Morgunblaðið - 20.04.1995, Blaðsíða 12

12 G FIMMTUDAGUR 20. APRÍL 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Sígild tónlist sækir í
sig veðrið
Á árum áður kvörtuðu menn leynt og ljóst yfír tónlistarvali Ríkisút-
varpsins og kölluðu „sinfóníugarg“. Nú eru breyttir tímar og upp
-----------------------------------------——————---------*------
spretta útvarpsstöðvar sem leika einungis sígilda tónlist. Arni
Matthíasson kynnti sér nýjustu ljósvakamiðlana.
SÚ VAR tíð að menn töluðu niðr-
andi um „sinfóníugargið" á Guf-
unni gömlu og lækkuðu með fýlu-
svip þegar sígild tónlist tók að
óma. Það hlýtur því að vekja til
nokkurrar umhugsunar þegar
sprottnar eru upp tvær útvarps-
stöðvar sem keppa við Ríkisút-
varpið í útsendingu á sígildri tón-
list, Sígilt-FM og Klassík 106,8,
en sú síðari hóf reyndar útsend-
ingar í síðustu viku.
Nýjar leiðir
í markaðssetningu
Aukinn áhuga fólks á sígildri
tónlist, sem meðal annars má sjá
á aukinni sölu á slíkri tónlist á
geisladiskum, má má meðal ann-
ars rekja til þess að kynslóðir sem
hafa alist upp við það að kaupa
sér plötur og hlusta á útvarp,
rokk- og poppkynslóðir, halda
áfram að kaupa sér plötur. Tón-
listarsmekkurinn hefur þó breyst
í takt við aukinn þroska og aukinn
tíma til að njóta tónlistar, eftir
því sem afborgunum fækkar af
húsinu og bílnum. Þegar sest er
niður til að njóta næðis og upplýs-
ingar á heimilinu nenna fáir að
hlusta á Roxette, eða REM eða
Rollingana — menn kjósa frekar
Baeh eða Beéthoven eða jafnvel
Boulez. Útgefendur hafa áttað sig
á þessu og fyrir nokkrum árum
stofnaði til að mynda Virgin-
útgáfan breska, sem fræg er af
poppi, sér deild innan fyrirtækis-
ins til að gefa út sígilda tónlist.
Að sögn forráðamanna Virgin
'töldu menn það kjörna leið til að
halda áfram að reyta fé af þeim
sem keyptu Virgin-poppplötur á
áttunda áratugnum; þeir hefðu
nú flestir tekið út þann þroska
að vilja veigameiri tónlist og kjör-
ið fyrir Virgin að selja þeim hana.
Sú útgáfa hefur og gengið bráð-
vel, enda fagmannlega að henni
staðið og ekki síst hefur markaðs-
setningin verið líkt og á poppplöt-
um; útstillingar áberandi og mikið
látið með útgáfuna í þar til gerð-
um blöðum. Slíkt hefur reynst
fleirum vel og þannig brá Decca
útgáfan á það ráð að gefa út aft-
ur gamlar óperuupptökur í nýjum
búningi. Til að mynda tók fyrir-
tækið Carmen-upptöku frá því á
sjöunda áratugnum, setti mynd
af nakinni fyrirsætu á umslagið,
„listræna" vitanlega, og sjá —
salan stóijókst.
Tónlistaruppeldi
Gufunnar
Hér á landi er óhætt að skrifa
tónlistaruppeldi þjóðarinnar að
stórum hluta á þá ákvörðun tón-
listarstjóra Ríkisútvarpsins að
leggja áherslu á sígilda tónlist.
, Víst var alvanalegt að barma sér
yfir því að „Lög unga fólksins"
væru ekki nemá einu sinni á viku
og fátt um léttmeti þar fyrir utan
og margur kvartaði leynt og ljóst
yfir „sinfóníugarginu“ eins og
getið er. Nú orðið blandast þó
fáum hugur um að tónlistarupp-
eldi. Ríkisútvarpsins hefur skilað
þjóðinni á hærra menningarstig,
að minnsta kosti ef miðað er við
áhuga á sígildri tónlist og frammi-
stöðu íslenskra tónskálda og flytj-
enda.
Sígilt-FM
Sígilt-FM reið á vaðið með út-
varpsstöð sína; stöðin hóf til-
raunaútsendingar í nóvember síð-
astliðnum, en Myndbær hf. rekur
stöðina. Að sögn Jóhanns Briem,
framkvæmdastjóra Myndbæjar,
voru útsendingarnar í tilrauna-
skyni til að byija með og tónlist-
arval nokkuð tilviljanakennt. Eftir
þetta tilraunaskeið er nú búið að
ráða útvarpsstjóra, Hjört Hjartar-
son, sem starfað hefur meðal ann-
ars hjá Aðalstöðinni, Bylgjunni
og Stöð 2, sem er nú að móta
tónlistarstefnu stöðvarinnar og
dagskrána, eins og sé að koma í
ljós smám saman. „Við kusum að
fara rólega af stað,“ segir Jó-
hann, „og móta stöðina í róleg-
heitum, en eftir að hafa kannað
hvort markaður sá fyrir hendi
fyrir slíka stöð má segja að því
tilraunaskeiði sé lokið og við tekur
fullmótuð útvarpsstöð." Hann
segir stefnu stöðvarinnar að draga
úr masi og .auka hlut tónlistar í
kjölfarið ogf viðtökur áheyrenda
séu sönnun þess að rétt sé staðið
að verki í öllum meginatriðum.
