Morgunblaðið - 03.05.1995, Blaðsíða 18

18 MIÐVIKUDAGUR 3. MAÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
L
I
Forstjóri Þjóðhagsstofnunar telur afar
brýnt að ráðast gegn ríkissjóðshallanum
Stefnir stöðug-
leikanum íhættu
ÞÓRÐUR Friðjónsson, forstjóri
Þjóðhagsstofnunar, segir það lík-
lega brýnasta verkefnið í hagstjóm
að koma á jafnvægi í opinberum
fjármálum því óbreyttur halli stefni
stöðugleikanum í hættu. Þetta er
eitt af sjö meginverkefnum sem
hann telur mikilvægast að vinna
þurfi að í hagstjórn á næstunni.
„Hallinn var 17 milljarðar króna
í fyrra og verður sennilega litlu
minni í ár þótt hagvöxtur hafí ver-
ið viðunandi í tvö ár,“ sagði Þórður
á ársfundi Iðnlánasjóðs í gær. „Nú
er hafin gerð langtímaáætlunar í
ríkisfjármálum á vegum ríkisstjórn-
arinnar sem miðar að því að eyða
halla ríkissjóðs í áföngum á næstu
tveimur árum. Þessi áætlanagerð
er liður í undirbúningi íjárlagafrum-
varps fyrir næsta ár. Jafnframt
hefur ríkisstjórnin boðað viðræður
við sveitarfélögin í því skyni að
draga úr hallarekstri þeirra. Eins
og vaxtahækkanir að undanförnu
sýna er brýnt að sem fyrst verði
stigin skref í átt til jafnvægis í
opinberum fjármálum. Háum vöxt-
SUMARTÍMI:
2. maí
til
15. sept.
kl. 800 - 1600
Lýsing hf.
FLJÓTLBCRI FJÁRMÖGNUN
SUÐUIjlANDSBRAUT 22, 108 RBYKJAVÍK
SIMI 568 9050, FAX 581 2929
um fylgir vandi en grundvaliaratrið-
ið er afkoma hins opinbera."
í öðru lagi sagði Þórður að endur-
skoða þyrfti lögin um Seðlabankann
með það fyrir augum að auka sjálf-
stæði hans og gera markmið hans
skýrari. „Aukið fijálsræði á fjár-
magnsmarkaði og fijálsar fjár-
magnshreyfingar milli íslands og
annarra landa kalla á nútímalegri
löggjöf um bankann sem sækir fyr-
irmyndina til landa þar sem stjórn
peningamála hefur verið árangurs-
ríkust. Jafnframt krefjast breyttar
aðstæður skilvirkrar stjórnunar til
þess að bankinn geti brugðist skjótt
við síbreytilegum aðstæðum á fjár-
magnsmarkaði. Þess vegna er jafn-
framt skynsamlegast að einfalda
yfirstjóm hans.“
í þriðja lagi er mikilvægt að
breyta ríkisbönkum og íjárfesting-
arlánasjóðum í hlutafélög, að mati
Þórðar.
Auðlindagjald og verðjöfnun
sjávarafurða
Fjórða verkefnið snýr að því að
tryggja útflutnings- og samkeppn-
isgreinum stöðug starfsskilyrði þótt
misjafnlega ári í sjávarútvegi. Þórð-
ur benti á að uppsveifla í sjávarút-
vegi leiddi til þess að raungengi og
vextir hneigðust til hækkunar
vegna þensluhættu. Afleiðingin
væri því óhjákvæmilega versnandi
samkeppnisstaða fyrir aðrar at-
vinnugreinar. Hann sagði vænleg-
ustu leiðimar til að draga úr sveifl-
um af þessu tagi annaðhvort vera
verðjöfnun sjávarafurða eða ein-
hvers konar auðlindagjald — eða
sambland af hvom tveggja. „Sér-
staklega er mikilvægt að næsta
uppsveifla í sjávarútvegi leiði ekki
til rýrnunar á samkeppnisstöðu
annarra útflutnings- og samkeppn-
isgreina, heldur nýtist til að treysta
undirstöðu þeirra og sjávarútvegs."
í fimmta lagi segir Þórður rök-
rétt að þeir sem nýti auðlindir sjáv-
ar greiði eigendum fyrir afnotin.
Jafnframt ríki nú óvissa í þessum
efnum sem vandséð sé hvernig
dregið verði úr án þess að gjaldtaka
í einhveiju formi verði þáttur í slíkri
frambúðarlausn.
í sjötta lagi þarf að mati Þórðar
að móta landbúnaðarstefnu til langs
tíma þannig að framleiðendur land-
búnaðarafurða viti í aðalatriðum
hvemig starfsumhverfi þeirra verði
á næstu áram. „Hluti af slíkri
stefnu hlýtur óhjákvæmilega að
vera að opinber stuðningur við
greinina minnki í áföngum á ein-
hverju árabili." Sjöunda og síðasta
verkefnið snýr að frambúðartengsl-
um íslands við aðrar Evrópuþjóðir
og segir Þórður að áherslu þurfi
að leggja á að koma þessum tengsl-
um á varanlegan grann.
