Morgunblaðið - 01.04.1995, Page 5

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 1. APRÍL1995 E 5
Morgunblaðið/Kristinn
HNETUJÓN og gullgæsin“ er
ný bamaópera eftir Hildi-
gunni Rúnarsdóttur tónskáld. Hún
segir að verkið hafi verið samið
eftir beiðni frá Tónlistarskólanum
í Garðabæ, „en það var svo mín
ákvörðun að semja óperu fyrir
böm,“ segir Hildigunnur.
- En af hveiju barnaópera?
„Uppsetning á ópem fyrir böm
er þáttur í að ala þau upp í tónlist
og hvetja þau til að kunna að meta
ólík tónverk; að víkka tilfinningu
þeirra fyrir tónlist. Mér finnst ákaf-
lega spennandi að skrifa fyrir
börn,“ segir Hildigunnur. „í ópem
er einnig margt sameinað í einni
sýningu: Leiklist, kór- og einsöngur
og hljóðfæraleikur. Þá er líka talað
og leikið í sýningunni.
Krakkar hafa yfirleitt einkar
fjöragt hugmyndaflug og em opin
fyrir nýjungum, ekki síst ævintýr-
um, og maður hefur frelsi til að
skrifa í gamaldags tóntegundum.
Lengi vel mátti varla annað heyrast
en framúrstefnuleg tónlist."
Óperan er byggð á þýsku ævin-
týri sem heitir Hnetujón og gull-
gæsin. „Ég valdi þetta ævintýri að
hluta til vegna þess að mér fannst
það svo myndrænt og gæti því ver-
ið skemmtilegt á sviði,“ segir Hildi-
gunnur.
„Ég lít ekki svo á að þetta sé
aðskilið, þetta er í grundvallaratrið-
um sami hluturinn. í mínum huga
er útsetningin tónsmíð, hvaðan sem
laglínan kemur, hvort tónskáldið
semur hana sjálft eða fær hana frá
öðrum. Gömlu meistararnir, eins og
til dæmis Bach, voru sífellt að nota
sömu lögin í mismunandi verkum
sínum og enginn kallar það útsetn-
ingar núna. Og eitt getur kviknað
Gamanað
semja fyrir
bðin
NÝ ÓPERA EFTIR
HILDIGUNNI
RÚNARSDÓTTUR
af öðru. Upp úr vinnu við að útsetja
gamalt verk getur orðið nýsköpun,
þetta getur fléttast í huga tónskálds-
ins og orðið að fullkominni nýjung
þar sem enginn fínnur nein tengsl
við það sem ef til vill var kveikjan
að verkinu.
Meginmunurinn við tónsmíðar
fínnst mér vera sá hvort maður er
að vinna með texta fyrir söngraddir
eða að skrifa hreina hljófæratónlist.
Ekki er hægt að elda gæs
úr gulli
Efni ævintýrisins er í stuttu máli
í þá lund, að Hnetujón er einfeldn-
ingur, sem er svolítið letiblóð. En
hann bjargar gamalli kerlingu sem
var ákærð fyrir galdra. Að launum
fær hann gullgæs sem hann ætlar
að borða samstundis. Hann fer því
með gæsina til veitingamanns sem
sér auðvitað að ekki er hægt að
elda gæs úr gulli.
A sama tíma stendur til að halda
hátíð hjá konungnum, sem á fjarska
fýlugjama dóttur. En dætur veit-
ingamannsins vilja gjarnan létta
skap fýlugjömu konungsdótturinn-
ar á einhvern hátt. Inn í þetta flétt-
ast gullgæsin og Hnetujón og úr
verður stórkostlegt ævintýri.
I uppsetningunni taka þátt um
áttatíu manns. Hildigunnur segir
að hljómsveit skólans hafí aldrei
haft jafn stórt verk til flutnings,
„en það hefur verið æft í vetur og
gaman verður að sjá hvemig til
tekst“.
Þátttakendur era á öllum aldri,
sá yngsti níu ára, syngur í kómum.
Þetta er fyrst og fremst nemenda-
sýning; 30 manna hljómsveit Tón-
listarskólans í Garðabæ, 40 manna
skólakór bamaskólanna í Garðabæ
Ég hef miklu meiri reynslu í að semja
fyrir raddir og útsetja og er þar á
heimavelli, en ég er að færa út
kvíarnar og nema ný lönd og er
meðal annars núna að vinna að verk-
um fyrir hljóðfæri eingöngu."
Þrjú ár fram í tímann
Á dögunum hlaut Jón Hlöðver
starfslaun tónskálds til þriggja ára.
