Morgunblaðið - 28.04.1995, Blaðsíða 16

16 FÖSTUDAGUR 28. APRÍL 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ÚRVERINU
FRÉTTIR: EVRÓPA
„Greiðum stórfé fyrir
að skemma fiskinn“
Fiskkaup hætta að kaupa fisk á mörkuðum á Snæfellsnesi
FISKKAUP hf„ fyrirtæki Jóns Ás-
björnssonar, í Olafsvík hefur ákveðið
að hætta kaupum á fiski á Fiskmörk-
uðum á Snæfellsnesi og hefja þess
í stað bein viðskipti við útgerð-
armenn á Nesinu og greiða fast verð
fyrir fiskinn. Skýringin á þessari
breytingu er sú, að stjórnendur Fisk-
kaupa telja gæði fisksins af fisk-
mörkuðum mjög mismunandi og ör-
uggt að hann verði fyrir mikilli
gæðarýrnun frá því hann kemur úr
bátum og þar til hann fer í vinnslu
hjá fyrirtækinu. „Við greiðum því
stórfé fyrir að skemma fiskinn,"
segir meðal annars í bréfí frá Fisk-
kaupum til útgerðarmanna á Snæ-
fellsnesi.
Jón Ásbjörnsson, stjórnarformað-
ur Fiskkaupa, segir í samtali við
Morgunblaðið, að brögð séu að því
að óslægðum fiski sé sturtað milli
kara á mörkuðunum og hann síðan
látinn standa óísaður þar til hann
sé seldur. Þetta fari illa með fiskinn
og fyrir vikið hafi gæði saltfiskfram-
leiðslu hans fallið mikið. Þesari þró-
un verði að snúa við og því sé leiðin
að fara í bein viðskipti og kaupa
fiskinn af bátum, sem gangi vel frá
aflanum um borð og færa fiskinn
síðan til vinnslu í sömu ílátum og
hann komi að landi.
Til stórskammar fyrir
fiskmarkaðskerfið
„Þetta er verulegt vandamál og
til stórskammar fyrir þetta fisk-
markaðskerfi, sem nú er við lýði.
Það má alls ekki skylda menn með
lögum til að setja allan fisk á mark-
að, eins og margir stjórnmálamenn
hafa verið að tala um. Menn verða
að ráða því sjálfír hvernig þeir selja
sinn físk og markaðrnir verða að
gera betur eigi fískurinn að fara um
þá. Ég er ekki að segja mörkuðunum
stríð á hendur með þessu, enda fæ
ég mikið af góðum fiski á mörkuðun-
um, ísuðum, slægðum og vel frá
gengnum. Hins vegar er staðreyndin
sú, að mikil samkeppni er um þor-
skinn á mörkuðunum og algengt að
frystihús norður í landi spenni upp
verðið á fiskmörkuðunum og geri
ekki nægar kröfur um frágang og
gæði þess fisk sem þau eru að kaupa.
Það vantar aðhald til að bæta með-
ferð fisksins um borð og á mörkuð-
unum,“ segir Jón Ásbjörnsson.
Bjóða fast verð í beinutn
viðskiptum
Fiskkaup bjóða útgerðarmönnum
sem vilja fara í bein viðskipti við
fyrirtækið, 90 krónur fyrir kíló af
slægðum þorski yfír 70 sentímetra
að lengd og 75 krónur fyrir smærri
þorsk. Þá eru boðnar 60 krónur fyr-
ir slægðan ufsa yfír 70 sentímetrum
og 40 fyrir smærri ufsa. Einnig er
boðinn frír ís og löndun og afsláttur
af veiðarfærum sem fyrirtækið sel-
ur, öðrum en þeim sem eru frá
Hampiðjunni.
