Morgunblaðið - 04.04.1995, Blaðsíða 6

6 B ÞRIÐJUDAGUR 4. APRÍL 1995
MORGUNBLAÐIÐ
KOSNINGAR 8. APRÍL
Ungi litli - bandprj ónninn
- bendiprikið - bendillinn?
Hagvöxtur
menntunar og
menningar
HÉR á hjara verald-
ar býr þjóð sem um
flesta hluti getur deilt
- og hefur gaman af.
Allir íslendingar eru þó
í aðalatriðum sammála
um menntamál. Allir
vilja mennta sjálfa sig
og böm sín og greiða
fyrir úr sameiginlegum
sjóðum.
Þær eru hjáróma
raddimar sem vilja jú
greiða fyrir sína
menntun og sinna, en ekki hennar
Jónu f næsta húsi. Slíkar raddir
hafa jafnan verið kæfðar af fjöld-
anum. Slík nánasarhugsun hefur
samt allaf lifnað við þegar kemur
að fjárveitingum til menntunar.
Það er óþolandi að skólakerfið
skuli stöðugt vera í spennitreyju
vegna niðurskurðar.
Námsfólk Iifir nánast á bón-
björgum og kennarar allra skóla-
stiga á algjömm lúsarlaunum.
Þessu verður að breyta ef við ætl-
um ekki að liggja eftir sem vanþró-
uð þjóð - varavinnuafl á vergangi.
A nýrri öld verður fyrst og síðast
spurt um hagvöxt menntunar og
menningar hverrar þjóðar.
Konur leggja ómæld
verðmæti að fót-
skör framtíðar
Frá upphafí byggðar hér, allt
fram á þessa öld, sátu íslensk böm
við pilsfald kvenna og lærðu að
lesa af bók þar sem bandpijónn
móður eða ömmu vísaði veginn.
Bandpijónsaðferðin var þeirra
tíma tákn. Með skólamenntun kom
bendiprikið til sögunnar, og nú em
það bendlar á tölvuskjám sem færa
fólki fræðslu og upplýsingar á ör-
skotsstund - jafnvel heimsálfa á
milli.
Það vora konur sem áttu og eiga
einna stærstan þátt í að kenna
nýrri kynslóð munnmæli ýmis,
ævintýri og kveðskap, að hún læri
og geymi til framtíðar. Þær þurftu
þó lengi að beijast fyrir rétti sínum
til skólamenntunar.
Lagalegt jafnrétti hefur náðst
og ungar konur stunda í æ ríkari
mæli langskólanám. En æðri
menntun skilar ekki auknum laun-
um í þeirra hlut.
Niðrandi
kynjafordómar
Aukin menntun
kvenna skilar sér
auðvitað þúsundfalt
aftur til þjóðarinnar.
Það verður að beija
inn í ráðamenn, með
illu eða góðu, að snú-
ið verði af braut laun-
akúgunar kvenna
áður en það hefur
þær afleiðingar að
þær verða fráhverfar
langskólanámi og
kennslu. Konur eru
og verða aðaluppa-
lendur og lærimæður komandi
kynslóða. Þá einföldu hagfræði
eiga allir að skilja. Þeir niðrandi
Við viljum fjárfesta í
framtíðinni, segir Elín
G. Ólafsdóttir, með
bættri skólamenntun.
kynjafordómar sem birtast í
launakjömm kvenna hafa að und-
anfömu endurspeglast í viðhorfi
viðsemjenda kennara í kjaradeilu
þeirrar stóra kvennastéttar.
„Himinninn er að hryiya,
hæna mamma"
Gamli heimurinn hefur verið að
hrynja, það detta brot úr honum,
og hann minnkar óðfluga með
aukinni tækni og upplýsingaflæði.
Eitt er víst, það þýðir ekkert að
hlaupa burt eins og Ungi litli í
ævintýrinu. Ný öld með enn meiri
breytingum en áður verður rannin
upp áður en við er litið, og mér
er spum: Ætlum við að mennta
unga fólkið okkar þannig að því
takist sómasamlega að glíma við
nýja tíma sem kalla á meiri mennt-
un? Þeir sem haldið hafa utan um
þessa málaflokka undanfarin ár
hafa því miður haft litlu meiri
framtíðarsýn eða skilning á um-
heiminum en Ungi litli.
