Morgunblaðið - 20.04.1995, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 20. APRÍL 1995 F 13
NATTURUVERNDARÁR EVRÓPU
Garðyrkjuskóli
ríkisins að
Reykjum í Ölfusi
G
ARÐYRKJUSKÓLI ríkisins
er rekinn að Reykjum í
Ölfusi. Ríkissjóður keypti
Reyki árið 1930 og stuttu seinna var
reist þar vinnu- og hressingarhæli
fyrir berklaveikt fólk sem rekið var
fram til ársins 1938. Garðyrkjuskól-
inn var stofnaður ári seinna eða árið
1939. Reykir eru oft nefndir í ís-
landssögunni og að Reykjum eyddi
Ingólfur Arnarson síðustu æviárum
sinum. Hann er síðan talinn heygður
í Inghóli á Ingólfsfjalli. Næst koma
Reykir fram á sögusviðið á Sturl-
ungaöld en þá setur þar staðfestu
sína Gissur jarl Þorvaldsson. Einnig
virðist Ögmundur Pálsson hafa haft
bækistöð að Reykjum. Gissur Einars-
son biskup veitti Oddi Gottskálkssyni
Reyki er hann hafði þýtt Nýja testa-
mentið fyrstur manna á íslensku.
Oddur býr að Reykjum 1540-1546
og vinnur þar eljuverk við að þýða
bækur fýrir Guðs kristni. Hálfdán
Jónsson lögréttumaður býr á staðn-
um um 1700 og skrifaði hann lýsingu
Ölfushrepps. Kirkja var á staðnum
frá 1200 til 1909. Að Reykjum er
nátturufar og lífríki mjög fjölbreytt
og eru Reykir kjörinn staður til nátt-
uruskoðunar. Þar er jarðhiti mikill
og hverir sem laðað hafa að ferða-
menn og náttúrufræðinga allt frá því
á 18. öld.
Nemendur skólans skólaárin
1994-1996 eru fjörutíu og sex talsins
á fjórum brautum. Meðalaldur nem-
enda er 28 ár sem er mikil breyting
frá því sem áður var þegar margir
nemendur komu í skólann beint úr
grunnskóla. Þetta má að stórum
hluta rekja til hugarfarsbreytingar í
þjóðfélaginu varðandi umhverfis- og
garðyrkjumál auk þess sem inntöku-
skilyrðum hefur verið breytt. Nú er
krafist undirbúningsnáms í fjöl-
brauta- eða menntaskólum og stór
hluti nemenda hefur lokið stúdents-
prófi.
Á umhverfisbraut eru ellefu nem-
endur í umhverfis- og náttúruvemd-
arnámi. Umhverfisbraut tók til starfa
1988 og markmið námsins er að
veita fræðslu í umhverfis- og nátt-
úruvemd og nýtingu mannsins á
umhverfinu í leik og starfi. í bóklega
náminu sem er tveir vetur og verkn-
áminu sem er sautján mánuðir öðlast
nemendur fagþekkingu er eflir skiln-
ing þeirra á samþættingu náttúruu-
mönnunar, verkstjórnunar og
fræðslu. Nemendur af umhverf-
isbraut fara flestir til starfa við eftir-
lit, fræðslu og umönnun á útivistar-
- að veita fræðslu
í náttúru- og um-
hverfisvernd.
svæðum, fólkvöngum og þjóðgörð-
um.
Á Garðplöntubraut eru nú 14 nem-
endur. Garðplöntubraut tók til starfa
1978 og markmið námsins er að
veita fræðslu um uppeldi á garðplönt-
um, skjólbeltaplöntum og skógarp-
löntum. Mikil áhersla er lögð á
plöntuþekkingu hvað varðar tré,
runna, fjölær blóm og sumarblóm.
Skrúðgarðyrkjubraut tók til starfa
árið 1976 og er markmið námsins
að veita fræðslu um undirstöðuatriði
við byggingu garða, viðhald þeirra
og umhirðu ásamt klippingu trjáa
og runna. Þar sem skrúðgarðyrkja
er lögbundin iðngrein stunda nem-
endur verknám hjá viðurkenndum
skrúðgarðyrkjumeisturum. Að námi
loknu taka nemendur sveinspróf og
vilji þeir fá meistararéttindi þurfa
þeir að bæta við sig einu ári í meista-
raskóla. Á Skrúðgarðyrkjubraut eru
nú 13 nemendur.
