Morgunblaðið - 01.04.1995, Blaðsíða 51

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 1. APRÍL1995 51
MINNINGAR
BJÖRN JÚLÍUSSON
+ Björn Júlíusson fæddist í
Stafholti í Vestmannaeyjum
1. október 1921. Hann lést á
Landspítalanum 6. mars síðast-
liðinn og fór útför hans fram
frá Fossvogskirkju 15. mars.
SÍÐASTA jólahátíð var í huga þess,
sem skrifar þessar línur, stund
óvissu, ótta og vonar. Veikindi
Björns Júlíussonar voru alltaf í hug-
anum. Þar kom líka til að mér hafði
um nokkurt skeið fundist litarhátt-
ur á andliti hans ekki eins og hann
átti að vera. Samt fann hann ekk-
ert til fyrr en hálfum mánuði áður
en sjúkdómurinn greindist. Er þetta
ekki rannsóknarefni fyrir læknis-
fræðina? Og nú, þegar við erum að
kveðja mann sem helgaði krafta
sína til hjálpar þeim sem eru veik-
ir, vildi ég nefna þetta til umhugs-
unar. Mér fmnst það vera í sam-
ræmi við minningarnar um hann.
Og þá kemur fram í hugann svo
margt sem skeði, sumt fyrir löngu
síðan.
Það mun hafa verið rétt upp úr
1940, við áttum þá heima á Tjöm-
um undir Eyjafjöllum, þar sem land-
ið er hólmi milli Markarfljóts og
Ála. Ég fékk að sitja á hestvagni
með honum til að flytja mjólkur-
brúsana í veg fyrir bílinn. Þetta
voru svona fimm til sjö kílómetrar
hvora leið, og hesturinn rólaði hægt
og sígandi. Ungur maður og barn
sitjandi fremst í troginu á fjöl sem
var þversum yfir vagnskúffuna.
Hann var með taumana í höndunum
og stjórnaði hestinum. Kannske tók
hann mig með til að hafa ofan af
fyrir mér og létta á móður minni
smá stund. Það er líklegt að hann
hafi viljað sýna henni hvað hann
mat við hana öll sumrin sem hann
fékk að vera í sveit, og svo dó
mamma þeirra frá þeim ungum
systkinunum. Mér fannst oft að
hann hugsaði þannig, enda passar
það við alla hans framkomu sem
ég kynntist betur síðar. Hann vissi
örugglega að hann átti rúm í hjarta
móður minnar. Og faðir hans sagði
við hana mörgum áratugum seinna:
„Grettistök úr grýttum vegi
greipstu til að hjálpa mér.“ Eg
skynja enn hlýjuna og góðvildina
sem kom í gegn í þessari ferð. Þó
ég hafi vart verið nema fjögurra
eða fimm ára, gerði ég mér grein
fyrir að ég varð að sitja kyrr og
fylgjast með því sem hann sagði.
Hann gat verið svolítið óþolinmóð-
ur. Og ég finn til svolítillar þvingun-
ar þarna á vagninum, ég varð að
hlusta og ég gerði það. Ég man enn
það sem hann sagði um fuglana sem
við sáum. Hvað hann sagði mér um
mörkin á milli bæjanna, og um vötn-
in sem við þurftum að fara yfir.
Ég finn að þá strax bar ég virðingu
og hlýhug til þessa manns.
Næst man ég eftir honum þegar
hann tók mig með í hina áttina frá
bænum, berandi á bakinu og vað-
andi ála Markarfljóts í heimsókn
austur yfir. Ég varð líka þá að
standa mig, halda mér fast svona
og svona. Og hann áminnti mig um
að passa það sem ég var með á
bakinu. Þessar myndir í huganum
eru orðnar meira en hálfrar aldar
gamlar en þær eru svo vel í sam-
ræmi við framhaldið.