„Segja má að aðalatriðið í þessum
rekstri er að hann er sáralítill hluti
af þeirri starfsemi sem við erum
með hjá Myndbæ. Stöðin er fjár-
mögnuð í dag að verulega leyti
með auglýsingum og við gerum
ráð fyrir því að hún fari að standa
undir sér á næstu mánuðum."
Tónlistarval Sígilt-FM hefur
verið nokkuð tilviljanakennt, og
þannig hefur sumum hnykkt við
að heyra Beethoven-sinfóníur
uppúr hádegi á virkum degi, en
Jóhann segir að það ráðist að
nokkru af því að dagskrárgerð
stöðvarinnar hefur verið unnin af
áhugafólki og tónlistarnemum.
Nú sitji aftur á móti nýr útvarps-
stjóri við að skipuleggja starfsem-
ina og móti tónlistarstefnuna.
„Ungt fólk í dag vill frekar
hlusta á klassík og er farið að
meta verk gömlu meistaranna
meira. Sífelldar breytingar eru
líka hluti af lífsmynstri fólks í
dag, verða æ hraðari, og það er
mat okkar að fólk horfi æ minna
á sjónvarp, en kjósi heldur að
hlusta á útvarp og hafa þá eitt-
hvað annað fyrir stafni samhliða;
sjónvarpið bindur fólk við skjáinn,
en útvarpið veitir meira frelsi og
í þessum mikla hraða nútímans
vill fólk frekar fá frið og geta
notið þægilegrar tónlistar.“
Klassík 106,8
Um páskana hóf göngu sína
önnur útvarpsstöð sem sérhæft
hefur sig í útsendingu á sígildri
tónlist, Klassík 106,8. Þar er við
stjómvölinn Randver Þorláksson,
en stöðina rekur Aflvaki hf., sem
einnig rekur Aðalstöðina og X-ið.
Randver segir að aukinn áhugi á
sígildri tónlist sé rót stöðvarinnar,
aðgengi að sígildri tónlist sé
meira, geisladiskasala meiri og
fólk upplýstara, „og ætli það séu
ekki margir orðnir leiðir á að
hlusta á poppgargið," segir hann.
Randver segir að sígild tónlist
sæki í sig veðrið víða um heim,
ekki síst í útvarpi og þá helst fyr-
ir það að tónlistin er gerð aðgengi-
legri, í stað þess að demba yfir
fólk heilli Beethoven-sinfóníu, er
það gert í smærri bitum og kræsi-
legum.
Tónlistarstefna Klassík 106,8
er ekki fullmótuð og Randver seg-
ir að hún eigi eftir að mótast og
fari nokkuð eftir áhuga og smekk
dagskrárgerðarmanna. „Auðvitað
er rúm fyrir alla tónlist á stöð-
inni,“ segir hann, „og mér finnst
ekki líklega að settar verð hömlur
við tónlistinni sem leikin er.“ Hann
tekur því þó ekki líklega að menn
eigi eftir að heyra Karl-Heinz
Stockhausen um miðjan dag, en
hann eigi sitt pláss eins og aðrir.
„Ef einhver ber hann sæmilega
fram á Stockhausen eins mikið
erindi í Klassík 106,8 og Beethov-
en.“
Randver segir að þó stöðin sé
farin af stað séu útsendingar
nokkuð tilraunakenndar eins og
er, dagskráin sé ekki fullmótuð
og sendir stöðvarinnar ekki eins
öflugur og vonast var til, en úr
því verði bætt í næsta mánuði.
„Ég er ekki í nokkrum vafa um
að þessi stöð geti staðið undir
sér,“ segir Randver, „við njótum
rekstrarhagræðis af samstarfinu
við Aðalstöðina og X-ið og það er
í raun ekki svo dýrt að reka út-
varpsstöð ef vel er að verki stað-
ið.“
Randver segir að meðal nýj-
unga sem Klassík 106,8 bryddi
upp á sé að stöðin hafi komið sér
upp tölvu með hörðum disk sem
geymi á annað hundrað tíma af
tónlist og hann hafi valið inn á.
Sú tölva sé áberandi til að byija
með, en eftir þvi sem stöðinni vex
fískur um hrygg verði meira um
dagskrárgerð og i framtíðinni sjái
tölvan helst um tónlistarval á nótt-
inni. Einnig segist hann vilja
kynna nýjar plötur, helst áður en
þær koma út og nefnir sem dæmi
um það að sumardaginn fyrsta, í
kvöld, ætli hann að kynna óút-
kominn geisladisk með Kristjáni
Jóhannssyni. Á þeim geisladiski
sé að finna mikið söngvaraval,
þekkta tenóra og óþekkta, en
Sony-útgáfan gefur diskinn út í
næsta mánuði.