Tryggvi Leifur Óttarsson framkvæmdastjóri FMB
Þættir sem snúa að
öðrum en mörkuðunum
„ÞAÐ er út í hött að við séum að
skemma fiskinn á Fiskmarkaði
Breiðafjarðar. Það er rétt að gæðum
á saltfiski hjá Fiskkaupum í Ólafs-
vík hefur hrakað, en það er ekki við
okkur að sakast. í bréfí sínu telur
Jón Ásbjörnsson, eigandi fyrirtækis-
ins, upp þá þætti, sem hann telur
ábótavant, en þeir þættir snúa að
sjómönnum en ekki fískmörkuðum,"
segir Tryggvi Leifur Óttarsson,
framkvæmdastjóri Fiskmarkaðs
Breiðafjarðar, í samtali við Morgun-
blaðið.
„Þetta eru allt þættir, sem fískm-
aðarnir hafa verið að reyna að fá
sjómenn til að kippa í lag, svo sem
blóðgun, þvottur og ísun. Þetta eru
hlutir sem eiga að skila sér í hærra
verði fyrir fiskinn og það er þá fyrst
og fremst kaupandinn, sem hefur
það í hendi sér, hvort hann umbunar
mönnum sem ganga vel frá fiskinum
með því að greiða þeim hærra en
hinum, sem miður fara með fiskinn.
Kúvending í afstöðunni
til fiskmarkaða
í dreifibréfí Fiskkaupa segir enn
fremur, að skýring þess að gæði
saltfískvinnslu fyrirtækisins í
Reykjavík séu mun meiri en í Ólafs-
vík sé sú, að fískurinn sé keyptur
af bátum með línubeitingarvélar í
föstum viðskiptum. þar sé allur frá-
gangur til fyrirmyndar. Þetta er
ekki alls kostar rétt, því stór hlúti
þess fisks, sem Fiskkaup vinnur í
Reykjavík, er keyptur á Fiskmarkaði
Breiðafjarðar, Fiskmarkaði Snæ-
fellsness og mörkuðum suður með
sjó. Jón Ásbjörnsson er að leita
ódýrra skýringa á kúvendingu sinni
í afstöðunni til fiskmarkaða, en hann
hefur til þessa verið ötull stuðnings-
maður þess, að allur fiskur fari á
markaði. Mér er einnig kunnugt um
að ýmislegt er að í verkuninni hjá
honum hér á staðnum, meðal afínars
óvenjumiklir flatningsgallar. Þeir
eru ekki sök fiskmarkaðanna," segir
Leifur.
Er þá ekkert til í því að þið farið
illa með fiskinn. Sturtið óslægðum
físki milli kara og fleira í þeim dúr?
Getum ekki treyst frágangi
„Fiskkaup hafa verið að kaupa
hér físk af trillum með fjarskiptum.
Þann físk getur fyrirtækið fengið
allan í þeim körum, sem þeim er
landað í. Fiskkaup hefur aldrei leitað
eftir því að fá fiskinn þannig. Ástæð-
an fyrir því að við höfum fært þenn-
an físk á milli íláta er sú, að við
getum ekki treyst frágangi hans um
borð í bátunum. Eigi þessi fískur
að fara í geymslu, hefur þurft að ísa
hann upp. Jóni Ásbjörnssyni, eig-
anda Fiskkaupa, virðst því helzt
ganga það til, að fá fiskinn fyrir
lægra verð en á mörkuðunum og
gefa ekki öðrum kost á því að bjóða
í hann,“ segir Tryggvi Leifur Óttars-
son.
Auglýsing um innlausnarverð
verðtryggðra spariskírteina ríkissjóðs
FLOKKUR INNLAUSNARTÍMABIL INNLAUSNARVERÐ*) Á KR. 10.000,00
1983- 2.fl. 1984- 3.fl. 01.05.95 - 01.11.95 12.05.95 - 12.1 1.95 kr. 66.031,40 kr. 81.133,90
*) Innlausnarverð er höfuðstóll, vextir, vaxtavextir og verðbætur.
