Morgunblaðið - 22.04.1995, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 22. APRÍL 1995 C 3
Skortur á
skepnuskap
LEIKPST
Kaffileikhúsið
HLÆÐU MAGDALENA
HLÆÐU
Höfundun Jökull Jakobsson. Leik-
stjóri: Ásdis Þórhallsdóttir. Lýsing:
Villyálmur Hjálmarsson. Frumsýnt
17. april.
TVÆR eldri konur, ákaflega pipr-
aðar, fá sér tesopa og eilítið hjarta-
styrkjandi á heimili sínu einn eftirmið-
dag. Horfin er gleðin sem einkenndi
líf þeirra fyrir langa löngu, horfín
tónlistin sem þær dönsuðu við, horfínn
félagsskapurinn sem þær höfðu, horf-
inn hláturinn sem fyllti húsið. Önnur
þeirra, Ingiríður, hefur áhuga á að
endurvekja eitthvað af þessu og biður
hina, Magdalenu, að hlæja aftur, eins
og hún gerði þá.
Þær hafa augljóslega búið saman
lengi en ástandið er svo dapurt að
þær eiga ekki fyrir rafmagnsreikn-
ingi, eða afborgun af hundinum sem
Ingiríður kepti. Hún er alltaf að kaupa
dýr, sem hún svo týnir. í húsinu reka
þær tau- og tölubúð sem Ingiríður
sinnir, því Magdalena er dama. En
það er ekki nóg með að Ingiríður sinni
búðinni. Hún þjónar líka Magdalenu.
Aðdáun hennar á vinkonunni er
ómælanleg. En Magdalena geldur
ekki í sömu mynt. Hún er alls ekki
öll þar sem hún er séð.
Hlæðu Magdalena hlæðu er sér-
stæð og skemmtileg stúdía á sam-
bandi tveggja einstaklinga sem búa
saman án gagnkvæmrar virðingar og
jafnræðis. En í þessu einkennilega
jafnvægisleysi eru konumar tvær al-
gerlega háðar hvor annarri. Magda-
lena, með sín silkinærföt, er háð að-
dáun og þjónustu Ingiríðar og Ingiríð-
ur, með sín bómullarnærföt, er háð
því að Magdalena þurfí á henni að
halda, auk minninganna um glað-
værðina.
Þetta er glettilega vel skrifað leik-
rit, stíllinn knappur; aðeins sagt það
sem þarf að segja og varia það. Text-
inn er fyndinn og það er óhætt að
segja að þetta sé biksvartur gaman-
leikur.
Hins vegar hefur ekki tekist eins
vel og skyldi með uppfærsluna. Það
sem vegur þyngst á metunum þar,
er að leikkonumar, Halla Margrét
Jóhannsdóttir (Magdalena) og Sigrún
Sól Ólafsdóttir (Ingiríður), eru alltof
ungar og skortir töluvert á reynslu
til að leika svo langt upp fyrir sig í
aldri. Sigrún Sól leikur ýmsa takta
og kæki sem oft einkenna mjög gam-
alt fólk, svona milli 80 og 90 ára en
einhverra hluta vegna hefur mér aldr-
ei þótt Ingiríður skrifuð svo gömul.
Þó voru taktamir kannski fremur
klisjur um það hvemig gamalt fólk
kemur fyrir en að þeir væru persónu-
skapandi. Halla Margrét gerði hvorki
að skapa persónu né gæða Magdalenu -
einhveijum aldurstöktum. Hún var
bara afskaplega ung og sæt. Þar sem
mjög takmörkuð persónusköpun á sér
stað, gekk þeim stöllunum illa að
skila hugsun. Aðdáun Ingiríðar og
andstyggð Magdalenu kemur aðeins
fram í textanum. Það vantar tog-
streituna og hin djúplægu, nánast
þöglu, átök í sýninguna; vantar allan
skepnuskapinn. Sú viðbót við verkið
sem tónlistin er og þær dansa við,
hjálpaði lítið, því þar sem ekki er
hugsun í tjáningunni er fremur erfítt
að skapa eitthvert andrúmsloft.
