Morgunblaðið - 07.05.1995, Blaðsíða 26

26 SUNNUDAGUR 7. MAÍ1995
MORGUNBLAÐIÐ
+
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 7. MAÍ1995 27
JltaripttiÞliifeÍfe
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
HALDSFLOKKURINN beið
afhroð í sveitarstjórnakosn-
ingunum í Bretlandi síðastlið-
inn fimmtudag. Flokkurinn
hefur aldrei fengið minna fylgi
í kosningum til sveitarstjórna,
eða 25%, og missti 2.500 sæti
í borgar- og héraðsstjórnum.
Verkamannaflokkurinn vann
hins vegar stórsigur og fékk
48%. Frjálslyndir demókratar
fengu 23% atkvæða en unnu
hins vegar fleiri sæti en íhalds-
menn og hafa meirihluta í fleiri
sveitarfélögum.
íhaldsflokknum hefur ekki
tekizt vel upp í sveitarstjórna-
málum á undanförnum árum.
Nefskatturinn, sem Margaret
Thatcher innleiddi, og arftaki
hans, sveitarfélagaskatturinn,
hafa þannig ekki orðið flokkn-
um til framdráttar.
Hins vegar réðu landsmálin
líkast til mestu um hinn mikla
ósigur íhaldsflokksins. Þar ber
ekkert einstakt málefni hæst,
nema ef vera kynni Evrópu-
mál, þar sem harðar innbyrðis
deilur flokksmanna hafa rýrt
traust almennings á stefnu rík-
isstjórnar Johns Major. _
Hins vegar hefur íhalds-
flokkurinn nú yfirleitt á sér
ímynd hugmynda- og getuleys-
is. Eftir sextán ára stjórnar-
setu, sem hófst með miklum
krafti, virðist flokkurinn út-
brunninn hugmyndafræðilega
og getur ekki boðið kjósendum
upp á margt nýtt. Jafnframt
hefur íhaldsflokkurinn ekki
lengur mörgum hæfum for-
ystumönnum á að skipa.
Fjöldamörg hneykslismál hafa
Árvakur hf., Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
ekki hjálpað til. Flokkinn virð-
ist bæði skorta stefnumál og
fólk.
Það, sem hlýtur að vera
íhaldsflokknum mest áhyggju-
efni, er að hann er nú að missa
kjósendahópinn, sem Margaret
Thatcher vann til fylgis við
íhaldsstefnu sína; miðstéttar-
fólkið og smáfyrirtækjaeigend-
urna sem taldi sig hagnast á
ftjálsræði í efnahagslífi og
studdi jafnframt siðferðilega
festu og ákveðni í utanríkismál-
um.
Tony Blair, ungur leiðtogi
Verkamannaflokksins, sem
tekizt hefur að sveipa sig áru
nýrra hugmynda og endurnýj-
unar, ekki með ósvipuðum
hætti og Clinton Bandaríkja-
forseta tókst í kosningabarátt-
unni og á fyrstu misserum
stjórnartíðar sinnar, hefur sótt
harfy á þessi millistéttarmið,
sem íhaldsflokkurinn hefur set-
ið að. „Nútímavæðing" Blairs
í Verkamannaflokknum — þ.e.
höfnun á úreltum þjóðnýtingar-
hugmyndum og áherzla á fé-
lagslega markaðshyggju — hef-
ur skilað Verkamannaflokkn-
um Qölda atkvæða óánægðs
miðstéttarfólks.
Það, sem sennilega skiptir
einna mestu máli, er að Blair
hefur lagzt eindregið gegn hug-
myndum sumra flokksmanna
sinna um skattahækkanir og
hefur sjálfur lagt fram tillögur
um fremur hóflega skattheimtu
á millitekjuhópa. Fólkið, sem
hefur þreytzt á brostnum lof-
orðum íhaldsmanna í skatta-
málum, hefur mjög litið til
þessa.
Verkamannaflokkurinn naut
þess jafnframt í kosningunum
á fimmtudag að fjölmiðlar
höfðu mikið fjallað um sigur
Blairs nokkrum dögum áður á
öfgaöflunum í Verkamanna-
flokknum, sem vildu halda í
fjórðu grein stefnuskrár flokks-
ins um þjóðnýtingu atvinnu-
tækja.
