Morgunblaðið - 31.03.1995, Blaðsíða 24

24 C FÖSTUDAGUR 31. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Ljósmynd/Sigurður Sigurðarson
SUMARHÚS eða vetrarvirki? Sum orlofshús eru orðin heilsárs-
hús og svo vel útbúin, að þau má nota jafnt vetur sem sumar.
Þessi vetrarmynd er af fjallaskála Útivistar á Fimmvörðuhálsi í
1100 metra hæð. Skálinn er nýttur jafnt vetur sem sumar.
ÞESSI sumarbústaður er til sölu hjá fasteignasölunni Garði. Hann
er 50 ferm. og stendur á ca 1/2 ha grónu landi skammt frá Hvítá
og í 4-5 km fjarlægð frá Selfossi. Á þennan bústað eru settar
. 3,3 millj. kr. með innbúi.
Timi sumarhusanna framwndan
IJppsveitir Arnes-
sýslu, Kjósin og Borgar-
Qörður efHrsóttust
Það má gera ráð fyrir töluverðrí hreyfingu á
sumarhúsamarkaðnum, segir Magnús Leópolds-
son fasteignasali og í hertu eftirliti með sumar-
húsasmíði felst þýðingarmikil neytendavemd,
segir Ami Jóhannsson, viðskiptafræðingur hjá
Samtökum iðnaðarins.
Fjöldi umsókna um sumarhúsabyggingar
í uppsveitum Árnessýslu 1983-1994
1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994
LANG fjölmennasta sumarhúsabyggðin er í uppsveitum Árnes-
sýslu, en þar eru nú tæplega 3.000 bústaðir, þar af rúmlega 1.300
í Grímsneshreppi einum. Þessi teikning sýnir umsóknir um sumar-
húsabyggingar í uppsveitum Árnessýslu, sem ná yfir 8 hreppi, á
tímabilinu 1983-1994 og er byggð á upplýsingum byggingafulitrú-
ans á þessu svæði. Flestar voru umsóknirnar á árunum 1988-
1989, en þá voru þær 233 hvort árið um sig.
SUM ARHÚ S AM ARKAÐURINN
hefur farið rólega af stað að þessu
sinni og það má sennilega kenna
tíðafarinu. Færðin hefur ekki verið
það góð, að fólk hafí getað farið
á venjulegum fólksbílum austur í
sveitir og upp í Borgarfjörð, hvað
þá lengra. Úndanfarin ár hefur
hins vegar verið fremur hagkvæmt
að kaupa notuð sumarhús, því að
framboð á þeim hefur verið tölu-
vert. Verð á notuðum bústöðum
hefur ekki hækkað, þó að það
hafí ekki beinlínis lækkað heldur
miðað við það að kaupa lóð og
láta byggja fyrir sig nýtt sumar-
hús.
etta kom fram í viðtali við
Magnús Leópoldsson, fast-
eignasala í Fasteignamiðstöðinni,
en þar eru 50-60 sumarhús á sölu-
skrá. — Síðustu
daga hef ég fundið
fyrir vaxandi
áhuga hjá fólki á
sumarhúsum og á
ekki von á öðru en
að eftirspurn verði
mikil eins og und-
anfarin ár. Eg geri
því ráð fyrir tölu-
verðri hreyfingu á sumarhúsa-
markaðnum.
Að sögn Magnúsar eru eftirsótt-
ustu sumarhúsasvæðin eftir sem
áður þau, sem eru í góðu ökufæri
frá höfuðborgarsvæðinu, einkum
Grímsnesið og uppsveitir Árnes-
sýslu, Kjósin og Borgarfjörður.
Margir leggja áherzlu á, að til stað-
ar sé rafmagn og heitt vatn. Þá
skiptir það líka máli, að ekki sé
langt í sundlaug og verzlun og
annað af því tagi. Hestamenn
sækjast eftir góðri aðstöðu fyrir
reiðhesta og fyrir enn aðra skiptir
vatn og veiðiskapur mestu máli.
— A svæðinu í kringum Hafra-
vatn og vjð Vatnsenda á sér stað
athyglisverð þróun en kannski í
svolítið aðra átt, segir Magnús. —
Þar voru áður fyrst og fremst sum-
arhús, en nú er fólk farið að búa
í þessum húsum allt árið í kring
og mun minna um það en áður,
að fólk sækist eftir húsum á þess-
um svæðum fyrir sumarhús. Þama
eru þó enn nokkrir glæsilegir sum-
arbústaðir, sem verða það vafa-
laust áfram.
