Morgunblaðið - 07.04.1995, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 7. APRÍL 1995 B 7
KOSIMINGAR 8, APRÍL
Fyrirtækið ísland
Ása María Ingiveig
Björnsdóttir Gunnarsdóttir
NÚ FER hver að verða síðastur
að gera upp hug sinn varðandi val
á stjórnendum landsins næsta kjör-
tímabil. Hinn heimskunni markaðs-
fræðingur Jack Trout var staddur
hér á landi í febrúar síðastliðnum. í
sjónvarpsviðtali sem haft var við
hann kom hann fram með áhuga-
verða samlíkingu þar sem hann
heimfærði árangursríkt markaðs-
starf fyrirtækis upp á aðstæður ís-
lands. Þar tilgreindi hann sérstak-
lega ferðaþjónustu sem markaðs-
tækifæri sem „fyrirtækið ísland“
ætti að beina spjótum sínum að.
Markviss stjórnun eða orð án
innihalds
Þegar frammistaða stjórnmála-
manna í umræðuþáttum í fjölmiðlum
síðustu daga er skoðuð, er það veru-
legt áhyggjuefni að þar fara framtíð-
arstjórnendur „fyrirtækisins ís-
lands“. Af málflutningi þeirra að
dæma virðast engar skýrar áætlanir
liggja að baki háleitum markmiðum.
Eigum við ekki rétt á að heyra um
raunhæfar aðgerðaáætlanir til efl-
ingar og nýsköpunar í atvinnulífi?
Hljótum við ekki að gera kröfu til
ákvarðanatöku, sem byggist á
breyttum markaðsaðstæðum, grein-
ingu á nýjum markaðstækifærum
og heilstæðri ímyndasköpun?
Sífellt er hjakkað í sama farinu
og af einhæfni umræðunnar mætti
ráða að starfsmenn „fýrirtækisins
íslands" væru upp til hópa ýmist
bændur og búalið eða sjómenn og
fiskvinnslufólk.
Sem starfsmenn í fyrirtækinu ís-
landi gerum við kröfur til stjórnenda
sem taka á málum af sannfæringu
og festu sem byggist á þekkingu og
yfírsýn. Blekkingar sem felast í orð-
um án innihalds eru ekki farsæl leið
til afla sér vinsælda til framtíðar.
Verðmæti þorsktonna í
ferðamönnum — magn á
kostnað gæða
Þá sjaldan er ferðaþjónustu ber á
góma í kosningaumræðunni verður
oftast fátt um svör hjá stjórnmála-
mönnum. Svo virðist sem þar ráði
ýmist vanþekking á greininni og
möguleikum hennar eða áhugaleysi,
sem reyndar virðist hafa einkennt
afstöðu stjórnmálamanna til ferða-
þjónustu um langt skeið. Áhugaleysi
þetta lýsir sér í skorti á stefnumót-
un, en þar standa nágrannaþjóðir
okkar okkur mun framar. Við meg-
um ekki brenna okkur oft á sama
eldinum, ana fram með
góð fyrirheit ef stefnan
og markmiðin eru ekki
skýr. Það mætti líkja
því saman við að fara
í stórmarkaðinn án inn-
kaupalista og standa
uppi með tvennt af öllu
þegar heim er komið.
Ferðaþjónustan býr
við lög sem mótuð voru
fyrir 20 árum, þegar
fjöldi erlendra ferða-
manna til landsins var
aðeins um 55. 000. Á
síðasta ári lögðu leið
sína hingað til lands
um 179.000 erlendir
ferðamenn og spáð er að með áfram-
haldandi fjölgun verði talan komin
upp í 290.000 ferðamenn árið 2000.
Til þess að gera sér betur grein
fyrir þeim gjaldeyristekjum sem
ferðaþjónustan skapar þjóðinni hafa
verið dregnar upp samlíkingar við
verðmæti þorskafla úr sjó, þar sem
einn erlendur ferðamaður er metinn
á við eitt þorsktonn í gjaldeyristekj-
um. Þegar eina auðlind þverr er um
að gera að snúa sér að þeirri næstu
og róa á mið náttúrunnar. En viljum
við ferðaþjónustu sem byggist á
magni á kostnað gæða?
Ferðaþjónusta — stofn án
kvóta?
Ferðaþjónustan fær misjafnlega
mikið rými í stefnuskrám flokkanna.
Umfjöllun þeirra um ferðamál er
nokkuð keimlík, þar sem stuðst er
við greinargerðir Ferðamálaráðs og
Sem starfsmenn fyrir-
tækisins íslands, segja
þær Ingiveig Gunnars-
dóttir og Asa María
Björnsdóttir, gerum
við þá kröfu til stjóm-
endanna að þeir taki á
málum af ábyrgð, þekk-
ingu og yfírsýn.