Hveiju breytir slík viðurkenning?
undir stjórn Guðfinnu Dóra Ólafs-
dóttur. Þá taka fimm söngnemend-
ur þátt í sýningunni og tveir lærðir
leikarar.
- Hvað þarftu að hafa í huga
þegar þú semur barnaópera?
„Svona stórt verk er lengi í
smíðum. Óperana tók meira en ár
að skrifa. Því þarf að haida vel
utan um verkið, svo maður missi
ekki sjónar á heildinni. Þetta geng-
ur eiginlega þannig fyrir sig að ég
fæ textana fyrst, sem faðir minn,
Rúnar Einarsson, samdi, þá fann
ég laglínu og skrifaði svo út fyrir
hljómsveit og söngvara.“
Leikstjóri sýningarinnar ér Þor-
steinn Bachmann og stjórnandi
Bernharður Wilkinsson. Ingibjörg
Styrgerður sá um búninga og dans-
hönnuður er Sigrún Waage. Snæ-
björg Snæbjarnardóttir söngkenn-
ari þjálfaði einsöngvarana.
Áætlaðar era fjórar sýningar á
„Hnetujón og gullgæsin"; fyrsta
sýningin er 2. apríl og hefst kl. 16.
Sýningarnar 3., 4. og 5. apríl hefj-
ast allar kl 20. Óperan tekur 30
mínútur í flutningi. Aðgangseyri er
stillt í hóf, er aðeins 500 krónur.
Sýnt verður í Hofstaðaskóla í
Garðabæ.
Þ.J.
„Þegar sú breyting varð á mínu
lífí að þurfa að taka upp nýjan lífs-
stíl og skipta um starf árið 1990
ákvað ég að tónsmíðar yrðu aðal-
starf mitt. í því starfí sér maður
ekki alltaf langt fram í tímann. Þetta
er eins og hjá spretthlauparanum,
sem þarf að ná 100 metrunum helst
á 10 sekúndum. En nú hef ég feng-
ið þá viðurkenningu að geta hugsað
til þriggja ára. Þá get ég ef til vill
tekið samlíkingu af langhlauparan-
um og get leyft mér að hafa spun-
ann lengri, hugsa lengra fram í tím-
ann. Fyrir það er ég afskaplega
þakklátur og hamingjusamur. Þetta
gerir mér mögulegt að vinna að
verkum, sem ég er með í smíðum
og eru stór í sniðum.
Meðal þess sem er á vinnuborðinu
hjá mér er píanókonsert, sem mig
dreymir um að verði frumfluttur hér
á Akureyri og auk þess er ég að vinna
að sönglagaflokkum, meðal annars
hefur nokkuð leitað á mig kveðskap-
ur Þorgeirs Sveinbjarnarsonar og ég
byijaði aðeins í fyrra að semja lög
við ljóð hans. Satt að segja hef ég
miklu meiri áhyggjur af því að koma
ekki öllu því í verk sem mig langar
að gera en hinu að hafast ekki að.
Þetta er ekki spurningin um það hve
mörg jám maður hefur í eldinum
heldur hitt, hvaða járn maður tekur
úr eldinum til að hamra hveiju sinni.
Þetta er líka háð því hveijir eru til-
búnir að flytja verkin, því ég er ekki
sú manngerð að ég geti samið fyrir
skrifborðsskúffuna mína.“
Sverrir Páll
JÓN HLÖDVER Áskelsson ■ vinnuslofu sinni. Morgunblaðið/Rúnar Þór
MENNING/LISTIR
NÆSTU VIKU
MYNDLIST
Kjarvalsstaðir
Myndir Jóhannesar Kjarval úr eigu
safnsins. Kristín Jónsdóttir sýnir vefnað
og teikningar John Lennons til 2. apríl.
Asmundarsafn
Samsýn. á verkum Ásmundar
Sveinss. og Kjarval til 14. maí.
Safn Ásgríms Jónssonar
Vatnslitam. Ásgríms til 7. maí.
Listhúsið Laugardal
Guðmunda Hjálmarsd. og Guðrún
I. Haraldsd. sýna.
Mokka
Ljósm.sýn. Bob Flanagan.
Gerðuberg
Pétur Ö. Friðriksson sýnir.
Hafnarborg
Textílfélagið sýnir til 17. apríl.
Gallerí Stöðlakot
Sveinbjörg Hallgrímsdóttir. sýnir.
Gallerí Umbra
Þórdís Elfn Jóelsdóttir sýnir.