Blómaskreytinga- og markaðsbra-
ut er yngsta brautin við skólann og
tók til starfa árið 1990. Á brautinni
eru nú átta nemendur að mennta sig
í blómaskreytingum, sölu, geymslu,
og notkun garðyrkjuafurða auk þess
sem farið er í markaðsfræði og rækt-
un plantna í heimahúsum.
Við skólann er einnig Ylræktar-
og útimatjurtabraut en hún er ekki
starfrækt á þessu misseri. Ylræktar-
og útimatjurtabraut býður upp á nám
í ræktun matjurta, pottablóma og
afskorinna blóma í gróðurhúsum
ásamt útiræktun matjurta, geymslu-
fræði og gróðurhúsabyggingafræði.
Sumardagurinn
fyrsti
Sú hefð hefur skapast að nemend-
ur hafa opið hús í Garðyrkjuskól-
anum á sumardaginn fyrsta annað
hvert ár. Þetta er afar skemmtileg
hefð og hefur mælst mjög vel fyrir
og hafa gestir verið á bilinu 4- 6.000.
Margt er að skoða að Reykjum auk
þess sem nemendur verða með kynn-
ingu á bcautum skólans og ýmis fyr-
irtæki tengd garðyrkju verða á
staðnum að kynna vörur sínar. Gest-
ir geta svo keypt sér kaffi og með
því á milli þess sem gengið er um
Mikilvægi náttúru-
og umhverfisverndar
í nágrenni þéttbýlis
AÐILDARLÖND Evrópuráðs-
ins leggja mikla áherslu á
umhverfis- og náttúruvernd og
vilja stuðla að aukinni þátttöku
alls almennings við þann málstað.
Evrópuráðið stóð að sérstöku
náttúruverndarátaki árið 1970
sem þótti takast vel. Þá var lögð
áhersla á fjölgun friðlýstra svæða
og varðveislu fjölbreytileika lífrí-
kisins.
Á Náttúruverndarári Evrópu
1995 er lögð áhersla á útivist í
nágrenni þéttbýlissvæða og þátt-
töku bæjar- og sveitarfélaga í
verndun náttúrulegra svæða utan
friðlýstra eða hefðbundinna úti-
svæðið og kíkt inn í gróðurhúsin sem
hafa ýmislegt að geyma. Sem dæmi
má nefna að í einu húsinu eru
ræktaðar bananaplöntur auk ýmissa
annarra suðrænna og skemmtilegra
plantna. Þá eru í einu húsi pottap-
löntur af öllum mögulegum og
ómögulegum tegundum. í stærsta
gróðurhúsi landsins geta gestir litið
á verk skrúðgarðyrkjunema og
kannski kvikna þar einhveijar hug-
myndir um útfærslu á einkagarðin-
um. Auk alls þess sem að framan
er nefnt verður á boðstólum íslenskt
grænmeti og geta þeir sem áhuga
hafa litið ínn í ræktunarhúsin og
kynnt sér hvernig ferlið er frá því
að plöntunni er komið fyrir í gróður-
húsi og tii þess er hún er komin á
disk neytenda. Gestir geta einnig
leitað ráða varðandi þau vandamál
sem við er að etja í garðyrkjunni og
munu nemendur reyna af fremsta
megni að svara þeim spumingum
sem upp kunna að koma. Þá stendur
öllum gestum sýningarinnar til boða
að fara endurgjaldslaust í sund í
sundlauginni í Laugaskarði sem er
ein skemmtilegasta sundlaug lands-
ins með náttúrulegu gufubaði og
heitum pottum.
Elín Óladáttir nemandi
í Garðyrkjuskóla ríkisins.
Náttúruminjagangan
RAÐGÖNGUR hafa verið nær
árvissar í ferðaáætlun ferða-
félagsins undanfarin ár og oftast
notið mikilla vinsælda. Lýðveldis-
gangan í fyrra sló fyrri aðsóknarmet
en þá voru 1.165 þátttakendur. í
þeirri raðgöngu kom til ný ferðatil-
högun, þ.e. ferðir vom færri og hún
náði yfir styttra tímabil en áður.
