Morgunblaðið - 01.04.1995, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
LAUGARDAGUR 1. APRÍL 1995 43
Um öryggi
sjómanna á minni bátum
Á LOKADÖGUM þingsins voru
samþykkt þrjú lagafrumvörp sem
öll varða öryggi sjómanna, eitt
þeirra var frumvarp til breytinga á
lögum nr. 113/1984, um atvinnu-
réttindi, vélstjóra, vélfræðinga og
vélavarða. Um það tók aðeins einn
þingmaður til máls í umræðu á Al-
þingi utan framsögumanns Pálma
Jónssonar, Guðmundur Hallvarðs-
son 16. þingmaður Reykvíkinga,
sérstakur talsmaður sjómanna á
Aiþingi. Um málið er m.a. eftir hon-
um haft í þingtíðindum: „Það er
dálítið hjákátlegt að menn kannski
á bátum undir 20 rúmlestum sem
hér er gerð krafa til að skuli hafa
farið á námskeið og hlotið svokallað
atvinnuskírteini, vélgæslumaður
(VM), að eftir námskeið sem haldið
hefur verið á vegum vélskóla þá
eiga þessir aðilar að hafa þessi svo-
kölluðu réttindi sem eru upp að 300
hestöflum á skipi allt að 20 rúmlest-
um, sem eru með aðalvél minni en
221 kílóWatt. Nú er það oft svo að
þegar sjómenn á þessum minni bát-
um koma að landi og fara að landa
sínum afla þá kemur þar stór vöru-
flutningabíll til að taka við aflanum
og vélin í þeim bil getur verið allt
upp í 600 hestöfl. Ekki hafa þeir
bíistjórar frekari réttindi en sam-
bærilegum þeim sem þeir hafa þá
hlotið hvað varðar meirapróf bifreið-
arstjóra." Og síðar segir þingmaður-
inn: „Því segi ég það að þeir aðilar
sem hér eru á hinum smærri bátum
hafa vissulega öðlast líka mikil rétt-
indi hvað varðar þekkingu og
reynslu, réttindi kannski af guðs
náð.“
Við lestur þessara ummæla vakna
margar spurningar. Þingmaðurinn
ber saman kröfu um þekkingu bíl-
stjórans á vörubílnum, sem sækir
fiskinn niður á bryggju í fískibátinn
og kröfu um réttindi vélgæslu-
mannsins um borð.
Samkvæmt lögum um akstur
þyngri vörubifreiða, eiginþyngd+
farmur, en 3,5 tonn, skulu bifreiða-
stjórarnir hafa lokið hinu svokallaða
meiraprófi. Námstími er allt að 6
vikur, þar af fara rúmlega 22% til
kennslu bíltækni, sem fjallar eins
og nafnið bendir til, um tæknibúnað
bifreiðarinnar.
Það er því afar villandi, sem lesa
má út úr ummælum Guðmundar,
að lítillar þekkingar sé krafist af
bílstjóranum á þessu sviði. Hitt er
svo annað mál, en skiptir þó öllu
máli í þessum samanburði, að hve
miklu leyti, eru þessi störf sambæri-
leg.
Ef vörubíll stöðvast vegna bilunar
á leið sinni frá bryggjunni og upp
í fiskvinnsluhús. Hvað gerist, ekki
nokkur skapaður hlutur annar en
bíllinn er bara stopp, það er enginn
í hættu, ekki bílstjórinn, ekki mögu-
legur farþegi, enginn.
Verði bátur vélarvana, á rúmsjó,
eða nálægt landi í álandsvindi, þá
er sjómaðurinn/sjómennirnir í bráðri
lífshættu, þrátt fyrir nútíma björg-
unartæki, um það vitna fjölmörg
dæmi sem óþarft er að tína hér til.
Þess vegna er samanburður af þessu
tagi alveg út í hött, í besta falli
hlægilegur.
