Morgunblaðið - 06.04.1995, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 6. APRÍL 1995 37
AÐSEIMDAR GREINAR
Ég á gnllbrúðkaup í ár!
og reyna að leysa hann á friðsamleg-
an hátt. Okkur' er báðum ljóst, að
við þolum illa hættuleg hliðarspor
og munum reyna að forðast þau.
VII
, Mér er það mikið fagnaðarefni að
Eg held upp á það laugardaginn 8. apríl - Þú ert hjartanlega velkominn! í:entI££rÍJnsr!í1mínk^rbaeðgvð
Jónas
Gíslason
ÉG á „gullbrúð-
kaup“ í ár. 50 ár eru
liðin frá því ég gekk til
liðs við Sjálfstæðis-
flokkinn. Haustið 1945
var ég í 6. bekk
Menntaskólans, heims-
styijöldin var á enda
og við fögnuðum
varanlegum friði. Von-
brigðin urðu því sár,
er Sovétríkin tóku þega
færa út áhrifasvæði sitt
í Evrópu — oft með
ofbeldi. ísland var
mikilvægt fyrir varnir
vestrænna þjóða, en
beiðni Bandaríkjanna um að fá að
halda aðstöðu hér olli vonbrigðum
og var hafnað. Þá töldum við nægja,
að Hjálpræðisherinn yrði á ný eini
„herinn" á íslandi, en hann berst
með „vopnum“ kærleikans og
bjargar mannslífum!
II
Við vorum ekki margir - stúdent-
arnir - sem vörðum vestrænan mál-
stað í stríðslok og við áttum á bratt-
ann að sækja, en við gengum ótrauð-
ir fram í fullvissu þess að málstaður
okkar væri góður. Árið 1946 var
samið um að Bandaríkin færu með
herinn burt, en væru heimil viss af-
not af vellinum. Miklar deilur hófust
með þjóðinni og haldnir voru kapp-
ræðufundir, þar sem harkan var oft
mikil, enda mörgum heitt í hamsi.
Þessi miklu átök náðu hámarki 30.
marz 1949, er kommúnistum mis-
tókst að trufla starfsfrið Alþingis.
Mikil ábyrgð hvíldi á herðum okkar
- nokkurra háskólastúdenta - er
vorum í innsta hring stuðnings-
manna löglegra stjórnvalda og tók-
um þátt í ákvörðunum dagsins! Við
héldum hópinn - nokkrir vinir og
samheijar - áttum sannfæringar-
kraft æskunnar og vorum reiðubún-
ir að beijast fyrir framgangi þess,
er við töldum til heiila horfa fyrir
land og lýð. Okkur dreymdi stóra
framtíðardrauma. Við trúðum því
að mennskan legði okkur þunga
ábyrgð á herðar og vorum reiðubún-
ir að takast á við vandann. Við vor-
um sammála um, að
mannlíf - mótað af
grundvallar-kenning-
um kristinnar trúar -
væri hið eina rétta
markmið allra þjóðfé-
lagsafskipta okkar og
enginn mætti traðka á
þeim, sem minnimáttar
eru. Ég lagði ríka
áherslu á skyldu okkar
að taka alvarlega tví-
þætt kærleiksboð
Krists um elsku til Guðs
og náungans og reyna
að móta þjóðfélagið
sem mest í anda þess.
Á þessum árum kynnt-
ist ég þeim tveimur
mönnum, er höfðu mikil áhrif á
stjórnmálaskoðanir mínar og ég met
flestum meir.
Rúmlega tvítugur varð ég trúnað-
armaður Bjarna Benediktssonar í
kirkjumálum og var það, unz hann
andaðist. Það varð mér lærdómsrík-
ur skóli. Þá tel ég mér til gildis, að
hafa fengið að njóta náinnar vináttu
og trausts Geirs Hallgrímssonar -
þess vammlausa manns er ég met
flestum mönnum meir - og sú vin-
átta entist, meðan hann lifði.