Harðfylgi kennara og
heimska ráðamanna
Ég veit að með harðfylgi hafa
kennarar á öllum skólastigum, oft
við illan leik, búið nemendur undir
líf á næstu öld. Ég veit að á öllum
skólastigum eru kennarar, nánast
með beram höndum, að kynna
nemendum nýja tækni, að leggja
áherslu á upplýsingaöflun, fróð-
leiksfysn, frumkvæði og fijóa,
skapandi hugsun. Enginn skyldi
ímynda sér að þetta sé létt verk
fyrir kennarastéttina eða nemend-
ur. Þrátt fyrir fögur fyrirheit og
orðagjálfur fyrir kosningar hefur
naumt verið skammtað til mennta-
og menningarmála hér á landi í
áratugi. Kennslutímar, tæknivæð-
ing, námsgagnagerð, nýbreytni og
nýjar námsbrautir - að ekki sé
talað um laun kennara á öllum
stigum skólans. Allt er þetta í lág-
marki.
Lágfóta, gráfóta
21. öldin verður enn byltingar-
kenndari en undanfarnar aldir.
Iðnbyltingin rauf kyrrstöðu
bændasamfélags og gat af sér
framleiðslusprengingu, sem aftur
varð grundvöllur velferðarkerfis
nútímans. Allt eru þetta smámunir
miðað við það sem koma skal. Enn
fleiri múrar munu falla, heimurinn
verður einn markaður hvað varðar
viðskipti, menntun og menningu.
Ekkert þýðir fyrir fólk framtíðar
að ætla að mennta sig í eitt skipti
fyrir öll. Stöðugt þarf að horfa til
fleiri átta. Við þurfum að horfast
í augu við næstu öld með fyrir-
hyggju: með eflingu andans - auk-
inni menntun og menningu. Við
eigum að mæta 21. öldinni með
framsýni að leiðarljósi. Við verðum
að bera gæfu til að standa saman
um aukna fjárfestingu í skóla-
menntun framtíðar. Bandpijónn
og bendiprik era liðin tíð.
Við Kvennalistakonur viljum
endurskoðun menntamála á íslandi
með þetta að leiðarljósi. Við viljum
fjárfesta í framtíðinni með bættri
skólamenntun og góðum launum
kennara, og standa við það fyrir-
heit á Alþingi. Við viljum hlýða
kalli framtíðar; trúa á fýrirboðana
og ekki láta skjóta okkur íslend-
ingum ref fyrir rass í samkeppni
komandi tíma. Við viljum ekki
verða étin með húð og hári eins
og Ungi litli sem lét plata sig í
holu lágfótu og komst þaðan aldr-
ei aftur. Hann skildi ekki þótt hann
sæi það með augunum og heyrði
það með eyrunum.
Höfundur er aðstoðarskólastjóri
og skipar 7. sæti &
Kvennalistanum í Ileykjavík.
Elín G. Ólafsdóttir
Feluleikur Al-
þýðubandalagsins
HÉR Á landi hefur frá árinu
1930 verið starfandi stjómmála-
flokkur, sem stefnt hefur að því
ljóst og leynt að koma á þjóðskipu-
lagi, sem byggist á hugmynda-
fræði Karls Marx og
lærisveina hans. í upp-
hafi gengu menn
hreint til verks og köll-
uðu flokkinn Komm-
únistaflokk íslands, en
þegar ljóst var að
nafnið og tengsl við
Sovétríkin fældu kjós-
endur frá, var ráðist í
nafnabreytingu. Það
gerðist árið 1938 með
stofnun Sameiningar-
flokks Alþýðu — Sós-
íalistaflokksins. Síðan
hefur feluleikurinn
haldið áfram og flokk-
urinn hefur skipt um
nafn með reglulegu
millibili, að því er virðist í þeim
tilgangi að fela upprunann og slá
ryki í augu kjósenda.
