Morgunblaðið - 13.05.1995, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 13. MAI1995 21
AÐSENDAR GREINAR
Um tónlistarhús
I MORGUNBLAÐINU 10. maí sl.
er snöfurlegur leiðari: Tónlistarhús
næsta verkefni. Þar er Bjöm Bjama-
son, menntamálaráðherra, hvattur til
að koma þessu máli á góðan rekspöl.
Ég vil taka undir flest, sem sagt
er í þessum leiðara. Málið hefur ver-
ið lengi á döfinni, en lítið gerst.
Stjórnvöld og stjórnmálaflokkar
hafa hummað fram af sér að taka
ákvörðun og móta stefnu. Maður sér
stundum-myndir af köllum taka við
virðingarverðum framlögum til Tón-
listarhúss, af og til eru haldin snobb-
böll. Annað gerist ekki. Svo heyrir
maður að unnið sé að málinu „bak
við tjöldin“, það sé á „viðkvæmu
stigi“ og þá má væntanlega ekkert
segja, hvað þá gagnrýna. Málið hef-
ur verið svæft. Ekkert heyrist frá
tónlistarmönnum sjálfum, tónskáld-
um, hljóðfæraleikurum, söngvurum
og tónlistarkennurum.
Ef reist verður tónlist-
arhús verður að hætta
við eitthvað annað eða
slá því á frest, segir
Atli Heimir Sveinsson,
sem telur að m.a. megi
hætta við íþróttahús
ogjarðgöng,
Eftirtektarvert er, að enginn tón-
Iistarmaður er í stjórn Samtaka um
byggingu tónlistarhúss. Bandalag
íslenskra listamanna hélt fund, rétt
fyrir kosningar, að hætti löggiltra
þrýstihópa, þar sem frambjóðendum
var stillt upp, skotið á þá úr dauða-
færi, og þeir látnir lofa upp í ermina
á sér, sem þeir fóru auðvitað létt
með. Þetta kann að hafa verið nokk-
ur skemmtun fyrir suma, en er ann-
ars merkingarlítið.
Ég vil fá tónlistarhús. Rökin fyrir
því eru tíunduð í Morgunblaðsleiðar-
anum. Ég vil að stjórnvöld og stjórn-
málaflokkar lýsi yfir afdráttarlausri
afstöðu í málinu, og móti stefnu í
samráði við tónlistarfólk og almenn-
ing.
Menn hafa ekki vitað hvers konar
hús á að reisa. Talað hefur verið um
„ráðstefnu- og tónlistarhús“, „fjöl-
notahús", „hús fyrir allar tegundir
tónlistar" og „óperu- og tónleika-
hús“. Allt þetta fínnst mér rugl. Ég
vil tónleikahús, sem gegnir nákvæm-
lega sama hlutverki og önnur tónlist-
arhús í löndunum í kring um okkur:
tónlistarhús sem verður aðsetur og
heimili Sinfóníuhljómsveitar íslands.
Hús sem gegnir sama hlutverki fyrir
tónlist og Þjóðleikhúsið fyrir leiklist
og háskólabyggingar fyrir kennslu
og rannsóknir.
Ég vil að stjórnvöld taki hags-
muni þjóðarinnar fram yfir hags-
muni þrýstihópa. Því legg ég til að
enn verði kannað hvort ekki megi
breyta einhverju húsnæði, sem þegar
til er, í myndarlegt tónlistarhús. Ég
sé ekki í fljótu bragði hvað kæmi
til greina. Það er sjálfsagt að kanna
þennan valkost, sem telja má lak-
ari, en væntanlega kostnaðarminni.
Það er til teikning að tónlistar-
húsi. Hún er ekki eftirminnileg bygg-
ingarlist, og gölluð að mig minnir.
Kannski má lagfæra hana, kannski
ekki. Við höfum nógar fyrirmyndir
að prýðilegum tónleikahúsum allt í
kringum okkur, beggja vegna Atl-
antshafs, svo hönnunin sjálf er ekk-
ert vandamál. Það er löngu búið að
„finna upp“ góð tónleikahús.
Þar þurfa að vera tveir salir, ann-