FÉLAG VIÐSKIPTAFRÆÐINGA
OG HAGFRÆÐINGA
AÐALFUNDUR
Aðalfundur Félags viðskiptafræðinga og hagfræðinga verður
haldinn fimmtudaginn 4. maí 1995 kl. 16.00.
Fundarstaður: Þingholt, Hótel Holti.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Dr. Björn Dagbjartsson, framkvæmdastjóri
Þróunarsamvinnustofnunar íslands, flytur erindi: Er reynsla og
þekking í sjávarútvegi góð útflutningsvara fyrir íslendinga?
Mætið stundvíslega!
Stjórn FVH.
VIÐSKIPTI
FRÁ ársfundi Iðnlánasjóðs, f.v. Þórður Friðjónsson, forstjóri
Þjóðhagsstofnunar, Guðmundur Bjarnason, umhverfisráðherra,
Finnur Ingólfsson, viðskiptaráðherra, Geir A. Gunnlaugsson,
stjórnarformaður og Bragi Hannesson, forstjóri.
Stjórnarformaður Iðnlánasjóðs
Hvatt til stofnunar
fjárfestingarbanka
GEIR A. Gunnlaugsson, stjórnar-
formaður Iðnlánasjóðs, segir það
vori sjóðsins að ekki verði hvikað
frá meginmarkmiðum stefnumörk-
unar fyrrverandi ríkisstjórnar í því
að stofna öflugan fjárfestingar-
banka og auka framlag til nýsköp-
unar með nýsköpunarsjóði.
Á ársfundi sjóðsins benti Geir á
að stefnumörkun fyrri ríkisstjórnar
hefði falist í því að Iðnlánasjóði og
Iðnþróunarsjóði annars vegar og
Fiskveiðasjóði hins vegar skyldi
breytt í tvö hlutafélög sem tækju
til starfa 1. júlí 1996. Jafnframt
skyldi hafinn undirbúningur að
samrana félaganna og stefnt að því
að sú framtíðarskipan verði komin
á í ársbyijun 1998. Jafnframt verði
stofnaður sérstakur nýsköpunar-
sjóður sem fjármagnaður yrði að
hluta af eigin fé Iðnlánasjóðs og
hluta af arði af hinum nýju hlutafé-
lögum sem stofnuð verða um Fisk-
veiðasjóð og sjóði iðnaðarins.
Finnur Ingólfsson, viðskiptaráð-
herra, sagði aðspurður á fundinum
að ríkisstjórnin hefði einsett sér að
gera ríkisviðskiptabankana að
hlutafélögum og fjárfestingarlána-
sjóðina einnig. Það hefði þó ekki
verið nákvæmlega útfært. „Ég sé
Iðnþróunarsjóð þannig fyrir mér að
hann geti orðið þessi nýsköpunar-
sjóður en öðrum sjóðum verði breytt
í hlutafélög og arður greiddur af
hiutafé þeirra inn í Iðnþróunarsjóð-
inn. Ég held að fyrsta skrefið sem
eigi að stíga í þessum efnum sé það
að gera þessa sjóði að hlutafélögum
en það sé síðan seinni tíma ákvörð-
un að renna þeim öllum saman í
einn ljárfestingarbanka. Ég held
að menn eigi að fara varlega í þessu
til að byija með, stíga eitt skref í
einu og hafa þau örugg og skapa
sem allra mesta samstöðu um það
sem menn eru að gera hveiju sinni.“
Hagur Iðnlána-
sjóðs vænkast
Tími mik-
illa útlána-
tapa að baki
UM 146 milljóna hagnaður var af
rekstri Iðnlánasjóðs á síðasta ári
samanborið við 565 milljóna tap
árið 1993. Þetta skýrist fyrst og
fremst af minna framlagi í afskrift-
arreikning sem lækkaði úr 945
milljónum í 292 milljónir.
Bragi Hannesson, forstjóri Iðn-
lánasjóðs sagði á fundinum að full
ástæða væri til að vænta þess að
tími mikilla útlánatapa væri að
baki, enda hefði jákvæð þróun hag-
vaxtar og stöðugleika styrkt undir-
stöður atvinnulífsins.
Vaxtamunur minnkar
Iðnlánasjóður seldi í útboðum
innanlands skuldabréf að fjárhæð
1.859 milljónir á síðasta ári en end-
urgreiddi eldri erlend innlán um-
fram samningsákvæði að fjárhæð
1.050 milljónir. Útlánsvextir sjóðs-
ins lækkuðu í áföngum og hefur
vaxtabil minnkað verulega eða úr
4% árið 1993 í 2,6% á síðasta ári.
Gert er ráð fyrir því að það minnki
enn á þessu ári.
Bragi kvaðst í ræðu sinni telja
eðlilegt að fjárfestingarlánasjóðirn-
ir fengju heimild til að taka við
innlánsfé til ávöxtunar frá við-
skiptamönnum sínum við breytingu
á sjóðunum í hlutafélög. Hann
bendir á að bankar og sparisjóðir
hafi einkarétt á að taka til geymslu
og ávöxtunar innlánsfé frá einstakl-
ingum og fyrirtækjum og hafi því
betri samkeppnisstöðu en sjóðirnir,
hvað þetta snerti.
