Morgunblaðið - 22.04.1995, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 22. APRÍL 1995 29
STJÓRNARMYNDUN Á LOKASTIGI
„ _ Morgunblaðið/Þorkell
HALLDOR Asgrímsson, formaður Framsóknarflokksins, og Þorsteinn
Pálsson sjávarútvegsráðherra bera saman bækur sínar fyrir þing-
flokksfundi sjálfstæðismanna og framsóknarmanna í gærmorgun.
Morgunblaðið/Þorkell
RÁÐHERRAR Sjálfstæðisflokksins fengu sér að borða saman að
loknum þingflokksfundi í gær. Ólafur G. Einarsson sat ekki fundinn
vegna veikinda. Á þingflokksfundi í dag ræðst hvort Ólafur G. verð-
ur ráðherra í nýrri ríkisstjórn.
enginn
eigin
ipað
samninga við lífeyrissjóði um að fjár-
festa í atvinnuuppbyggingu.
I stjórnar'sáttmálanum er rætt um
að stefna beri að aukinni erlendri fjár-
festingu.
Hagsmunir kynntir fyrir
ESB-ríkjum
í utanríkismálakafla sáttmálans er
kveðið á um að treysta beri og rækta
tengslin við Evrópusambandið á
grundvelli samningsins um Evrópskt
efnahagssvæði. Jafnframt verði fylgzt
náið með þróuninni innan sambands-
ins á næstu árum. Eftir að ábending-
ar komu fram á þingflokksfundum,
mun því hafa verið bætt við að vinna
bæri að kynningu á hagsmunum og
sjónarmiðum íslendinga meðal aðild-
arríkja ESB.
í utanríkismálakaflanum er jafn-
framt rætt um stofnun Norðurheim-
skautsráðs, eflingu norræns sam-
starfs, að gæta beri hagsmuna íslands
í úthafsveiðum og athuga möguleika
á fríverzlunarsamstarfi við Norður-
Ameríkuríki.
Endurskoðun á lögum um LÍN
í menntamálakafla sáttmálans er
m.a. rætt um að endurskoða þurfi lög
um Lánasjóð íslenzkra námsmanna.
Þá er kveðið á um að efla beri verk-
og starfsmenntun. Efla beri rannsókn-
ir á vegum Háskóla íslands og auka
framlög til nýsköpunarsjóðs stúdenta.
Ein grein sáttmálans kveður á um
endurskoðun vinnulöggjafarinnar,
með það fyrir augum að fámennir
starfshópar geti ekki valdið óeðlilegri
röskun með vinnustöðvunum.
Jöfnun atkvæðisréttar og
einfaldari löggjöf
Kveðið er á um að kosningalöggjöf-
in skuli einfölduð og atkvæðisréttur
jafnaður frá því sem nú er. Þá er stefnt
að því að jafna launamun kynjanna.
Ákvæði eru í sáttmálanum um efl-
ingu löggæzlu og vernd borgaranna,
forvarnir gegn vímuefnaneyzlu og
vernd fjölskyldunnar.
í umhverfismálum er lögð sérstök
áherzla á átak í landgræðslu og stöðv-
un gróðureyðingar.
Ekki er minnzt á upptöku tilvísana-
kerfis í heilbrigðisþjónustu í stjómar-
sáttmálanum, en samkvæmt upplýs-
flokkurinn hefur átt aðild að ríkis-
stjórn. Sjálfstæðismenn á Reykjanesi
áttu engan ráðhejra í Viðreisnar-
stjórninni eftir að Ólafur Thors lét af
embætti 1963, en þá sat Alþýðu-
flokksmaður af Reykjanesi í ráðherra-
stól.
Sjálfstæðisflokkurinn heldur áfram
embætti forseta Alþingis. Rætt hefur
verið um að Sólveig Pétursdóttir taki
við því af Salome Þorkelsdóttur.
Barátta um fimmta stólinn
hjá framsókn
Halldór Ásgrímsson ætlar einnig
að nota morguninn til að ræða eins-
lega við þingmenn síns flokks um
ráðherraefni hans. Hann mun síðan
leggja fram tillögu fyrir þingflokkinn
með nöfnum fimm þingmanna. Kosið
verður um tillöguna og að því búnu
verður ráðuneytunum, sem flokkurinn
fær í sinn hlut, skipt milli ráðherranna.
ingum Morgunblaðsins hefur það orð-
ið að samkomulagi væntanlegra
stjórnarflokka að upptöku tilvísana-
kerfisins verði frestað og þess freistað
að ná fram sáttum í málinu.
Hópur manna kom að verkinu
Talsverður hópur kom nálægt gerð
stjórnarsáttmálans. Auk formanna
og varaformanna Sjálfstæðisflokks
og Framsóknarflokks, sem skipuðu
hina eiginlegu viðræðunefnd, komu
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðisins er talið nokkuð víst að Hall-
dór Ásgrímsson, Guðmundur Bjarna-
son, Finnur Ingólfsson og Ingibjörg
Pálmadóttir verði ráðherrar. Meiri
óvissa ríkir um hver verður fimmti
ráðherrann. Páll Pétursson, Siv Frið-
leifsdóttir og Guðni Ágústsson sækj-
ast öll eftir ráðherrastól. Guðni er
talinn eiga frekar litla möguleika.
