Morgunblaðið - 26.04.1995, Síða 7

MORGUNBLAÐIÐ
GREINAR
MIÐVIKUDAGUR 26. APRÍL1995 B 7
Hvað er fiskverð?
ÚR SKÓLA Á SJÓINN
ALLTAF er hægt að deila um
fiskverð'.
Fiskverð ræðst af framboði og
eftirspurn, þegar um er að ræða
verslun milli tveggja óskyldra aðila,
þ.e. veiðiskips ann-
arsvegar og fisk-
kaupanda hinsveg-
ar.
En þá er hægt
að fá verð sem er
hærra en þegar
landað er í vinnslu
hjá útgerðinni, því
þá er oftast um að
ræða fast verð sem
er ekki í neinu samræmi við það sem
fæst í gegnum fiskmarkaði.
Það er öllum í fersku minni þegar
togarar Eskfirðinga létu ekki úr
höfn í janúar 1995, vegna óánægju
um fiskverð sem samið var um fyrir
nokkrum misserum til áhafnar. Deil-
an leystist í bili með því að útgerðin
hótaði öllum í áhöfnnum uppsögn
úr skipsrúmi.
Ef við skoðum mun á fiskverði á
fijálsum markaði og viðskipti á föstu
verði og tökum meðalverð á öllum
fiskmörkuðum til viðmiðunar og
sömu daga og landað var á föstu
verði kemur dálítið einkennilegt í
ljós, þ.e. útgerðin fær um það bil
11 milljónum lægra aflaverðmæti
yfír fjögurra mánaða tímabil, heldur
en ef landað er á markaði.
Hvað veldur?
í samningum sjómanna segir „að
útgerðarmaður skal tryggja hæsta
gangverð alls sem aflað er og aldrei
lægra en útgerðarmaður fær fyrir
sinn hlut“. „Sjómenn taki ekki þátt
í útgerðarkostnaði."
Þetta þýðir að sjómenn taki ekki
þátt í kvótakaupum, en það hefur
TROSTAN hf. á Bíldudal, nýstofnað
fyrirtæki Eiríks Böðvarssonar fram-
kvæmdastjóra á ísafirði, hefur feng-
ið afhentar eignir Sæfrosts hf. á
Bíldudal. Eiríkur hyggst hefja þar
rekstur.
Eignir Sæfrosts hf. voru slegnar
Fiskveiðasjóði á nauðungaruppboði
fyrr á árinu. Um er að ræða frysti-
hús með tækjabúnaði og lítilli fisk-
mjölsverksmiðju. Rekstur Sæfrosts
hf. stöðvaðist á síðasta ári en það
hafði þá starfað í á annað ár. Áður
var reksturinn í mörg ár á vegum
Fiskvinnslunnar hf. en það fyrirtæki
varð gjaldþrota árið 1992. Eiríkur
Útgerðin fær mun
lægra verð fyrir fisk,
segir Páll Þorgríms
Jónsson, þegar landað
er „með föstu verði“ en
á fískmörkuðum.
tíðkast undanfarin ár þótt það sé
bannað og brot á kjarasamningum.
Ef við skoðum nokkrar staðreynd-
ir í sambandi við fast verð og hæsta
verð og aftur fast verð og meðal-
verð, lítur þetta svona út þann sjö-
unda nóvember 1994: Fast verð var
80 krónur, hæsta verð 170 krónur
og meðalverð 113 krónur, þarna
munar 33 krónum á kíló miðað við
meðalverð og 90 krónum miðað við
hæsta verð. Aflinn þennan dag hjá
þeim sem landaði á föstu verði var
25.281 kíló og munar því 834.273
krónum í aflaverðmæti. Er þetta
nokkur hemja?
Ef við skoðum svokallað „Tvöföld-
unartímabil“, þ.e. nóvember, desem-
ber, janúar og febrúar, sést að þorsk-
ur á föstu verði er á 78,33 krónur
pr. kíló, en meðalverð er 107,77 krón-
ur pr. kíló, mismunurinn er því 29,44
krónur pr. kíló, og aflinn er 385.489
kíló sem gera í aflaverðmæti á föstu
verði 30.198,754 kr., en á meðal-
verði 41.547.739 krónur og mismun-
urinn er því 11.348.985 kr., sem út-
gerð og þá áhöfn fá í sinn hlut.