Ef stjórnmálaflokkarnir
fengju svipað hlutfall atkvæða
í næstu þingkosningum í Bret-
landi og þeir fengu í sveitar-
stjórnakosningunum, myndi
Verkamannaflokkurinn vinna
stórsigur og fá 444 sæti, en
íhaldsflokkurinn fengi 104.
Það er þess vegna tómahljóð í
yfirlýsingum Johns Major um
að hann hafi trú á að íhalds-
flokkurinn vinni þingkosning-
arnar, sem verða í seinasta lagi
eftir rétt tvö ár. Jafnvel dygg-
ustu flokksmenn hans hafa
misst trúna á að flokkurinn eigi
möguleika á sigri.
Hins vegar er ekki þar með
sagt að stjórn Verkamanna-
flokksins ætti langa setu fyrir
höndum. Vissulega er Tony
Blair kænn stjórnmálamaður,
sem áttar sig á því að hann
verður að færa flokk sinn inn
á miðjuna, eigi honum að tak-
ast að velta íhaldsflokknum úr
sessi. Hann hefur jafnframt
áttað sig á því að íhaldsflokk-
urinn hefur í stjórnartíð sinni
gert þvílíkar grundvallarbreyt-
ingar á brezku þjóðfélagi í
fijálsræðisátt, að ekki verður
aftur snúið til sósíalisma og
þjóðnýtingarstefnu hins gamla
Verkamannaflokks.
En um leið og Verkamanna-
flokkurinn kæmist í stjórn,
settust í ráðherrastóla ýmsir,
sem ekki eru sammála frjáls-
lyndum áherzlum Blairs í efna-
hagsmálum, fengju þá sinn eig-
in valdagrundvöll og yrðu lík-
legir til að standa uppi í hárinu
á flokksformanninum og
magna upp draug sósíalismans.
Jafnframt eru deilur um Evr-
ópumál ekki minni í Verka-
mannaflokknum en í íhalds-
flokknum, þótt þær hafi ekki
komið mjög upp á yfirborðið á
meðan flokkurinn er í stjórnar-
andstöðu. Enginn ætti því að
fá glýju í augun yfir hinni nýju
forystu Verkamannaflokksins.
AFHROÐ BREZKA
ÍHALDSFLOKKSIN S
1 SEM-
A^4^*sagt, það
er hægt að halda
páskana hátíðlega án
þess vita hvað páska-
egg merkir og jólin
án þess vita deili á
táknlegri mdVkingu jólatrésins.
En það sakar ekki að vita að egg-
ið er fijósemistákn og boðar vor-
hlýju og hækkandi sól en auk
þess er táknleg merking þess í
kristni sú að Kristur brýtur af sér
eggskum dauðans og rís upp með
sama hætti og unginn brýtur af
sér skumina. Og það sakar ekki
að vita að táknleg merking jóla-
trés í kristni fjallar um líf, dauða
og upprisu; hringrás og árstíðir.
Dautt tré og nakið minnir á synd-
arann. Menn vilja helzt nýhoggið
tré í fullum blóma. Talið var að
af tréi þekkingarinnar hafí kross
Krists verið smíður; og auðvitað
hékk hann á tréi lífsins. Það sak-
ar ekki að vita þetta en skiptir
ekki sköpum. Við þurfum ekki
endilega að vita gamla merkingu
allra þeirra hluta sem í kringum
okkur em. Súkkulaði er bragðgott
og súkkulaðiegg á vel við á pásk-
unum. Jólatré em falleg og koma
ágætlega heim við fæðingu frels-
arans. En á sama hátt og við
þurfum ekki að vita táknlega
merkingu jólatrés getum við lesið
foman skáldskap okkar án þess
vita deili á öllum þeim jólatijám
eða páskaeggjum sem koma fyrir
í þessum foma texta en skipta
okkur nú um stundir
litlu eða engu máli.