Nokkur andstaða er innan þing-
flokksins við að Siv verði gerð að ráð-
herra. Hún á hins vegar öflugan
stuðning meðal óbreyttra liðsmanna
flokksins á Reykjanesi og í Reykjavík.
Því er stillt þannig upp að spumingin
snúist um hvort framsókn stígi skref
til gamals eða nýs tíma þegar valið
er milli Páls og Siyjar. Páll nýtur
stuðnings innan þingflokksins og
margir telja eðlilegt að hann verði
ráðherra og vísa þar til langrar þin-
greynslu hans og öflugs stuðnings við
einstakir þingmenn að viðræðum um
ýmis mál. Flokkarnir kölluðu til eigin
sérfræðinga á ýmsum sviðum og
embættismenn úr ráðuneytum þeim,
sem Sjálfstæðisflokkurinn hefur farið
með, einkum úr fjármálaráðuneytinu,
komu viðræðunefndunum til aðstoð-
ar. Ritstjórar stjórnarsáttmálans
voru tveir fyrrverandi aðstoðarmenn
forsætisráðherra, hvor úr sínum
flokki, Jón Sveinsson og Hreinn
Loftsson.
Framsóknarflokkinn i kjördæmi hans.
Hugsanlegt er taiið að hvorki Páll
eða Siv verði ráðherrar heldur verði
leitað til einhvers þriðja þingmanns.
í því sambandi hefur nafn Valgerðar
Sverrisdóttur verið nefnt. Með því að
gera hana að ráðherra þykir mögulegt
að samræma sjónarmið um gamlan
og nýjan tíma. Valgerður hefur verið
þingmaður í átta ár og hefur því tals-
verða þingreynslu. Hún hefur hins
vegar ekki þá ímynd um gamlan tíma
sem Páll þykir hafa. Valgerður kemur
hins vegar úr sama kjördæmi og Guð-
mundur Bjarnason. Framsóknarmenn
úr öðrum kjördæmum sætta sig illa
við að tveir ráðherrar komi úr sama
kjördæmi.
Flest bendir til að framsóknarmenn
skipti ráðuneytunum á milli sín þann-
ig að Halldór verði utanríkisráðherra,
Finnur iðnaðar- og viðskiptaráðherra,
Ingibjörg heilbrigðis- og trygginga-
ráðherra og Guðmundur félags- og
landbúnaðarráðherra. Fimmti ráð-
herrann verður þá umhverfisráðherra.
Talað hefur verið um að Guðmundur
fari með landbúnaðarmálin jafnvel þó
að Páll verði ráðherra.
Flokkarnir hafa ekki skipt for-
mennsku í nefndum á milli sín ennþá
og hefur verið talað um að láta það
mál bíða fram í maí þegar þing kem-
ur saman. Hins vegar hefur verið
rætt um að stjómarandstaðan fái
áfram formennsku í þremur þing-
nefndum eins og fyrrverandi stjórnar-
andstaða hafði á síðasta þingi.
raefni á fundum í kvöld
er ráðuneyti
idbúnaðinn
Samkomulag um sj ávarútvegsmál fest
í málefnasamningi og verkefnaskrá
Sameign fiski-
miða bundin
í sijórnarskrá
Megindrættir samkomulags um breytingar í
sjávarútvegsmálum voru innsiglaðir á fundi
nokkurra þingmanna tilvonandi stjómarflokka
á fimmtudag sem var svo endanlega sam-
þykkt á þingflokksfundunum í gær.
ISAMKOMULAGI því sem náðst
hefur um sjávarútvegsmál milli
Sjálfstæðisflokks og Framsókn-
arflokks í væntanlegu ríkisstjórnar-
samstarfi flokkanna er m.a. gert ráð
fyrir að hlutur vertíðarbáta og minni
báta á aflamarki, sem orðið hafa
fyrir mestri aflaskerðingu að undan-
förnu, verði bættur og að breytingar
verði gerðar á banndagakerfínu
þannig að svigrúm krókaleyfisbáta
verði aukið. Samkomulag er um að
þessar breytingar verði lögfestar á
vorþingi.
Deilt um orðalag um
aflamarkskerfið
I málefnasáttmála væntanlegrar
ríkisstjórnar segir að sameign
þjóðarinnar á fiskimiðunum verði
bundin í stjórnarskrá. Nokkrar deil-
ur urðu á þingflokksfundi sjálfstæð-
ismanna í gær um upphafsorð kaf-
lans um sjávarútvegsmál þar sem
sagði að „byggt verði áfram á afla-
markskerfinu að mestu“. Nokkrir
þingmenn vildu að orðalaginu yrði
breytt þannig að opnað yrði fyrir
möguleika á endurskoðun núverandi
kerfis á kjörtímabilinu og kom til
snarpra orðaskipta á þingflokks1-
fundinum, skv. upplýsingum Morg-
unblaðsins. Formenn flokkanna fóru
yfir málið á fundi eftir hádegi og
urðu sammála um að breyta orða-
lagi setningarinnar á þann veg að
orðið „áfram“ var tekið út og að
setningin hljóði svo, að að mestu
verði byggt á aflamarkskerfinu við
fiskveiðistjórnun. Mun vera sátt
meðal þingmanna um þessa breyt-
ingu.
