrst rakst á auðlind fékk að nýta hana.
Hinu nýja kerfí er ætlað að vemda náttúruleg-
ar auðlindir Kína og koma í veg fyrir tilviljana-
kennda nýtingu og rányrkju. Pan sagði núver-
andi fyrirkomulag stuðla jafnt að lágri fram-
leiðni sem of mikilli orkunotkun. Ofnýting hefur
einnig haft alvarleg áhrif á gróðurlendi en um
660 þúsund hektarar af graslendi verða upp-
blæstri að bráð árlega í Kína.
Þá starfa um 100 þúsund gullgrafarar ólög-
lega víða um landið og er talið að það kosti rík-
ið þijú tonn af gulli árlega. Af 9.000 stórum og
meðalstórum námufyrirtækjum landsins eiga
rúmlega 70% í deilum um námuréttindi og eignar-
rétt á landi.
Nú er ætlunin að tilgreina og skrá eignarrétt
á auðlindum. Búin verður til verðskrá sem nær
til nýtingar auðlinda á borð við jarðnæði, auðlind-
ir hafsins, skóga, kol, gull og aðra málma, að
sögn kínverskra embættismanna.
átökin út?
Búdapest. Reutcr.
ISTVAN Gyarmati, fulltrúi Öryggis-
og samvinnustofnunar Evrópu, OSE,
er nýkominn úr ferð til Kákasushér-
aða Rússlands. Hann sagði á frétta-
mannafundi í gær að vaxandi hætta
væri á því að átökin í Tsjetsjníju
breiddust út.
Gyarmati taldi einkum hættu á
að rússneskir hermenn, sem sækja
fram í átt til landamæra Tsjetsjníju,
lentu í átökum í Ingúsetíu og Dag-
estan, sem eru sunnan og austan
við uppreisnarhéraðið. Ingúsetar eru
múslimar eins og Tsjetsjenar og
náskyldir þeim; í Dagestan býr fjöldi
Tsjetsjena. Gyarmati sagði Rússa
hafa ráðist á skotmörk í báðum
grannhéruðunum.