Morgunblaðið - 22.04.1995, Blaðsíða 46

46 LAUGARDAGUR 22. APRÍL 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Sjónarhorn
Nýjar rannsóknir
sýna tengsl sæt-
inda og hegðunar
Þrátt fyrir að margir foreldrar hafi veitt at-
hygli óróleika hjá börnum sínum og skorti á
einbeitingu eftir að þau hafa borðað sætindi
hafa flestir sérfræðingar talið áhrif sykurs á
hegðun barna óveruleg. Margrét Þorvalds-
dóttir kannaði nýjar rannsóknir, sem gerðar
voru við læknadeild Yale-háskóla í Bandaríkj-
unum, þar sem sýnt hefur verið fram á að
þessar breytingar, sem foreldrar hafa verið að
benda á, geti verið réttar.
IYALE-rannsókninni tóku þátt
25 heilbrigð böm á aldrinum
8-16 ára og 23 eldri unglingar.
Þau borðuðu á tóman maga sam-
svarandi sykurmagn og er í
tveimur dósum af kóka kóla.
Venjan er sú þegar borðað er
eðlilegt sykurmagn, sem er í
venjulegri fæðu, þá hækkar blóð-
sykurinn og líkaminn kallar fram
insúlín-hormón til að vinna úr
sykrinum og koma aftur á jafn-
vægi í sykurmagni blóðsins. Sé
aftur á móti eingöngu borðaður
hreinn sykur getur insúlínmagn-
ið aukist of mikið og afleiðingin
af því er að blóðsykurinn getur
orðið of lágur. Líkaminn losar
þá um annað hormón, adrenalín-
ið, til að koma blóðsykrinum í
jafnvægi að nýju. Adrenalínið
örvar jafnframt einstaklinginn
og getur haft áhrf á hegðun
hans.
í rannsókninni kom fram að
hjá börnum og unglingum hækk-
aði blóðsykurinn strax eftir
neyslu sykurs og lækkaði svo
smá saman aftur. Það vakti at-
hygli að blóðsykurinn féll mun
meira hjá börnum en eldri þátt-
takendum í rannsókninni. Það
sem var þó mikilvægara var að
adrenalínið í blóði var tvöfalt
meiri hjá bönum en hinum eldri
og hélst hátt þær 5 klukkustund-
ir sem rannsóknin stóð yfir. Vís-
indamönnum kom þá lítið á óvart
að áhrif þessa mikla magns af
adrenalíni voru meiri á börn en
fullorðna.
í niðurstöðum rannsóknarinn-
ar, sem birt var í febrúarblaði
The JournaT' og „Pediatrics“
segir að hjá börnum geti áhrifin
komið fram í óróleika, þau reið-
ist auðveldlega, þau sparka og
lemja frá sér og eigi eríitt með
einbeitingu. Mæling á heilariti
sýndi fram á miklar breytingar
og minni einbeitingv.
Óheppileg áhrif á hugsunar-
gang barna komu fram þegar
sykurmagn í blóði varð 65 mg í
100 ml af blóði. Hjá eldri þátt-
takendum komu þessi áhrif fram
þegar sykurmagnið var 55
mg/100 ml eða lægra. Blóðsykur
er venjulega 75-80 mg/100 ml
af blóði. Þannig virðist heila-
starfsemi barna vera mun við-
kvæmari fyrir áhrifum vegna
lækkunar blóðsykurs en heili
hinna eldri. Hjá eldri þátttakend-
um serrí fengu tílsvarandi sykur
miðað við líkamsþyngd komu
ekki fram sömu áhrif og hjá
börnunum.
Talsmenn vísindahópsins eru
varkárir í túlkun niðurstaðna
rannsóknarinnar, þeir segja að
þær sanni ekki að sykur valdi
ofvirkni hjá börnum, en þeir
ætla, í framhaldsrannsókn, að
rannsaka enn frekari tengsl syk-
urs á hegðun barna.
Þeir segja að sé sykur borðað-
ur með öðrum fæðutegundum,
eins og fitu og próteini, þá nái
þær að hefta hækkun blóðsykurs
og draga úr löngun í sætindi á
milli mála. Verði börnin svöng
á milli máltíða er foreldrum ráð-
lagt að gefa þeim brauð með
osti eða hnetusmjöri til að koma
í veg fyrir að blóðsykurinn lækki
og þau verði rólegri og athyglin
skerpist, fremur en aðgefa þeim
sætindi.
Opið kl. 12-18.30
Laugard. kl. 10-16
Simi 881 1290.
Sendum ÞORPII)
í póstkröfu.
BORGARKRINGLUNNI
Auk þess
30 aörar tegundir
af sportskóm á
alla fjölskylduna
á frábæru veröi.
I DAG
Pennavinir
ÁTJÁN ára japönsk stúlka
með margvísleg áhugamál:
Yuko Ohba,
6-9-2 Nishigotanda,
Shinaga wa-ku,
Tokyo,
141 Japan.
PÓLSK 28 ára kona, hag-
fræðingur að mennt og
starfar hjá ferðaskrifstofu,
með áhuga á bókmenntum,
ferðalögum og kvikmynd-
um:
Maria Wojcik,
Andersa 8 m 29,
00-201 Warzawa,
Poland.