Þetta vekur upp þá spurningu, að
þar sem ekki er fiskað svokallað
tohn á móti tonni, hlýtur hugsun
útgerðarmanns sem gera þetta
svona að vera sú að fá ódýrari beitu,
keypti eignirnar nú á 61 milljón, að
sögn Hinriks Greipssonar hjá Fisk-
veiðasjóði.
Unnið úr 2.000 tonnum
Eiríkur er einn eigenda og fram-
kvæmdastjóri rækjuverksmiðjunnar
Básafells hf. á ísafirði. Hann hefur
lýst því yfír að hann hyggist selja
hlut sinn í fyrirtækinu og flytja með
sér línubát til Bíldudals. Áætlanir
hans gera ráð fyrir vinnslu á 2.000
tonnum af bolfiski á ári og myndi
það skapa 30-40 manns atvinnu. Til
þess þarf hann að fá báta í ná-
grannabyggðarlögum í viðskiptj.
heldur en að kaupa hana beint sjálf-
ur þ.e. að sá sem kaupir þorskinn
beint láti bátinn fá beitu á lægra
verði, þ.e., sjómenn taka þátt í út-
gerðarkostnaði, vegna þess að beitu-
kaup er hluti af útgerðarkostnaði.
Og þá erum við komin að ákvæði
kjarasamninga er segja: „sjómenn
taki ekki þátt í útgerðarkostnaði“.
Ég veit að báturinn í dæminu
fiskaði ekki tonn á móti tonni, vegna
þess að hann var sviptur veiðileyfi
vegna umfram afla í lok febrúar.
Þorskkvóti bátsins var fyrir þetta
kvótaár 151 tonn. Samdráttur hjá
þessum báti milli kvótaára var um 8%.
Er hægt að skerða meira hjá báti
sem notar vistvæn veiðarfæri, þ.e.
veiðir á línu?
Ég segi nei, vegna þess að afli
er þessi bátur og aðrir sambærilegir
koma með að landi er betra hráefni
en fískur sem er búinn að liggja í kös.
Þegar þorskkvótinn er búinn er
bátnum meinað að stunda aðrar
veiðar, þ.e. á físki sem er utan kvóta
t.d. steinbít, keilu og löngu, vegna
þess að þorskur flækist alltaf með.
Það sem gerir það að verkum að
„tvöföldunarbátar" lenda í vandræð-
um er ákvörðun sjávarútvegsráðu-
neytisins að allur undirmálsþorskur
skuli teljast til kvóta, áður voru að-
eins 10% talin til kvóta.
Þessi ákvörðun varð til þess að
undirmáli var hent.
Já, ég segi og skrifa hent.
Sér er nú hver veiðistjórnunin.
Verð á undirmálsfiski á Fiskmark-
aði Suðurnesja þann sjöunda nóvem-
ber 1994, var 75,47 kr. pr. kíló á
móti 80 kr. fyrir þorsk á föstu verði,
sem var að meðalvigt 2,48 kg, að-
eins 4,53 kr. hærra en fyrir undir-
málsfisk.
En eftir lagabreytinguna breyttist
þetta, þannig að undirmál lækkaði
úr ca. 5.000 kg í veiðiferð niður í
ca. 300 kg, í veiðiferð, þó veitt hafí
verið á svipuðum slóðum allan tím-
ann.
Hvað veldur?
Sjómönnum þykir miður að þurfa
að henda því sem þeir veiða, en verða
að gera það til þess að skerða ekki
kvótann um of og eins til þess að
fá meira aflaverðmæti í sinn hlut.
í nóvember var meðalverð á und-
irmálsþorski á FS 72,48 kr. á meðan
meðalverð í föstum viðskiptum var
76,93.
Þetta heitir veiðistjórn.
