Morgunblaðið - 04.04.1995, Blaðsíða 1

JMtorgmtlifafcifei
AÐSENDAR
GRBNAR
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS ÞRIÐJUDAGUR 4. APRÍL 1995 BLAÐ
Nýrrar hugsunar og nýrra að
ferða er þörf í heilbrigðismálum
GÓÐ heilbrigðisþjónusta sam-
hliða jafnrétti og jafnræði á því
sviði hefur verið aðalsmerki ís-
lensku þjóðarinnar frá því að hún
varð fullvalda og sjálfstæð. Því
merki viljum við framsóknarmenn
áfram halda á loft.
Einkenni íslenska heilbrigðis-
kerfisins er að það er aðgengilegt,
skilvirkt og ódýrt. Þessi einkenni
verður áfram að tryggja. ísland
er um miðjuna í röð OECD-landa
þegar mæld eru raunveruleg út-
gjöld til heilbrigðismála. Lífslíkur
íslenskra karla og kvenna eru með
því hæsta sem þekkist í heiminum.
Hækkandi meðalaldri þjóðarinnar
fylgja meiri kröfur til heilbrigðis-
kerfísins og þá um leið meiri
fjárútlát. Góð heilbrigðisþjónusta
kostar mikla peninga. Aðhald,
hagræðing og sparnað í heilbrigð-
ismálum er sjálfsagt að hafa í
huga en til að ná árangri á því
sviði er nauðsynlegt að hafa sam-
starf um það við heilbrigðisstétt-
irnar og heildarsamtök þeirra er
þjónustunnar njóta.
Lengra verður
ekki gengið
Skattaálögur í heilbrigðiskerf-
inu hafa hækkað svo mikið að
ekki verður lengra gengið.
Greiðsluþátttaka almennings í
lyfjakostnaði hefur
aukist úr 18% í 32%
og enn eru fyrirhug-
aðar hækkanir.
Greiðsluþátttaka í
sérfræðikostnaði hef-
ur aukist úr 16% í 37%
á fjórum árum og með
tilvísanaskyldu er gert
ráð fyrir að þetta hlut-
fall fari yfir 40%.
Þessu til viðbótar hafa
komugjöld á heilsu-
gæslustöðvar verið
hækkuð um 600 millj-
ónir kr. á kjörtímabil-
inu. Sá aukni kostnað-
ur sem sjúklingar
hafa orðið að taka á sig er orðinn
um 3 milljarðar á kjörtímabilinu
umfram það sem áður var.
Nútímastjórnar
er þörf
Mikilvægt er að koma á fót
stýrikerfi í heilbrigðisþjónustunni
sem sé byggt á langtíma áætlun-
um, tækni og þekkingu nútíma-
stjórnunar til að tryggja hámarks-
nýtingu fjármuna á sama tíma og
þjónusta verði bætt og þess gætt
að rótgrónar velferðarhugsjónir
víki ekki fyrir skammtímasjón-
armiðum. Því verður að hverfa frá
handahófskenndum niðurskurði
og illa undirbúnum
spamaðaraðgerðum.
Þess í stað verði stutt
kröftuglega við fram-
sæknar hugmyndir
bæði faglegar og
rekstrarlegar til að
tryggja sem besta
þjónustu og ýtrustu
hagkvæmni í heil-
brigðiskerfínu. Sú við-
horfsbreyting þarf að
verða innan sem utan
heilbrigðiskerfísins að
líta á heilbrigðisþjón-
ustuna sem atvinnu-
grein sem sé sam-
keppnisfær á alþjóða-
markaði.
í hjartaskurðlækningum, glasa-
fijóvgunum og fleiri greinum höf-
um við náð gífurlega góðum ár-
angri eins og sjá má af alþjóðleg-
um samanburði. Því þurfum við
að nýta okkur þennan árangur um
leið og við hugum að því hvemig
við getum nýtt sérstöðu íslands í
að leita samstarfs við erlenda að-
ila um að koma upp alþjóðlegri
gigtar- og krabbameinsrannsókn-
arstöð hér á landi.
Þjónusta sjúkrahúsa
Gera skal þróunaráætlanir fyrir
sjúkrahúsin til lengri tíma í stað
Koma á á nýju stýri-
kerfí í heilbrigðiskerf-
inu, að mati Finns
Ingólfssonar, til að
tryggja hámarksnýt- .
ingu fjármuna.
tilviljanakenndra vinnubragða.