Innlausn spariskírteina ríkissjóðs fer fram í afgreiðslu Seðlabanka íslands,
Kalkofnsvegi 1, og liggja þar jafnframt frammi nánari upplýsingar um skírteinin.
Reykjavík, 28. apríl 1995
SEÐLABANKIÍSLANDS
Eftirlitsnefnd ESA í heimsókn
Athugasemdir við
áfengisverzlun
og vörugjöld
BJÖRN Friðfínnsson,
eftirlitsfulltrúi hjá Eft-
irlitsstofnun EFTA
(ESA) segir að veiga-
mestu athugasemdir
eftirlitsnefndar stofn-
unarinnar, sem er stödd
hér á landi, varðandi
framkvæmd EES-
samningsins, varði fyr-
irkomulag áfengis-
verzlunar og álagningu
vörugjalda. Þá sé ljóst
að afnám aukagjalds á
erlendan bjór, sem á að
afleggja næstkomandi
þriðjudag, hafí verið
alltof lengi _ í gildi og
veiki stöðu íslands gagnvart öðrum
EES-ríkjum.
í eftirlitsnefndinni eru tíu menn,
undir forystu Björns og Pekka Sáila,
eftirlitsfulltrúa. Að sögn Björns hafa
þeir farið yfir íslenzka löggjöf, sem
sett hefur verið í samræmi við EES-
samninginn. Sums staðar sé mis-
ræmi og gloppur eða lagfæringa
þörf, og sé þá farið yfír það með
viðkomandi ráðuneytum. Eins sé
farið yfir þau mál, sem kvartanir
hafi bonzt um til ESA.
Einkaréttur afnuminn
í Noregi í vor
Björn segir nefndina hafa gert
athugasemdir við fyrirkomulag
áfengissölu, en Alþingi hefur, nærri
hálfu öðru ári eftir gildistöku EES-
samningsins, enn ekki afnumið
einkarétt Áfengis- ogtóbaksverzlun-
ar ríkisins á innflutningi og heild-
sölu áfengis, sem ESA telur brjóta
í bága við samninginn.
ESA hefur hótað að draga ísland
fyrir EFTA-dómstólinn, verði ekki
gerð bragarbót í þessu máii. „Málið
er komið á það stig að
næsta skref er að vísa
því til dómstólsins,"
sagði Bjöm. Hann
sagði að ekki hefðu
fengizt ákveðin svör frá
íslenzku ríkisstjórninni
um úrbætur, en ESA
myndi bíða þar til vor-
þing kæmi saman.
Björn segir að í Noregi,
þaðan sem nefndin er
nýkomin, sé gert ráð
fyrir að Stórþingið af-
nemi einkarétt ríkisins
á áfengisinnflutningi í
vor.
Björn segir að jafn-
framt hafi verið gerð athugasemd
við framkvæmd 'innheimtu vöru-
gjalda. Verzlunarráð hefur kært
framkvæmd innheimtunnar til ESA
og Félag stórkaupmanna hefur kært
álagningu vörugjalda á ijósmynda-
vörur. Björn segir mestu skipta í því
tilfelli að erlendum og innlendum
aðilum sé ekki mismunað.
Bjórgaldið veikir stöðu Islands
Loks segir Björn að athugasemdir
hafi verið gerðar við seinagang við
að afnema 35% aukagjald á innflutt-
an bjór, sem á að afnema 1. maí.
Björn segir jákvætt að gjaldið verði
afnumið, en það hafi verið í gildi í
sextán mánuði, sem sé alltof langur
tími. Það geti veikt stöðu íslands,
ef til dæmis kæmi til nýrrar deilu
um innflutning físks til Frakklands.
„Frakkar gætu Iagt 35% aukatoll á
íslenzkan fisk. Islendingar myndu
andmæla því og reyna að fá höml-
urnar afnumdar eins og síðast, en
þeir gætu þá vísað til þess að ísland
hefði látið slíkt viðgangast varðandi
bjórinn," sagði Björn.
