Morgunblaðið - 22.04.1995, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREIIMAR
LAUGARDAGUR 22. APRÍL 1995 27
Ljósmynd/Sigurður Grétar Sigurðsson.
KÁTIR krakkar í sumarbúðum ÆSKR sumarið 1994.
Með Guði
í sumarfrí
ÞÁ fer að líða að
þeim tíma er fjölskyld-
ur skipuleggja sum-
arfriið sitt. Flestar
fjölskyldur hafa, sem
betur fer, tök á að
nota einhvern tíma til
samvista, hvort sem
er heima eða á ferð.
En sumarfrí barnanna
er yfirleitt lengra en
foreldranna, og hvað
verður þá til tilbreyt-
ingar og yndisauka?
Eitt af því, sem til
boða stendur, eru sum-
arbúðir kirkjunnar.
Kirkjubúðir í borg eru
nýmæli í starfi kirkj-
unnar í Reykjavík, en sumarbúðir
í sveit hafa verið við lýði lengi.
Eystra, nyrðra og vestra eru rekn-
ar sumarbúðir á vegum þjóðkirkj-
unnar, og eins syðra. í Hlíðardal í
Ölfusi verða í sumar starfræktar
sumarbúðir á vegum ÆSKR, sem
er Æskulýðssamband Reykjavíkur-
prófastsdæma.
Sumarbúðir ÆSKR eru fyrir
börn á aldrinum 6-12 ára, og verða
tveir átta daga flokkar ætlaðir 6-8
ára börnum sérstaklega. Eldri
börnum, 9-12 ára, stendur til boða
dvöl bæði í átta daga og ellefu
daga í júní og júlí. Sumarbúða-
stjóri er Gunnbjörg Óladóttir, en
hún er með BA-próf í guðfræði og
hefur víðtæka reynslu af starfi með
börnum og öðru fólki. Með henni
starfar þrautþjálfað ungt fólk. Inn-
ritun í sumarbúðirnar í Hlíðardals-
skóla fer fram í Hallgrímskirkju
kl. 17-19 hvern virkan dag utan
föstudag, og hefst hún mánudaginn
24. apríl. Nánari upplýsingar fást
þar, í síma 621625, og í sóknar-
kirkjunni þinni.
Markmið
Markmiðið með sumarbúðastarfi
þjóðkirkjunnar er að skapa börnum
heilbrigða umgjörð til þroska á sál
og líkama. Þar er þeim boðið að
rækta trú á barnavininn besta, og
veitt æfíng i bæn og Biblíulestri.
Kirkja Krists um víða veröld lítur
svo á, að það sé heilagur réttur
barna að fá fræðslu og leiðsögn
um heim kristinnar trúar, og sér-
staklega svo, ef börnin eru skírð.
Gefst foreldrum og guðfeðginum
þarna tækifæri til að fá aðstoð við
trúaruppeldi barna sinna. En sum-
arbúðirnar eru að sjálfsögðu opnar
öllum börnum, skírð-
um sem óskírðum.
Auk þessa megin-
markmiðs, að stuðla
að andlegu heilbrigði
bamanna, er auðvitað
mikil áhersla á eflingu
líkamshreysti, svo
sem vera ber í hollu
sveitaloftinu. Eins og
í öðrum sumarbúðum
verður mikil útivera
stunduð í Hlíðardal í
sumar, íþróttir og
ævintýralegar göngu-
ferðir. Margt annað
skondið og skemmti-
legt verður í boði, s.s.
smíðavöllur, torfæru-
hjól og heimsókn á sveitabæ.
Fer Guð í sumarfrí?
Á sumrin liggur hefðbundið
sunnudagaskólastarf kirkjunnar
víðast hvar niðri, og fylgir oftast
skólaárinu. Spurt hefur verið, hvort
Guð sé þá í sumarfríi, og megi ekki
Markmið sumar-
búðastarfs þjóðkirkj-
unnar er, segir María
Agústsdóttir, að skapa
börnum heilbrigða
umgjörð til að þroska
sál og líkama.
vera að því að sinna börnunum sín-
um. Réttara mun vera, að við hin
höfum svo mikið að gera við að
vera í sumarfríi, að enginn tími
verður til andans eflingar. Sumar-
búðastarf kirkjunnar í sveit og borg
sannar hins vegar, að hvort tveggja
er hægt að gera í einu, breyta til
með batnandi veðri og eiga góðar
stundir með Guði og hinum börnun-
um hans. Þannig fer Guð í sum-
arfrí - aldrei án barna sinna, en
ávallt með þeim.
Sumarbúðir kirkjunnar í Hlíðar-
dal í Ölfusi eru ekki reknar með
veraldlegan ágóða í huga, þó rekst-
ur þeirra verði að standa undir sér.