Eigið fé Iðnlánasjóðs í lok ársins
nam alls 2.873 milljónum og eigin-
fjárhlutfall samkvæmt Bis-reglum
25,9%. Heildarútlán í árslok námu
alls um 14,4 milljörðum.
* ________ >
Olafur B. Thors, nýkjörinn stjórnarmaður í Lyfjaverslun Islands
Fráfarandi stjóm fékk ein-
dregna traustsyfirlýsingu
FJÓRIR af fimm fulltrúum sem ríkið
skipaði í stjóm Lyfjaverslunar fs-
lands hf. á síðasta ári vora kjömir
til áframhaldandi stjómarsetu á aðal-
fundi fyrirtækisins á laugardag.
Þetta era þeir Ólafur B. Thors, Þór-
hallur Arason, Dr. Einar Stefánsson
og Jóhannes Pálmason. Auk þeirra
var Rúna Hauksdóttir, framkvæmda-
stjóri markaðssviðs, kjörin í stjómina
og kemur hún í stað Margrétar
Bjömsdóttur. Hlutu þau 72-80%
greiddra atkvæða en mættir vora á
fundinn hluthafar með 56,68% at-
kvæðamagn.

Hópur hluthafa sem bauð sig fram
gegn sitjandi stjóm undir forystu
Jóns Þorsteins Gunnarssonar, rekst-
arhagfræðings fékk hins vegar
16-27% atkvæða. Auk Jóns Þorsteins
buður sig fram Bolli Héðinsson, Pétur
K. Maack, Úlfur Sigurmundsson og
Jón Bemódusson. Þá tilkynnti Hanna
María Siggeirsdóttir, lyíjafræðingur,
um framboð sitt á fundinum.
„Ég met það svo að fráfarandi
stjóm hafí fengið mjög eindregna
traustsyfírlýsingu hluthafanna,"
sagði Ólafur B. Thors, einn nýkjör-
inna stjómarmanna í samtali við
Morgunblaðið. „Á aðalfundinum kom
fram á mjög skýran hátt framtíðar-
stefna fyrirtækisins og hvað það er
sem við erum að vinna að. Ég tel
að hiuthafarnir hafi með þessari at-
kvæðagreiðslu sýnt það að þeir
kunna að meta það starf sem þarna
hefur verið unnið.
Það kom mér hins vegar mjög á
óvart að gagnrýnendumir skyldu
ekki taka mið af þeim upplýsingum
sem fram komu á fundinum. Þótt
forstjóri og stjómarformaður hafí
verið búnir að gera grein fyrir fram-
tíðarstefnu á fundinum halda þeir
því fram að það sé engin framtíðar-
stefna til. Þetta sannaði að þessir
menn hafa ekkert kynnt sér starf-
semi Lyfjaverslunar Islands enda
fengu þeir þá útreið á þessum fundi
sem þeir áttu skilið. Framundan er
að taka höndum saman um að vinna
að uppbyggingu þessa fyrirtækis þvi
það er mikið af áhugaverðum verk-
efnum framundan. “
Ekki forsendur fyrir
margfeldiskosningu
Jón Þorsteinn sagði í samtali við
Morgunblaðið að ætla mætti að tveir
menn úr hans hópi hefðu náð kjöri
ef margfeldiskosning hefði verið við-
höfð á fundinum. „Undir öllum eðli-
legum kringumstæðum hefði þessi
kosning átt að fara fram undir marg-
feldiskosningarreglum en það vora
ekki forsendur fyrir því.“
Aðspurður um hvaða skýringar
væra á því að hans hópur hefði ekki
náð betri árangri en raun bar vitni
í stjómarkjörinu sagði Jón Þorsteinn
að stjórnarmenn hefðu hafið nokk-
urskonar prófkjörsbaráttu og látið
hringja í alla hluthafana. Þannig
hefðu þeir fengið umboð hjá mjög
stóram hópi enda hafi 300 manns á
fundinum haft atkvæði frá eitthvað
á níunda hundrað manns.
„Upphaflegt markmið okkar var
að vekja athygli á stöðu þessa fé-
lags, þ.e. ríkisskipaðri stjórn og hinni
dreifðu hlutaijáreign. Ef ekkert hefði
verið að gert hefðu aðalfundarstörf
líklega farið fram á framhaldsaðal-
fundi þar sem ætla má að tiltölulega
lítill hluti hluthafa hefði neytt at-
kvæðisréttar síns. Ég lít svo á að
það sé ákveðin gagnrýni á stjómina
að stjórnarformaður fékk fæst at-
kvæði stjórnarmanna. Þessari stjórn
verður veitt miklu meira aðhald
vegna þessarrar athygli en ella hefði
orðið. Hún verður að sýna betri
árangur en 3% hagnað af veltu.“

!
i
Í
I
i
i
I
I
h
i
l