Þetta voru skólaár hans og hann
hafði ekki mikinn tíma til að koma
austur í sveit. Sumrin þurfti að
nota til að vinna fyrir skólagöngu,
og þá gátu peningarnir dugað til
vetrarins. Þó að skólaárin hefði
hann undir höndum bankabók frá
föður sínum hreyfði hann aldrei við
henni. Hann var með hærri ein-
kunnir en hinir og hann tók að sér
að kenna um leið það sem hann var
búinn að læra. Honúm var boðið
af skólastjóranum að hann fengi
ókeypis nám í ákveðnum fræðum,
svo vel stóð hann sig. En það var
ekki það sem hann ætlaði sér að
læra. En hann lét ekkert uppskátt
fyrr en hann byijaði í læknisfræði.
Vinna og aftur vinna, setið við að
læra, hvergi slegið siöku við. En
þegar síðasta prófið var búið komu
þau austur hjónin og enn er mynd-
in skýr í huga frá þessum árum af
frænda mínum. Alltaf jafn ljúfur,
hreinskiptinn og einlægur, hvergi
til að þykjast meiri maður af því
að hafa lært. Þar sem tekið var til
hendi varð maður að standa sig við
hlið hans. Stundum fórum við á
hestbak saman, en hann hafði
heima hjá föður mínum haft mjög
gaman af góðum hestum. Og enn
sé ég eftir að geta ekki boðið honum
á bak nógu góðum hesti.
Á þessum árum fóru allir ungir
menn hér á vertíð til Vestmanna-
eyja. Eins gerði undirritaður. Oftast
lá leiðin fyrst til Reykjavíkur og
þaðan til Eyja. Þar tók frændfólkið
á.móti eins og unglingurinn væri
aftur að koma heim. Vinsemdin og
góðvildin er eitt af því sem ekki
gleymist. Einu sinni þurfti skrifari
að leggjast inn á spítala, og þá var
Björn starfandi læknir í Eyjum og
við sjúkrahúsið. Þá eru handatil-
tektirnar eftirminnilegar þegar
hann var að koma og athuga bet-
ur. Þó búið væri að greina sjúkdóm-
inn, varð hann að vera alveg viss.
Hann kom inn í stofuna í hvíta
sloppnum sínum á fleygiferð, höfuð-
ið eins og svolítið á undan, og svipti
sér niður á rúmið hjá sjúklingnum.
Má ég sjá, sagði hann eldsnöggt.
Svo athugaði hann það sama sem
hann var búinn að skoða mörgum
sinnum áður. Jú, jú, það er alveg
öruggt.
Seinna fluttu þau hjónin til
Reykjavíkur, þar sem hann starfaði
að sinni sérgrein, bamalækningum,
við Landspítalann. Ef einhver í
ættinni veiktist var talað við Bjössa,
eins og hann var kallaður af ætt-
ingjunum. Og það var ansi oft sem
skyldfólk hans notaði sér frænd-
skapinn, auðvitað vegna þess að
hann vildi allt fyrir alla gera.
Kannske fékk hann læknishæfi-
leikana frá afa okkar sem ekki var
lærður læknir, en var til dæmis svo
laginn við að binda um beinbrot að
læknir sem þekkti hann sagðist
ekki þurfa að líta á það sem Jón
batt um. Og saga er til um að Jón— -
hafí fundið lausn á því sem læknir
gekk frá. Kannske megum við trúa
að hann hafi fylgst með sonarsyni
sínum, og þá hlýtur hann oft að
hafa verið glaður. Bjöm var trúaður
maður og honum fannst stundum
að hann fengi stuðning einhvers
staðar frá.
Oft hringdi ég til hans ef eitt-
hvað var að og þá lá hann ekki á
liði sínu við að hjálpa. Og þegar
ég þurfti aftur á læknishjálp að
halda fyrir sjálfan mig, fylgdist
hann með öllu og sagðist senda^.
mig út ef ekki gengi hér eins og
best væri hægt. Allt eins og fyrst
þegar við sátum saman á vagninum
og fórum yfir Fljótið. Sama um-
hyggjusemin, sama nákvæmnin,
ósérhlífnin og fórnarlundin. Faðir
hans sagði að þegar hann hefði
verið ungur hefði hann látið leikfé-
lagana beija á sér án þess að launa
fyrir sig. Samt kom það alltaf í
gegn síðar á lífsleiðinni að hann var
öðmm mönnum fremri á flestum
sviðum.