III
Ég dró mig snemma út úr beinni
þátttöku i landspólitík, því að ég
fann mig kallaðan til starfa á öðrum
vettvangi, þótt ég hafi aldrei slitið
„hjónabandinu" mínu við Sjálfstæð-
isflokkinn. Það kemur fyrir í beztu
„hjónaböndum“, að hjón eru ekki
alltaf sammála um allt. Tveir ein-
staklingar, sem ganga í hjónaband,
eru áfram sjálfstæðir einstaklingar,
um leið og þeir eru „eitt hold“, eins
og segir í Heilagri ritningu. Ég held,
að því aðeins geti hjón verið sam-
mála um allt, ef annar aðilinn þreng-
ir skoðunum sínum upp á hinn -
beint eða óbeint. Stundum getur
hvesst í góðu hjónabandi, en oftast
lægir aftur og án þess nokkur viti
um „hvassviðrið" nema þau tvö, sem
tókust á. En stundum getur hvesst
svo mjög, að hávaðinn heyrist alla
leið fram á gang, er hjónakornin
brýna raustina, einkum þegar um-
ræðan fjallar um mál, er mestu varða
Athugasemd
- vegna ummæla framkvæmdastjóra VSÍ
ÞÓRARINN V. Þórarinsson
harmar í viðtali við Mbl. fimmtudag-
inn 30. mars sl. „missagnir háskóla-
manna“ sem hann segir vera „á full-
komnum villigötum“. Þórarinn lætur
ekki staðar numið í viðtalinu heldur
ásakar hann undirritaðan um „fuh-
komlega ábyrgðarlaust fleipur". Á
meðan Þórarinn sannar ekki mál
sitt eiga ofangreindar tilvitnanir við
um hann sjálfan. En víkjum þá að
missögnum Þórarins.
1. Þórarinn ber saman lauslegt
mat BHMR á áhrifum samninganna
eftir skatt fyrir launamenn sem
BHMR taldi um 15% á tímabilinu
við mat Þjóðhagsstofnunar og VSÍ
á meintum áhrifum „sérkrafnanna"
sem þeir telja vera um „0,3% ígildi
launakostnaðar". Þvílík útúrsnún-
ingsfræði. BHMR hefur ekki lagt
neitt mat á sérkröfur ASÍ-félag-
anna. BHMR hefur heldur ekki met-
ið áhrif kjarasamninganna á launa-
kostnað fyritækjanna, enda er ýmsu
af kostnaði vegna kjarasamning-
anna komið á ríkissjóð. BHMR hefur
einfaldlega reynt að meta hækkun
launa og launatengdra kjara eftir
skatt á tímabilinu hjá launamönnum.
2. Mat VSÍ á áhrifum kjarasamn-
inganna liggur ekki opinberlega fyr-
ir. Mat ASÍ (sjá Fréttabréf ASÍ)
sýnir að laun hækka á bilinu
6,4-14,5%. Þá eru ótaldar allar
hækkanir vegna sérkjarasamninga
Það myndi gleðja okkur
báða, mig og Sjálfstæð-
isflokkinn, segir Jónas
Gíslason, ef þið gætuð
átt samleið með okkur
þennan dag, 8. apríl
næstkomandi.
í lífinu. Þá getur stundum farið svo,
að upp úr sjóði og allt stefni að slit-
um. Þá er oft eina ieiðin sú að reyna
að kryfja málin og kanna hvort hjón-
in geti jafnað ágreininginn og nálg-
azt á ný.
IV
Mér er engin launung á því, að
stundum hefur hvesst í hjónabandi
mínu og Sjálfstæðisflokksins og hef-
ur þá stöku sinnum mátt greina all-
hörð orðaskipti, þegar við höfum
tekizt á í fullri alvöru. Óvenju „kröpp
lægð“ gekk nýlega yfir okkur - mig
og flokkinn minn - og náði hámarki
21. marz sl., er hvirfilvindur skall á
okkur. Ég var bæði sár og gramur
yfir þvi, sem ég heyrði um flokkinn
minn og fannst hann vera að stíga
slíkt hliðarspor, að helzt líktist
„framhjáhaldi" í mínum augum. Ég
taldi mig jafnvel tilneyddan að skilja
við flokkinn minn, ef hann breytti
ekki um stefnu! Ég brýndi því raust-
ina og lýsti skoðun minni umbúða-
laust - eins og ég er vanur, er þörf
gjörist - en þó sennilega talsvert
hærra en oftast áður. Deilan stóð
um eina fremstu sjúkrastofnum
þjóðarinnar, sem sannað hefur ágæti
sitt. Ég þurfti ekki að mynda mér
skoðun á deildinni eftir frásögn ann-
arra, því að ég hef sjálfur legið þar
rúma þrjá mánuði og fundið breyt-
inguna, sem á mér varð, auk þess
sem ég hef orðið vitni að ótal krafta-
verkum á mörgum sjúklinganna.
V
Mér var engin leið að sætta mig
við þetta. í sársauka mínum sendi
ég flokknum mínum- kveðju og setti
honum tvo kosti: Annaðhvort hætti
hann við að breyta Grensásdeildinni
eða við værum skildir að skiptum!