Ekki verði gengið lengra í niður-
skurði sem felur í sér aukið álag
á starfsfólk og lélegri þjónustu við
sjúklingana. Frekari hagræðing
verður að byggjast á þátttöku alls
starfsfólks á öllum sviðum innan
sjúkrahúsanna þar sem sívirk
gæðaþróun verður höfð að leiðar-
ljósi.
Rekstrarlega og faglega stjóm-
un skal tengja þannig að hvert
svið eða deild verði gerð ábyrg
fyrir eigin rekstri. Hægt verði að
umbuna starfsfólki fyrir aukin af-
köst og árangur í starfí. Sjálf-
stæði einstakra rekstrareininga
skal aukið og í þeim tilgangi skal
sjúkrahúsum gert kleift að kaupa
aðfengna þjónustu þar sem hún
fæst skilvirkust og ódýrast.
Komið verði á markvissri verka-
skiptingu milli sjúkrahúsanna þar
Finnur Ingólfsson
sem áhersla verði lögð á afmörkun
verkefna, samnýtingu tækja, bún-
aðar, húsnæðis og sérfræðiþjón-
ustu þeirra.
Fj árhagsáætlunum og greiðslu-
fyrirkomulagi stóra sjúkrahúsanna
verði breytt þannig að ljóst verði
hvar einstök læknisverk verði unn-
in hagkvæmast hvort heldur út frá
faglegum, þjónustulegum eða
rekstrarlegum forsendum.
Þjónusta utan sjúkrahúsa
Byggja skal upp faglegt innra
eftirlit og gæðaþróunarkerfí í allri
þjónustu utan sjúkrahúsa sem sé
skilvirkara en nú er og leggi aukna
áherslu á fagleg gæði og hafí
ýtrastu hagkvæmni að markmiði.
Þykir rétt að greiðslur til lækna,
bæði í heilsugæslu og á sérfræði-
stofum, tengist slíku eftirliti þann-
ig að tryggt verði að boðskipti
milli þessara aðila verði með eðli-
legum hætti þannig að hagsmunir
sjúklinganna séu tryggðir.
Heilsugæslan verði grunneining
í íslenska heilbrigðiskerfinu. Sú
þjónusta sem heilsugæslustöðvar
veita á sviði heilsuvemdar verði
einstaklingum ávallt að kostnaðar-
lausu.
Aukin áhersla verði lögð á for-
vamarstarf og hvatningu til heil-
brigðs lífernis á öllum sviðum heil-
brigðisþjónustunnar svo og í skól-
um og innan íþrótta- og æskulýðs-
hreyfíngarinnar.
Heilsuverndarstöðin í Reykjavík
verði gerð að miðstöð forvama og
heilsuverndarstarfs í landinu.
Höfundur er alþingismaður
Framsóknarflokksins í Rcykjavík.
Ahyggjulaust ævikvöld
Guðmundur
Hallvarðsson
innbyrðis
R-listans í borgarstjóm
Reykjavíkur og þeirra
sem að undanfömu hafa
látið þessi mál til sín
taka með uppbyggingu
hjúkrunarheimilanna
Skjóls og Eirar. Vegna
þess hafa orðið nokkrar
tafír á byggingu nýs
hjúkrunarheimilis. Von-
andi er þó lausn í sjón-
máli. Þeir sem sinna
málefnum aldraðra
mega ekki undir neinum
kringumstæðum missa
sjónar á markmiðinu,
þ.e. að tryggja öldruðum
áhyggjulaust ævikvöld.
Það má ekki gerast að
gott málefni líði fyrir
ilur um aukaatriði.
EITT aðalmarkmið
Sjálfstæðisflokksins í
öldrunarþjónustu er að
hinn aldni einstaklingur
haldi reisn sinni og þátt-
töku í mannlegu lífí til
hinstu stundar. Á síðari
tímum hefír verið lögð
áhersla á að efla unga
sem aldna til sjálfs-
bjargar. Til þess eru
ýmsar leiðir.
Sjálfsagt og eðlilegt
er að efla heimaþjón-
ustu við aldraða, svo
sem mjög hefir verið
rætt, og efla hana með
þeim hætti að þeir sem
komnir eru til aldurs og
vilja búa heima eigi þess
kost í lengstu lög. Til þess að svo
megi verða og að aldraðir búi við
nauðsynlegt öryggi þarf einkum
tvennt að koma til: I fyrsta lagi þarf
að efla öldrunarlækningadeild Borg-
arspítalans þannig að þegar veikindi
beija að dyrum eigi aldraðir þar vísa
spítalavist um stundar sakir uns
heilsan kemst í lag á ný. í öðru lagi
þarf pláss á hjúkrunarheimli að vera
fyrir hendi séu veikindi langvarandi.
