Morgunblaðið - 29.04.1995, Blaðsíða 8

8 C
LAUGARDAGUR 29. APRIL 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Margrét er hörð húsfreyja og metn-
aðarfullur stjórnandi að sama
skapi“.
Þær stöllur segja að samstarfíð
gangi vel en segja að auðvitað hafí
á ýmsu gengið. „En við vinnum vel
saman. Það skiptast á skin og skúr-
ir og líklega vinnum við miklu meira
á tilfínningalegum grunni. Og hér
grátum við bæði í gleði og reiði.“
í félagsheimilinu við Ægisgötuna
fer fram einkar fjölþætt starf. Kór-
inn rekur kórskóla sem í fara konur
sem litla tónlistarmenntun hafa og
þurfa því ekki að taka inntökupróf
í þann skóla. Þá starfar skemmtikór
sem æfir einu sinni í viku. Söng-
smugan er einsöngsdeild fyrir þá
sem vilja fá einkatíma í söng, „í
einsöngsdeildinni eru mjög margir
kennarar og margar af okkar bestu
óperusöngkonum“, segir Margrét.
Innan kórsins starfar einnig kór
fyrir enskumælandi konur á ís-
landi. Þá er einnig 40 kvenna Gosp-
elkór og lítill hópur sem heitir Vox
Feminae, „í þeim hóp eru þijátíu
konur sem syngja hádramatíska
kirkjutónlist og í sumum tilvikum
agaðri tónlist."
Það hafa ailtaf verið til
syngjandi konur
— Hvað er kvennakóramenning
gamalt fyrirbæri?
„Þetta er mjög gömul menning
sem meðal annars er ættuð frá Evr-
ópu, til dæmis trúarleg tónlist skrifuð
fyrir nunnukóra og svo kórvek eftir
klassísk tónskáld rómantíska tímans
eins og Brahms, Mendelsohn og
Schubert. Einnig eru til mjög þekkt
kórverk spunakvenna, sígauna-
kvenna og þvottakvenna. Þannig
voru alltaf til syngjandi konur þó lít-
ið hafi borið á þeim í karlmiðuðu
þjóðfélagi.“ Þær Hallveig og Ágústa
taka undir orð Margrétar og segja:
„Þetta hefur vitanlega breyst, en við
vitum að hér í kómum eru konur sem
heyja ákveðna frelsisbaráttu með því
að fara að heiman tvö til þtjú kvöld
í viku á kóræfingar."
— En hvað ber framtíðin í skauti
sér fyrir Kvennakór Reykjavíkur?
„Draumurinn er að hafa hér ein-
hvers konar tónlistarmiðstöð fyrir
konur. Okkur langar líka til að stofna
telpnakór í framtíðinni. Og svo ætlum
við að halda áfram með það bama-
starf sem við höfum verið með í vet-
ur. Þá er ein framtíðarsýnin að stofna
senoritukór fyrir konur eldri en sex-
tugt.“
Tónleikamir í Langholtskirkju
verða fímmtudaginn 4. maí kl 20.30
og laugardaginn 6. maí kl. 17.
í MIKLU félagsheimili Kvennakórs
Reykjavíkur í vesturbænum koma
þær Hallveig Andrésdóttir gjald-
keri, Ágústa Jóhannsdóttir varafor-
maður og Margrét Pálmadóttir kór-
stjóri sér fyrir. Það er æfíng og
mikið líf í húsinu. Kvennakór
Réykjavíkur var stofnaður árið
1992 upp úr kórskóla sem Margrét
Pálmadóttir var með í Kramhúsinu.
„Þá sungum við á tónleikum til
styrktar Kvennaathvarfínu, þeir
heppnuðust vel og ekki varð aftur
snúið. Inntökupróf voru haldin vor-
ið 1992 og nú eru yfír hundrað
konur í kórnum," segir Margrét.