LEIÐRÉTT
Frá Bjargtöngum
Bretarnir fjórir, sem
gengu yfir hálendið til að
safna fé fyrir mæn-
uskaddaða með áheitum,
hófu för sína við Bjargt-
anga, en ekki á Snæfells-
nesi, eins og sagt var í
frétt Morgunblaðsins á
miðvikudag.
Nafn misritaðist
í torgi viðskiptablaðs á
fímmtudag var farið
rangt með nafn Jóns Þor-
steins Gunnarssonar sem
hyggst bjóða sig fram í
stjórnarkjöri á aðalfundi
Lyfjaverslunar íslands
hf. Beðist er velvirðingar
á þessum mistökum.
Hærra hlutfall
í bókum Sjálfstæðis-
flokks í borgarstjórn
Reykjavíkur um breyttar
reglur um fjárhagsaðstoð
og sagt var frá í Morgun-
blaðinu 12. apríl, misrit-
aðist að 40% hjóna á
vinnumarkaði hefðu tekj-
ur undir 220 þúsund
króna á ári. Rétt er að
53% hjóna á vinnumark-
aði á Islandi höfðu tekjur
undir þessum mörkum á
síðasta ári.
VELVAKANDI
Svarar í síma 569 1100 frá 10-12 og 14-16
frá mánudegi til föstudags
Til hamingju
með afmælið,
Thelma!
SATOSHI Katanazawa
bað Velvakanda að koma
eftirfarandi afmælis-
kveðju á framfæri:
„Eg vildi óska að ég
gæti verið hjá þér í dag,
en ég hugsa hlýlega til
þín á hveijum degi, hvert
sem ég fer, því þú ert
mér kær. Megir þú hafa
það sem best á afmælis-
daginn þinn.“
Satoshi
„Þjóðar“bók
hlaðan?
SVEKKTUR nemandi
skrifar:
Við Hringbrautina í
Reykjavík stendur glæsi-
legt nýtt hús, sem hýsir
Háskölabókasafnið og
Landsbókasafnið. Þetta
hús er girt síki, sem virð-
,ist vera ætlað til þess að
halda frá öllu því fólki
sem ekki hefur átt sautj-
ánda afmælisdaginn.
Ég er sextán ára fram-
haidsskólanemi (sautján
eftir 2 mánuði) og ég er
einn af þeim sem er mein-
aður aðgangur að bóka-
kosti þjóðarinnar. Regl-
urnar í þessum víggirta
kastala eru á þann veg
að unglingar sem eru á
17. aldursári en hafa ekki
átt afmæli er meinaður
aðgangur að bókunum,
eða eins og orðrétt var
sagt við mig: „... komdu
aftur þegar þú ert orðinn
sautján".
Ég hef ekkert við
starfsfólk hiöðunnar að
amast, þau reyndust
hjálpsamleg þrátt fyrir
þessar út í hött reglur,
en málið er það að þeir
unglingar sem að eiga
afmæli seint á árinu mega
ekki nýta sér bókasafnið
þrátt fyrir að vera á öðru
ári í framhaldsskóla! Við
erum sú kynslóð sem
mest hefur orðið fyrir
aðkasti vegna „of mikils
sjónvarpsgláps" og svo
fáum við þetta framan í
okkur.
. Með von um úrbætur.
þurfa að eignast góð
heimili. Nánari upplýs-
ingar í síma 652221.
Lúlli
er týndur
GULBRÖNDÓTTUR,
hvítur og gulur, rúmlega
sjö mánaða fresskettling-
ur hvarf frá heimili sínu
Laufásvegi 60, fyrir
u.þ.b. hálfum mánuði.
Lúlli er ómerktur, en geti
einhver gefið upplýsingar
um ferðir hans vinsam-
lega hafið samband í síma
5524159.
Tapað/fundið
Hjol í
óskilum
FYRIR rúmlega 10 dög-
um skildi lítil stúlka hjól
eftir fyrir utan Skeljungs-
stöðina á Birkimel, því
hún var með í vandræðum
með ventla í dekkin.
Eflaust hefur hún ætlað
að sækja hjólið aftur
þangað en gleymt því svo
starfsfólkið á Skeljungs-
stöðinni hringdi til að
minna hana á hjólið.
Kassi með
ungbarnafötum
PAPPAKASSI sem í voru
ungbarnaföt fannst á
mótum Ægisíðu og Lyng-
haga sl. laugardag og
getur eigandinn vitjað
hans í síma 628806.
Gæludýr
Kettlingar fást
gefins
TVEIR bröndóttir sex
vikna gamlir kettlingar
Álfur frá Garðs-
enda er týndur
ÞETTA er hann Álfur
sem hvarf frá Garðsenda
um páskana. Hann er með
svartan og hvítan loðinn
feld, hvíta bringu og
mikla svarta rófu. Hann
var með svarta ól með
nafninu sínu á. Hafi
einhver séð til hans eða
getur gefið upplýsingar
vinsamlega hringið í síma
588-6169.