Góð veiðistjórn felst í því að gera
veiðiskipum kost á að koma með
allan veiddan fisk á land án þess
að refsa sjómönnum fyrir það.
Það skapar þjóðarverðmæti að
koma með allan afla að landi og fá
fyrir það krónur.
Höfundur er kvótalaus sjómaður.
•ÞÓRDÍS Þórðardóttir var
ekkert að tvínóna við hlutina
í kennaraverkfallinu. Hún
drejf í túr með frystitogaran-
um Vestmannaey og er hér
önnum kafin við að pakka
ýsuflökunum. Henni líkaði svo
vel um borð, að þar er hún
enn, en skólinn bíður síðari
tíma.
TIL SOLU
m/b Tjaldanes ÍS-552
25 brt. eikarbátur (skskrnr. 1944), smíðaður á Akureyri 1988.
Lengd x breidd x dýpt: 15,54 x 3,96 x 1,98 m.
Aðalvél Volvo Penta 143 kW (195 hö).
Varanlegur kvóti: 62.674 kg þorskígildi.
Nánari UDolvsingar veita:
Ráðgjafaþjónusta JAK, Jón Atli Kristjánsson,
sími 562-7036, fax 562-6635.
Fiskiskip - Skipasala, Gunnar Hafsteinsson, hdl.,
sími 552-3340, fax 562-3373.
Páll
Þorgríms
Jónsson
Trostan hf. hefur
rekstur á Bfldudal
WtÆkMÞA UGL YSINGAR
BA TAR - SKIP
TIL SÖLU
Fiskiskip til sölu
Til sölu eru vélskipið Gústi í Papey SF 88
(1739). Skipið selst með aflahlutdeild og
hluta aflamarks fiskveiðiársins 1994/1995.
Krókaleyfisbátur
Óskum að kaupa krókaleyfisbát, ca 6 tonna
plastbát.
Upplýsingar um skipaskrárnúmer og allan
búnað óskast sendar á faxi 55 11 751.
Lögmenn Garðar og Vilhjálmur,
Hafnargötu 31, Keflavík,
s. 92-11733, bréfas. 92-14733.
Vantar bát - staðgreitt
Erlendur aðili leitar að stálbát. Lengd ca
10-12 metrar, breidd ca 4-5 metrar.
Bátinn á að nota til þjónustu við fiskeldis-
kvíar, því þarf dekkpláss að vera gott.
Þeir, sem áhuga kynnu að hafa, sendi inn
til afgreiðslu Mbl. nafn og ca verðhugmynd
fyrir 3. maí, merkta: „Eldi - 18076“.
Staðgreiðsla.
Óskum einnig eftir miklu magni af 70 og 90
lítra fiskikössum (togarakössum), 660 lítra
Sæplast/Borgarplast fiskikörum, sambyggð-
um plötufrystum, grásleppuhrognaskyljum,
humarflokkurum, kassaþvottavélum, karfa-
flokkurum o. fl.
fiskvinnsluvélar - útgerðarvörur
Austurbugt 5, Reykjavík,
símar 55 11 777, 989-31802
ÁLFTAFELLHF. og 985-31802.
Grásleppuleyfi
Til sölu er grásleppuleyfi fyrir allt að 12 rúm-
lesta bát, ásamt 300 neta úthaldi.
Einnig er til sölu á sama stað tæki til verkun-
ar hrognanna.
Upplýsingar í símum 95-13180, 985-28111
og 985-28187.
Tiísöíu
fiskvinnslubúnaður:
Baader 185, Baader 184, Baader 150, Baad-
er 157, Baader 189 flökunarvélar, Baader 695
marningsvél, Baader 440 flatningsvélar,
beltafrystar, blástursfrystar, fullbúin rækju-
verksmiðja, Bread & Battervélar, loðnuflokk-
arar, loðnuhrognabúnaður.
Flestar vélar og búnaður til fiskvinnslu.
Upplýsingar hjá:
Ingvar Co,
Aðalstræti 4, 101 Reykjavík,
sími 55 289 55, fax, 55 289 54,
farsími 989 41235.