Til að tryggja öryggi, er fest í lög
kvöð um ákveðna þekkingu á vél-
búnaði til handa þeim sem stunda
sjó á þessum minni bátum. Kröfurn-
ar eru fyrst og síðast settar fram
til þess að tryggja þeirra eigið ör-
yggi, öryggi sjómannanna, ekki að
tilefnislausu. Við höfum heyrt allt
of oft, eða lesið fréttir um það, að
smábátar verði fyrir óhöppum vegna
bilana en á tímabilinu frá 13. mars
1994 til júní sama ár urðu 10 bátar
10 brl. og minni að fréttaefni vegna
óhappa til sjós. Þar af sex vegna
vélarbilana, tveir vegna leka, einn
strandaði og annar brann, Andrea
II., hér úti á Faxaflóanum. Andrea
II. var ætluð til siglinga með sjó-
stangaveiðimenn, allt að 15 manns
í senn þar meðtalin áhöfn. Til allrar
hamingju var báturinn án farþega
þegar óhappið átti sér stað. Um
borð voru tveir unglingspiltar, annar
hafði lokið 30 tonnunum en vantaði
siglingatíma, en hinn var án réttinda
þótt lögum samkvæmt ætti að vera
skráður vélavörður á bátinn. Við
eftirgrennslan hefur mér skilist að
flest bendi til þess að eldurinn hafi
átt upptök sín í vélarúminu þó ekki
hafi verið kveðið uppúr um það enn.
í umræðunum á þingi kom þingmað-
ur okkar sjómanna einnig inn á þá
Hér er um nauðsynleg-
an þátt að ræða, segir
Helgi Laxdal, til
þess að tryggja öryggi
sjómanna.
miklu þekkingu sem margir þeir
ráða yfir sem stundað hafa sjó í
gegnum tíðina án rétt-
inda.
Um það eru, það ég
best veit, flestir sam-
mála, enda var til þess
tekið í frumvarpinu þar
sem þeir fá atvinnu-
réttindi án þess að sitja
námskeið sem fæddir
eru á árinu 1934 eða
fyrr og sinnt hafa vél-
stjórn á báti 11 brl. eða
minni í 10 ár. Um þá
sem fæddir eru á árinu
1945 eða fyrr og hafa
fyrir 1. sept. 1996
stundað þessi störf í 5
ár, gilda einnig sér-
ákvæði, þeir öðlast réttindi með
þátttöku í námskeiði án próftöku.
Að þessu skoðuðu er mér ekki
alveg ljóst af hvaða tilefni þingmað-
ur okkar sjómanna
kvaddi sér hljóðs um
málið og hélt fram í
langri ræðu að verið
væri að veitast að þess-
um hópi sjómanna,
kreija þá þekkingar
sem ekki væru not fyr-
ir. Það er alrangt. Aft-
ur á móti er það skoðun
mín að hér sé um nauð-
synlegan þátt að ræða
til þess að tryggja ör-
yggi þessara manna og
að öryggi þessa hóps
sjómanna verði mun
betur tryggt með til-
komu laganna en áður
var. Það hlýtur að vera sameiginlegt
markmið okkar allra.
Höfundur er formaður VSFÍ.
Sherwood
MEIRIBASSI
BEIRIHUÓMUR
LÆGRfl UEBÐ
mA
FM I »0 190

’f '■'%
r /
Philips SBC 3360
_ er
málið!!
ŒM
TIL ALLT «Ð 3« MÁNAÐA
77/ allt nð £4 mánaðe
RADCREtOSLUR
MABNARI
2x60W • 240W P.M.P.O
Matrix Surround • Extra bassi ofl.
ÚTVARP
30 stöðva minni FM/IVIW • Klukka
„Smart Program'* minni
KASSETTUTÆKI
Auto Reverse, Dolby B
High Speed Dubbing ofl.Sc i*
GEISLASPILARI
1 bita og 8x oversampling
20 laga minni ofl.
FULLKOMIN FJARSTÝRING
sem stýrir öllum aðgerðum
, , Rétt verö 63.900
Heimilistæki hf
SÆTÚN 8 SlMI 569 1500
Umboðsmenn um land allt
•i
Helgi Laxdal