Óháðir eða ekki
Nýjasti þátturinn í þessum felu-
leik hófst í vetur þegar tilkynnt
var að í vor yrðu G-listamir vítt
Nafngiftin „óháðir“ er
mótsagnakennd, segir
Þórður Þórarinsson,
enda er erfitt að sjá
hvemig menn, sem
kjósa að bjóða fram í
kosningum í bandalagi
við stjómmálaflokk,
geta talist óháðir.
og breitt um landið ekki á vegum
Alþýðubandalagsins, heldur Al-
þýðubandalagsins og óháðra. Og
til að undirstrika þessi „merku
tímamót" var fenginn á G-Iistann
í Reykjavík verkalýðsrekandi, sem
að vísu hafði ekki verið yfírlýstur
stuðningsmaður Alþýðubandalags-
ins, en hefur hins vegar á undan-
fömum áram stutt málstað þess í
stóru og smáu. Þessi eini maður
var „óháða aflið", sem valdi að
þessu sinni að beijast með Alþýðu-
bandalaginu.
Nú er það ekki svo, að samein-
ing þessara tveggja „hópa“, Al-
þýðubandalagsins og „óháðra",
hafi breytt miklu um
stefnu G-listanna. Þeir
leggja höfuðáherslu á
„útflutningsleið" sína,
sem samþykkt var í
Alþýðubandalaginu
áður en „óháðir"
gerðu við það kosn-
ingabandalag. Það
virðist því sem þeir
síðamefndu séu all-
háðir Alþýðubanda-
laginu málefnalega.
Nafngiftin „óháðir" er
þar fyrir utan heldur
mótsagnakennd, þvi
erfitt er að sjá hvemig
þeir era óháðir, sem
kjósa að bjóða fram í
kosningum í bandalagi við stjóm-
málaflokk.
Fortíðarstefna
„kosningabandalagsins"
Þetta nýja afl í íslenskum stjóm-
málum, kosningabandalag Alþýðu-
bandalagsins og „óháðra“, virðist
ekki bjóða upp á nýstárlega stefnu.
Miðað við það, sem fram hefur
komið, er ætlunin að auka ríkisút-
gjöld um 10 til 12 milljarða króna
og það hefði auðvitað í för með
sér hærri skatta og aukin erlend
lán. Þessu til viðbótar á svo að
stofna hina og þessa „nýsköpunar-
sjóði“, sem stjómmálamenn hyggj-
ast nota til að styrkja fyrirtæki,
sem þeim era þóknanleg.
Allt eru þetta hefðbundnar for-
tíðarlausnir vinstri manna, sem
Alþýðubandalagið hefur alltof oft
fengið tækifæri til að framfylgja
í ríkisstjórnum, með slæmum áhrif-
um á efnahag fyrirtækja og heim-
ila í landinu. Það er brýnasta mál
kjósenda í kosningunum að koma
í veg fyrir að sú saga verði endur-
tekin. Þess vegna þurfa kjósendur
að sniðganga G-listana, og um leið
að vara sig á þeim flokkum, sem
líklegastir era til að bjóða Alþýðu-
bandalagsmönnum sæti við ríkis-
stjómarborðið. Þar er um að ræða
þá flokka, sem kenna sig við fé-
lagshyggju, en það er eins og
kunnugt er íslenskun á heitinu
sósíalismi.
Höfundur er formaður
Heimdallar, F.u.s. íReykjavík.
Þórður Þórarinsson
Ætlar þú að kjósa um menntamál?
ÞAR sem ég tilheyri
þeim fjölmenna hópi
sem kallast námsmenn
fékk ég inn um bréfa-
lúguna hjá mér um
daginn Stúdentablaðið.
Þetta tölublað var til-
einkað átakinu „Kjós-
um um menntamál"
sem flestar ef ekki all-
ar námsmannahreyf-
ingar á landinu standa
að. Þar er ungt fólk
hvatt til þess að taka
afstöðu í kosningunum
til Alþingis þann 8.
apríl með tilliti til
stefnu stjómmála-
flokkanna í mennta-
málum. Þetta fínnst mér ákaflega
athyglisverð hvatning og verð að
skoða hana nánar.