það sem skrafað hefur verið og ritað
um ferðamál á síðustu misserum.
Mönnum verður tíðrætt um þá
möguleika sem ferðaþjónustan getur
skapað varðandi aukna atvinnu og
aukin verðmæti, tillögur varðandi
frekari útfærslur eru engar. Alþýðu-
bandalag og Þjóðvaki vekja sérstaka
athygli á aukinni eftirspurn ferða-
manna í hreina og óspillta náttúru
og mikilvægt sé að taka mið af
verndun náttúrunnar við skipulags-
mál ferðaþjónustu. Þjóðvaki fjallar
nokkuð ítarlega um mikilvægi sjálf-
bærrar þróunar í atvinnu- og um-
hverfismálum. í stefnuskrá Kvenna-
listans er enn ítarlegar komið inn á
þetta málefni með hugmyndafræði
grænnar ferðamennsku. I nýút-
komnum bæklingi Sjálfstæðisflokks
um ferðaþjónustu undir heitinu „Þeir
físka sem róa“ er talað um „ferða-
menn — stofn án kvóta. Sóknin er
frjáls og takmarkast einungis við
burðarþol landsins og vinnuafl".
Þegar nánari skilgreiningar á burð-
arþoli landsins er leitað í bæklingn-
um er gripið í tómt.
Takmarkalaus aðgangur að auð-
lindum sjávar hefur haft geigvæn-
legar afleiðingar í för með sér fyrir
þjóðarbúið. Náttúra íslands er sú
auðlind sem ferðaþjónustan byggist
á.
Lærum af mistökum fortíðar og
leggjum áherslu á öflugt forvarnar-
starf til framtíðar.
Forskot í framtíðina
Ferðaþjónusta á íslandi býr við
forskot sem þarf að nýta.
Við búum við aðstæður á íslandi
sem eru öfundsverðar. Hreint loft,
hreint og ómengað drykkjarvatn,
umhverfísvæn orka, lífrænt ræktað-
ar afurðir, hreinar sjávarafurðir og
ósnortin náttúra eru aðstæður sem
aðrar þjóðir eru tilbúnar að greiða
hátt verð fyrir.
Þessar aðstæður þarf að markaðs-
setja með vörumerki sem lýsir heil-
stæðri gæðaímynd „fyrirtækisins
íslands".
Markhópur þeirra ferðamanna í
heiminum sem gera kröfur til
hreinnar ósnortinnar náttúru fer
stækkandi. Nýleg skoðanakönnun
Studienkreis fur Tourismus í Þýska-
landi sýnir að 50% Þjóðveija sem
ferðast til annarra landa, nefna
helstu ástæður á vali ferðamanna-
staðar: fallegt landslag, fjölbreytt
náttúra og hreint umhverfl. Framtíð-
arstjórnendur landsins þurfa að setja
skýrar línur varðandi uppbyggingu
grunnþátta og skipulagningu ferða-
mála sem taka mið af sjálfbærri
þróun. Við verðum að sýna erlendum
gestum okkar að við berum virðingu
fyrir náttúruauðlindinni og að við
kunnum að nýta hana án þess að
hún beri skaða af.
Ingiveig Gunnarsdóttir er
leiðsögumaður og
ferðamarkaðsfræðingur og Ása
María Björnsdóttir erhótel- og
markaðsfræðingur.
Yorhret á
glugga...
ÞEGAR þetta er
skrifað eru aðeins
nokkrir dagar til kosn-
inga. Margir hafa
þegar gert upp hug
sinn, en aðrir eru óá-
kveðnir. Samkvæmt
nýlegri skoðanakönn-
un vilja 80% kjósenda
2ja flokka stjórn, lík-
lega vegna þess að
þeir vita að margra
flokka stjórnir hafa
reynst illa hingað til,
og oft ekki náð að sitja
heilt kjörtímabil.
Hrossakaup flokk-
anna hafa því verið
áberandi og útkoman verið stjórn
sem enginn kjósandi hélt að hann
væri að kjósa yfir sig. Þetta er
óstöðugleiki í stjórnmálum.
Hrossakaup flokkanna
hafa ]dví verið áberandi,
segir Katrín Fjeld-
sted, og útkoman
verið stjórn sem enginn
kjósandi hélt að hann
væri að kjósa yfír sig.
Þetta er óstöðugleiki í
stjómmálum.