Ennfremur er gert ráð fyrir því í
málefnasamningnum að aukið sam-
ráð verði haft við sjómenn og útvegs-
menn jafnhliða ráðgjöf fiskifræð-
inga um veiðarnar.
Sættir náðust á fundi
þingmanna á fimmtudag
Þingmenn Sjálfstæðisflokks á
Vestfjörðum og Vesturlandi höfðu
undirbúið tillögur um breytingar á
fískveiðistjórnarlögunum sem þeir
vildu að yrðu teknar inn í málefna-
sáttmála stjórnarinnar. Á fimmtu-
dag var svo haldinn fundur nokk-
urra þingmanna úr báðum flokkum
með Þorsteini Pálssyni sjávarútvegs-
ráðherra og Halldóri Asgrímssyni,
formanni Framsóknarflokksins, þar
sem samkomulag um meginatriði
sjávarútvegsmálanna var innsiglað.
Á fundinum voru auk Þorsteins og
Halldórs þeir Einar K. Guðfinnsson,
Einar Oddur Kristjánsson, Sturla
Böðvarsson og Guðjón Guðmunds-
son og Vilhjálmur Egilsson, þing-
menn Sjálfstæðisflokks, og Hjálmar
Árnason, Gunnlaugur Sigmundsson,
Stefán Guðmundsson og Guðni Ág-
ústsson, þingmenn Framsóknar-
flokks. Á fundinum var skv. upplýs-
ingum Morgunblaðsins farið yfir
þær breytingar sem þingmennirnir
hafa lagt áherslu á og náðist sam-
komulag í öllum aðalatriðum um
nokkur atriði sem sett eru fram í
málefnasamningi ríkisstjórnarinnar
og verkefnaskrá sjávarútvegsráðu-
neytisins.
Úttekt á niismunandi leiðum við
fiskveiðisljórnun
Sjávarútvegskafli málefnasamn-
ingsins er stuttorður en samhliða
verður lögð fram sérstök verkefna-
skrá sjávarútvegsráðuneytisins þar
sem ýmsar breytingar sem sam-
komulag hefur náðst um eru taldar
upp, en stefnt er að því að verkefna-
skráin verði nánar útfærð í sumar.
í verkefnaskránni segir m.a. að gerð
verði úttekt á kjörtímabilinu á mis-
munandi leiðum við fiskveiðistjórn-
un. Kostir og gallar ólíkra kerfa
verði bornir saman og niðurstaða
þeirrar athugunar verði lögð til
grundvallar framtíðarskipunar þess-
ara mála.
í samkomulagi flokkanna er gert
ráð fyrir að lögin um stjórn físk-
veiða verði strax tekin til endurskoð-
unar og lögð verði fram lagafrum-
vörp á Alþingi í næsta mánuði þar
sem lögfestar verði breytingar á
banndagakerfinu þannig að ekki
þurfi að koma til fjölgunar banndaga
og opnað verði fyrir möguleika
krókaleyfisbáta á að velja sér sókn-
ardaga. í öðru lagi verður lagt fram
frumvarp um aukið svigrúm vertíð-
arbáta á aflamarki, sem hafa orðið
fyrir mestri skerðingu, en nánar
verður gengið frá því í frumvarpinu
hvernig þeim verður bætt skerðingin
á þorskkvóta. Stefnt er að endur-
skoðun á reglum um úreldingu og
endurnýjun fiskiskipaflotans og
fengin lagaheimild fyrir breyttum
reglum á vorþinginu. Meðal annars
er rætt um að við endurnýjun flot-
ans verði ekki eingöngu tekið tillit
til rúmlestafjölda skipa heldur sókn-
argetu þeirra almennt með tilliti til
vélarafls. Með öðrum orðum að end-
urnýjunarstuðlar fiskveiðistjórnun-
arlaganna verði endurskilgreindir.
Loks er að því stefnt að fallið verði
frá gildistöku nýs ákvæðis í lögum
um stjórn fiskveiða er kveður á um
takmörkun á framsalsrétti frá 1.
janúar 1996, en það felur í sér að
útgerðarmenn megi ekki leysa til sín
meiri aflaheimildir en þeir eiga fyrir.
Byggtverður á
núverandi kerfi
Halldór Ásgrímsson, formaður
Framsóknarflokksins, sagði eftir
þingflokksfund framsóknarmanna
eftir hádegi í gær, að flokkamir
væru búnir að ná lendingu í sjávar-
útvegsmálum.
Halldór sagði að þótt gerðar yrðu
breytingar í sjávarútvegsmálum riðl-
uðu þær á engan hátt núverandi
kerfí. „Allir geta verið öruggir með
að það verður byggt á því kerfi sem
hefur verið byggt upp á undanförn-
um árum, með lítilsháttar breyt-
ingu,“ sagði Halldór.