Margir sækjast nú fremur eftir
eignarlóðum en leigulóðum, ef um
val er að ræða. — Fólk vill heldur
eiga lóðina, þó að hitt þurfí ekki
að vera óhagkvæmt á nokkurn
hátt, segir Magnús. — Ég held
samt, að baki þessu liggi meira
tilfinning en annað. Yfirleitt eru
leigusamningar á sumarhúsalóðum
til 25-50 ára og oftast engin fyrir-
staða varðandi áframhald á slíkum
samningum.
Bættar samgöngur stytta
vegalengdirnar
— Vegna bættra samgangna
skipta vegalengdir minna máli en
áður, heldur Magnús áfram. — Því
er fólk á höfuðborgarsvæðinu farið
að sækjast eftir sumarhúsum, sem
eru lengra í burtu en áður var.
Ýmis fagfélög og starfsmannafé-
lög í Reykjavík og nágrenni hafa
komið sér upp sumarhúsum úti á
landi og jafnvel keypt í því skyni
góðar jarðir og þá yfirleitt án
kvóta. Þessi hús eru gjarnan það
vönduð og það vel útbúin, að í
þeim má dvelja á hvaða tíma árs
sem er. Þau eru yfirleitt reist í
fallegu umhverfi og að sjálfsögðu
skiptir það máli, að stutt sé í góða
þjónustu eins og sundlaug og það
er einnig stór kostur, ef hægt er
að stunda veiðiskap og fara í
skemmtilegar gönguferðir, svo að
eitthvað sé nefnt. — Hér hjá Fast-
eignamiðstöðinni er nú einmitt til
mikil útivistarperla af þessu tagi,
segir Magnús ennfremur. — Þetta
er jörðin Bær í Reykhólahreppi í
Austur-Barðastrandasýslu, ásamt
jörðunum Melbæ og Hábæ, sem
eru nýbýlj úr jörðinni. Heildar-
stærð þessara jarða er allt að 2.000
ha., en sú tala er þó ekki nákvæm.
Þær eiga land að sjó og þeim fylgja
ellefu eyjar með töluverðri dún-
tekju eða um það bil 10 kg af
hreinsuðum dún á ári. Jörðinni Bæ
fylgir ennfremur helmingur af
Bæjará og 40 stangardagar í ánni
á ári, en í henni er sæmileg bleikju-
veiði. í landi þessara jarða eru átta
vötn, svonefnd Lambavötn og þar
er silungsveiði. Jarðirnar eiga einn-
ig helminginn í svonefndu Geddu-
vatni. Það kemur vel til greina að
selja jarðirnar í tvennu eða þrennu
lagi. Ásett verð á allar jarðirnar
er 19 millj. kr., en á þeim hvíla
rúmlega 1 millj. kr.
Á þessum jörðum var áður rekið
stórbú, en nú er ábúandinn aðeins
með 30 ærgildi og einumgis nokkr-
ar kindur. Jarðimar liggja við þjóð-
veg og þar er söluskáli með bens-
ínafgreiðslu. Það er einnig stutt í
byggðina í Reykhólasveit og þá
þjónustu, sem þar er fyrir hendi.
— Að mínu mati er hér um
mikla náttúruperlu að ræða, sem
gefurýmsa möguleika, sagði Magn-
ús Leópoldsson að lokum. — Hún
væri hentug fyrir félagasamtök,
fyrirtæki eða stofnanir til þess að
koma sér upp góðri orlofsaðstöðu,
sem vel mætti nýta vetur sem sum-
ar, þegar fram í sækir. Vegalengd-
imar em alltaf að styttast. Nú hef-
ur verið ákveðið að byggja brú yfír
Gilsfjörð og þegar Hvalíjarðar-
göngin koma styttist leiðin vestur
á land enn til mikilla muna.
9.000 sumarhús í landinu
Á skrá hjá Fasteignamati ríkis-
ins em nú um 8.000 sumarhús í
landinu, en sennilega eru þau enn
fleiri því að sum þeirra eru ekki
skráð sem slík. Uppi á hálendinu
em um 400 skálar og við þetta
bætast veiðihús, sumarhús við
sveitabæi og uppgerð eyðibýli, sem
notuð eru sem sumarhús. Þegar
allt þetta er talið með, eru sumar-
hús eða orlofshús í landinu vart
færri en 9.000. Lang fjölmennasta
sumarhúsabyggðin er í uppsveitum
Árnessýslu, en þar eru nú tæplega
3.000 bústaðir, þar af rúmlega
1.300 í Grímsneshreppi einum.