Vinstra vor
Alþýðubandalagið hefur vinstra
vor sem slagorð. Ég sé fyrir mér,
að slíkt vor sé kalt vor með póli-
tískan hafís og vorhret á glugga
fyrir þjóðina. Ólafur Ragnar var
guðfaðir R-listans í borgarstjórn-
arkosningunum vorið
1994 og hefur átt sér
þann draum að beita
Jóhönnu Sigurðar-
dóttur fyrir samskon-
ar vagn á landsvísu
og gert var við Ingi-
björgu Sólrúnu. Ekki
er einleikið hve margir
alþýðubandalags-
menn hafa raðað sér
á lista Þjóðvaka, fólk
sem maður hafði ekki
heyrt um að hefði fjar-
lægst Alþýðubanda-
lagið hugmyndafræði-
lega séð. Nefna má
sem dæmi Mörð Árna-
son, fyrrverandi aðstoðarmann
Ólafs Ragnars og Svanfríði Jónas-
dóttur, fyrrverandi varaformann
Alþýðubandalagsins. Er þetta til-
viljun?
Kvennalistinn er í tilvistar-
kreppu og minnir mest á rauð-
sokkur fyrri tíma (slagorðið
„kvennabarátta" kemur upp í hug-
ann). Framsókn tvístígur minna
er venjulega, og veruleg vinstri
slagsíða er á formanninum, er
hann segist stefna að vinstri stjórn
fái hann til þess umboð.
Sjálfstætt
hugsandi fólk
Stjórnlyndi vinstri manna hræð-
ir. Skattaáþján, sjóðasukk og öl-
musugjafir heilla ekki sjálfstætt
hugsandi fólk. Stefnum því að
stöðugleika næstu fjögur ár, höld-
um verðbólgu og sköttum í skefj-
um. Með hækkandi sól og heiðan
himin framundan skulum við forð-
ast vorhret vinstri manna. Stefn-
um á sólríkt sumar, kjósum D.
Iiöfundur erlæknir, skipar 9.
sæti á framboðslista
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík.
Katrín
Fjeldsted
Opið bréf til þín!
BRÁÐUM kemur betri
tíð með blóm í haga!
Þannig hljómar boðskap-
ur Sjálfstæðisflokks og
Alþýðuflokks um þessar
mundir. En fyrir hveija
er sú betri tíð? Er það
trúverðugt að það sé fyrir
barnafjölskyldur, sjúkl-
inga, aldraða og síðast en
ekki síst bændur? Sjálf-
stæðisflokkur og Alþýðu-
flokkur eru búnir að sitja
við völd í tæp fjögur ár
og á þessum tíma hefur
hagur þessara hópa verið
fyrir borð borinn og ber
Jóhanna Sigurðardóttir
fulla ábyrgð á þessu ástandi líka, þó
hún reyni að þvo hendur sínar. Hún
viðurkenndi að vísu í samtali við mig
í Kringluni 24. mars sl. að húsbréfa-
kerfið væri ekki eins gott og hún
vill vera láta, þegar maður heyrir
hana tala í fjölmiðlum, en þá er það
varið með oddi og egg.
Davíð Oddsson kemur á sjónvarps-
skjái landsmanna oft á kvöldi og lýs-
ir áhyggjum sínum af ástandinu, sem
gæti orðið ef sjálfstæðismenn verða
ekki við stjórn eftir kosningar. Ég
vil halda því fram að ástandið gæti
ekki orðið verra án þeirra, því Davíð
lofar okkur að halda áfram á sömu
braut og verið hefur, sem sagt að
fara í vasa þeirra sem minnst mega
sín og láta þá borga brúsann, leggja
á okkur aukna skatta til þess að
geta haldið áfram að bæta hag stór-
eignamanna á borð við forstjóra Eim-
skips, framkvæmdastjóra Sjálfstæð-
isflokksins, eiganda Skífunnar o.fl.,
en þetta eru þeir sem njóta ávaxt-
anna af starfi Sjálfstæðisflokks og
Alþýðuflokks, er þeir felldu niður
svokallaðan „ekknaskatt" en þessir
og aðrir álíka eru þessar svo kölluðu
„ekkjur"!
I blaði, sem barst inn um lúguna
hjá mér nú fyrir kosningar, er nokk-
uð athyglisverð frétt, sem ég ætla
að fjalla um. Blaðið (en það er nafn
blaðsins, undirtitill þess er: um betra
ísland) segir: „Þrátt fyrir að skuldir
heimilanna hafa aukist undanfarin
ár er fjárhagsstaða þeirra viðunandi.