Björn Friðfinnsson
Tyrkjum og Evrópu-
ráðinu lendir saman
ÞING Evrópuráðsins samþykkti á
miðvikudag ályktun með 12 atkvæða
meirihluta, þar sem skorað er á ráð-
herranefnd ráðsins að víkja Tyrk-
landi tímabundið úr ráðinu, bæti
stjórnvöld þar í landi ekki ráð sitt í
mannréttindamálum fyrir 26. júní.
Tyrkir hafa mótmælt harðiega og
ætla nú að hunza allt starf Evrópu-
ráðsins. Mikið uppnám er í höfuð-
stöðvum Evrópuráðsins í Strassborg.
í ályktun þings Evrópuráðsins,
þar sem sitja fulltrúar frá 34 ríkjum,
er skorað á tyrknesk stjórnvöld að
kalla hersveitir sínar heim frá írak,
þar sem þær hafa heijað á kúrdíska
skæruliða úr hinum marxísku sam-
tökum PKK. Jafnframt er þess kraf-
izt að ofsóknum á hendur Kúrdum
verði hætt og fundin friðsamleg
lausn á „Kúrdavandamálinu". Þá er
krafízt stjórnarskrárbreytinga og
annarra umbóta í mannréttindamál-
um fyrir 26. júní, en þá verður hald-
inn leiðtogafundur Evrópusam-
bandsins.
Lára Margrét flutti
breytingartillögu
Tveir íslenzkir þingmenn sitja á
þingi Evrópuráðsins, þær Kristín
Ástgeirsdóttir og Lára Margrét
Ragnarsdóttir. Kristín greiddi álykt-
uninni atkvæði, en Lára Margrét,
sem er formaður fastane'fndar ráðs-
ins, sem fjallar meðal annars um
lýðræði og mannréttindamál, sat
hjá. Lára Margrét flutti, ásamt
norska þingmanninum Hallgrim
Berg, breytingartillögu við ályktun-
ina, þar sem fram kom að taka yrði
tillit til þeirra sjónarmiða að hernað-
ur Tyrkja í írak væri sjálfsvörn gegn
vopnuðum skæruliðasamtökum.
Lára Margrét sagði í samtali við
Morgunblaðið að greinilegt hefði
verið á mörgum þingfulltrúum að
þeir teldu að ekki væri hægt að
hafa biðlund gagnvart Tyrkjum öllu
lengur' Hins vegar hefðu ýmsir,
meðal annars úr sínum hópi, talið
að fara bæri varlega í sakirnar.
Lára Margrét sagði að annars vegar
færi ekki á milli mála að pottur
væri brotinn í mannréttindamálum
í Tyrklandi. Hins vegar hefði hún
efasemdir um að hægt væri að setja
samasemmerki á milli hagsmuna
Kúrda og PKK. Þá hefði hún bent
á að þing Evrópuráðsins hefðj ekki
sent nefnd til að afla nógu ýtarlegra
upplýsinga um málið.
Rangt að setja tímamörk
Varaforsætisráðherra Tyrklands,
Hikmet Cetin, andmælti ályktuninni
harðlega í gær. í samtali við tyrk-
neska sjónvarpsstöð sagði hann að
stjórnvöld hefðu umbætur í mann-
réttindamálum á stefnuskrá sinni,
en það væri þeirra mál. „Það er al-
rangt af þingmönnum að setja tíma-
mörk af þessu tagi,“ sagði hann og
benti á að ekki væri hægt að setja
þjóðþingum slík skilyrði.
Kemal Miramoglu, varaformaður
tyrkneska stjórnarflokksins, til-
kynnti síðdegis í gær að Tyrkland
myndi hætta þátttöku í starfi Evr-
ópuráðsins og hafna öllu samstarfi.
„Tyrkneska sendinefndin á þingi
Evrópuráðsins hefur ákveðið að
hætta samskiptum við ráðið þar til
það skiptir um skoðun,“ sagði hann.