Morgunblaðið - 07.04.1995, Blaðsíða 26

26 D FÖSTUDAGUR 7. APRÍL 1995
Gróður og garðar
MORGUNBLAÐIÐ
þar sem hægt væri að velja á milli
margra lausna, t. d. koma fyrir
náttúrulandslagi.
Að baki öllum mínum verkum
liggur löngun til að skapa líf, hreyf-
ingu og framþróun og vatnið býður
upp á mikla möguleika til þess
arna. Margur heldur að garður fel-
ist í grasflöt umkringdri limgerði
og að flaggstöng í miðju stjúpubeði
setji punktinn yfír i-ið. Það er hægt
að gera betur og það hefur orðið
mikil breyting síðastliðin fimmtán
ár. Þegar skipuleggja á lód eða
betrumbæta garð þarf oft að sníða
sér stakk eftir vexti. Ekkert er því
til fyrirstöðu að verkinu sé skipt á
nokkur ár, ef unnið er eftir
ákveðnu, úthugsuðu plani.
Lítil tjörn fyrir smáfugla getur
verið af margvíslegri lögun, valið
er nær óendanlegt. Sérhver garður
býður upp á nýja möguleika fyrir
hönnuðinn. Einungis skortur á þori
og ímyndunarafli gætu hamlað
sköpuninni. Þegar um er að ræða
fossa og gosbrunna, megum við
ekki gleyma hljómnum sem þeim
fylgir. Vatnið hressir ekki bara
sjónrænt upp á umhverfið, það
getur líka sungið okkur vögguljóð
með sinni sefandi tónlist.
Þeir eru margir gamalgrónu
garðamir sem hafa verið endurlífg-
aðir með smávegis tilfæringum.
Þar henta venjulega betur hefð-
bundnar línur og form heldur en
flóknari landslagssköpun, ólíkt því
sem hægt er að leyfa sér þar sem
unnið er með óplægðan akur og
línur og form verða hluti af heildar-
myndinni. Brú yfir litla sprænu
getur gjörbreytt stöðnuðu umhverfi
og veitt mikla gleði. Rétt val á
plöntum er auðvitað mikilvægt.
Vissar plöntur kunna vel að meta
„sambúðina“ við vatnið. Þannig
velur maður af mikilli alúð þær fjöl-
breyttu plöntur sem vaxa eiga á
vatnsbakkanum.
Þessi grein er engin útlistun á
tæknilegum atriðum enda var hún
ekki hugsuð sem siík. Þó vona ég
að hún kveiki með ykkur löngun
til sköpunar og þegar þar að kem-
ur, sem ég óska ykkar vegna að
verði sem fyrst, þá séu ykkur núna
betur ljósir hinir margvíslegu þætt-
ir sem liggja að baki vel hepþnaðri
útfærslu.
Það er vart til sú hindr-
un, sem kemur í veg
fyrir vatn í garði, segir
Stanislas Bohic, nema
ef vera skyldi skortur á
ímyndunarafli.
VETURINN hylur landið hvítum
kufli sínum en ekki þarf nema
nokkra sólargeisla og dropa eftir
dropa tekur leysingavatnið að
mynda læki. Á fjöllum verða þeir
að fljótum. Hvít
sveitin víkur og
vatnsföllin sem
bólgna af bráðn-
andi snjónum æða
í áttina til sjávar.
Ekkert getur
eftir Stanislos Bohic stöðvað þetta
flæði og þótt far-
vegurinn sé ekki fyrir hendi þá er
ákvörðunarstaðurinn vís.
Fjöllin bera þess merki að þetta
háværa, óútreiknanlega vatn, sem
er á sífeUdri hreyfingu, hafi farið
um þau. í dölunum grefur það sér
farveg og loks þegar sléttlendið
hlúir að því á báða vegu leyfir það
sér ró auðnuleysisins rétt áður en
það sameinast hafinu. Alltaf heill-
andi. í straumköstunum er það
ágengt en stundum hálfsofandalegt
í lygnum niðri í dölum. Alls staðar
fylgja því töfrar, hvort heldur sem
er í óspilltri náttúrunni, í almenn-
ingsgarði eða einfaldlega á einka-
lóð. Einfalt dæmi: Þingvellir. Foss
- straummikil á - djúpar gjár með
kristaltæru bergvatni - stórt stöðu-
vatn - við stöndum bergnumin
frammi fyrir vatninu í öllum sínum
margbreytilegu formum.
Það er hægt að skipta vatni í
fjóra flokka: pollarnir, tímabundnir
eða varanlegir - áin - stöðuvatnið
(og sjórinn) ? og sá síðasti, sem
gerður er af manna höndum:
brunnurinn eða gosbrunnurinn,
með eða án keija. Augljóslega
skapaðir með hliðsjón af náttúrunni
: laugar og hverir. Drottnunar-
árátta mannsins sýnir sig í því að
vilja líkja eftir náttúrunni heima
hjá sér. Japanskir og kínverskir
garðar eru bestu dæmin þar um,
svo maður tali ekki um evrópska
„gimsteina" sem væru óhugsandi
án vatns. Það er varla til sá garð-
eigandi sem ekki bráðnar við að
horfa á gosbrunn eða smá tjörn
hversu lítil sem hún er.
Að koma fyrir vatni á lóðinni
sinni er ekki jafn stórvægilegt í
framkvæmd og margur ætlar.
Fossi er auðveldlega hægt að finna
pláss á ósléttri eða mjög hallandi
lóð. Ef lóðin er hins vegar slétt
væru litla tjörnin og lækjarsprænan
kærkomnari. Það er vart til sú
hindrun sem kemur í veg fyrir vatn
í garði, nema ef vera skyldi skortur
á ímyndunarafli.
Galdurinn liggur í vali og sam-
setningu þeirra þátta sem skapa
heildarmyndina. Þetta geta verið
mismunandi atriði svo sem lýsing,
litlir fossar, styttur, fískar, plöntur,
gosbrunnar, brú, gijót o.s.frv. Enn
og aftur er það góður smekkur sem
ræður vali ykkar. Það segir sig
sjálft að nokkurra fermetra garður
fær ekki sömu meðhöndlun og
stærðar lóð í kringum einbýlishús,
Lækur tlfar
létt...