Eins og að dansa berfættur
Tónleikarnir hafa yfirskriftina
Vorsveifla, efnisskráin er fjórþætt
og einsöngsstjarna tónleikanna er
Signý Sæmundsdóttir. „Fyrsti hluti
tónleikanna em lög úr íslenskum
leikritum og það er eiginlega merki-
legt hvað maður þekkir lítið tónlist-
ina úr þessum leikritum,“ segir
Margrét. „Sumt af þessum lögum
þurftum við að færa yfir í kvenna-
raddir en önnur lög hafa alltaf ver-
ið sungin af konum. í lok annars
þáttar og í þriðja þætti færum við
okkur svo yfír í trúarlega tónlist
og gospeltónlist. En gospeltónlist
er í raun og veru trúartónlist færð
yfír í afrískan takt. Og það er alveg
eins og að dansa berfættur.“
Eftir hlé kveður við annar tónn
með klassískara yfirbragði. „Þá
kröftum okkur að öðrum boðskap
en karlakórar og blandaðir kórar.
Það liggur í raun í hlutarins eðli.
Eins má segja að það verði allt
annar litur á verkum sem kvenna-
kór syngur."
Þær Hallveig og Ágústa bæta
við og segja: „Svo höfum líka heyrt
frá fólki sem segir það einstaka
upplifun að sjá svona margar konur
samankomnar í einu. Og við leggj-
um meiri áherslu á fegurðina en
kraftinn í tónlistinni."
Sameinast í tónlist
Margrét segir að nú séu á annan
tug kvennakóra í landinu. „Kvenna-
kórinn er í raun afsprengi góðrar
tólistarmenntunar í landinu,“ segir
hún. „í kórinn koma margar konur
sem búa að einhvers konar tónlist-
armenntun frá sínum uppeldisárum.
En veistu, það er nokkuð athyglis-
vert að fólk heldur að við höfum
alltaf verið til.“
— En hvernig hefur ykkur verið
tekið?
„Mjög vel, við erum svotil alltaf
með uppbókað,“ segja þær Ágústa
og Hallveig. „En svo eru líka marg-
ir sem hafa svolitla fordóma gagn-
vart kórnum. Sumir halda að þetta
sé hálfgerður kjaftaklúbbur. En
staðreyndin er hins vegar sú að
hingað komum við fyrst og fremst
til að sameinast í tónlist." Þær
Hallveig og Ágústa segja að það
fari mikill tími í kórstarfið, „og hún
Hann er aðeins tveggja ára gamall en virð-
ist ansi stálpaður. Þetta er Kvennakór
Reylqavíkur. Hann ætlar að halda tvenna
vortónleika í Langholtskirkju í næstu viku
og af því tilefni ræddi Þómý Jóhannsdótt-
ir við nokkrar forystukonur kórsins.
Margrét
syngjum við meðal annars Sígauna-
ljóð frá Mið-Evrópu og Austurríki."
Margrét segist leggja mikla
áherslu á að setja saman heil-
steypta og samfellda efnisskrá, „og
við höfum fengið mjög góða umfjöll-
um fyrir það. Þegar við erum að
syngja viljum við hafa eitthvað að
segja. Og nú í Vorsveiflunni er það
Ágústa
gleðin og bjartsýnin sem ræður ríkj-
um.“
— En hvað er það sem kvenna-
kórinn hefur umfram blandaða kóra
eða karlakóra?
„í fyrsta lagi er þetta annað
hljóðfæri," segir Margrét.* „Þá
syngjum við annars konar efni en
aðrir kórar og við beinum þannig
Hallveig
iviurguiiuiciuiu/ ivitgiutr /vauissuii
Gleði í V orsveiflunni
Þjóðleikhúsið frumsýnir nýtt leikrit eftir Guðmund Steinsson 5. maí
Stakkaskipti á Stundarfriði
Morgunblaðið/Þorkell
ÞAÐ gengur á ýmsu hjá fjölskyldunni sem sagt er frá í Stakkaskiptum.
JÓÐFÉLAGIÐ er talsvert
annað en það var þegar
ég skrifaði Stundarfrið
fyrir rúmlega fimmtán
árum. Þessi breyting kallaði á mína
sýn,“ segir Guðmundur Steinsson
leikskáld en nýtt verk hans Stakka-
skipti verður frumsýnt á Stóra sviði
Þjóðleikhússins þann 5. maí næst-
komandi. Um er að ræða sjálfstætt
framhald af hinu feikivinsæla leikriti
>Stundarfriði sem sýnt var í Þjóðleik-
húsinu fyrir fímmtán árum.