Ágóðinn er allur andlegur, að börn-
in okkar fái að njóta þeirra forrétt-
inda að fara með Guði í sumarfrí.
Höfundur er prcstur við
Dómkirkjuna í Reykjavík.
María
Ágústsdóttir
Slasaðir látnir borga
Á ÁRINU 1991 varð
íslenskum vátrygginga-
félögum ljóst, að af-
koma þeirra hafði farið
versnandi. Blasti við
þeim verulegur tap-
rekstur það ár. Einkum
mun afkoman á sviði
ökutækjatrygginganna
hafa verið slæm. Iðgjöld
stóðu ekki undir tjónum
og reksturskostnaði.
Hin eðlilegu viðbrögð
við þessu fólust vita-
skuld í að hækka ið-
gjöldin. Það töldu félög-
in erfitt að gera.
„Þjóðarsátt" var í gildi
og ekkert mátti hækka.
Við þessar aðstæður
tóku félögin sig saman undir forystu
Sambands íslenskra tryggingafélaga
og settu sér heimasmíðaðar reglur
um „verklag við mat á fjártjóni vegna
líkamstjóna". Tóku reglurnar gildi
hjá félögunum þann 1. nóvember
1991. Þessar reglur voru í grundvall-
aratriðum frábrugðnar þeim laga-
reglum sem dómstólar höfðu jafnan
beitt við ákvörðun bóta til slasaðra
manna. Einkum var reglunum beint
gegn þeim sem orðið höfðu fyrir
„minni háttar“ slysum, þ.e.a.s. slys-
um þar sem örorka var metin 15%
eða lægri. Þeir sem ekki vildu bíða í
3 ár með uppgjör gátu fengið bætur
samkvæmt reglunum. Voru þær í
flestum tilvikum aðeins lítill hluti
þeirra bóta sem viðkomandi tjónþoli
átti rétt á samkvæmt viðtekinni laga-
framkvæmd. Jafnframt var tekið
fram, að þessar bætur skyldu aðeins
standa tjónþolunum til boðá að þeim
væri veitt viðtaka án fyrirvara.
Afleiðingin af þessari sameigin-
legu afstöðu vátryggingafélaganna
varð sú, að Ijöldanum af bótamálum
vegna líkamstjóna var vísað til dóm-
stólanna. En fjöldi þeirra mun líka
hafa verið gerður upp hjá félögunum
á hinum heimasmíðuðu forsendum
þeirra og gegn fullnaðarkvittunum
þeim sem félögin heimtuðu. Sjálfsagt
hafa það aðallega verið bætur til
þess fólks sem hafði bágustu aðstæð-
urnar og áttu því verst með að bíða
að láta reyna á réttarstöðu sína fýr-
ir dómi og þurfa þar með að bíða í
nokkur misseri eða ár eftir bótum
sínum. Starfsmenn félaganna hafa
sagt að nokkur hundruð mál hafa
verið gerð upp eftir „verklagsreglun-
um“. Og afkoma félaganna snar-
batnaði, því að iðgjöldin voru ekkert
lækkuð, þó að bótagreiðslurnar
lækkuðu svo mjög. Þann 25. mars
sl. birti Morgunblaðið t.d. frétt um
bestu afkomu Sjóvá-Almennra
trygginga hf. frá stofnun félagsins.
Fréttinni fylgdi m.a. súlurit það um
hagnað félagsins á núvirði árin
1988-1994, sem endurbirt er hér.
Afkoma annarra vátryggingafélaga
mun hafa tekið víðlíka breytingum á
sama tímabili.
Nokkrum dögum eftir að Morg-
unblaðið birti hið stolta súlurit, eða
þann 30. mars sl., kvað Hæstiréttur
upp fyrsta dóminn þar sem fyrr-
greindar „verklagsreglur" vátrygg-
ingafélaganna komu við sögu. Þar
kom ekkert á óvart. „Verklagsregl-
urnar“ voru ekki taldar hafa nokkra
þýðingu fyrir sakarefni málsins.
Beitt var hefðbundnum aðferðum við
mat á örorku tjónþolans. Fékk hann
dæmdan bótahöfuðstól, sem var
rúmlega átta sirmum hærri en tilboð
vátryggingafélagsins eftir verklags-
reglunum hafði verið. Sá mikli mun-
ur er að vísu ekki dæmigerður, þar
sem önnur atriði koma einnig við
sögu. Engu að síður er ljóst að mun-
urinn er margfaldur.