Leikstjómin gengur ekki upp. Það
er ekki nóg að raða upp hlutum, stilla
upp leikurum og hreyfa þá snyrtilega
til. Hlæðu Magdalena hlæðu er ekki
snyrtilegt verk, heldur verk sem af-
hjúpar afar ógeðfelldar hliðar á mann-
legum samskiptum, þegar einsemdin,
innilokunin, vonbrigðin og skorturinn
á kærleika eru orðin að viðvarandi
og óumbreytanlegu ástandi. Áskorun-
in felst ekki síst í því hvað verkið er
fyndið, en það má ekki misskilja og
setja verkið upp sem léttvægt.
Súsanna Svavarsdóttir
Pólsk söngkona
í Gerðarsafni
LÍKLEGAST er það ekki á hverj-
um degi sem Islendingar fá að
heyra sönglög eftir Chopin á
frummálinu, pólsku. En í dag kl.
17 gefst tónlistarunnendum kost-
ur á að hlýða á pólsku mezzo-
sópransöngkonuna Alinu Dubik í
Gerðarsafni.
Alina er mikil tungumálamann-
eskja og flytur lög frá sex þjóð-
löndum á jafn mörgum tungumál-
um. „Lögin syng ég öll á frum-
máli þeirra en auk pólsku kann
ég þýsku, rússnesku, ítölsku,
frönsku og Íslensku. En vitanlega
er ég ekki jafngóð í öllum tungu-
málunum," segir Alina og brosir.
Þijú verk eftir Chopin eru á
efnisskránni: Söngur frá Litháen,
Óskin og Hringurinn. Ljóðin eru
eftir pólska þjóðskáldið Witwicki.
„Lögin eru öll í þjóðlegum stfl.
Bæði \jóð og lög eru skrifuð á
þeim tíma er Pólland var undir
rússneskum yfirráðum og fjalla
um pólskt þjóðlíf á 19. öld. Chop-
in skrifaði verkin þegar hann bjó
í Frakklandi og þráði nyög að
koma heim og þau berakeim af
því. Ég mundi segja að Óskin sé
verk með mikilli þjóðemisróman-
tík, en hin lögin eru rómantísk
ástarljóð."
Alina segir að þó verkin á efnis-
skránni séu ólík innbyrðis og komi
frá mismunandi löndum myndi
þau saman Evrópu. „Þetta eru
nágrannalönd og byggja á svip-
aðri hefð þó að vitanlega sé menn-
ingarlegur mismunur mikill. Og
það er ákaflega gaman að skipta
svo alltaf um hlutverk, sum verk-
in er ljóðræn, önntn* eru drama-
tískari og alltaf er
maður að breyta um
persónuleika."
Alina Dubik stund-
aði söngnám í heima-
landi sínu. Að því
loknu söng hún með
óperunni í Krakau og
ferðaðist vítt og breitt
um Evrópu með óperu-
flokknum. Hingað
flutti hún með manni
sínum sem er fiðhdeik-
ari í Sinfóníuhljóm-
sveitinni. Alina hefur
tekið þátt í óperuflutn-
ingi hér á landi með
Islensku óperunni. Hún hefur
sungið einsöng með söngsveitinni
Fflharmóníu og kennir nú söng
við Nýja Tónlistarskólann í
Reykjavík. „Það er n\jög fínt að
kenna en það er nauðsynlegt fyr-
ir söngkennara að komast upp á
svið. Fyrir mig er ákaflega mikil-
vægt að syngja einsöng og finna
mig á sviðinu."
Á efnisskránni eru sönglög eft-
ir Chopin, R. Strauss, Tsjækovský'
Sigvalda Kaldalóns og Sigfús
Halldórsson. Einnig verða fluttar
óperuaríur eftir C. Saint-Saens,
G. Verdi og Donizetti. Undirleik-
ari er Úlrik Ólason en hann er
stjórnandi Söngsveitarinnar Ffl-
harmóníu.
Tónleikarnir í Gerðarsafni í
dag eru endurtekning á tónleikum
sem voru haldnir í Víðistaðakirkju
í Hafnarfirði laugardaginn 5.
mars.
Þ.J.
Morgunblaðið/Emilía
PÓLSKA söngkonan Alina Dubik og Ulrik
Ólason halda tónleika í Gerðarsafni í dag.
Kór Hafnarfíarðarkírkju og Kammersveit Hafnarfjarðar
Kirkju-
verk
Mozarts
Kór Hafnarfjarðarkirkju og
Kammersveit Hafnarfjarðar
ásamt einsöngvurum munu um
helgina flytja fjögur af kirkju-
verkum Mozarts. Verkin eru valin
með það í huga að sýna þverskurð
af verkum tónskáldsins.
