Morgunblaðið - 14.05.1995, Page 10

10 D SUNNUDAGUR 14. MAÍ 1995
HÚSIÐ OG GARÐURINN
MORGUNBLAÐIÐ
Ódýrt þakjárra
ÓDÝRT ÞAKJARN og VEGGKLÆÐNING
Framleiöum þakjárn og fallegar veggklœöingar á
hagstæðu verði. Galvaniserað, rautt og hvítt.
TIMBUR OG STÁL HF.
Smiðjuvegi 11 • Kópavogi.
Símar 554 5544 og 554 2740 • Fax 554 5607.
Eigum á lager mikið úrval af leirvörum fyrir
garðinn, svalirnar, sólstofuna og pallinn.
Fleira væntanlegt.
Helgi Filippusson hf.
Tunguhálsi 7,110 Reykjavík, sími 567 1210
Ath.: Opið frá kl. 8-16 mánud. - fimmtud.
og kl. 8-13 á föstudögum í sumar
Henta á svalir - verandir og til útstillinga
Breidd: 133 cm, 200 cm og 400 cm.
Grasteppi
abeins kr. 880,- pr. fm.
Fagurgræn - gegndræp
Má nota úti sem inni allt árið.
Vib sníbum eftir þínu máli.
Opið virka daga kl. 9-18,
laugardaga kl. 10-14.
VISA
wmmmm
TEPRVBUÐIN
TRJÁKLIPPINGAR
GÓÐURÁRANGUR
MEÐKLIPPUNUM
ÞEGAR stoltur garðeigandinn
tekur ttjáklippurnar í hönd
og hyggst fegra og hirða garðinn
sinn, þá er ýmislegt sem hafa ber
í huga. Almenn regla við klipping-
ar er sú, að klippa á yfír brumi
eða grein sem vísar út úr runnan-
um, eða í þá átt sem viljinn stend-
ur til að runninn vaxi. Þá er áríð-
andi að skilja aldrei eftir stubba
þegar klippt er, því þeir bjóða
heim hættunni á sjúkdómum.
Steinn Kárason er meistari í
skrúðgarðyrkju og veit hvað hann
syngur þegar klippa á trén. Hann
hefur m.a. gefið út bókina Tijá-
klippingar, þar sem farið er ræki-
lega í saumana á réttu handbrögð-
unum. Hann varð fúslega við
beiðni um að veita lesendum af
viskubrunni sínum.
Steinn segir, að þegar limgerði
er plantað, þá sé oftast haft
um fet á milli plantna.
Plöntumar séu hafðar
langsum í limgerðinu,
svo þær nái að loka
og mynda vegg.
Við útplöntun
að vori sé
klippt eins og
þurfi. „Hæðin á
plöntunum er þá
yfirleitt 30-40 sm á
tveggja ára plöntu. Síðan á að
snyrta að sumri og vetri. Aðal-
klippingin að vori, sem nú er að
fara í gang, er miðuð við það að
víðitegundir t.d. hækki um 10-15
sm á hveiju ári. Hliðamar em látn-
ar halla inn að ofan, til að hleypa
sem mestri birtu inn í og ofan í
limgerðið, sem verður þá þéttara."
STEINN Kárason, skrúðgarð-
yrkjumeistari.
EIN af grund-
vallareglum
við trjáklipp-
ingar er sú að
klippa ofan við
útlægt brum
eða grein.
Hvernig á að klippa limgerði?
Steinn segir að Alaskavíði, sem
algengur er í limgerði, borgi sig
að klippa 1-3 sinnum að sumri,
fyrir utan hefðbundna vorklipp-
ingu. „Alaskavíðir launar fyrir sig
með minna viðhaldi ef hann er
klipptur þannig, að hliðamar haili
svo mikið inn að ofan að aðeins
myndist einn toppur. Með því
móti þéttist limgerðið betur að
neðan. Ef limgerðið er látið byggja
sig upp á þennan hátt þá stendur
það betur af sér veður, þolir betur
snjó og verður þéttara."
Hvaða tegundir á fólk að velja,
vilji það fljótsprottið limgerði?
„Alaskavíðirinn er afskaplega
hraðvaxinn og getur hækkað um
1-2 metra á ári. Hann er hins
vegar mjög grófur og margir telja
að hann henti tæpast sem lim-
gerðisplanta, þar sem hann
þarf mikið viðhald. Hins vegar
er hægt að mæla fremur með
afbrigði sem kallast grænn
Alaskavíðir í almenna garða.
Vilji fólk fá grófari skjólbelti,
til dæmis við sumarbústaði,
þá hentar brúnn Alaskavíðir
ef til vill betur, en hann er
grófari en sá græni. Viðjan
er einnig fijótsprottin og
aðrar algengar tegundir em
birki og gljávíðir. Brekku-
víðirinn á vaxandi fylgi að fagna
á ný, þar sem hann er seltuþolinn.
Þessar tegundir allar getum við
notað í ytri kant lóða, því þær
þola vind ágætlega og mynda
ágæt skjólbelti."
Hvernig á að kiippa rósarunn-
ana í garðinum?
Limgérðisplöntur og trjáplönt-
ur með berum rótum á að gróð-
ursetja sem fyrst á vorin. Tré
og runnar í pottum og tijáplönt-
ur með hnaus er hægt að gróður-
