Morgunblaðið - 14.05.1995, Blaðsíða 20

20 SUNNUDAGUR 14. MAÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
BRYGGJUSTRÁKUR
OG KEPPNISMAÐ UR
Morgunblaðið/Árni Sæberg
VIÐSKIPTIAIVINNULÍF
Á SUNNUDEGI
►bENEDIKT Sveinsson er fæddur á Eskifirði 1951 og alinn þar upp. Þaðan hélt
hann til Hafnarfjarðar til náms í Fiskvinnsluskólanum og útskrifaðist þaðan 1976.
Eftir að hafa unnið við gæðaeftirlit, vöruþróun og sölumennsku hjá Sambandinu,
tók hann við starfi framkvæmdastjóra Iceland Seafood Limited í Bretlandi 1981.
Hann var gerður að framkvæmdasljóra sjávarafurðadeildar Sambandsins árið
1990 og í lok sama árs tók hann við forsljórastarfi hjá íslenskum sjávarafurðum.
Eftir Súsönnu Svavarsdóttur
SMOKKFISKAR, kolkrabb-
ar, stríðshanskar og átök
eru nokkur þeirra hugtaka
sem óneitanlega er búið
að tengja við nafn íslenskra sjávar-
afurða á liðnu ári. Fyrirtækið sem
stofnað var í lok árs 1990, hefur
aukið umsvif sín bæði innanlands
og utan og hefur hagnaður fyrir-
tækisins aukist jafnt og þétt. Þar
spila dótturfyrirtæki Islenskra
sjávarafurða ekki litla rullu en þau
eru Iceland Seafood Corporation í
Bandaríkjunum, Iceland Seafood
Limited í Bretlandi og Útvegsfélag
samvinnumanna hf.
Forstjóri íslenskra sjávarafurða
er Benedikt Sveinsson og hefur
hann gegnt stöðunni frá stofnun
fyrirtækisins en hafði þá gegnt
stöðu framkvæmdastjóra sjávarút-
vegsdeildar Sambandsins um hálfs
árs skeið. Hann er einnig stjómar-
formaður dótturfyrirtækjanna Ice-
land Seafood Corporation og Ice-
land Seafood Limited. íslenskar
sjávarafurðir er arftaki gömlu
sjávarafurðadeildar Sambandsins
og að sögn Benedikts stofnað utan
um þá hagsmuni sem lúta að sölu
og útflutningi á sjávarafurðum.
„Við þurfum að vinna fískinn,
flytja hann út og sækja á markaði
og íslenskar sjávarafurðir eru
regnhlífarsamtök, í rauninni fyrstu
samtökin um útflutning á sjávaraf-
urðum sem breytt hefur verið í
hlutafélag - og það er gaman að
verða fyrstir til að fara úr sam-
vinnuformi yfir í hlutafélagsform,“
bætir hann við.
í félaginu eru framleiðslufyrir-
tæki alls staðar á landinu, sem
hluthafar og umbjóðendur. Að auki
eru eigendur að félaginu sem
flokkast undir ijárfesta. „Það má
segja að félagið sé að meirihluta
í eigu framleiðenda og umbjóðenda
og að minnihluta eign fjárfesta og
almennings, þannig að við erum í
rauninni almenningshlutafélag,"
segir Benedikt.
Bryggjustrákur
Benedikt á sínar rætur að rekja
til Eskifjarðar. „Þar er ég alinn
upp og þar með kannski alinn upp
sem bryggjustrákur í síld og fiski
og á sjó og var töluvert til sjós.“
Frá Eskifírði lá leiðin í Fiskvinnslu-
skólann í Hafnarfírði þar sem
Benedikt var við nám í fímm ár.
Þar með var skólagöngu lokið. „Ég
ætlaði í viðskiptafræði í Háskóla
Íslands í framhaldi, eins og margir
samstúdentar mínir gerðu en hafði
satt að segja ekki efni á því. Ég
starfaði nokkum tíma sem verk-
stjóri í frystihúsum og fór þaðan
til sjávarafurðadeildar Sambands-
ins þar sem ég starfaði við gæða-
eftirlit og vöruþróun og síðar sem
sölumaður,“ segir hann. Þaðan lá
leiðin til Bretlands þar sem Bene-
dikt tók við framkvæmdastjóra-
stöðu Iceland Seafood Limited,
sem þá var dótturfyrirtæki Sam-
bandsins og íslenskar sjávarafurð-
ir keyptu seinna. Eftir að heim kom
starfaði hann fyrst í stað sem að-
stoðarframkvæmdastjóri sjávaraf-
urðadeildar Sambandsins og síðan
framkvæmdastjóri.