Við getum notið
páska- og jólahátíðar
í fomum skáldskap
okkar án þess við
þurfum endilega að
þekkja öll tákn og skírskotanir.
Fegurð skáldskaparins og hann
útaffyrir sig nægir okkur, svo
mikill og einstæður sem hann er
af sjálfum sér. Hann er gmndvöll-
ur þeirrar arfleifðar sem gerir
okkur að þjóð en þess vegna ekki-
sízt ættum við að gera okkur far
um að vita sem gleggst deili á
öllum þáttum þessarar málsmenn-
ingarhefðar sem við ein höfum
varðveitt og getum ræktað einsog
efni standa til. Það getur tilað-
mynda verið skemmtilegt að muna
eftir því við lestur Njáls sögu að
Sámur á sér fyrirmynd í Argusi,
hundi Ódsysseifs sem einnig var
hinn mesti bogmaður einsog
Gunnar á Hlíðarenda. Þegar Ód-
ysseifur kemur heim úr sinni
löngu ferð til Tróju og vaknar af
draumfömm heimferðarinnar tek-
ur hundur hans á móti honum og
ber fyrstur kennsl á hann. Hund-
urinn er mikilvægur í táknfræði
goðsagnanna. Hann vísar framl-
iðnum sálum veginn til Heljar en
hann getur einnig verið hið versta
óargadýr einsog Garmur í ásatrú
sem drepur Tý. En hann vinnur
svo á honum í ragnarökum. í 49.
erindi Völuspár segir svo:
Geyr nú Garmur mjðg
fyr Gnipahelli,
feáur mun slitna,
en freki renna,
fjöld veit hún fræða,
fram sé eg lengra
um ragnarök
römm sigtíva.
Síðan verður erindið um Garm
einshverskonar viðlag í Völuspá
og þannig einskonar áherzluauki.
En þó er hundurinn fyrst og síð-
ast tákn heilinda og hollustu; hann
er vinur mannsins og vemdari.
Semsagt, við ættum auðvelt
með að njóta Innansveitarkroniku
til fulls þótt við læsum hana ekki
sem dæmisögu heldur ósköp
venjulega frásögn úr Mosfellsdal.
En það er skemmtilegra að gera
sér grein fyrir því að hún er byggð
á jartein og kirkjan í dalnum er
einskonar almættisverk af þeim
sökum. Innansveitarkronika er
þannig bæði táknsaga; og jar-
teinasaga; en hún er engu minni
perla þótt hún sé einfaldlega lesin
samkvæmt fyrirsögn skáldsins og
heiti sögunnar; sem innansveitar-
kronika. Hið sama gildir um sögur
Svövu Jakobsdóttur og einhym-
ingskvæði Hannesar Péturssonar
um Krist, svoað markverð dæmi
séu nefnd.
M
(meira næsta sunnudag)
HELGI
spjall
REYKJAVÍKURBRÉF
. Laugardagur 6. maí
ISÍÐASTA TÖLUBLAÐI TÍMA-
ritsins Vísbendingar er fjallað
um sjávarútvegsstefnu Morgun-
blaðsins á þann veg, að augljóst
er, að hún hefur ekki komizt til
skila til forráðamanna tímarits-
ins. Þar segir m.a.: „Ritara
Reykjavíkurbréfa Morgunblaðs-
ins verður -tíðrætt um sjávarútvegsmál í
skrifum sínum. Hann virðist fylgja auð-
lindaskatti, styður þó áhangendur sóknar-
marks, en kjaminn í skrifum hans er and-
staða við að menn séu að kaupa og selja
eignir annarra. Þetta er ærið þversagna-
kenndur málflutningur, því sóknarmark
og auðlindaskattur era andstæðir hlutir."
Þessi skilningur Vísbendingar á sjávar-
útvegsstefnu Morgunblaðsins er á mis-
skilningi byggður. Blaðið hefur ekki lýst
stuðningi við „áhangendur sóknarmarks“.
Hins vegar hafa ýmsir þeirra, sem lýst
hafa óánægju með skrif blaðsins um þessi
málefni haldið þessu fram og hugsanlegt
er, að Vísbending byggi þetta mat sitt á
túlkun þeirra.