Þetta gafst það vel að raðgangan
1995, sem kölluð hefur verið nátt-
úmminjagangan, verður með svip-
uðu sniði, en gönguleiðin að sjálf-
sögðu önnur.
Náttúruminjagangan er eitt af því
sem ferðafélagið vill leggja að mörk-
um í tilefni náttúruverndarársins
1995 sem Evrópuráðið og aðild-
arlönd þess standa fyrir. Markmið
náttúmverndarársins er ekki síst að
vekja athygli á náttúruvernd utan
firðlýstra svæða. Á náttúruminja-
skrá em einmitt svæði og staðir sem
ekki hafa enn verið friðlýstir. Upp-
hafsgangan hefst núna á sunnudag-
inn kemur, 23. aprfl, við Suðurnes
á Seltjarnarnesi og verður gengið
að hringsjá ferðafélagsins á Val-
húsahæð og áfram eftir því sem tími
leyfir. í næstu áföngum er farið upp
að Elliðavatni og síðan suður í Kald-
ársel og áfram með Reykjanessfjall-
garði að ströndinni við Selatanga
þar sem göngunni lýkur með fjöl-
skyldu- og fræðsluferð þann 25. júní.
Þetta er ákaflega fjölbreytt göngu-
leið en meðal staða á náttúrminja-
skrá sem þarna koma við sögu má
nefna Suðurnes og Seltjarnarnes-
fjömr, Valhúsahæð, Öskjuhlíð, Ellið-
árdal, Myllulækjartjörn, Vífilsstaða-
vatn, Búrfellsgjá, svæði við Trölla-
dyngju á Reykjanesskaga og Katla-
hraun við Selatanga.
Göngurnar eru í ferðaáætlun
ferðafélagsins merktar með N-1 til
N-8.1 ferðina á sunnudaginn verður
rútuferð frá Ferðafélagshúsinu,
Mörkinni 6, kl. 13 með viðkomu á
BSÍ, austan megin, en einnig verður
hægt að mæta á eigin vegum út í
Suðurnes. Þessi fyrsta ganga verður
fyrir alla fjölskylduna en áfangarnir
verða síðan tvískiptir, það er að jafn-
an verður styttri og lengri ganga í
boði. Ferðafélagið vill hvetja sem
flesta til þátttöku, en ferðir félagsins
eru öllum opnar. Þátttökuseðill í
göngunni gildir sem happdrætti-
smiði og einnig verður viðurkenning
veitt þeim sem fara flesta eða alla
áfanga.
- Leysir máliö!
Fjölbreyttir möguleikar - ódýrara og auöveldara en þú heldur.)
Hentar fyrir GRÆNMETISRÆKT - GRÓÐURSVÆÐI -
SKRÚÐGARÐA - LEIKSVÆÐI FÓTBOLTAVELLI (gras-, gervigras- og
malarvelli) - GOLFVELLI o.fl.
Leitið nánari upplýsinga.
w~\
4ív

vistarsvæða. Jafnframt er lögð
áhersla á að hvetja fólk til að temja
sér betri umgengni og vakna til
vitundar um lífríkið, náttúruna og
umhverfið.
Undirbúningsnefnd á vegum
umhverfisráðuneytisins hefur unn-
ið síðastliðin ár að undirbúningi
vegna þess átaks og vonar að sam-
tök, fyrirtæki, stofnanir, félög og
einstaklingar láti til sín taka og
leggi fram sinn skerf til náttúru-
verndar- og umhverfismála í sum-
ar í sínu heimahéraði.
Baldvin Jónsson, formaður
undirbúningsnefndar.
mm
\ ÆMm

RáSgjöf sérfræðingo u m gar&- og gró&urrækt
GRÓÐURVÖRUR
VERSIUN SÖIUFÉLAGS GARÐYRKJUMANNA
Smi&juvegi 5 • 200 Kópavogi • Simi: 554 321 1 • Fax: 554 2100
rrot
REGNERBAU CALW