Að leiðarlokum er efst í huga
þakklæti, miklu meira þakklæti í
hjartanu en orð geta borið, fyrir
að hafa fengið að vera samferða
Birni, fyrir að hafa átt hann að vini. -
Kæra Þómnn, ég votta þér og
börnum ykkar, tengdabömum og
barnabörnum mína dýpstu samúð.
Grétar Ilaraldsson.
SÆMUNDUR
BJÖRNSSON
+ Sæmundur
Björnsson
fæddist í Vík í
Mýrdal 7. maí 1972.
Han dó af slysförum
27. júlí 1994. For-
eldrar hans voru
hjónin Kolbrún
Matthíasdóttir og
Björn V. Sæmunds-
son, Ránarbraut 9,
Vík í Mýrdal. Bræð-
ur Sæmundar eru
Matthías Jón og
Ingi Már, búsettir í
Vík. Sæmundur læt-
ur eftir sig unnustu,
Kristínu Olafsdóttur frá Leik-
skálum í Dalasýslu, og dóttur,
Sædísi Birnu. Sæmundur starf-
aði við margvíslegar bygginga-
framkvæmdir, meðal annars
hjá Byggingafélaginu Klakki,
en það er verktakafyrirtæki
sem foreldrar hans eiga.
Útför hans fór fram frá
Víkurkirkju 6. ágúst 1994.
HANN Sæmi frændi okkar er dá-
inn. Getur það verið? Hann sem var
alltaf svo fullur af lífsorku og þrótti.
En það skiptir vist ekki neinu máli
þegar höndin þunga fellur.
Margs er að minnast í sambandi
við Sæma og margar eru minning-
arnar sem við eigum um hann
heima, þar sem hann var í sveit svo
mörg sumur og við iitum eiginlega
á hann sem stóra bróður. Okkur
langar því að minnast hans í þessum
línum.
Margt var brallað og baukað á
þessum árum og mörgum stundum
eyddum við bræðrabörnin öll í okkar
eigin heimi, sem var fyrir ofan svo-
kallað sker heima á Múla. Þar var
oft mikið um að vera, bæði við að
smíða og rífa kofa, hugsa um búféð
okkar í kindabúunum að ekki sé
talað um að gera við og keyra einka-
bílinn okkar, er var gamall Gipsy
sem stóð þarna vélar- og dekkja-
laus, en það skipti víst ekki neinu
máli þegar ímyndunaraflið var í
hámarki. Það var sem sagt alltaf
hægt að finna sér eitthvað til að
bralla, þó svo að foreldrum okkar
hefði nú ekki alltaf líkað allt vel sem
við brölluðum og það hafi ekki ver-
ið vel séð þegar við komum haug-
blaut heim er við höfðum verið að
veiða eða synda í Grófará — en það
skipti okkur ekki neinu
máli hvað þetta gamla
fólk var að rausa.
En svo liðu árin og
Sæmi hætti að dvelja
allt sumarið heima, en
aldrei stóð á honum að
koma austur, þó svo
hann væri í fullri vinnu
í Vík, ef hann vissi af
heyi sem þurfti að
koma inn, ef það átti
að fara að smala, eða
bara ef eittthvað lá fyr-
ir sem hann vissi að
hann gæti eitthvað að-
stoðað við. Eitt er okk-
ur sérstaklega minnisstætt, en það
var dag einn á miðju sumri að Sæmi
kom inn úr dyrunum heima, öllum
að óvörum og heilsaði og spurði
strax hvort hann mætti hringja í
mömmu sína og láta hana vina hvar
hann væri niðurkominn. Þá hafði
hann komið austur með rútunni og
labbað frá þjóðveginum og heim —
en af hveiju? Jú, hann vissi að það
átti að fara að binda.
