Morgunblaðið - 30.04.1995, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
. SUNNUDAGUR 30. APRÍL 1995 B 13
MANIULIFSSTRAUMAR
UIVIHVERFISIVIAL/7/iv7y//V er
heimsmyndin vid upphaf nýrrar aldarf
Fólk á vergangi
*
ALLT FRÁ ÞVÍ sögur hófust hafa þjóðflokkar verið á flandri um heimsins
lönd af ýmsum orsökum - stundum vegna skorts á jarðnæði, vegna ófriðar
í heimalandinu, í leit að trúarlegu eða pólitísku frelsi eða til að tryggja af-
komu sína. Aðkomufólkið lagaði sig þá oftast að lífsháttum þeirra sem fyr-
ir bjuggu í landinu, en það færði líka með sér nýjar hugmyndir sem hleyptu
lífí í þá menningarstrauma sem fyrir voru og það lagði til aukið vinnuafl.
Þetta voru ekki nauðungarflutningar og fólkið var ekki vegalaust eða á
barmi hungurdauða, eins og það sem fyllir flokka flóttafólks á okkar tímum
meðal hinna vanþróuðu þjóða. Þar er hins vegar um að ræða fólk sem á
engan annan kost en að fara á vergang. Sá hópur fer stækkandi og skiptir
þegar tugum milljóna. Enn sem komið er telst þetta vandamál tíma- og
staðbundið fyrirbæri, en ef svo fer sem horfír og ekkert verður gert til að
bæta kjör hinna vanþróuðu þjóða í heimalöndum þeirra með áætlunum til
framtíðar, munu þessir flokkar örvasa ráðleysingja setja svip sinn á heims-
byggðina alla áður en langt um líður.
essi síaukni fjöldi veglausra
flóttamanna er einn augljósasti
vottur þess að maðurinn, hvar sem
hann er staddur í veröldinni, er ekki
herra náttúrunnar eða lífríkisins á
jörðinni því hörm-
ungar þessa fólks
sem hér um ræðir
má rekja til þess
hvemig komið er í
heimkynnum þess -
náttúruauðlindirn-
ar að engu orðnar
og auðnin ein allt
um kring.
Þessi mál hafa oft verið rædd á
alþjóðlegum ráðstefnum á vegum
iðnríkja heims en án þess að nokkur
samstaða hafí náðst um lausn til
frambúðar. Neyðarhjálp hefur orðið
úrræðið en neyðarhjálp dugar því
miður skammt. Hins vegar hafa þær
þjóðir sem aflögufærar em til aðstoð-
ar ekki lagt næga áherslu á að skil-
greina upphaflegar ástæður þess að
fólk tekur sig upp og heldur í örvænt-
ingu út í óvissuna. Nú hallast menn
æ meira að því að hjálpin eigi að
vera fólgin í því að treysta innviði í
heimalandi fólksins áður en til upp-
lausnar og flótta kemur - þekkja
merki þess og komast þannig fýrir
rætur vandans. Og aðgerðum á að
haga á forsendum heimamanna.
Yfírgangur hinna ríku þjóða heims
hefur löngum sett svip á öll sam-
skipti við hinar fátæku þjóðir og sá
yfirgangur birtist enn í dag í ýmsum
myndum. Hann birtist einna ljósast
í upphafí 16. aldar þegar þrælaflutn-
ingarnir frá Afríku hófust sem stóðu
allt fram á 19. öldina. Talið er að
um 14 milljónir manna hafí verið
fómarlömb þeirra nauðungarflutn-
inga.
Annars konar fólksflutningar í
stómm stíl urðu um aldamótin 1800
þegar gufuskip komu til sögunnar
og lénsskipulagið f Evrópu var á fal-
landa fæti. Um leið losnaði um átt-
hagafjötrana og fólk hélt í flokkum
af stað í leit að nýjum tækifæmm
til að sjá sér og sínum farborða.
Þeir fólksflutningar mörkuðu viss
þáttaskil um byggð og búsetu - menn
efldust til dáða í víðáttu nýrra heim-
kynna og náttúraauðlindir jarðar
höfðu nóg að bjóða. Að því er virtist.
Því miður er það svo nú þegar 21.
öldin er að ganga í garð að önnur
mynd blasi við heimsbyggðinni þar
sem milljónir jarðarbúa em á hrakn-
ingum og eiga tæpast nokkra björg.
Og þetta ástand segja menn að muni
versna að mun ef spáin um hækk-
andi hitastig á jörðinni vegna koltví-
sýringsmengunarinnar verður að
vemleika. Þá muni fjöldi flóttafólks
aukast um 150 milljónir. Og það
verði fyrir miðja næstu öld.