Ekki er á því nokkur vafi, að þeir
fyrirsvarsmenn vátryggingafélaga
sem beittu sér fyrir setningu „verk-
lagsreglnanna" vissu harla vel að
þær fengju aldrei staðist neina próf-
un fyrir dómi. Samt voru þær settar
og í þokkabót það skilyrði sett að
fólkið, sem ekki gat beðið eftir bótum
sínum, gæfi fyrirvaralausar kvittan-
ir. Helst vildu félögin að fólkið, sem
bæturnar þáði, nyti aðstoðar lög-
manns. Þá væri síður unnt að taka
mál upp síðar eftir að staðfesting
dómstóla væri fengin á
að allt of lágar bætur
hefðu verið greiddar.
Því miður munu ein-
hveijir starfandi lög-
menn hafa látið hafa
sig til þessara verka.
Fróðlegt væri að fá
upplýst hversu mörg
mál hafa verið gerð upp
hjá íslensku vátrygg-
ingafélögunum eftir
„verklagsreglum" allt
fram á þennan dag.
Skora ég á þau að birta
upplýsingar um þetta á
opinberum vettvangi.
Mig grunar að „hagn-
aður“ félaganna af
þessari starfsemi und-
anfarin ár skýri a.m.k. verulegan
hluta hinnar bættu afkomu þeirra.
Framkoma vátryggingafélaganna
í þessu máli er forkastanleg. Starf-
semi vátryggingafélags felst í að
bæta mönnum tjón sem þeir hafa
orðið fyrir og fellur undir vátrygg-
ingu, sem félagið hefur selt. Sér-
hvert vátryggingafélag, sem metur
orðspor sitt einhvers, hlýtur að leggja
á það áherslu að tjónabætur þess séu
ákveðnar í samræmi við gildandi
réttarreglur á hveijum tíma. Slíkt
félag sækir ekki fé með þvingunum
í vasa þeirra sem hallir standa. Ef
iðgjöld standa ekki undir kostnaði
við þessa starfsemi verður að hækka
þau. Þar koma ekki önnur úrræði til
greina. íslensku félögin fóru aðra
leið þegar að þeim kreppti í rekstri.
Þau þvinguðu tjónþolana til að greiða
tapið. Sýnu verst við framgöngu
þeirra var að synja tjónþolum um
fyrirvara við móttöku bóta. Vátrygg-
ingafélag getur aldrei verið þekkt
fyrir að synja þeim sem bætur fær
um að gera fyrirvara. Með fyrirvara
er móttakandi bótanna aðeins að
vemda rétt sinn til að láta reyna á
Ástæða er til að
skora á stjórnendur
tryggingafélaganna að
taka á ný upp skamm-
lausa starfshætti,
segir Jón Steinar
Gunnlaugsson. Félögin
eiga að greiða mönnum
bætur í samræmi við
lagareglur.
réttmæti bótauppgjörs. Vátrygg-
ingafélag, sem einhveijar kröfur ger-
ir til sjálfs sín, getur aldrei verið
andvígt slíku. Það býður mönnum
bætur á þeim eina grundvelli að um
réttar bótagreiðslur sé að ræða skv.
gildandi rétti. Það hvetur fremur
tjónþola en letur til að láta reyna á
réttmæti uppgjörs, sé hann ekki sátt-
ur við bótatilboð félagsins. Félag sem
neitar mönnum um að gera fyrirvara
hefur vonda samvisku.
íslensku vátryggingafélögin hafa
áreiðanlega vonda samvisku af þeirri
framkomu sinni sem að ofan er lýst.
Meðal stjórnenda félaganna sjálfra
eru ýmsir mætir menn, sem vanhugs-
að og vegna afkomuóttans hafa látið
hafa sig til ósæmilegra verka.
Ástæða er til að skora á þá að bæta
nú ráð sitt og láta félögin taka á ný
upp skammlausa starfshætti. í því
felst aðeins að félögin setji sér þau
markmið að greiða mönnum bætur
í samræmi við lagareglur, eins og
þeim er beitt af dómstólum landsins.
Höfundur er hæstaféttar-
lögmaður.
HEIMILISTÆKI
Enn er lag aö kaupa
þessi frábæru
heimilistæki
á kynningarverði.
mrrnr-K
Si 3ja hraða vifta/m. Ijósi
■ Ofn með undir- og yfirhita,
grilli og snúningsteini.
■ 4ra hellu helluborð
Litir: Hvítt eða brúnt.
Verð fyrir allt þetta
aðeins kr. 37.800 stgr.
‘Jayajeni 9, sími 588-7332.
Jón Steinar
Gunnlaugsson
Úr rekstri Sjóvár-Almennra trygginga hf.
Hagnaður
á núvirði
(1994)
69 76
milljónlr nHtljónir
milljón
1988 1989 1990

170
mllljónlr
milljónlr