Morgunblaðið - 22.04.1995, Blaðsíða 1

■ OGRANDI VERK/A
NAUMANS 7 ^
■ HVAÐ BJÓÐUM VIÐ/fc
BÖRNUNUM? 'u
■ FINGRALOKKUR /~7
OG FÚGULIST ' 7
MENNING
USTIR
c
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
LAUGARDAGUR 22. APRIL 1995
BLAÐ'
íslensk
listakona
í Japan
Krístín Newton er m.a. af íslensku bergi brot-
in, en þar að auki rekur hún ættir sínar til
Ástralíu, Frakklands og Bandaríkjanna. Inga
Dagfinnsdóttur kynnir lesendum Morgun-
blaðsins þessa ungu glerlistakonu, sem þegar
hefur haslað sér völl í Japan ogvíðar.
Gluggi í þrívídd.
KRISTÍN Newton er orðin
þekkt glerlistakona víða
um heim þrátt fyrir
ungan aldur. Hún er
enn sem komið er því miður ekki
svo kunn sem skyldi í einu átt-
hagalandi sínu, Islandi, en hún
vekur engu að síður forvitni ís-
lendings fyrir margra hluta sakir.
Ef við byijum að gera litríkum
uppruna hennar skil leit hún fyrst
dagsins ljós í Kaliforníu í Banda-
ríkjunum. Faðir hennar, Jóhannes
Newton, er af íslensk-áströlsku
bergi brotinn og móðir hennar,
Marie Claire Newton er frönsk-
amerísk. Jóhannes yfirgaf Frón
þegar hann hélt tvítugur til náms
í Bandaríkjunum, þar sem hann
ílengdist síðan. Móðirin, Marie
Clair, kom á unga aldri ásamt
foreldrum sínum til Ameríku og
hefur búið þar allar götur síðan.
ísland hefur Kristín sjálf heim-
sótt í tvígang og heilsað uppá vini
og ættingja. Islenska taugin í
henni er sterk, segir hún, og hún
hefur ávallt mikla löngun til að
koma hingað og helst vill hún fá
að upplifa landið í mismunandi
árstíðabúningi.
„Það er svo sem von á mér
hvenær sem er,“ segir hún, „því
ég hef hug á að koma um leið og
ég get.“ Já, það er
mikið annríki hjá
Kristínu og hún þeyt-
ist á milli heimsálfa
frá Japan, ýmist til
Ameríku eða Evrópu.
Kristín var ekki nema
fimm ára gömul þeg-
ar hún minnist þess
að hafa ákveðið að
verða listakona. Átján
ára ákvað hún að
helga sig glerlistinni.
Þá bar svo við að
kennari hennar í list-
um fór með nemendur
sína á vinnustofu, þar
sem unnið var að gerð steindra
glugga. Það skipti sköpum; hún
varð fyrir hugljómun og var þess
fullviss að þetta væri það sem
henni bæri að leggja fyrir sig.
Með áræðni og nokkurri ýtni
tókst henni að komast að sem
lærlingur á þessari sömu vinnu-
stofu og vann hún þar næstu fimm
árin. Hún þurfti að „vinna sig
upp“, fyrst í stað var hún látin
sópa gólfin en smám saman hækk-
aði staðan. Loks eftir fimm ára
ástundun var Kristínu
leyft að gera sitt
fyrsta gler.
Lærifaðir hennar
og meistari þessarrar
vinnustofu var
franskur, Roger
Darricarrere, sem
hafði sérhæft sig í
þykku gleri sem kall-
að er „dalle de verre“.
Hann útbjó glerið
sjálfur í eldgömlum
brennsluofni, sem
hafði ekki svo mikið
sem hitamæli og
spúði ofninn eldtung-
um eins og dreki í ævintýri. Þann-
ig að fyrsta gler Kristínar fór í
þennan ofn og sagði hún þetta
hafa verið þó nokkur átök; þessi
granna og fíngerða stelpa varð
vöðvamikil og stælt í átökum sín-
um við eldspúandi ævintýradreka
og listagyðjuna.
Síðan kom að því að þessi heim-
ur var yfirgefinn og annar tók
við. Henni var boðið að opna eigið
SJÁ NÆSTU SÍÐU
Nýr gnll-
drengur
óperunnar
EIN af nýjusta vonarstjörnum
óperuheimsins hefur nú lokið við að
syngja inn á fyrsta geisladisk sinn.
Það er Chilebúinn Tito Beltrán, sem
svo miklar vonir hafa verið bundnar
við að hann hefur verið sagður arf-
taki Pavarottis og honum líkt við
Camso og Gigli.
Á geisladisknum syngur Beltrán
aríur eftir Mozart,
Rossini, Verdi og
Donizetti við und-
irleik Konunglegu
fílharmóníunnar
undir stjórn Rob-
ins Stapleton.s
Segir gagnrýnandi
tímaritsins Classic
CD að rödd Beltráns sé „afar sér-
stök, lýrísk en einnig kraftmikil og
lifandi". Það er Silva Screen sem
gefur diskinn út.