Morgunblaðið hefur lagt áherzlu á eitt
grandvallaratriði í skrifum um sjávarút-
vegsmál og það er, að útgerðarmenn, sem
nýta sameiginlega auðlind þjóðarinnar eigi
að greiða eiganda auðlindarinnar gjald
fyrir afnot af henni. Að öðru leyti hefur
blaðið ekki tekið afstöðu til mismunandi
stjórnunarkerfa í fiskveiðum. Að vísu hef-
ur verið bent á margvíslega galla hins
svonefnda kvótakerfis en gagnrýnin á
kvótakerfið hefur fyrst og fremst byggzt
á því, að með því hafi fámennum hópi
manna verið aflient mikil verðmæti til
eignar fyrir ekki neitt, sem þeir megi síð-
an selja sín í milli fyrir miklar fjárhæðir.
Síðan noti þeir sem mest fengu gefíns þau
verðmæti til þess að kaupa kvóta annarra
og þannig safnist kvótinn smátt og smátt
á fárra hendur og yerði að lokum erfða-
góss eins og dæmin sanna.
Morgunblaðið fagnaði tillögum fram-
bjóðenda Sjálfstæðisflokksins á Vestfjörð-
um, ekki vegna efnislegra tillagna þeirra
um sóknarmark og flotastýringu, þótt
hugmyndin um flotastýringu sé allrar at-
hygli verð, heldur fyrst og fremst vegna
þess, að tillögugerð þeirra var fyrsta lífs-
markið, sem menn urðu varir við innan
flokksins í umræðum um fískveiðistefnuna
sérstaklega. Tillögugerð Vestfírðinganna
er mikilvæg vegna þess, að með henni
tekur hópur áhrifamanna í Sjálfstæðis-
flokknum framkvæði að umræðum um
þessi miklu mál á vettvangi stærsta stjóm-
málaflokks þjóðarinnar en slíkar umræður
höfðu ekki farið fram að nokkra marki.
Þá skipti það líka máli, að formaður Sjálf-
stæðisflokksins lýsti ánægju sinni með,
að slíkar umræður færa fram innan flokks-
ins og verður sú yfírlýsing væntanlega til
þess að ýta undir skipulegar umræður
sjálfstæðismanna um málið.
Morgunblaðið fagnaði tillögum Vestfírð-
inga að öðru leyti vegna þess, að þar kem-
ur fram að þeir era til viðtals um gjald-
töku vegna nýtingar á sameiginlegri eign
þjóðarinnar. Það er mikilvægt, að slík við-
urkenning skuli koma fram hjá þingmönn-
um og varaþingmönnum Sjálfstæðis-
flokksins í einu helzta sjávarútvegskjör-
dæmi landsins. Þeim fjölgar smátt og
smátt í þingflokki Sjálfstæðisflokksins,
sem era a.m.k. viðmælandi um það grand-
vallaratriði.
Morgunblaðið hefur ekki tekið efnislega
afstöðu til hugmynda Árna Vilhjálmsson-
ar, stjómarformanns Granda hf., sem hafa
mjög verið til umræðu á síðum blaðsins
að undanfömu, en blaðið hefur fagnað
sérstaklega tímamótaræðu Áma Vil-
hjálmssonar á aðalfundi Granda hf. vegna
þess, að þar lýsti einn helztí áhrifamaður
í íslenzkum sjávarútvegi stuðningi við þá
grundvallarhugmynd, að útgerðin greiði
þjóðinni fyrir afnot af sameiginlegri eign
þjóðarinnar og taldi ógæfu, að slík ákvörð-
un hefði ekki verið tekin í upphafí. Raun-
ar er hægt að rekja það hér í blaðinu
undanfarin ár, að í hvert einasta skipti,
sem viðurkenning á þessu meginatriði hef-
ur komið fram hjá einstökum forystumönn-
um i sjávarútvegi eða stjórnmálum, hefur
Morgunblaðið séð ástæðu til að fjalla um
það sérstaklega og halda til haga. En
óneitanlega eru hugmyndir Áma Vil-
hjálmssonar þær athyglisverðustu, sem
fram hafa komið úr röðum fræðimanna
og útgerðarmanna síðustu misserin og
full ástæða til að ræða þær af alvöra og
þá ekki sízt með hagsmuni sjávarútvegsins
í huga.