setja mestallt sumarið, en betra
er að skýla þeim eftir útplöntun
ef plantað er seint á sumrin, seg-
ir I ritinu Igarðinn þinn . . .
sem gróðrarstöðin Mörk hefur
gefið út. Þar segir einnig að fjö-
lær blóm, hvort sem þau eru
ræktuð í pottum eða tekin upp
úr reit, sé einnig hægt að gróður-
setja allt sumarið. Sumarblóm á
að gróðurselja eins fljótt og veð-
ur leyfir og miða jafnframt við
veðurþol hinna ýmsu tegunda.
Ritið ígarðinn þinn . . .segir
einnig nauðsynlegt að undirbúa
vel þann jarðveg sem ætlunin er
að gróðursetja í. Loft og vatn
þarf að geta leikið um moldina
eigi plönturnar að ná öruggri
rótfestu. Því þarf að stinga beðin
vel upp og um leið blanda í jarð-
veginn áburði og bætiefnum.
Hæfllegur skammtur af áburði á
100 fermetra, auk húsdýraáburð-
ar, ætti að vera u.þ.b. 10-15 kíló
af blönduðum garðáburði, t.d.
blákorn, kálkorn eða tijákorn.
Ef um nýjan garð er að ræða er
gott að nota einnig 6 kíló af þrí-
fosfati og 20 kíló af kalki. Ákjós-
anleg bætiefni í raka og kalda
mýrarmold er t.d. grófur sandur
eða vikur, sem blandast efsta
moldarlaginu. í leirkennda mold
á að bæta mosa og húsdýraá-
burði. Húsdýraáburður bætir
raunar alla mold og heppilegast
er að stinga hann upp með mold-
inni svo hann blandist efsta lag-
inu. Nauðsynlegt er að losa um
fast undirlag svo ræturnar kom-
ist í gegnum það.
löntur er best að gróðursetja
sem fyrst eftir að þær eru keypt-
ar, segir í riti Markar. Limgerð-
isplöntum, s.s. víði, gljámispli og
fjallarifsi á að planta djúpt, einn-
ig rósum (ágræðslustaðurinn 10
sm niður í moldina). Birki, reyni
og fremur stór tré á að gróður-
setja þannig að 5-10 sm af stofn-
inum séu undir yfirborði jarðveg-
arins, en nauðsynlegt getur
reynst að binda stórar plöntur
upp. Holan, sem gróðursett er í,
á að vera það stór að rætur plönt-
unnar kuðlist ekki saman. Lim-
gerðisplöntur á að gróðursetja í
beð, sem eru nokkru hærri en
jarðvegurinn umhverfis og þær
má ekki gróðurselja þar sem
vatn getur safnast að vetri til.
Að jafnaði ber að vökva jarðveg-
inn þegar búið er að gróðurselja.
Best er að gróðursetja í röku
veðri, að morgni eða að kvöldi
og koma í veg fyrir að plöntum-
ar þorni í sól og þurrviðri. Va-
rast ber að setja tilbúinn áburð
beint í holur sem gróðursett er í.
R^egar plöntur eru vökvaðar
er best að gera það rækilega,
þannig að efstu 20 sm jarðvegar-
ins vökni. Með venjulegum vatns-
dreifaratekur 1-2 tima að gegn-
væta jarðveginn. Ef vökvað er
oft og lítið í senn kólnar jarðveg-
ur og plöntur að nauðsynjalausu
og það dregur út vexti. Gott er
að vökva með ylvolgn vatni sé
þess kostur. Jarðvegurinn drekk-
ur ftfótar í sig volgt vatn en kalt.
Ekki ætti að vökva í glaða sól-
skini um miðjan dag, heldur að
morgni eða kvöldi. Oft ber við
að plöntur, einkum þær sem ný-
búið er að gróðursetja, em vökv-
aðar þannig að sprautað er yfir
þær. Það á hins vegar ekki að
gera; það á að vökva jarðveginn
en ekki blöð plantnanna.
0 ÍBJBJBMBMBíBIBJBJBMBMBJBMBMBIBJBIBMBJBIBMBJBMgMgjBMBMBMBIBMBMBMBMBMMBJBMgMgMMgMBlBMgfBlBIBigMgMBigMöLfgi
0
I
I
I
I
|
I
1
i
I
Helllusteypan Smáralivammi ^ - ,
■Hagasmára 4, Kópavogi
(á horni Hagasmára og Smárahvammsvegar) T TTOrilHTTi> \
Höfum til afgreiðslu áferðarfallegar hellur í öllum helstu stærðum og Vl PjJ.1)^ I P. Y KAW
gerðum. Sexkantur - l-steinn - brotsteinn - hleðslusteinn - lássteinn - kantsteinn. r __
Höfum jafnframt hafið sölu á milliveggjaplötum - rörum - keilum - beygjum - Sli/l Aly/\H y AiViiVlI
greinum - hringjum - sandföngum - þrepum
Hagasmára 4, Kópavogi, sími 55-45-125
Hér er
Hellusteypan!
- *s,

\

V

1
0
fBJBJBIBIBIBJBJBfBjBJBJBJBJBJBJBIBIBJBIBJBJBIBJBJBJBlBMBIBiBJBJBIBIBlBJBiBJBfBJBjBIBJBlBlBIBIBJBJBIBJBIBIBlBlBJBIBIBJBIBJBJBIBJBJBJBIBIBIBIBJBIBfBJBlBIBM
0