Greiðsla á kaupverði sumarhúsa
er með öðram hætti en í venjuleg-
um íbúðarkaupum, því að það er
ekki hægt að fá húsbréfalán vegna
slíkra kaupa, enda þótt það sé
auðvitað hægt að nota húsbréf,
sem fólk á fyrir sem gjaldmiðil þar
líkt og önnur skuldabréf. Algengt
verð fyrir notaðan bústað í sæmi-
legu ástandi er nú 3-4 millj. kr.
og þaðan af hærra, allt eftir stærð
og ásigkomulagi.
Við greiðslu kaupverðs er engin
ákveðin regla til, en algengt mun
vera að borga um helming kaup-
verðsins á árinu og afganginn með
veðskuldabréfí til einhvers tíma.
Annars em alls konar eignaskipti
til og bílar jafnvel teknir upp í
kaupverðið. Aldur sumarhúsa er
að sjálfsögðu mismunandi og eftir
því sem þau em nýrri og betri
koma að sjálfsögðu betri tilboð í
þau. Beztu sumarhúsin em jafnvel
borguð út í hönd. Stundum eru
aðal verðmætin fólgin í fallegri og
gróinni lóð, þannig að eignin kann
eftir sem áður að seljast á góðu
verði, þó að húsið sé orðið gamalt
og lítils virði.
Smíði nýrra sumarhúsa er orðin
mikil atvinnugrein og á sumum
stöðum, sem liggja vel við vinsæl-
ustu sumarhúsasvæðunum, er
þessi smíði snar þáttur í starfsemi
byggingarfyrirtækjanna. Lítið er
um að nýir bústaðir séu keyptir á
teikningum. Fólk vill helzt fá þá
tilbúna og komna á staðinn. Mjög
algengt er, að húsin séu flutt tilbú-
in á viðkomandi lóð í heilu lagi eða
í hlutum og þar er því í raynd um
verksmiðjuframleidd hús að ræða.
Hitt em þó líka til, að einstakling-
ar láti byggja fyrir sig sumarhús
á lóðinni sjálfri, spýtu fyrir spýtu.
í fyrra tilfellinu þarf samkvæmt
byggingarreglugerð vottorð frá
Rannsóknarstofnun byggingariðn-
aðarins á húsin rétt eins og önnur
hús, en í síðara tilfellinu ekki og
húsin em þá sjaldnast tekin út á
fokheldisstigi. Þannig virðist vera
hægt að reisa hús, án þess að
nokkur viti, hvernig það er raun-
vemlega byggt. Þetta fyrirkomu-
lag vekur nokkrar áleitnar spurn-
ingar. Hafa kröfur til nýrra sumar-
húsa verið hertar og eru þær í
rauninni ekki orðnar of miklar?
Fyrir svömm verður Árni Jóhanns-
son, viðskiptafræðingur hjá Sam-
tökum iðnaðarins, en þau hafa lát-
ið þetta mál til sín taka.
Vottorða krafizt
— Kröfurnar hafa ekki verið
hertar, segir Árni..— Athygli hefur
aðeins verið vakin á því ákvæði,
að krafizt er vottorða fyrir verk-
smiðjuframleidd orlofshús, rétt
eins og önnur hús af því tagi.
Skilgreining á því, hvað eru verk-
smiðjuframleidd orlofshús, hefur
verið á reiki. Eru það hús, sem eru
smíðuð á höfuðborgarsvæðinu og
sett saman á áfangastað eða ein-
ungis þau hús, sem smíðuð em og
sett saman í verksmiðju en síðan
flutt í einu lagi á áfangastað. Að
mínu mati leikur engin vafi á því,
að ákvæði byggingarreglugerðar-
innar um verksmiðjuframleidd hús
gilda um öll þessi hús.
Það gengur ekki að gera lakari
kröfur til þeirra húsa, sem byggð
eru á staðnum en þeirra, sem smíð-
uð eru í verksmiðjum. Með hertu
eftirliti felst þýðingarmikil neyt-
endavernd, því að eftir að búið er
að reisa hús, þá er margt hulið af
því, sem er úttektarskylt. Ef það
hefur ekki verið tekið út, veit eng-
in um, hvort það er vel eða illa
byggt eða hvort öryggiskröfum er
fullnægt. Embætti byggingarfull-
trúanna á landinu eru samt afar
misjafnlega vel í stakk búin til
þess að framkvæma þetta eftirlit
og á fámennari stöðum úti á landi
er ekki hægt að sinna þessu eftir-
liti eins og skyldi.
— Kröfur fólks eru líka orðnar
miklu meiri en áður, heldur Árni
eftir Magnús
Sigurðsson