í þeim miklu umræðum, sem fram hafa
farið um þessi málefni á undanförnum
áram, hafa línur smám saman skýrzt.
Annars vegar er um að ræða það grand-
vallaratriði, sem Morgunblaðið hefur fjall-
að alveg sérstaklega um, þ.e. greiðsluna
fyrir afnot af auðlindinni. Hins vegar er
svo spumingin, hvemig nýting auðlindar-
innar sjálfrar er skipulögð, þ.e. hvemig
veiðunum er hagað, hvort byggt er á svo-
nefndu aflamarki, sóknarmarki eða þeirri
flotastýringu, sem vestfírzkir sjálfstæðis-
menn hafa gerzt talsmenn fyrir.
Þótt Morgunblaðið hafí skoðanir á
mörgum málum og þar á meðal því, að
útgerðarmenn eigi að borga fyrir aðgang
að auðlindinni, telur blaðið að útgerðar-
menn, sjómenn og aðrir þeir, sem starfa
við sjávarútveg séu betur til þess fallnir
að skipuleggja sjálfar veiðarnar. Þeirri
skoðun hefur verið hreyft hér í blaðinu,
að svo fremi sem útgerðin borgi fyrir að-
gang að auðlindinni og hlýti þeim aflatak-
mörkunum, sem stjórnvöld setja hveiju
sinni að ráði vísindamanna, eigi það að
vera ákvörðunarefni þeirra, sem veiðamar
stunda, þ.e. útgerðarmanna og sjómanna,
hvernig þær era skipulagðar. Þeir séu
ekki bara betur til þess fallnir en Morgun-
blaðið heldur líka færari um það en stjóm-
málamenn og embættismenn.
M.ö.o.: greiðslan er grundvallaratriði.
Skipulag veiðanna sjálfra er svo útfærslu-
og samkomulagsatriði á milli þeirra, sem
þær stunda. Væntanlega hefur með þess-
ari umfjöllun tekizt að leiðrétta þann mis-
skilning, sem fram kom í tilvitnuðum
ummælum Vísbendingar.
Á AÐALFUNDI
Sölumiðstöðvar
# hraðfrystihúsanna í
arútvegi gær, föstudag,
flutti Davíð Odds-
son, forsætisráðherra, ræðu, þar sem hann
fjallaði á athyglisverðan hátt um þessi
málefni eins og sjá má í frétt í Morgunblað-
inu í dag, laugardag. í ræðu þessari sagði
forsætisráðherra m.a.:
„En sjávarútvegurinn í uppsveiflu hefur
verið ríkjandi vandamál. Segja má, að það
vandamál sé inntakið í þeim deilum um
skipan sjávarútvegsmála, sem mjög hafa
verið ofarlega í umræðu að undanförnu,
það er að segja með hvaða hætti er hægt
að laga tilvera sjávarútvegs og sveiflur í
þeirri miklu grein að tilvera annars at-
vinnulífs í landinu.
Nú er það svo, að sumir mætir fræði-
menn tala með nokkra yfirlæti um þessa
þætti og þykjast einn sannleik hafa fundið
í því efni og enginn annar komi til álita.
Ég er ekki þeirrar skoðunar, að sá sann-
leikur sé fundinn og reyndar vanti heilmik-
ið upp á, að þau rök öll gangi upp.
En hinu verða menn að átta sig á, að
það hefur tekizt að skapa nokkum óróleika
í þjóðfélaginu vegna óvissu um þessa
þætti. Það er afar mikilvægt, að menn
mæti þessum óróleika af festu en jafn-
framt af sanngimi því ella getur farið illa.
Ég hygg, að um það ætti að geta náðst
sæmileg sátt í landinu, að meginatvinnu-
greinin, sjávarútvegurinn, búi við öryggi
til lengri tíma horft. Nógu sveiflugjam er
þessi atvinnuvegur, þó að honum sé ekki
búin óregla og sveifla af mannanna völd-
um.