Já, svona var hann Sæmi frændi
okkar — alveg óútreiknanlegur á
alla vegu.
Orð Kahlils Gibran, „þegar þú ert
sorgmæddur, skoðaðu þá huga þinn
og sjáðu að þú grætur vegna þess
sem var gleði þín,“ eru orð sem
okkur systkinin finnst eiga við er
við kveðjum í hinsta sinn elskulegan
frænda okkar og vin.
Elsku guð, þú sem vakir yfir okk-
ur alltaf, viltu styrkja unnustu hans,
Kristínu, litlu dótturina Sædísi
Birnu, foreldra hans, Bjössa og
Kollu, bræður hans, Matta og Inga,
afa hans og ömmu, Munda og
Hönnu og Matthías og Jónu og alla
þá fjölmörgu sem misst hafa svo
mikið með Sæma. Munið öll að
tíminn læknar sárin og deyfir sárs-
aukann.
En minning þín er mjúk og hlý
og mun oss standa nærri.
Með hverju vori hún vex á ný
og verður ávallt kærri.
Ef lífsins gata á lausnir til
þær ljóma bak við dauðans þil.
Og því er gröfin þeim í vil,
sem þráðu útsýn stærri.
(Magnús Ásgeirsson)
Elsku frændi, hafðu þökk fyrir
allt og allt.
Lára og Sæinundur, Múla.
GUÐMUNDUR
SVEINSSON
+ Guðmundur Sveinsson
fæddist í Djúpuvík í
Strandasýslu 11. desember
1946. Hann lést á Borgarspítal-
anum 17. febrúar síðastliðinn
og fór útför hans fram frá
Hafnarfjarðarkirkju 24. febr-
úar.
ÞAÐ ER margs að minnast og
margt sem ég vildi þakka þegar ég
kveð kæran vin og félaga, Guðmund
Sveinsson, kennara við Öldutúns-
skóla í Hafnarfirði.
Ég man hann fyrst fyrir u.þ.b.
þijátíu árum. Þá vorum við bæði í
skóla í Reykjavík og áttum stundum
samleið í „strætó“. Hann var hæg-
látur að eðlisfari en þó brá stundum
fyrir glettni í svipnum enda virtust
hann og félagi hans oft skemmta
sér vel. Ég kynntist Guðmundi samt
ekki fyrr en ég hóf kennslu við sama
skóla og hann.
Þegar hann gekk um skólann fór
það ekki milli mála hver var á ferð-
inni. Þannig markaði hann spor í
hugum samferðafólksins með sinni
hlýju og vinsemd og góðu glettni.
Það leiddist engum í návist hans.
Hann lét sig varða hvernig fólki
leið og var tilbúinn að létta öðrum
áhyggjur og hjálpa því að sjá já-
kvæðu hliðar málanna eða þær gam-
ansömu og þar hindruðu veikindin
á éngan hátt.
Guðmundur var áhugasamur um
nýjungar í skólastarfinu og hann
var líka fastheldinn á það sem hon-
um fannst hafa reynst vel. Hann
fylgdi sínum áhugamálum fast eftir
ef hann taldi að það væri til hags-
bóta fyrir skólann. Hann var jafnan
tilbúinn að taka málið upp að nýju
seinna og endurskoða það. Þetta
sýnir vel hve hann bar hag skólans
fyrir bijósti. Það fundum við líka
vel í veikindum hans, því ef hann
varð hressari þá var hann mættur
í skólann til að vinna að ýmsum
verkefnum þó hann gæti ekki farið
í kennsluna.
Þegar við Guðmundur unnum
með sömu árganga undirbjuggum
við kennsluna saman og unnum
prófin saman.
Einu sinni var ég veik þá sendi
Guðmundur mér eintak af prófi sem
þeir hinir í árganginum höfðu samið
svo ég gæti yfirfarið það og gert
við það athugasemdir og sent til
baka um hæl svo hann gæti gengið
frá því. Þetta var samvinna sem við
vorum bæði mjög ánægð með.