ar fyrir stór hljómsveitarverk, og svo
minni kammermúsiksalur. I stóra
salnum þarf að vera rúm fyrir sinfó-
níuhljómsveit af stærstu gerð, ásamt
kórum og einsöngvurum. Þar þarf
líka að vera voldugt orgel. Þá þarf
tækniver til hljóðritunar og mynd-
sendinga fyrir báða salina. Þar þarf
að rúmast fullkomnasti tæknibúnað-
ur sem til er á hveijum tíma, með
gervihnattasambandi og öðru tilheyr-
andi. Þá þarf mörg æf-
ingaherbergi, hljóð-
færageymslu fyrir slag-
verk og ýmislegt annað.
Ég geri mér ekki
grein fyrir hversu
marga áheyrendur hús-
ið ætti að rúma, stóri
salurinn og kammer-
músiksalurinn. Hér
þarf að hugsa til fram-
tíðar. Ég held að tón-
leikahús af „minni
gerðinni", sé miðað við
nágrannalöndin, myndi
henta okkur.
Tónlistarhús á að
Atli Heimir
Sveinsson
vera í miðbænum, ná-
lægt kjarnanum: Dóm-
kirkju, Alþingi, Stjórn-
arráði, Ráðhúsi, Þjóð-
leikhúsi, veitingastöð-
um og öðru því sem
skapar borgarlíf. Upp-
haflegt staðarval, eða
-úthlutun í Laugardal
var útúrborulegt, bar
vott um þröngsýni og
vanþekkingu. Ég vil fá
tónlistarhús nálægt
höfninni, andspænis
Seðlabankanum.
Hver á að reisa húsið
og borga það? Ríkið.
Alveg eins og þjóðleikhús eða há-
skóla. Ég veit ekki hvort þátttaka
Reykjavíkurborgar og annarra ná-
grannasveitarfélaga sé heppileg. Og
hvað mun myndarlegt tónlistarhús
kosta? Kostnaðurinn fer eftir því
hversu vandað er til hússins og
hversu lítið eða mikið fer í súginn
af byggingarfénu. En hér á að
byggja, til framtíðar, næstu hundrað
ára a.m.k.
Þær tölur, sem nefndar hafa verið,
allt að einum milljarði, eru algjörlega
óraunhæfar. Það er enginn sparnaður
fólginn í því að blekkja sjálfan sig
og aðra með of lágum tölum, sem
allir vita að eru út í bláinn. Það er
óhætt að þre- til fjórfalda þennan
milljarð, sem talað er um (margfalda
með pí!). Þá nálgumst við raunveru-
legan kostnað. Við skulum ekki nota
„flugstöðvaraðferðina". Það spar-
aðist ekkert á henni.
Um daginn var ég í Gautaborg,
og Juhani Raiskainen, óperustjóri,
bauð mér að skoða nýju óperuna
þar. Flott hús með allri fullkomnustu
aðstöðu. Ég spurði hann hvað húsið
hefði kostað. „Um fimm milljarða"
svaraði hann. Ópera er dýrari en
tónleikahús. En ég hef ekki trú á
því að maður byggi ódýrar hér á
Islandi en í Svíþjóð.
Ég vil ekki auka þjóðarskuldina,
heldur minnka hana. Éf reist verður
tónlistarhús, verður að hætta við
eitthvað annað eða slá því á frest.
Mér finnst mega hætta við, eða al-
veg afskrifa, tvö til þrjú íþróttahús
eða -mannvirki, eina til tvær heilsu-
gæslustöðvar og ein jarðgöng. Þetta
er sennilega andvirði myndarlegs
tónleikahúss. Ef menn vilja gæti það
orðið tilbúið fyrir árið 2000.
Höfundur er tónskáld.
HJ|8
Sjón er sögu ríkari
/ tilefni byggingadaga sýnum viö
hinar vinsœlu Permoform íbúöir
aö Vallengi 1-15 í Grafarvogi.
Opiö laugardag og sunnudag
kt 13-17. Sjdumst!
So«,

V£0|

*M Œ
i 2
> »

í
5
HAi-LSveour
x
%

/
c?

GRAFARVOGUR

Allar nánari upplýsingar á staðnum.
Ármannsfell hf.
Funahöföa 19 • sími 587 3599