Það er afar mikilvægt að festa sé sköp-
uð. Við sjáum þegar, að með þeirri festu,
sem þó hefur verið hefur þessari atvinnu-
grein tekizt að laga sig að þeim áföllum,
sem við höfum orðið fyrir, með þeim
hætti, að sjávarútvegurinn hefur komizt
Festa í sjáv-
frá þessum áföllum réttum megin við strik-
ið þijú ár í röð. Má segja, að það séu
merkileg og ánægjuleg tíðindi fyrir þjóðfé-
lagið allt. Menn hljóta því, þegar leggja á
mat á kosti í stjórnun í þessari grein, að
gæta þess að hagkvæmni í greininni rask-
ist ekki.“
Nú getur hver skilið þessi ummæli for-
sætisráðherra á þann veg, sem honum
hentar en óneitanlega er athyglisvert, að
hann skuli komast þannig að orði, að mikil-
vægt sé að menn mæti því, sem hann
kallar „óróleika" í þjóðfélaginu vegna sjáv-
arútvegsmála af festu en ,jafnframt af
sanngirni því ella geti farið illa“.
Sanngimi í garð hverra? Þjóðarinnar,
sem á auðlindina, sem útgerðin nýtir fyrir
ekki neitt og gengur kaupum og sölum á
milli útgerðarmanna án þess, að eigandinn
komi við sögu? Það skyldi þó aldrei vera,
að hér hafi forsætisráðherra í nýrri ríkis-
stjóm stigið fyrstu skrefín til þess að
stuðla að sáttum í þessu mikla deilumáli.
ÞAÐ ER RÉTT
hjá Davíð Oddssyni,
að það er afar mik-
ilvægt að sjávarút-
vegurinn búi við
festu og öryggi um
grandvallaratriði í rekstri atvinnugreinar-
innar. Raunar á það við um atvinnufyrir-
tæki í öllum greinum. Þess vegna er skyn-
samlegt fyrir atvinnugreinina sjálfa að
koma til móts við þau sjónarmið, sem hér
hefur verið lýst þannig að þjóðarsátt geti
orðið um stefnuna í sjávarútvegsmálum. í
hveiju gæti hún verið fólgin?
í umræðum undanfarinna ára hafa tals-
menn sjávarútvegsins ítrekað haldið því
fram, að hugmyndin um gjaldtöku vegna
afnota af sameiginlegri auðlind væri ekk-
ert annað en ný aðferð til þess að leggja
skatt á sjávarútveginn og hann hefði eng-
in efni á því að greiða slíkan skatt og í
því sambandi hafa menn vísað til mikils
tapreksturs í sjávarútvegi á undanfömum
áram. Einstaka talsmenn sjávarútvegs og
stuðningsmenn þeirra hafa sagt, að öðru
máli gegndi, þegar hagur sjávarútvegsfyr-
irtækja batnaði.
Nú er að því komið. Hvert stórfyrirtæki
á fætur öðra í sjávarútvegi sýndi umtals-
verðan hagnað á sl. ári og rekstrarhorfur
á þessu ári era góðar. Þess vegna era
ekki lengur fyrir hendi þær aðstæður, að
svo mikið tap sé á sjávarútvegi, að atvinnu-
greinin geti ekki borgað gjald fyrir aðgang
að auðlindinni.
Þjóðarsátt um sjávarútvegsstefnu gæti
verið fólgin í eftirfarandi: í fyrsta lagi
fallist samtök sjávarútvegsins á það grand-
vallaratriði, að eðlilegt sé, að atvinnugrein-
in borgi fyrir afnot af sameiginlegri auð-
lind þjóðarinnar. í öðra lagi fallist atvinnu-
greinin á vissa lágmarksgreiðslu í 5-6 ár
því til staðfestingar. í þriðja lagi og að
þeim umþóttunartíma liðnum t.d. við upp-
haf nýrrar aldar komi eðlileg og sanngjöm
greiðsla fyrir.