Við Hamarinn
Sigtryggur Baldursson sýnir.
Listhús 39
Jean-Yves Courageux sýnir til 17. apr.
Norræna húsið
Sýn. Antti Nurmesniemi til 2. apríl.
Nanna B. Búchert í anddyri til 2. apríl.
Gallerí Sævars Karls
Ljósm.sýn. Báru Kristinsd. til 5. apríl.
Gerðarsafn
Sýning Elíasar Halldórssonar.
Kirkjuhvoll, Akranesi
Sjöfn Haraldsdóttir sýnir til 9. apríl.
Gallerí Allrahanda, Akureyri
Gígja Baldursdótir sýnir til 9. apríl.
Galleri Fold
Ingibjörg V. Friðbjömsdóttir sýnir.
Gallerí Greip
Aðalheiður Valgeirsdóttir sýir.
n hæð, Laugavegi 37
Verk Josefs Albers.
Listasafn íslands
Verk Olle Bærtlings til 2, aprfl.
TONLIST
Laugardagur 1. apríl
Nemendatónl. Söngsmiðjunnar kl. 17
í Bústaðakirkju. Burtfararpróf Krist-
jönu Helgad. á vegum Tónlistarsk. í
Rvk. í Listasafni íslands kl. 18.
Bamakór Biskupstungna í Selfoss-
kirkju kl. 14. Ámesingakórinn í Rvk.
ásamt öðrum kóram í Seltjamames-
kirkju kl. 16.30. Fjölskyldutónl. Lúð-
rasv. Rvk. í Ráðhúsinu kl. 15.
Sunnudagur 2. april
Óperan Hnetu-Jón og gullgæsin á
vegum Tónlistarsk. Gbæ. í nýja
Hofstaðaskóla kl. 16. Söngsk. á
Flúðum kl. 16. Nemendatónl. Rokk-
skólansí Hinu húsinu kl. 20. Félagar
úr Harmonikufél. Rvk. í Ráðhúsinu
kl. 15. Gullaldar dægurlög í Kaffi-
leikhúsinu kl. 21. Tónl. Áshildar
Haraldsd. í Listasafni Rvk. kl. 20.30.
Tómas Tomaszewski pólskur fiðlul.
í Keflavíkurkirkju kl. 16.
Mánudagur 3. apríl
Oigeltónl. í Hallgrímskirkju kl. 20.30.
Einleikarapróf Unu Sveinbjamamd.
fiðlul. í Listasafni íslands kl. 20.30.
Miðvikudagur 5. apríl
Háskólak. í Kristskiriqu kl. 20.30. Tónl.
Bamak. Selfasskirkju í kjrkjunni kl. 20.
LEIKLIST
Þjóðleikhúsið
West Side Story lau. 1. apríl, sun.,
fös. lau. Taktu lagið, Lóa! lau. 1.
aprfl, sun., fim., fös., lau. Fávitinn
fim. 6. apríl., fös. Snædrottningin
sun. 2. aprfl kl. 14. Lofthræddi Örn-
inn hann Örvar lau. 1. aprfl kl. 15.
Borgarleikhúsið
Leynimelur 13 lau. 1. aprfl, lau.
Dökku fiðrildin fös. 7. apríl.
íslenska óperan
La Traviata lau. 1. apríl, fös., lau.
Kaffilcikhúsið
Sápa tvö lau. 1. aprfl, fim., fös., lau.
Leikfélag Mosfellssveitar
Mjallhvít og dvergarnir sjö lau. 1.
aprfl. kl. 15 og sun. kl. 15.
Leikfélag Akureyrar
Djöflaeyjan lau. 1. apríl, fós., lau.
Möguleikhúsið
Astarsaga úr fjöllunum lau. 1. apríl. kl.
14.
Hugleikur
Fáfnismenn sun. 2. apríl, fös., lau.
LISTAKLÚBBUR
Leikhúskjallarinn
Dóttirin, bóndinn og slaghörpuleika-
inn sun. 2. apríl kl. 16.30. _____
KVIKMYNDIR
MIR
Ástarsaga úr stríðinu sun. kl. 16.
Norræna húsið
Lína langsokkur kl. 14.
Umsjónarmenn listastofnana !
Upplýsingar um listviðburði sem
óskað er eftir að biitar verði í þess-
um dálki verða að hafa borist bréf-
lega fyrir kl. 16. á miðvikudögum
merktar: Morgunblaðið, menn-
ing/listir, Kringlunni 1, 103 Rvk.
Myndsendir: 91-691181.