Og að hætti hjóna, er orðið hafa
saupsátt, en vilja sættast, ef þess
er nokkur kostur, höfum við nú
ræðzt við - að hluta til í áheyrn
alþjóðar, en einnig í kyrrþey. Og
storminn hefur lægt. Við erum sátt-
ir. Að frumkvæði forsætis-, fjár-
mála- og heilbrigðisráðherra hefur
með aukafjárveitingu verið tryggður
óbreyttur rekstur Grensásdeildar-
innar. Fyrir það ber að flytja þessum
ráðherrum kærar þakkir. Þeir hafa
vaxið af þessu verki sínu. Þar sem
ég hef ekki orðið var við áhrif frjáls-
hyggjumanna í þessari kosningabar-
áttu, er ekkert lengur því til fyrir-
stöðu, að ég veiti Sjálfstæðisflokkn-
um - gamla flokknum mínum -
fullt brautargengi í þessum kosning-
um, eins og jafnan áður. Mikið er
ég feginn, að við höfum fyrirgefið
hvor öðrum og ákveðið að halda
hjónabandi okkar áfram. Og við
munum áfram ræðast við í hrein-
skilni, ef ágreiningur rís með okkar,
höfum náð fullum sáttum, því að
auðvitað þykir okkur vænt hvorum
um annan. Hvernig hefðum við öðr-
um kosti þolað hvor annan í hálfa
öld? Við höfum ákveðið að halda upp
á gullbrúðkaupið nk. laugardag 8.
apríl. Okkur langar að sjá sem allra
flesta vini okkar - og aðra, er vilja
samfagna okkur - hitta okkur þann
dag á kjörstað. Þið megið sleppa bló-
munum, en hitt mundi gleðja okkur
báða - mig og Sjálfstæðisflokkinn -
ef við gætum átt samleið þann dag.
Ég er bjartsýnn og vænti íjölmenn-
is!
P.s.
Mig langar til að þakka mætum
og grandvörum vini mínum - Jóni
Helgasyni - kærlega fyrir vinsam-
lega - og næsta óvænta kveðju, þar
sem hann segir ma: „Aliir, sem
þekkja sr. Jónas Gislason, vita að
það, sem hann segir, er af einlægni
og heilum huga mælt.“ Ég þakka
falleg og vinsamleg orð Jóns Helga-
sonar, sem er með allra mætustu
framsóknarmönnum, sem ég þekki.
Þótt honum hafi yfirsést, að ég lýsti
erfiðleikum mínum á að styðja flokk-
inn minn að óbreyttri afstöðu. Flokk-
urinn hefur breytt afstöðu sinni og
því mun ég kjósa hann.
Ég leyfl mér að hvetja fólk til að
fara að ráðum hans, er hann segir:
„Bændur og aðrir... verða því að
bregðast við á sama hátt og sr. Jón-
as Gíslason og sýna það i verki með
atkvæði sínu á kjördag."
Þakka þér kærlega fyrir þennan
óvænta stuðning. Við kjósum þá
væntanlega báðir Sjálfstæðisflokkinn
á laugardaginn kemur?
Höfundur er vígslubiskup.
landssambanda ASÍ og hækkanir
vegna skattalagabreytinga. ÞHS
gerir ráð fyrir 0,3% hækkun launa-
kostnaðar fyrirtækja. í því mati er
gert ráð fyrir að sérkjarasamningar
Rafiðnaðarsambandsins leiði ekki til
neinna launabreytinga (þó að RSÍ
hafi verið tilbúið að slást fyrir kröf-
um sínum með verkfalli), að Samiðn
hafi fremur samið um launalækkun
en launahækkun (!) og að meginatr-
iði samninga Verkamannasam-
bandsins, kauptryggingarsamning-
arnir, leiði ekki til neinna launa-
breytinga. Þetta eru aðeins dæmi
um matsaðferðir. BHMR hefur bent
á að margir launamenn fái í sérkja-
rasamningum launahækkanir vegna
menntunar og starfsaldurs, vegna
fastlaunasamninga og vegna breyt-
inga á vinnutímaákvæðum. BHMR
hefur líka bent á að yfirvinnulaun
sumra hafa hækkað vegna breyttra
viðmiða yfirvinnukaups. Og BHMR
hefur vakið athygli á launaáhrifum
kauptryggingarsamninga. Að lokum
er þörf á að árétta að mat BHMR
miðar við launahækkanir eftir skatt
þ.e. að meðtöldum skattalagabreyt-
ingum vegna iðgjalda til lífeyrissjóðs
en BHMR hefur ekki lagt mat á
áhrif breytinga á kostnaðarþáttum
eins og hlífðarfötum.
Birgir Björn Sigurjónsson,
framkvæmdastjóri BHMR.
Af hverju
Alþýðuflokkinn?