Islenskar sjávarafurðir hafa á
stuttum tíma orðið eitt af öflug-
ustu fyrirtækjunum í íslenskum
sjávarútvegi og þegar Benedikt er
spurður hver galdur þeirra sé,
svarar hann: „Það má segja að
fyrirtækið sé stofnað á mjög sterk-
um grunni. Sjávarafurðadeildin var
mjög stór og öflug og réð yfir um
50% af veltu Sambandsins, þannig
að það má segja að við höfum feng-
ið mjög góðan heimanmund. Eftir
að Islenskar sjávarafurðir voru
stofnaðar og gerðar að hlutafélagi
hefur reksturinn líka gengið mjög
vel og fyrirtækinu vaxið fískur um
hrygg.“
Fyrst í stað voru Islenskar sjáv-
arafurðir lokað hlutafélag en fyrir
tveimur árum var aflétt öllum
hömlum af meðferð hlutabréfa og
þau boðin á opnum tilboðsmark-
aði. Stöðug endurskipulagning á
sér stað innan fyrirtækisins og hjá
dótturfyrirtækjunum. Benedikt og
hans starfsfólk er óþreytandi í leit
sinni að meiri hagræðingu og væn-
legum mörkuðum fyrir afurðir sín-
ar. Sextíu og fimm manns starfa
við fyrirtækið hér heima, 15-20
manns í Evrópu og í Bandaríkjun-
um um 400 manns ef með eru
taldir þeir sem starfa við fram-
leiðslu. Það var ekki hlaupið að
því að ná viðtali við Benedikt, tók
nokkrar vikur því hann er á ferð
og flugi til að fylgjast sem mest
með starfseminni á öllum vígstöðv-
um og það segir sig sjálft að vinnu-
dagur hans er æði langur.
„Ég byija að vinna um áttaleyt-
ið. Morgnamir eru oft sambland
af því að vinna með fólkinu í kring-
um mig og leysa ýmis mál. Eg
nota þá í rútínuvinnu. Seinni part-
inn ræði ég við fólk utan fyrirtæk-
isins, bæði hér innanlands og er-
lendis, og þjóna viðskiptavinum.
Venjulega vinn ég til sjö á kvöldin
en oft lengur eftir því hvernig á
stendur. Á ferðalögum mínum er-
lendis er þó vinnudagurinn oft mun
lengri en hér heima. Þá er vinnu-
álagið mjög mikið.
Upp úr miðju ári í fyrra réði
Benedikt nýjan forstjóra til Iceland
Seafood Corporation í Bandaríkj-
unum og vakti sú ráðning undrun
margra vegna þess að hinn nýi
forstjóri var bandarískur en fram
að þeim tíma höfðu yfirmenn fyrir-
tækisins verið íslenskir. „Það voru
ýmsir þeirrar skoðunar að þetta
væru mistök,“ segir Benedikt, „en
ég held að komið hafi í ljós að svo
var ekki. Það er dálítið sérkenni-
legt með okkur Islendinga að við
höldum alltaf að við vitum best og
getum gert allt miklu betur en all-
ir aðrir. Ef við hefðum til dæmis
ráðið íslenskan forstjóra, hefði
þurft að fínna fyrir hann húsnæði,
flytja fjölskylduna út, finna skóla
fyrir börnin og aðlögunin að
bandarísku samfélagi hefði tekið
tvö ár. Það segir sig sjálft að sá
aðlögunartími hefði tekið nokkuð
mikið af þeirri athygli sem nýr
forstjóri þurfti nauðsynlega að
veita fyrirtækinu, að ekki sé talað
um þann tíma sem hann hefði
þurft til að læra á bandarískt
markaðskerfi og viðskiptalíf. Hinn
nýi forstjóri Iceland Seafood Corp-
oration hafði starfað hjá okkur um
skeið, hann þekkir þennan markað,
þekkir bandarískt viðskiptalíf - og
hvað hæfni íslendinga og útlend-
inga varðar þegar kemur að því
að stjórna fyrirtækjum, þá verð ég
nú að minna á það að Islendingum
virðist ekki ganga neitt betur að
reka sín fyrirtæki hér en erlendum
aðilum í sínum heimalöndum. Þar
fyrir utan má benda á að bestu
skólar í viðskiptum eru ekki hér á
landi.“
Stjórnandinn
Benedikt kemur fyrir sjónir sem
rólegur, jarðbundinn og glaðlegur
persónuleiki og ber vinum hans
saman um að hann sé hvers manns
hugljúfi. Það er þó ljóst að hann
er fylginn sér og fastur fyrir og
lék blaðamanni forvitni á að vita
hvers konar stjórnandi hann er,
hvort hann trúir á hinar gömlu
hefðbundnu aðferðir að halda fjar-
lægð við samstarfsfólk sitt og
stjórna með hörku eða hvort hann
er hinn mjúki stjórnandi sem skilur
allt og alla og passar að starfsfólk-
inu líði vel.
„Það er nú kannski erfitt fyrir
mig að segja til um hvers konar
stjórnandi ég er,“ svarar Benedikt,
„en ef ég ætti að reyna að lýsa
stjórnunarháttum mínum mundi
ég segja að þeir væru sambland
af háttum gamla og nýja tímans.
Sjálfur er ég alinn upp við að vinna
mikið og hef unnið með mörgum
feiknalega góðum mönnum í gegn-
um tíðina. Ég mundi segja að í
mínum huga séu vinnusemi og
samviskusemi mjög góðir og nauð-
synlegir kostir. Metnaðargirni er
líka nauðsynleg til að ná árangri
yfírleitt. Þessar kröfur geri ég til
starfsmanna minna, auk stundvísi
sem er nú kannski ekki aðalsmerki
þessarar þjóðar. Það sér maður
hvað gleggst eftir að hafa starfað
erlendis. Hvort heldur er í rekstri
og starfsemi fyrirtækja eða bara
í daglegu lífi finnst mér að skortur
á aga sé mikill löstur. Agi, tillits-
semi og virðing held ég að séu
hlutir sem verði að _ gera mjög
strangar kröfur um. Á sama hátt
verða stjórnendur að standa sig
gagnvart starfsmönnum sem
standast þessar kröfur.
Það er alvarleg yfirsjón af
stjórnendum að líta á það sem
sjálfsagðan hlut, eða láta sem þeir