Beltrán vakti fýrst athygli í
söngvakeppninni í Cardiff á síðasta
ári. Hann bar ekki sigur úr býtum
en hlaut svo sannarlega náð fyrir
augum og eyrum áheyrenda, sem
voru yfir sig hrifnir af rödd hans
og flutningi. í kjölfarið fékk Beltrán
fjölda tilboða um að koma fram á
tónleikum og í óperuhúsum.
Afi Beltráns var þekktur tenór í
heimalandinu Chile og söng jafnan
fyrir smekkfullu húsi. Fyrir níu árum
flutti Beltrán til Svíþjóðar þar sem
frænda hans tókst að útvega honum
námsstyrk. Beltrán talar hlýlega um
sænskt óperulíf en segist þó enn
furða sig á því að flestar ítölsku
ógerurnar séu sungnar á sænsku.
„Ég hef sungið „La Boheme“ tutt-
ugu sinnum á sænsku. Ég tala að
sjálfsögðu sænsku en mér finnst ein-
kennilegt að syngja hana.“
Beltrán
Safnarar snúa sér að ljósmyndum
Hæst verð fæst
fyrir verk eftir Man
Ray, Rodchenko og
El Lissizky
TVEIR ákafir listunnendur í New York
buðu fyrir skömmu 140.000 dali fyrir
tískuljósmynd frá fjórða áratugnum,
sem er sexfalt það verð sem hún var
metin á. Þetta er til marks um breytta
markaðsstöðu ljósmynda, sem njóta æ
meiri vinsælda og seljast, rétt eins og
málverk, fyrir himinháar upphæðir hjá
þekktustu uppboðshöldurum heims.
Söfnurum þykir ekki síður varið í góð-
ar ljósmyndir en málverk og högg-
myndir.
Samkvæmt grein í Financial Times
hófst þessi þróun árið 1984 hjá Getty-
safninu í Kaliforníu. Þrátt fyrir að safn-
ið sé eitt hið virtasta í heimi á það litla
möguleika á að keppa við stærstu söfn
Bandaríkjanna. Því ákváðu stjórnendur
safnsins að fara nýjar og óhefðbundnar
MYND Þjóðverjans Adolphe de Mey-
er frá fjórða áratugnum seldist fyrir
skömmu í New York á tæpar níu
milljónir ísl. kr.
leiðir. Á næstu mánuðum fjárfestu þeir
í ljósmyndum fyrir 20 milljónir dala og
eiga nú besta safn ljósmynda í heimin-
um.
Höfðar til
hinna nýríku
Vinsældir ljósmyndunarinnar hafa
aukist svo jafnt og þétt að kreppan í
byrjun þessa áratugar megnaði ekki
að hægja á þróuninni. Árið 1993, sem
var lélegt ár í listaverkasölu, fengust
398.500 dalir fyrir ljósmynd af höndum
iistakonunnar Georgiu O’Keeffe, sem
Alfred Stieglitz tók árið 1920 en hann
var einn af bestu ijósmyndurum þessar-
ar aldar. Það þykir timanna tákn að
kaupandinn var málverkasafnari.
Enginn velkist í vafa um að ljósmynd-
ir eru komnar til að vera á listaverka-
markaðinum. Safnararnir eru frá Evr-
ópu og Bandaríkjunum en ljósmyndir
þykja höfða einkar vel til hinna nýríku.
Meðal þekktra ljósmyndasafnara má
nefna rokktónlistarmennina Madonnu
og Elton John og kvikmyndaleikarana
Richard Gere og Jodie Foster.
Hæst verð fæst fyrir verk eftir Man
Ray, Rodchenko og E1 Lissizky frá
þriðja áratugnum en ljósmyndir frá síð-
ustu öld eru enn sem komið er á tiltölu-
lega lágu verði. Þeir sem helst kaupa
elstu myndirnar eru evrópskir safnar-
ar, sem kunna að meta sögulegt gildi
myndanna, ekki síður en listrænt.
Bandaríkjamenn hafa þó fallið fyrir
aldargömlum myndum teknum þar í ’
landi. T.d. seldist mynd eftir E.S. Curt-
is, „Norður-ameríski indjáninn“, á
464.500 dali fyrir skömmu.
Þrátt fyrir þær upphæðir sem hér
hafa verið nefndar, seljast flestar
myndir á uppboðum á minna en 1.000
dali sem svarar til 63.000 kr. ísl. Mark-
aðurinn hefur breyst, fyrir fimm árum
skipti nafn ljósmyndarans öllu máli, nú
er það sjálf myndin. Verk manna á
borð við Man Ray eru þó undantekn-
ing. Verðmætustu myndirnar eru þær
sem til eru í takmörkuðu upplagi, upp-
lýsingar um fjölda eintaka af hverri
mynd og livar þau eru niðurkomin eru
yfirleitt fyrir hendi.