Kirkjutónlist á dögum Mozarts
í Salzburg átti sér langa hefð.
Allt frá sextándu öld hafði tónlist-
in í Salzburg verið í miklum
blóma. Frá barokktímanum og
fram að dögum Mozarts var tón-
listarhefðin í dómkirkju Salz-
burgar leiðandi, að sögn Helga
Bragasonar kórstjóra. Þar störf-
uðu m.a. C.H. Biber, J.E. Eberlin,
C. Aldgasser, Leopold, faðir Moz-
arts, og Michael Haydn.
„Skipta má kirkjulegum verk-
um Mozarts í þrjá flokka,“ segir
Helgi, „messur og þar með talin
sálumessan, smærri kirkjuleg
verk með hinum ýmsu textum og
kirkjusónötur sem í raun tilheyra
messunum.11
Talið er að Mozart haí i samið
fyrstu messuna aðeins tólf ára,
en flestar urðu til þegar hann var
í þjónustu Hieronymusar CoIIe-
redo erkibiskups í Salzburg.
Messurnar eru mismunandi að
lengd.
Efnisskrá
Fyrst á efnisskránni er Regina
coeli, laetare sem er samið fyrir
KÓR Hafnarfjarðarkirkju ásamt stjórnandanum Helga Bragasyni
sópran, kór og hljómsveit. Text-
inn er antífóna og er í fagnaðar-
tóni Um Maríu, drottningu himn-
anna, sem er þess verðug að bera
hinn mikla ávöxt. Verkið er í fjór-
um þáttum og fer Margrét Bóas-
dóttir með einsöngshlutverkið.
Annað verkið er kirkjusónata
sem að öllum líkindum tilheyrir
Krýningarmessunni og er fyrir
orgel og strengi. Marteinn H.
Friðriksson leikur á orgel.
Þriðja verkið er einsöngsmót-
ettan Exultate, jubilate sem er
eitt þekktasta verk Mozarts.
Verkið er í fjórum þáttum. Mar-
grét Bóasdóttir syngur mótettuna
og Kammersveit Hafnarfjarðar
leikur með.
Síðasta verkið á tónleikunum
er Krýningarmessan. Messan er
dagsett 23. mars 1779 og hefur
líklegast verið frumflutt í Salz-
burg skömmu seinna. Einnig er
vitað að hún var flutt í Pílagríma-
DÓMKIRKJAN í Salzburg
1735.
kirkjunni í Maria Plain á minning-
arhátíð um Maríulíkneski kirkj-
unnar, en sú hátíð er jafnan hald-
in fimmta sunnudag eftir hvíta-
sunnu. Messan ber einkenni hátíð-
armessu fyrir það að auk strengja
notar Mozart blásturshýóðfæri og
pákur.
Fyrsti þáttur Krýningarmess-
unnar, Kyrie, hefst á ákalli kórs.
I miðjum kafianum taka einsöngv-
arar við með söngrænar línur.
Kaflanum lýkur svo með kór.
Öðrum og þriðja þætti, Gloria og
Credo, er skipt milli einsöngvara
og kórs. Fjórði kaflinn, Sanctus,
hefst á inngangi klórs og hljóm-
sveitar. Fimmti kaflinn, Benedict-
us, er einsöngskvartett og inn á
milli syngur kórin. Lokakaflinn,
Agnus Dei, hefst á sópranaríu.
Verkinu lýkur síðan með hluta
einsöngv.ara og kórs.
Einsöngvarar eru þau Margrét
Bóasdóttir sópran; Ingunn Ósk
Sturludóttir mezzósópran; Guð-
laugur Viktorsson tenór og Valdi-
mar Másson bassi.
Tónleikarnir verða i Hafnar-
fjarðarkirkju sunnudaginn 23.
apríl kl. 17 og í Kristskirkju
mánudaginn 24. apríl kl. 20.30.
Aðgangaseyrir er 1.200 kr. og er
veittur 400 kr. nemendaafsláttur.
MYNDLIST
Kjarvalsstaðir
Studio Granda, ísl. abstraktlist og Tóm-
as Magnússon til 7. maí.
Asmundarsafn
Samsýn. á verkum Ásmundar Sveinss.
og Jóhannesar S. Kjarval til 14. maí.
Safn Asgríms Jónssonar
Vatnslitam. Asgríms til 7. maí.
Listasafn Siguijóns Ólafssonar
Sýn. Þessir kollóttu steinar til 1. júní.