Víkveiji skrifar...
VÍKVERJA hafa borizt tvö bréf
vegna. athugasemdar, sem
hann gerði fyrir stuttu við að ekki
væri alls staðar hægt að fá kvittun
í kortasjálfsölum á benzínstöðvum.
Þórólfur Árnason, framkvæmda-
stjóri markaðssviðs Olíufélagsins,
skrifar:
„í Víkveija fimmtudaginn 30.
marz sl. birtist athugasemd dálka-
höfundar um að ekki væri hægt
að fá kvittun við benzínkaup í sjálf-
sölum olíufélaganna. Þetta kæmi
sér illa fyrir þá aðila sem þyrftu
að framvísa kvittunum fyrir út-
lögðum benzínkostnaði til vinnu-
veitenda sinna. Um þetta er eftir-
farandi að segja:
XXX
EGAR vinnuveitandi tekur
þátt í kostnaði við rekstur bif-
reiða gerist það einkum með tvenn-
um hætti. Annað hvort með
greiðslu fyrir hvern ekinn km skv.
akstursbók og er þá rekstrarkostn-
aður bifreiðarinnar alfarið á kostn-
að launþegans. Hin aðferðin er
hins vegar sú, sem einkum er not-
uð þegar bifreiðin er í eigu og/eða
umsjón vinnuveitandans, að allur
rekstrarkostnaður sé greiddur af
vinnuveitandanum. Er þá oft á tíð-
um um skattskyld hlunnindi laun-
þega að ræða. Olíufélagið hf.
ESSO hefur á undanfömum árum
orðið vart við aukinn áhuga fyrir-
tækja á að koma viðskiptum við
félagið í fastara form, með reikn-
ingsviðskiptum gegn framvísun
rafræns greiðslukorts. Sem svar
við þessum kröfum markaðarins
var kynnt á síðasta ári nýtt kort,
Fyrirtækjakort ESSO, þar sem
gefin er upp sundurliðun á öllum
viðskiptum. Þetta et eina rafræna
benzínkortið sem boðið er upp á
hér á landi. Þar með eykst öryggi
viðskiptaaðila ESS0 og tryggt er
að ekki sé um misnotkun að ræða.
Fyrirtækjakort ESSO býður upp á
að opið sé fyrir viðskipti í einstök-
um vöruflokkum, t.d. benzín ein-
göngu, eða rekstrarvörur bifreiðar-
innar að auki, en ekki aðrar vörur
t.d. sælgæti. Að sjálfsögðu gildir
um þetta kort að því er hægt að
loka samstundis ef það kemst í
rangar hendur.
XXX
SJÁLFSALAR á benzínstöðvum
eru flókinn tækjabúnaður og
hefur því miður enn ekki verið
unnt að fá hjá framleiðendum
prentara, sambyggða sjálfsölun-
um, með fullkomið rekstraröryggi
fyrir það erfiða veðurfar sem við
búum við hér á landi. ESSO býður
þó upp á 11 slíka sjálfsala, sem
gefa kvittun, á höfuðborgarsvæð-
inu og nokkrum stærstu útsölu-
stöðum sinum úti á landi. Þeir sjálf-
salar gilda bæði fyrir kort og pen-
inga. Fyrirtækjakort ESSO leysir
hins vegar betur þetta vandamál,
sem Víkverji minnist á, af því ef
fyrirtæki velja að hafa kort sitt
opið fyrir benzínúttekt á korta-
sjálfsala, kemur sjálfkrafa útskrift
með sundurliðun á magni og upp-
hæð með næstu útsendingu á
reikningi til fyrirtækisins. Til um-
hugsunar má hér nefna annað
mál, sem Víkvetji ekki minnist á
í sínum pistli. Er ekki frekar ólík-
legt að vinnuveitandi sé hrifinn af
því að viðurkenna benzínkvittanir
þar sem ekki er neinn afgreiðslu-
maður til staðar til að fylgjast með
því á hvaða bíl benzínið fór?“
xxx
JAFNFRAMT ritar Ragnheiður
Björk Guðmundsdóttir, for-
stöðumaður þjónustudeildar Olís,
Víkveija bréf og segir: „Olíuverzl-
un íslands er með einn kreditkorta-
sjálfsala og er hann á nýrri benzín-
stöð félagsins við Vesturgötu í
Hafnarfirði. Þarna geta viðskipta-
vinir fengið kvittun fyrir viðskipt-
um sínum við sjálfsala hvort heldur
er greitt með peningum eða kredit-
korti.“
xxx
VÍKVERJI þakkar Þórólfi og
Ragnheiði fyrir bréfin og telur
þau upplýsandi, þótt eftir standi
að ekki er enn hægt að fá kvittun
— þó ekki væri nema fyrir heimilis-
bókhaldið — í öllum kortasjálfsöl-
um olíufélaganna.