í fjórða lagi hefjist umræður um það á
milli samtaka útgerðar, sjómanna og
stjómvalda hver séu eðlileg afskipti stjóm-
valda af skipulagi veiðanna. Þar er sjálf-
gefíð, að það kemur í hlut stjómvalda að
ákveða hámarksafla hveiju sinni í sam-
ræmi við ráðleggingar vísindamanna en
er það raunverulega vilji útgerðar og sjó-
manna, að fískveiðar séu stundaðar sam-
kvæmt miðstýrðu kerfí úr sjávarútvegs-
ráðuneyti? Ef svo er, gott og vel, en ef
svo er ekki er tímabært að umræður hefj-
ist á vettvangi útgerðarmanna og sjó-
manna um það, hvemig atvinnugreinin
sjálf getur náð innbyrðis samkomulagi um
skipulag fiskveiðanna.
Sá óróleiki í þjóðfélaginu, sem Davíð
Oddsson talaði um á aðalfundi SH, stafar
ekki bara af kröfum um greiðslu fyrir af-
not af auðlindinni. Hann stafar líka af
því, að innan sjávarútvegsins er mikið
sundurlyndi um það, hvemig fískveiðunum
Þjóðarsátt
um sjávar-
útveg
verði bezt háttað. Þar era á ferðinni hags-
munaárekstrar á milli landshluta, á milli
fyrirtækja, sem eru bæði í útgerð og físk-
vinnslu og hinna, sem era bara í vinnslu,
á milli frystitogara og annarra fískiskipa,
á milli stórra skipa og lítilla o.s.frv. Það
er ekki síður mikilvægt að ná samkomu-
lagi á þessum vígstöðvum en að því er
varðar gjaldtöku. Kannski era tillögur
vestfírzkra sjálfstæðismanna skýrasta
dæmið um þessi hagsmunaátök innan sjáv-
arútvegsins sjálfs.
Morgunblaðið hefur ekki haft mikla trú
á því, að hin nýja ríkisstjóm Sjálfstæðis-
flokks og Framsóknarflokks mundi beita
sér fyrir umbótum á sviði sjávarútvegs. í
ræðu forsætisráðherra á aðalfundi SH má
fínna vísbendingar um annað. Það verður
fróðlegt að fylgjast með því, hvort þeim
ummælum verður fylgt eftir.
Richard Nixon, fyrram Bandaríkjafor-
seti, var einn harðasti andstæðingur nokk-
urra tengsla við kommúnistastjómina í
Kína á sínum tíma. Það kom í hans hlut
að viðurkenna Pekingstjómina og honum
tókst það vegna þess, að þrátt fyrir allt
treystu harðlínumenn í Bandaríkjunum
honum fyrir þeim samskiptum.
Þeir Halldór Ásgrímsson, utanríkisráð-
herra, og Þorsteinn Pálsson, sjávarútvegs-
ráðherra, hafa sameiginlega í rúman ára-
tug verið hörðustu talsmenn hagsmuna
LIU í þessum málum. Kannski era þeir
með sama hætti og Nixon var gagnvart
Kína, beztu mennimir til þess að sætta
útgerðina við hið óhjákvæmilega að hún
hljóti að borga eins og Árni Vilhjálmsson,
stjórnarformaður Granda, hefur nú opnað
fyrir möguleika á og Gunnar Ragnars,
forstjóri Utgerðarfélags Akureyringa hf.,
gaf til kynna í grein hér í blaðinu fyrir
skömmu að hann gæti hugsað sér við til-
náttúrlega að átta sig á þeim pólitíska
veruleika, sem er að byija að blasa við
þeim í þessu máli.
„Sanngirni í garð
hverra? Þjóðar-
innar, sem á auð-
lindina, sem út-
gerðin nýtir fyrir
ekki neitt og
gengur kaupum
og sölum á milli
útgerðarmanna
án þess, að eig-
andinn komi við
sögu? Það skyldi
þó aldrei vera, að
hér hafí forsætis-
ráðherra í nýrri
ríkisstjórn stigið
fyrstu skrefin til
þess að stuðla að
sáttum í þessu
mikla deilumáli?“