Þessir tveir þættir verða að vera
til staðar.
Enn skortir hér í Reykjavík rými
íyrir a.m.k. 120 manns til þess að
hjúkrunarrými fyrir aldraða sé í
sæmilegu horfí. Nú hafa orðið nokkr-
ar deilur milli núverandi meirihluta
Annað mál í þessu sambandi er
einnig mjög brýnt, þ.e. að í heilbrigð-
isráðuneytinu séu endurskoðuð
ákvæði varðandi byggingar og stað-
setningu heimila fyrir aldraða. Það
er fráleitt, eins og nú er, að bygging-
ar dvalarheimila taki mið af þörfínni
kjördæmaskipt. Svo dæmi sé tekið
af þéttbýlinu hér á suðvesturhomi
landsins, þá er ekki eðlilegt að draga
í þessu tilliti óyfirstíganleg mörk milli
Reykjavíkur og Reykjaneskjördæmis.
Ég bendi á að á Hrafnistuheimilunum
dvelja fjölda margir sem alla ævi
hafa átt heima í öðrum landshlutum.
Það eru ekki eingöngu Reykvíkingar
sem dvelja á Hrafnistu í Reykjavík
né heldur eingöngu fólk úr Reykjanes-
kjördæmi sem býr á Hrafnistu í Hafn-
arfírði. Á báðum þessum dvalarheim-
ilum er fólk víðsvegar af landinu. Við
Hrafnistu í Hafnarfírði væri mjög
hagstætt að byggja hjúkrunarheimili
fyrir 90 vistmenn. Það tæki stuttan
tíma og í Hrafnistu er fyrir allur þjón-
ustukjami slíks heimilis. Þrátt fyrir
Markmiðið er, segir
Guðmundur Hall-
varðsson, að hinir öldr-
uðu 1 þjóðfélaginu geti
búið við reisn og öryggi.
það telja menn að málið gangi ekki
upp vegna furðulegra ákvæða heil-
brigðisráðuneytisins um slík heimili.
Þau eigi hvað sem á dynur að vera
réttu megin við línuna. Ef byggð yrði
hjúkrunardeild við Hrafnistu í Hafn-
arfírði myndi það skekkja myndina
gagnvart hjúkrunarrýmafjölda kjör-
dæmaskipt. Yfir slík smáborgarasjón-
arsmið verða menn að komast til
þess að uppbygging dvalar- og hjúkr-
unarheimila fái eðlilegan framgang.
í þessu máli sem öðram verður heil-
brigð skynsemi að ráða.
Höfundur er þingm aður fyrir
Sjálfstæðisflokkinn í
Reykjavíkurkjördæmi
Oháðir, Alþýðu-
bandalagið og
öryggismálin
EINS OG kunnugt
er hefur Alþýðu-
bandalagið haldið sig
við hina fornu og
trénuðu stefnu sína í
varnar- og öryggis-
málum þjóðarinnar
sem byggir á því að
kyija úrelt slagorð um
ísland úr NATO og
herinn burt.
Ríkin í Mið- og
Austur-Evrópu,
þ.m.t. baltnesku ríkin,
leggja nú flest hver
mikla áherslu á að fá
aðild að Atlantshafs-
bandalaginu vegna
þess að þau telja að þannig sé
vamarhagsmunum þeirra best
Hver er stefna óháðra,
spyr Geir H. Haarde,
gagnvart aðild
íslands að NATO?
borgið. Aðildin að
NATO sé sú besta
trygging fyrir öryggi
þeiira sem völ er á.
Á meðan ber Al-
þýðubandalagið á ís-
landi höfðinu við
steininn og neitar að
hverfa frá úreltri
stefnu sinni. En hið
nýja kosningabanda-
lag þess og svokall-
aðra óháðra hefur
ekki gert almennilega
hreint fyrir sínum
dyram í þessu máli.
Því er eðlilegt að
spurt sé: Hver er
stefna óháðra gagnvart aðild ís-
lands að NATO? Er það sama
gamla slagorðastefna Alþýðu-
bandalagsins eða má búast við
einhveiju nútímalegra úr herbúð-
um óháðra?
Höfundur er alþingismaður og
skipar 4. sæti á framboðsiista
Sjálfstæðisflokksins í Rcykjavik.
Geir H. Haarde