íf árslok 1994 er talið að eigið fé
heimilanna hafi numið
um 670 miljörðum
króna og hafi aukist
um 20 miljarða milli
áranna 1993 og
1994.“
Þessi frétt er unnin
upp úr blaði, sem
nefnist Vísbending, en
athyglisvert er að það
kemur ekkert fram á
hvaða hátt þessi tala
var fengin og ætla ég
að upplýsa það hér,
(rétt er að taka fram
að leturbreytingar eru
mínar). í Vísbendingu
sagði: „Fjárhagsstaða
heimila í heild verður að teljast vel
viðunandi. Heildareignir þeirra, að
meðtöldum innistæðum í lífeyris-sjóð-
um, eru metnar á hátt í þúsund mil-
jarða króna en til frádráttar eru skuld-
ir við lánakerfíð sem eru áætlaðar um
290 miljarðar króna.“ Síðar í greinini
segir: „Þrátt fyrir auknar skuldir
bendir allt til þess að eigið fé heimila
hafí aukist í heild um 20 miljarða
króna á milli áranna 1993 og 1994 á
hlaupandi verðlagi, en um 12 miljarða
króna sé miðað við verðlag í árslok
1994. Þessi aukning á alfarið rætur
að rekja til aukinna innistæðna í lífeyr-
issjóðum, en án þeirra verður minnkun
á eigin fé heimila milli áranna um 6
milljarðar króna á hlaupandi verðlagi
og eiginfjárstaða fellur úr tæplega
70% í um 60%. Að lífeyrissjóðum und-
anskildum reyndist eigið fé heimila
433 miljarðar króna. Fjáreignastaða,
þ.e. hreinar peningalegar eignir, verð-
ur neikvæð um 110 milljarða króna
þar eð skuldir em metnar á liðlega
292 milljarða króna en innistæður
aðrar en í lífeyrissjóðum hins vegar á
um 183 milljarða."
Þetta dæmi sýnir, svo að ekki verð-
ur um villst að hérna er verið að leika
sér að tölum, nema að sjálfstæðis-
menn séu á sér samningum við lífeyr-
issjóðina og geti gengið í þá og sótt
það sem upp á vantar til að endamir
nái saman. Ég veit það aftur á móti
að það þýddi ekki fyriv mig að ætla
að labba mér til lífeyrissjóðsins og
segja við þá sem þar ráða að mig
vanti pening og ég þurfi að taka út
Eini raunhæfí val-
kosturinn, segir Kjart-
an Jónsson, er að
fylkja sér um Alþýðu-
bandalagið.
það sem ég á inni í lífeyrisgreiðslum
liðinna ára.
Og svo er það allt talið um að þjóð-
in hafi það svo gott ef miðað er við
eitthvert meðaltal, þetta er eins og
að halda því fram að tveir menn hefðu
það að meðaltali gott, þó að annar
væri í heitum potti, sem í væri 60
gráðu heitt vatn, en hinn í ísvatni 0
gráðu heitu, hitastigið væri að meðal-
tali um 30 gráður! Eru forystumenn
Sjálfstæðisflokks og Alþýðuflokks
veruleikafirrtir (Jóhanna er ekki und-
anskilin)?
Ég tel eina raunhæfa valkostinn í
þessum kosningum að fólk fylki sér
um Alþýðubandalagið, vegna þess að
það fólk sem þar er hefur sýnt það
í gegnum tíðina að það vill beijast
fyrir réttlæti og jafnrétti öllum til
handa. Ég hugsa með hryllingi til
þess ef Sjálfstæðisflokkur fær tæki-
færi til að halda áfram á sömu braut
eins og hann marglofar okkur fái
hann tækifæri til, og að Alþýðuflokk-
ur, sem hefur allt síðasta kjörtímabil
haft skerðingu lífskjara að aðal-
stefnumáli sínu, fái líka tækifæri til
að halda áfram á sömu braut, nú eða
að hægribrestir Þjóðvaka nái völdum,
eða að Framsóknarflokkur fari í
stjórn með Sjálfstæðisflokki, ég minni
á að þegar þeir voru saman við völd,
þá tóku þeir vísitöluna af laununum,
en ekki af lánunum, sem varð til
þess að fjöldinn allur af fólki missti
húsin sín og varð gjaldþrota, ætli
kjörorðið fólk í fyrirrúmi þýði að fólk
verði haft þar, þegar skera skal niður
og byijað á því? Nei, slíkt má ekki
gerast, heimilin í landinu þola ekki
samstjórn Framsóknar og Sjálfstæð-
isflokks, sagan sýnir það!
Höfundur er atvinnulaus
verkamaður.