Morgunblaðið - 13.05.1995, Page 1

72 SIÐUR LESBOK/C/D
107. TBL. 83. ÁRG.
LAUGARDAGUR 13. MAÍ 1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Kosningar og þjóðaratkvæði í Hvíta-Rússlandi
Forsetinn vill auka
tengslin við Rússa
Minsk. Reuter, The Daily Telegraph.
ALEXANDER Lúkashenko, forseti
Hvíta-Rússlands, veittist í gær að
andstæðingum sínum og hvatti kjós-
endur í þingkosningum og þjóðarat-
kvæði á morgun til að samþykkja til-
lðgur hans um aukin völd forsetans
og nánari tengsl við Rússland. Marg-
ir Hvít-Rússar óttast að landið verði
innlimað í Rússland en efnahagurinn
er í rúst og er því ekki víst að stjóm-
völd í Moskvu séu þess fýsandi vegna
þeirra byrða sem sameining hefði í
för með sér.
Lúkashenko kom fram í þriggja
tíma sjónvarpsþætti þótt hann væri
ekki sjálfur í framboði. Hann kvaðst
ekki ætla að neyta atkvæðisréttar síns
í þingkosningunum, hinum fyrstu frá
hruni Sovétríkjanna árið 1991. Fram-
bjóðendur meira en 30 flokka hafa
hins vegar ekki fengið að kynna sjón-
armið sín í sjónvarpi og þeir hafa að-
eins fengið jafnvirði 3.600 króna hver
til að fjármagna kosningabaráttuna.
Talið er að litlar breytingar verði
á þinginu og að sósíalistar, kommún-
istar og Bændaflokkurinn verði þar
áfram í meirihluta gegn fámennum
en vel skipulögðum þjóðemissinnum.
Lúkash'enko gagnrýndi þjóðemis-
sinna harðlega í sjónvarpsþættinum
og kvaðst myndu beijast gegn því
áð „fasistar“ kæmust til valda.
Sovétfáninn endurvakinn?
Fjórar tillögur verða bomar undir
þjóðaratkvæði. Kjósendur verða spurð-
ir hvort þeir vilji nánari tengsl við
Rússland og hvort taka eigi upp skjald-
armerki og rauð-grænan fána sem
lýðveldið notaði í tíð Sovétríkjanna,
en þó án vígorðsins „Öreigar allra
landa sameinist" og hamars og sigð-
ar. Ennfremur er spurt hvort rúss-
neska eigi að verða ríkismál landsins
ásamt hvít-rússnesku sem fáir tala. í
fjórðu spumingunni er spurt hvort
veita eigi forsetanum vald til að leysa
upp þingið sem hefur átt í deilum við
Lúkashenko mánuðum saman.
Búist er við að Hvít-Rússar verði
við ósk Lúkashenkos og samþykki
allar tillögumar fjórar. Forsetinn
vann yfirburðasigur í forsetakosning-
um í fyrra með loforðum um að upp-
ræta spillingu, lækka verðlagið og
koma aftur á nánum tengslum við
Rússland. RíkisfjiUmiðlarnir hvetja
fólks óspart til að greiða atkvæði með
tillögunum.
„Stjómin sem nú situr er alræðis-
sinnuð og stefnan byggist á hug-
myndafræði kommúnista og fasista",
segir talsmaður helsta stjómarand-
stöðuflokksins, Zenon Pozníak. Mál-
gögn stjómarandstæðinga fást ekki
prentuð í höfuðborginni og verða að
notast við prentsmiðjur í 200 kíló-
metra fjarlægð.
Reuter
Aldrei of
seint að slá
ígegn
HELENA Meirelles, brasilísk
þjóðlagasöngkona, hefur loks
síegið í gegn en hún stendur á
sjötugu. Hefur hún spilað opin-
berlega frá barnsaldri en
öðlaðist frægð er bandarískt
tónlistartímarit vakti athygli á
tilfinningaþrunginni tónlist
hennar. A myndinni, sem tekin
er í virtum jazzklúbbi í Rio de
Janeiro, er Meirelles að spila í
sinni fyrstu tónleikaför í hei-
malandinu. Hún átti erfiða
æsku og lærði gítarleik á laun
af bræðrum sínum vegna hót-
ana föður hennar um að
höggva af henni fingurna
vegna gítaráhugans. Á unga
aldri spilaði hún á pútnahúsum
og hljóp jafnvel í skarðið fyrir
vændiskonurnar ef svo bar
undir. Hún á tvö misheppnuð
lijónabönd að baki en þriðji eig-
inmaðurinn var viðskiptavinur
hennar í vændishúsi og hefur
hjúskapurinn varað í 36 ár.