Hinar ytri aðstæður í heimalönd-
um flóttafólksins em augljós orsök
örbirgðarinnar. Það sér hinn vest-
ræni heimur á sjónvarpsskjánum
heima í stofunni sinni. Þar sést
hvernig náttúmauðlindum hefur ver-
ið gerspillt með rányrkju - sandur
og auðn allt um kring og örvænting
allsráðandi. En orsakanna er víða
að leita. Stjórnkerfi í þessum löndum
er oft með þeim hætti að spilling
þrífst vel meðal ráðamanna, þegn-
arnir hafa lítil sem engin áhrif á
aðgerðir þeirra og vita því minna um
geðþóttaáætlanir þeirra til framtíðar.
Þá hefur rótgróið misrétti kynja haft
hörmulegar afleiðingar sem ætti að
vera öðmm þjóðum víti til varnaðar.
Nú sjá menn betur en áður að breyta
þarf innviðum þessara þjóðfélaga
með þátttöku allra þegnanna, kvenna
sem karla, svo afkomumöguleikarnir
geti batnað.
Nú er það líka viðurkennd stað-
reynd að margt af því sem hin auð-
ugu ríki hafa lagt af mörkum til að
bæta ástandið meðal hinna fátæku
þjóða hefur ekki komið að tilætluðum
notum. Ráðist hefur verið í stórvirk-
ar framkvæmdir, lagðar þráðbeinar
hraðbrautir þar sem bifreiðar eru
sjaldgæf sjón og byggð meiriháttar
stíflumannvirki sem leggja fyrrum
akurlendi undir vatn. Slíkar aðgerðir
hafa jafnvel aukið fólksflóttann. Nú
eru hins vegar uppi áætlanir um að
veita íbúum það sem á skorti þegar
þeir lögðu upp í flóttagönguna miklu
- nefnilega afkomumöguleika eins
og þeir eru metnir út frá forsendum
heimamanna. Forgangsverkefnin
verða þá að byggja upp jarðveg sem
hefur glatast svo gróður komist í
jafnvægi, halda uppi vatnsvernd,
bæta heilsugæslu og læknishjálp,
tryggja foreldmm bama lengri líf-
daga, útrýma ólæsi og misrétti kynj-
anna og efla almenna menntun. Slík
aðstoð mundi koma þessu fólki til
bjargar
í nýlegu eintaki tímarits Worldw-
atch-samtakanna er ýtarleg úttekt á
fleiri hliðum þessa vanda sem blasir
við jarðarbúum. Hér gefst ekki ráð-
rúm til frekari umfjöllunar en freist-
andi er að vitna í lokaorð greinarhöf-
undar. Hann bendir réttilega á að
slík örbirgð og úrræðaleysi eins og
hijáir það fólk sem hér um ræðir sé
óþekkt fyrirbæri í lýðræðisríkjum
heims, þar sem ólæsi hefur verið
útrýmt, ritfrelsi ríkir og fjölmiðlar
eru ekki háðir stjómvöldum.
Athugið: Allar innborganir kaupenda fram að afhendingu fbúða verða í vörslu viðskiptabanka okkar.
Frágangur: íbúðirnar afhendast fullbúnar með eða án gólfefna, með innréttingum og tækjum,
sameign fullfrágengin og lóð þökulögð.
Afhending: Frá desember '95 - apríl '96.
uienn um greios UiJiLuH 3ja herb. 2ja herb.
Staðfestingargjald 300 þús. 300 þús.
Húsbréf 4.739 þús. 4.127 þús.
Samkomulag 2.251 þús. 1.923 þús.
Samtals 7.290 þús. 6.350 þús.
Verð:
2ja herb. fullbúin íbúð án gólfefna,
verð frá kr. 6.350 þús.
3ja herb. fullbúin íbúð án gólfefna,
verð frá kr. 7.290 þús
við Suðurbraut 2 og 2a, Hafnarfirði, rétt við Suðurbæjarsundlaugina.
Gerið verðsamanburð.
Opið í dag, sunnudag,
frá kl. 13-16
Reykjavíkurvegi 60.
Sigurður og Júlíus hf.
Viðskiptahúsinu - Reykjavíkurvegi 60 - Hafnarfirði.
Símar 565-5261 og 565-0644 - Fax 555-4959.
Greiðslukjör Sigurðar og Júlíusar hf. hafa alltaf verið með því besta
sem þekkist. Lítið á aðstæður á byggingarstað. Hringið og fáið
sendan litprentaðan bækling með frekari upplýsingum.