Einu sinni brugðum við út af
vananum og skiptum milli okkar
námsgreinum þegar semja átti próf-
in. Mér leið eitthvað illa með þessa
ábyrgð og hrigndi í Guðmund að
kvöldlagi. Þá fannst honum ekkert
sjálfsagðara en að skreppa upp í
skója og skoða þetta próf og leggja
blessun sína yfir það.
Guðmundur hafði gaman af sögu
. og bókmenntum. Hann las mikið og
skoðaði hlutina frá ýmsum sjón-
arhornum þá dró hann oft fram
nýja og spaugilega hlið á málunum.
Það er áreiðanlegt að þáttur Guð-
mundar í skólastarfinu varð til að
bæta það og gera það skemmtilegra.
Guðmundur hafði gaman af að
skemmta bæði sér og öðrum. Hann
var mjög góður söngmaður og var
oft forsöngvari í hópnum. Oft
skemmti hann starfsféiögum sínum
og öðrum með söng og gríni. Hann
var einn af þeim sem myndaði söng-
hópinn Randver sem gerði garðinn
frægan. Sá hópur var myndaður af
kennurum innan skólans. Nú hin
síðustu ár var hann einn af hópnum
„Björn og húnarnir", einnig saman-
settur af félögum innan skólans sem
skemmti félögum sínum á góðri
stund. Það var einmnitt ein slík góð
stund, stuttu fyrir jólin, sem Guð-
mundur tók þátt í, okkur hinum til
óblandinnar ánægju.
Það var gott að sjá hvernig nokkr-
ir félagar okkar mynduðu eins kon-
ar skjaldborg um Guðmund þegar
veikindi hans uppgötvuðust. Þeir
spiluðu bridge í frímínútum, eftir
skóla eða hittust heima, hver hjá
öðrum. Og það var létt yfir spila-
borðinu. Hlátur og grín voru þar
efst á baugi.
Þó Guðmundur bæri ekki sín mál
á torg fann maður glöggt hvem hug
hann bar til fjölskyldu sinnar. Guð-
mundur átti góða konu og þau hjón-
in voru samhent í því að hlúa sem_
best að börnunum og þeirra áhuga-
málum.
Móður Guðmundar kynntist ég
fyrst þegar ég var þrettán ára, þá
unnum við á sama stað. Alltaf var
hún hress og kát. Hún gerði sér
einnig far um að tala við okkur
krakkana og hlusta á okkur. Svona
var Guðmundur líka. Hann kunni
að hlusta og leggja svo eitthvað
gott og oft skemmtilegt til mál-
anna. Hann var afar góður félagi.
Það er því stórt skarð höggvið í
okkar hóp.
Með þakklátum saknaðarhuga
kveð ég Guðmund Sveinsson.
Andinn svífur enn sem fyr
yfir vatni tæru, w
opnast himins dýrðardyr
Drottins bömum kæm.
(V. Briem)
Við hjónin sendum Gullu, Sveini,
Kristmundi, Helgu, Emmu og öðrum
aðstandendum okkar innilegustu
samúðarkveðjur. Guð blessi ykkur
og styrki.
Guðrún Guðnadóttir.
Handrit afmælis- og minningargreina
skulu vera vel frá gengin, vélrituð eða
tölvusett. Sé handrit tölvusett er æski-
legt, að disklingur fytgi útprentuninni.
Auðveldust er móttaka svokallaðra
ASCII-skráa, öðru nafni DOS-texta-
skrár. Ritvinnslukerfin Word og Word- w
perfect eru einnig auðveld í úrvinnslu.
Senda má greinar til blaðsins ú netfang
þess Mbl@centrum.is en nánari upplýs-
ingar þar um má lesa á heimasfðum.
Það eru vinsamleg tilmæli að lengd
greina fari ekki yfir eina og hálfa örk
A-4 miðað víð meðallínubil og hæfilega
linulengd — cða 3600-4000 slög. Höf-
undar eru beðnir að hafa skirnarnöfn
sín en ekki stuttnefni undir greinunum.