Ukraínumenn hylla
Clinton forseta
BILL Clinton Bandaríkjaforseti
veifar til mannfjölda fyrir utan
ríkisháskóla Úkraínu í höfuð-
borginni Kíev í gær eftir að
hafa flutt ávarp sitt. Tveggja
daga heimsókn forsetans til
Úkraínu lauk í gær með því að
hann undirritaði ásamt starfs-
bróður sinum, Leoníd Kútsjma,
samninga um aukið samstarf á
ýmsum sviðum. Bandarikjamenn
heita Úkraínu m.a. fjárhagsað-
stoð við að eyða kjarnavopnum
Sovétríkjanna gömlu. „Þjóð ykk-
ur hefur lagt fram drjúgan skerf
til heimsfriðarins," sagði Clin-
ton í ræðu sinni en Úkraina hef-
ur ákveðið að afsala sér réttin-
um til að eiga kjarnavopn. Stúd-
entarnir fögnuðu Clinton ákaft
og gamalt fólk táraðist af gleði.
Forsetinn hét Úkraínumönnum
stuðningi við að varðveita ný-
fengið sjálfstæði.
Friðargæslan í Bosníu endurmetin
Friðargæsluliðunum sagt að svara
hiklaust með skothríð sé á þá ráðist
París, Sanyevo, SÞ. Reuter.
BOUTROS Boutros-Ghali, fram-
kvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna
(SÞ), hvatti í gær til þess að allt
friðargæslustarf á vegum samtak-
anna í lýðveldum gömlu Júgóslavíu
yrði endurskoðað. Hann átti fund í
París í gær með hernaðarlegum og
pólitískum embættismönnum SÞ á
átakasvæðunum.
Boutros-Ghali mun gefa öryggis-
ráðinu skýrslu um niðurstöður fund-
arins og taldi forseti þess, Frakkinn
Jean-Bernard Merimee, í gær
ósennilegt að gæsluliðið yrði kallað
burt.
„Ástandið er mjög alvarlegt,"
sagði fulltrúi Boutros-Ghalis í New
York, Joe Sills. „Ég tel að menn
hafi það í vaxandi mæli á tilfinning-
unni að það sem við séum beðnir
að annast [í Bosníu] sé ógerlegt.“
meðal friðargæsluliðanna að undan-
förnu. Tveir franskir gæsluliðar
voru skotnir í sl. mánuði og skotið
var á franskan gæsluliða í Sarajevo
í gær.
Óbreyttir borgarar í múslima-
borginni Bihac, sem er eitt svo-
nefndra griðasvæða SÞ en umsetin
Serbum, fengu birgðir neyðargagna
frá Rauða krossinum á fimmtudag
eftir margra vikna einangrun og er
örvænting sögð ríkja meðal fólksins.
„Þið getið ekki útvegað okkur mat
en fáið okkur þá eitur svo að við
getum losnað úr þessu víti,“ sagði
einn íbúanna við fulltrúa SÞ.
Rætt við NATO
Boutros-Ghali sagði á fimmtudag
að hann væri mótfallinn því að her-
liðið hyrfi á braut að hluta eða öllu
leyti. Hann sagðist þó ræða við tals-
menn Atlantshafsbandalagsins,
NATO, um þær aðgerðir sem und-
irbúa þyrfti ef brottflutningur liðsins
yrði ákveðinn.
Rupert Smith hershöfðingi, yfir-
maður gæsluliðanna í Bosníu, hefur
skipað mönnum sínum að svara hik-
laust með gagnárás sé ráðist á þá
og skipti ekki máli hver eigi í hlut.
Óánægja hefur farið hratt vaxandi
Of marg-
arráð-
stefnur
New York. Reuter.
MADELEINE Albright, sendi-
herra Bandaríkjanna hjá Sam-
einuðu þjóðunum (SÞ), lagði í
gær til að bann yrði sett við
frekara ráðstefnuhaldi á veg-
um samtakanna.
Albright hvatti til þess að
starfsemi SÞ yrði stokkuð upp
og gerð hagkvæmari og skil-
virkari. Fulltrúar aðildarríkja
yrðu að starfa með markviss-
ari hætti og biðja ekki um
nýjar skýrslur, leggja fram
nýjar ályktanir eða ákveða
nýjar r-áðstefnur nema að
vandlega athuguðu máli.
„Erum við að eyða meiri
starfsorku og fella fleiri tré
eingöngu til að endurtaka eitt-
hvað sem þegar hefur verið
sagt - og þýða það á sex
tungumál SÞ - hundrað sinn-
um?“ Albright lagði til að
kvennaráðstefna SÞ í Peking
í september yrði síðasta fjöl-
menna ráðstefna stofnunar-
innar. Á undanförnum árum
hefur hún haldið mörg þúsund
manna fundi um allt frá um-
hverfis- og mannréttindamál-
um til mannfjölgunar og fé-
lagslegrar þróunar.
Hjakkað í sama fari
„Við verðum að nýta þá
krafta og fjármuni, sem til
þessa hafa farið í markmiðs-
setningu til þess að ná mark-
miðunum frarn." Sagði Al-
bright að stofnunin hjakkaði í
sama fari. Hún taldi rétt að
huga að einkavæðingu ákveð-
inna starfssviða samtakanna
til að auka skilvirkni.
Lið SÞ kall-
að á brott?