HINIR andstæðu pólar í is-
lenskum stjórnmáium eru nú
aðrir en áður var. Átakalínur
í stærstu umbótamálum þjóð-
arinnar liggja þvert í gegn um
alla stjórnmálaflokka landsins,
nema einn: Alþýðuflokkinn -
Jafnaðarmannaflokk íslands.
Aðeins Alþýðuflokkurinn
kemur til þessara kosninga
með skýra, róttæka og frjáls-
lynda umbótastefnu í mikil-
vægustu framtíðarmálum
þjóðarinnar.
Aðeins Alþýðuflokkurinn
leggur áherslu á opið hagkerfi
með virkri samkeppni, afnám
hafta og einokunar og að laða
eigi að erlenda fjárfestingu. Við telj-
um að hlutverk stjórnvalda eigi að
vera að leggja með almennum hætti
til fijósaman jarðveg fyrir þá sem
vilja sá til nýrrar uppskeru. Við minn-
um á að Alþýðuflokkurinn var eini
flokkurinn sem stóð heill og óskiptur
að samningnum um evrópska efna-
hagssvæðið.
Aðeins Alþýðuflokkurinn er þeirrar
skoðunar að útgerðarmenn eigi af
réttlætis- og hagkvæmnisástæðum
að greiða veiðigjald til þjóðarinnar
fyrir afnot sín af sameign hennar,
auðlindum sjávar. Aðeins Alþýðu-
flokkurinn hefur lagt á það áherslu
að þessi sameign verði bundin í stjóm-
arskrá.
Aðeins Alþýðuflokkurinn hefur
skynsamlegar tillögur til lausnar á
þeirri sjálfheldu sem bændur og neyt-
endur eru komnir í vegna ofstjórnar
og hafta landbúnaðarkerfisins. Flokk-
urinn vill afnema framleiðslutengda
styrki, en taka í staðinn upp jafnar
búsetugreiðslur („grænar greiðslur").
Bændur eiga að endurheimta frelsi
sitt til að ákveða í samræmi við lög-
mál markaðarins hvað þeir framleiða,
Margrét S.
Björnsdóttir
Vilhjálmur
Þorsteinsson
Alþýðuflokkurinn geng-
ur til kosninga með
skýra, róttæka og
frjálslynda umbóta-
kröfu, segja Margrét
S. Björnsdóttir og Vil-
hjálmur Þorsteinsson,
og bæta því við að sigur
kosti kjark.
hvernig og í hvaða magni.
Aðeins Alþýðuflokknum er treyst-
andi til að standa vörð um velferð
okkar og samhjálp til frambúðar.
Jafnaðarmenn munu ekki hvika af
varðstöðu sinni um þau grunngildi
sem velferðarþjóðfélagið grundvall-
ast á. Sú varðstaða felst ekki síst í
því að tryggja undirstöður þess til
frambúðar með ábyrgri stefnu
í ríkisfjármálum.
Aðeins Alþýðuflokkurinn
bendir á að reglan einn maður
- eitt atkvæði fjallar um
grundvallarmannréttindi í
lýðræðisþjóðfélagi. Flokkur-
inn vill jafna vægi atkvæða
og gera landið að einu kjör-
dæmi, enda eðlilegt að þjóðin
sigli öll í sama báti. Samhliða
þessari breytingu þarf að
færa verkefni til stærri og
öflugri sveitarfélaga.
Aðeins Alþýðuflokkurinn
vill að ísland sæki um aðild
að Evrópusambandinu. Flokk-
um ber að hafa framtíðarsýn.
Undan því hefur Alþýðuflokkurinn
aldrei skorast. Þetta mál er á dag-
skrá. Það varðar framtíðarheill unga
fólksins og atvinnutækifæri þess á
næstu árum og áratugum. Hér verða
ekki sköpuð þau 12.000 störf sem
þörf er á til aldamóta nema íslend-
ingar standi jafnfætis nágrannaþjóð-
um sínum S Evrópu hvað varðar lífs-
kjör fólks, verð matvæla, fjölbreytni
atvinnulífs og almennt umhverfi
þess. Þá er það íslendingum nauð-
synlegt sem sjálfstæðri þjóð að geta
haft áhrif á ákvarðanir sem teknar
eru í samstarfí bræðraþjóða okkar í
Evrópu og varða hag okkar í smáu
sem stóru.
• Látum ekki framsóknarmenn allra
flokka sameinast eftir þessar kosn-
ingar um óbreytt ástand og sam-
tryggingu sérhagsmunanna. Hvert
atkvæði skiptir máli fyrir þá framtíð
sem búin er íslensku þjóðfélagi. Sig-
ur hefur alltaf kostað kjark. Þann
kjark er að fínna í Alþýðuflokknum
- Jafnaðarmannaflokki íslands.
Höfundar eru félagar í
Alþýðuflokknum.