Morgunblaðið - 02.04.1995, Side 20

20 B SUNNUDAGUR 2. APRÍL 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Leiklistarmennirnir Brynja Benediktsdóttir
og Erlingur Gíslason voru ó nokkra vikna
feróabgi ó Kúbu til að skoða mannlífið
og þó um leið leikhúslífið. Hér kemur
fyrsta grein Brynju skrifuð fró Havana.
AÐ ER sjaldgæft fyrir þá sem
vinna í leikhúsi að geta ferð-
ast á þessum árstíma, það
er að segja á háannatíma leikhús-
anna. En þetta er besti ferðamanna-
tími þeirra á Kúbu, háveturinn. Á
Kúbu er ekki um 4 árstíðir að ræða,
heldur tvær; þurrkatímann, október
fram í apríl, og regntímann, sem
er vorið fram á vetur hjá okkur.
Meðalhiti hér á þessum tíma er um
27 stig á celcius.
Hitabeltisloftslagið mildast við
það að Kúba er eyja, ívið stærri en
Island, en öll á lengdina, norðuroddi
hennar liggur aðeins 180 km fyrir
sunnan Flórída. Við á íslandi ættum
að láta þessa eyju skipta okkur
nokkru máli, því ef eitthvert tröll
hróflaði við afstöðu eyjarinnar og
Flórídaskagans, þá skipti það ís-
lenska hagsmuni meira en nokkuð
annað því þetta hlið, sem þau mynda
á Mexíkóflóann, er sá ós sem send-
ir okkur Golfstrauminn góða.
Þrándur í götu
Við ferðalangar lögðum á okkur
tveggja daga ferðalag til að komast
til Havana, höfuðborgar Kúbu.
Vegna viðskiptabanns Bandaríkj-
anna urðum við að leggja lykkju á
leið okkar, fljúga fyrst til Amster-
dam og þaðan með Martin-flugfé-
laginu hollenska til Varadero-flug-
vallar í nágrenni Havana.
í flugvélinni gátum við fylgst með
fluginu yfir hafið á sjónvarpsskjá.
Flugvélin tók stefnuna vestur frá
Amsterdam yfir England, írland og
á haf út. Sérkennilegt þótti okkur
sem komum frá íslandi deginum
áður til Hollands að sjá klukkutím-
um saman aðeins tvö lönd á skján-
um, ísland og Grænland. Okkur
fannst við vera komin næstum heim
aftur þennan annan dag á leið okk-
ar til Kúbu. Farþegum var tilkynnt
að vegna storms væri þessi leið
valin og síðan flogið suður með
austurströnd Bandaríkjanna, yfir
Boston og New York áleiðis til
Kúbu.
Flugvélin var þéttsetin farþegum
frá Evrópubandalagslöndum, sem
nú flykkjast til sæluríkis túristanna,
Kúbu. Þar er verðlag lægra og túr-
isminn ekki staðlaður, en oft er það
svo að fátæk lönd bjóða túrtistanum
uppá lystisemdir, sem hann getur
ekki veitt sér heima hjá sér eða í
öðrum velmegandi löndum.
Ferðafélagar
í flugvélinni, í grennd við sætin
okkar, situr hópur karla á okkar
aldri. Þetta eru hollenskir bændur
um 40 talsins, sennilega í bændaför
hugsum við, kannske karlaþing á
Kúbu samanber kvennaþingið í
Helsinki um árið. Þeir voru hávaða-
samir, pínulítið frekir og kumpán-
legir, ekki svo lítið íslendingslegir.
Sumir þeirra minntu beinlínis í and-
litsdráttum og yfirbragði á einn og
annan að heiman. Þarna var Þráinn
Bertelsson kvikmyndagerðarmaður
lifandi kominn og reyndar einnig
Þór Vigfússon kennari. Vinur okkar
heitinn Valdemar Pálsson frá Akur-
eyri átti þama fulltrúa nauðalíkan
sér og ein flugfreyjan var afar lík
Evu Maríu í Dagsljósi hjá sjónvarp-
inu - bara ekki eins lagleg. Einn
ákveðinn mun er J>ó að finna á
Hollendingum og Islendingum og
hann er sá að Hollendingar eru nef-
stærri - að einum þriðja giska ég
á að meðaltali.
En hollensku bændumir vom
ekki á leið til sólarstranda Karab-
íska hafsins til að sóla sig heldur í
verslunarleiðangri. Þeir höfðu samið
við Kúbani.um kartöflurækt, jarðir
þeirra sjálfra heima í Hollandi voru
orðnar of verðmætar til slíkrar
ræktunar og nú var ætlunin að líta
eftir kartöfluökrunum á Kúbu, en
þar fá þeir uppskem þrisvar sinnum
á ári.
Gætum við ekki einnig átt við-
skipti við þetta land sem nú á í
mikilli viðskiptakreppu? Viðskipta-
bann Bandaríkjanna hefur verið
þeim þungur baggi og síðan við-
skiptasamningurinn við austan-
tjaldsríkin (Comecon) rann út í
sandinn 1991 hefur verið hallæri í
landinu. Mestur er skortur á olíu
sem hefur haft hroðalegar afleiðing-
ar og sett þeim stólinn fyrir dymar
við alls konar orkufrekar fram-
kvæmdir. Strax við komuna til Kúbu
sáum við að hér væri markaður fyr-
ir okkur íslendinga til að selja okk-
ar ágætu málningarvömr. Bílskijóð-
urinn sem flutti okkur frá flugvellin-
um í Varadero til Havana var ryðg-
aður og lakk og málning af honum
flögnuð, sama mátti segja um húsin
sem við keyrðum fram hjá.
Vandræði
í borgum og bæjum í landi þjóð-
byltingarinnar fundum við engin
fátækrahverfi sem úir og grúir af
í löndum Suður og Mið-Ameríku,
en húsakynnin hér em óhijáleg, í
niðumíðslu og ekki viðhaldið. Hér
borgar enginn leigu eða kaupir sér
þak yfir höfuðið, hér búa allir ókeyp-
is og ferðast frítt.
Ef manni er úthlutað farartæki
til eigin afnot^ vegna starfs síns fær
hann skömmtunarseðil uppá 20 lítra
af bensíni, bensín fram yfir það
verður hann að kaupa á svörtum
markaði fyrir tæpan dollara lítrann.
Á leið okkar til Havana ókum við
fram úr nokkmm vömbílum, á palli
þeirra stóð hópur fólks sem var að
fara milli staða. Þetta var fólk á
leið heim úr vinnu eða annarra er-
inda, en hver manneskja getur
stöðvað vömbíla og önnur farartæki
ríkisins á vissum stöðum og fengið
SVÍN i garói. Biörgunarvióleitni fielskyldu i Havanaborg sem
Imtwr sér okki neegja k|ötskammt mánaóarins. Á ofri mynd-
inni sést svin á borói twristans, som borgar moó dollwrwm.
JAFNVEL á Byltingartorg-
inw sjálfw i Havanaborg orw
rafmagnsstawrar í ólostri.
HJÓLRIIDAMINN stytta sér vegalengdir meó þvi aó aó taka reióh|ólastraetó
milli borgarhlwta i Havana.