Gallerí Úmbra
Marria Widenor sýnir til 10. maí.
Hafnarborg
Patrick Huse sýnir til 8. maí.
Nýlistasafnið
Þrjár sýn; Steinunn G. Helgadóttir, Ingi-
björg Hauksdóttir og Edward Mansfíeld
til 7. maí.
Listfaúsið Laugardal
Andrés Magnússon sýnir til 1. maí.
Listmunahús Ófeigs
Helga Magnúsdóttir og Sigurður Þórir
sýna til 16. maí.
Listfaús 39
Ljósmyndasýning Jean-Yves Courageux
til 23. apríl.
Mokka
Ljósm.sýn. Bob Flanagan til 22. apríl.
Gerðuberg
Pétur Ö. Friðriksson sýnir til 23. apríl.
Gallerí Birgis Andréssonar
Ólafur Lárusson sýnir til 27. apríl.
Norræna húsið
Samsýning fjögurra myndlistarmanna
til 23. apríl. Niels Macholm sýnir til 1.
maí í anddyrinu.
Gallerí Sævars Karls
Páskasýning 29 listamanna.
TONLIST
Laugardagur 22. apríl
Burtfarartónleikar Gests Pálssonar
saxófónleikara í sal FÍH kl. 16. Skag-
firska söngsveitin í Langholtskirkju
kl. 17. Hallfríður Ólafsdóttir og Mik-
los Dalmay í Gerðubergi kl. 17.
Sunnudagur 23. apríl
Vortónleikar yngri nemenda söng-
leikjahópa Söngsmiðjunnar í Ráðhús-
inu kl. 15. Burtfarartónleikar Gunn-
laugs Þórs Briem píanóleikara í
Kirkjuhvoli, Garðabæ, kl. 17.
Mánudagur 24. apríl
Burtfararpróf Guðrúnar Hrundar
Harðardóttur víóluleikara í Listasafni
íslands kl. 20.30. Diddú og Karlakór
Reykjavíkur í Langholtskirkju kl. 20.
Miðvikudagur 26. apríl
Diddú og Karlakór Reykjavíkur í
Langholtskirkju kl. 20.
Fimmtudagur 27. april
Diddú og Karlakór Reykjavíkur í
Langholtskirkju kl. 20.
Laugardagur 29. apríl
Diddú og Karlakór Reykjavíkur í
Langholtskirkju kl. 16.
LEIKLIST
Þjóðleikhúsið
West Side Story lau. 22. aprfl, sun,
fös.
Taktu lagið, Lóa! lau. 22. aprfl, sun,
fím, fös.
Snædrottningin sun. 23. aprfl kl. 14.
Lofthræddi Orninn hann Orvar lau.
22 aprfl kl. 15.
Borgarleikhúsið
Við borgum ekki - við borgum ekki
frums. lau. 22. aprfl, sun, fím, fös.
Dökku fiðrildin mið. 26. apríl, lau.
íslenska óperan
La Traviata lau. 22. aprfl, fös, sun.
Kaffileikhúsið
Sápa tvö lau. 29. apríl.
Gömul íslensk dægurlög sun. 23.
apríl.
Sögukvöld mið. 26. apríl.
Hlæðu Magdalena, hlæðu fím. 27.
apríl.
Leggur og skel mán. & fös. fyrir
hópa.
Leikfélag Akureyrar
Djöflaeyjan lau. 22. apríl, fös. lau.
Möguleikhúsið
Astarsaga úr fjöllunum lau. 22. apríl kl.
16.
Umferðarálfurinn Mókollur sun. 23.
apr. kl. 14.
Hugleikur
Fáfnismenn lau. 22. apríl, fös.
Leikfélagið Grímnir
Svört kómedía lau. 22. aprfl.
KVIKMYNDIR
Norræna húsið
Gummí Tarzan sun. kl. 14.
MÍR
Uppgangan sun. kl. 16.
LISTAKLÚBBUR
Leikhúskjallarinn
Gospel-kvöld mán. kl. 20.30.
Umsjónarmenn listastofnana og
sýningarsala!
Upplýsingar um listviðburði sem ósk-
að er eftir að birtar verði í þessum
dálki verða að hafa borist bréflega
fyrir kl. 16 á miðvikudögum merkt-
ar: Morgunblaðið, menning/listir,
Kringlunni 1, 103 Rvk. Myndsendir:
91-691181.