Yfirboð eða raunveruleiki
Fyrir kosningar vill það brenna
við að ýmsir stjómmálamenn lofi
öllu fögru til að laða að sér kjósend-
ur. Þær kosningar sem nú standa
fyrir dyram era ekkert öðravísi
hvað það varðar. Frambjóðendur
ýmissa flokka keppast við að yfir-
bjóða hver annan í hin-
um ýmsu málaflokk-
um, þar með talið
menntamálum. Aukin
framlög til. mennta-
mála svo milljörðum
skiptir eru ekki vanda-
málið hjá sumum áður
en talíð hefur verið upp
úr kjörkössunum. Ef
forsvarsmenn náms-
mannahreyfinganna
eru að hvetja sína fé-
lagsmenn til að taka
afstöðu til stjómmála-
flokka eftir því hver
býður mesta peninga
inn í menntakerfið fyr-
ir kosningar tel ég þá
vera á alvarlegum villigötum.
Hvernig bætum við
menntakerfið?
Menntun er mikilvæg, um það
er ekki deilt. En hvernig bætum
við menntakerfíð? Grundvöllurinn
fyrir bættu menntakerfi er stöðugt
efnahagslíf; lág verðbólga, lágir
vextir, aukinn hagvöxtur og halla-
laus ríkisrekstur. Aðeins við slíkar
aðstæður er hægt að hlúa að mennt-
Grundvöllurinn fyrir
bættu menntakerfí,
segir Elsa B. Valsdótt-
ir, er stöðugt efna-
hagslíf, lág verðbólga,
lágir vextir, aukinn
hagvöxtur og halla-
laus ríkisrekstur.
un í landinu og öðram þeim þáttum
sem saman mynda það velferðar-
þjóðfélag sem við búum í. Besta
menntastefnan er því sú stefna sem
boðar stöðugleika í efnahagslífinu.
Ef forsvarsmenn námsmannahreyf-
inganna era að hvetja félagsmenn
sína til að taka afstöðu til stjóm-
málaflokka eftir því hver þeirra
getur og vill búa til slíkt umhverfí
tel ég þá vera á réttri leið - leiðinni
og betri menntun og betra Islandi.
Höfundur er háskólanemi og situr
í stjóm Heimdallar, félags ungra
sjálfstæðismanna íReykjavík.
ÞAÐ ER almennt viðurkennt að
fíkniefnaneysla ungmenna, með öll-
um þeim hörmungum sem af henni
leiða, er eitt mesta böl nútíma sam-
félags. Frá nágrannalöndunum
þekkjum við að fíkniefnavandi er
gríðarlegur og hér á landi vex
vandamálið með degi hveijum.
Þessi staðreynd kallar á róttækar
aðgerðir yfirvalda. Breyting á rétt-
arframkvæmd og hertari viðurlög
er óhjákvæmilegt úrræði.
„Burðardýrin“ tekin
Það er staðreynd að þeir einstak-
lingar sem verða uppvísir að því
að smygla fíkniefnum jnn í landið
era alla jafnan úrskurðaðir í gæslu-
varðhald í nokkrar vikur meðan
málið er rannsakað. Er þá leitast
við að finna fleiri aðila sem tengj-
ast málinu, jafnvel fiármögnuna-
raðila, því oft era þetta aðeins
„burðardýr" sem tekin eru en það
era þeir aðilar sem fara erlendis til
þess að ná í fíkniefnasendingu fyrir
aðra. Að rannsókn lokinni er þess-
um einstaklingum sleppt og þeir
ganga lausir þar til dómur er upp
kveðinn og oft getur liðið langur
tími þama á milli. Dæmin sanna
að þessir sömu einstaklingar koma
sér úr landi í millitíðinni og þegar
að dómsuppkvaðningu er komið era
viðkomandi horfnir sporlaust. Þessu
þarf að breyta.
Of lítil áhætta
Sem kunnugt er hafa refsingar
verið til, í ýmsu formi, frá upphafí
mannlegs samfélags. Refsingar
eiga að vera öðrum til viðvörunar
Elsa B. Valsdóttir
Innflutningnr á
fíkniefnum
Breyting á réttarframkvæmd
o g harðari viðurlög