„Ég hafði skrifað verk sem ljallaði
um fjölskyldu á tímum neyslunnar.
Mér fannst við hæfí að kanna hvað
hefði orðið um þessa fjölskyldu og
hvar hún stæði fímmtán árum síðar.
Það hafa orðið stakkaskipti."
Stundarfriður naut fádæma vin-
sælda á árunum 1979-81 en yfír
40.000 manns sáu verkið á 84 sýning-
um. Það var að auki sýnt á erlendri
grund o g tekið upp fyrir ríkissjónvarp-
ið. Haraldur, Ingunn og öll hin eru
því íslendingum að góðu kunn. Nú
snúa þau aftur og það gera sömu
leikarar og aðstandendur einnig.
Sömu leikendur
Stefán Baldursson leikstjóri segir
að það sé skemmtileg tilviljun að Þjóð-
leikhúsið hafí enn aðgang að sömu
leikurunum að því undanskildu að
Þorsteinn Ö. Stephensen sé fallinn
frá. Ámi Tryggvason tekur við hlut-
verki hans. Hann hljóp reyndar í
skarðið fyrir Þorstein á sýningum á
Stundarfriði og ætti því að vera öllum
hnútum kunnugur.
Aðrir sem endurtaka leikinn frá
því í Stundarfriði eru Helgi Skúlason,
Kristbjörg Kjeld, Guðrún Gísladóttir,
Lilja Guðrún Þorvaldsdóttir, Sigurður
Siguijónsson og Randver Þorláksson.
Elva Ósk Ólafsdóttir og Edda Am-
ljótsdóttir bætast hins vegar í hópinn
en þær eru í hlutverkum nýrra fjöl-
skyldumeðlima. Þórunn Sigríður Þor-
grímsdóttir hannar leikmynd og bún-
inga sem fyrr en Páll Ragnarsson sem
gerir lýsingu kom ekki að fyrri sýn-
ingunni.
„Það hefur verið mjög óvenjulegt
við þessa vinnu að maður er að hitta
gamla kunningja á ný,“ segir Stefán.
„Þetta er fólk sem við Guðmundur
kynntumst mjög náið á sínum tíma
en ég lifði með því í rúm tvö ár. Það
var því um leið skemmtilegt að rifja
upp kynnin við þetta fólk og sjá hvar
það stendur í dag.“
Stefán segir að Stakkaskipti sé
öðru fremur leikrit um íslenska nú-
tímafjölskyldu sem stór hluti þjóðar-
innar þekki frá fomu fari og bíði ef
til vill spenntur eftir að hitta á nýjan
leik. „Það hafa orðið viss stakka-
skipti. Vissulega búum við enn í alls-
nægtar þjóðfélagi en það eru hins
vegar komnir fram voveiflegir brestir
hér og þar og þessi fjölskylda er far-
in að fínna fyrir þeim.“
Sérstakt leikritaskáld
Að mati leikstjórans er skyldleikinn
við Stundarfrið augljós. Nefnir hann
formið sérstaklega. Verkið saman-
standi af mörgum stuttum brotum
sem raða verði gaumgæfílega saman
til að þau myndi heild. „Guðmundur
er mjög sérstakt leikskáld að þvi leyti
að hann skrifar ekki leikrit heldur
leikhúsverk. Að mínu mati er ekki
tæmandi að lesa verkin hans þar sem
þau eru hugsuð til leiks á leiksviði.
Það er því enginn söguþráður sem
rekur sig sjálfur heldur verður að
skapa fyllingu fyrir utan textann.
Með réttri vinnu getur textinn því
fengið aukna dýpt og fleiri botna. Það
er mjög gaman að vinna slík verk.“
Guðmundur hefur fylgst grannt
með æfingum og segir að þær hafi
gengið feikivel. Leikhúsvinnan hefur
því verið lifandi fyrir höfundinn og
að mati Stefáns hefur hann fylgt
verkinu vel úr hlaði.
Stakkaskipti er sjöunda verk Guð-
mundar sem sýnt er í Þjóðleikhúsinu.
Þau fyrri eru Forsetaefnið, Lúkas,
Sólarferð, Garðveisla, Brúðarmyndin
og að sjálfsögðu Stundarfriður.