Morgunblaðið - 16.05.1995, Qupperneq 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 16. MAÍ 1995
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
EGGERT G.
ÞORS TEINSSON
+ Eggert Gíslason
Þorsteinsson
fæddist í Keflavík
6. júli 1925. Hann
lést á Landspitalan-
um 9. maí síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Þorsteinn Eg-
gertsson, skipstjóri,
f. 4. júní 1905 í
Kothúsum í Garði,
d. 23. nóv. 1940, og
Margrét Guðna-
dóttir, f. 12.
1906 í Keflavík, d.
25. sept. 1963. Mar-
grét giftist siðar
Guðmundi Trausta Haralds-
syni. Bróðir Eggerts var Guð-
björn, skipstjóri, f. 30. okt.
1927, d. 6. des. 1991. Hálfbróð-
ir, sammæðra, er Trausti Grét-
ar Traustason, húsasmíða-
meistari á Selfossi, f. 18. ágúst
1945.
Hinn 10. janúar 1948 kvænt-
ist Eggert Jónu Jónsdóttur hár-
greiðslumeistara, f. 2. apríl
1922, d. 19. okt. 1981. Börn
Eggerts og Jónu eru: Þor-
steinn, f. 30. maí 1948, hdl. í
Reykjavík, kvæntur Mörtu
Ragnarsdóttur; Jón Ágúst, f.
20. ágúst 1953, tollvörður í
Reykjavík, kvæntur Þórdísi
Helgadóttur; Eggert, f. 4. okt
1956, rafeindavirki í Reykjavík,
kvæntur Þórhöllu Magnúsdótt-
ur, og Guðbjörg, f. 11. okt.
1958, sjúkraþjálfari i Ósló, gift
Gunnari Jónassyni. Eftirlifandi
kona Eggerts er Helga Soffía
Einarsdóttir, fyrrverandi yfir-
kennari við Melaskólann í
Reykjavík, f. 22. nóv. 1924.
Eggert lauk
sveinsprófi í múr-
smíði frá Iðnskó-
lanum í Reykjavík
1947 og fékk meist-
araréttindi í múr-
smíði og bygginga-
leyfi 1951. Hann
var ritari Múrara-
félags Reykjavíkur
1949-1952 og for-
maður 1953-1959.
Hann vann að
verkalýðsmálum,
sat í nefndum á
vegum Alþýðusam-
bands íslands og
var varaforseti sambandsins
1958-1960. Eggert G. Þor-
steinsson gegndi fjölda trúnað-
arstarfa fyrir Alþýðuflokkinn
og átti m.a. sæti í miðstjórn
hans í tæpa hálfa öld frá árinu
1948. Hann var þingmaður Al-
þýðuflokksins 1953-1978, sjáv-
arútvegs- og félagsmálaráð-
herra 1965-1969, sjávarútvegs-,
heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðherra 1970-1971. Hann var
forseti efri deildar Alþingis
1959 og síðan varaforseti deild-
arinnar. Eggert var formaður
stjórnar og skrifstofustjóri Hús-
næðismálastofnunar ríkisins frá
1961-1965. Árin 1972-1979
gegndi hann störfum fram-
kvæmdastjóra Styrktarfélags
lamaðra og fatlaðra. Þá tók
hann við starfi forstjóra Trygg-
ingastofnunar rikisins, sem
hann gegndi fram á haust 1993.
Útför Eggerts fer fram frá
Fríkirkjunni í dag og hefst at-
höfnin klukkan 10.30. Jarðsett
verður í Fossvogskirkjugarði.
EGGERT G. Þorsteinsson var á
marga lund mjög sérstakur maður.
Hann var einn þeirra fáu, sem
mönnum verður hlýtt til þegar við
fyrstu kynni. Viðmót hans, jafnvel
við ókunnuga, var þannig, að ekki
gat dulizt, að þar fór góðviljaður
maður, sem vakti traust og menn
vildu gjaman eiga nánari skipti við.
Þeir, sem kynntust honum betur,
að ekki sé talað um þá sem urðu
nánir vinir hans, gerðu sér ljóst,
að þar fór sérstakur mannkosta-
maður, sem vildi öllum vel, var það
í blóð borið að vilja láta gott af sér
leiða, ekki af því að hann skoðaði
þgð skyldu sína eða í samræmi við
einhveija þjóðmálastefnu, heldur
einfaldlega af því, að það var í sam-
ræmi við eðli hans og alla hugsun.
Eggert G. Þorsteinsson lagði
stund á iðnskólanám í æsku og lauk
sveinsprófi í múrsmíði árið 1947.
Þá iðn stundaði hann í nokkur ár.
En hjá því gat ekki farið, að slíkum
manni, þótt ungur væri, yrðu falin
trúnaðarstörf í stéttarfélagi sínu og
innan verkalýðshreyfingarinnar.
Síðar urðu húsnæðismál starfsvett-
vangur hans. Rúmlega þrítugur var
hann kosinn í húsnæðismálastjórn,
varð fljótlega formaður og nokkru
síðar skrifstofustjóri hennar. Egg-
ert var fyrst kosinn á Alþingi 1953
og var forseti efri deildar 1959.
Þegar Guðmundur í. Guðmundsson,
utanríkisráðherra viðreisnarstjóm-
arinnar, varð sendiherra í Lundún-
um 1965 og Emil Jónsson varð ut-
anríkisráðherra, tók Eggert G. Þor-
steinsson við störfum hans sem
sjávarútvegs- og félagsmálaráð-
herra. Hann var þá yngstur ráð-
herranna. I báðum stjórnarflokkun-
um var þátttaka hans í ríkisstjóm-
inni talin styrkja hana, vegna
tengsla hans við verkalýðshreyfing-
una og þess mikla trausts, sem
-hann naut þar. Þegar viðreisnar-
stjórnin lét af stjóm, gerðist hann
framkvæmdastjóri Styrktarfélags
lamaðra og fatlaðra og síðar, 1979,
forstjóri Tryggingastofnunar ríkis-
ins.
Um feril hins unga múrara, sem
lauk iðnnámi sínu 1947, verður það
sagt með sanni, að hann hafi verið
farsæll. Hvarvetna, þar sem hann
starfaði, naut hann vinsælda. Hann
átti ekki aðeins vini í flokki sínum,
heldur einnig meðal þeirra, sem
hann átti ekki samleið með í stjórn-
málum. En Eggert aðhylltist jafn-
aðarstefnu frá æskuámm sínum.
Tveim ámm eftir að hann lauk iðn-
námi var hann kjörinn formaður
Félags ungra jafnaðarmanna og
síðar Sambands ungra jafnaðar-
manna. Ári áður en hann gerðist
forystumaður ungra jafnaðar-
manna hafði hann verið kjörinn í
miðstjórn Alþýðuflokksins og átti
þar sæti í fjörutíu ár.
Eggert G. Þorsteinsson var tví-
mælalaust í hópi vinsælustu for-
ystumanna Alþýðuflokksins. Hon-
um svipaði að ýmsu leyti til þeirra
leiðtoga jafnaðarmanna á Norður-
löndum og víðar, sem sprottnir voru
úr jarðvegi hins almenna manns í
þjóðfélaginu, hugsaði eins og hann
og talaði það mál sem hann skildi.
Traust það, sem Eggert G. Þor-
steinsson naut, átti ekki rót sína
að rekja til þess, að hann væri lærð-
ur maður í þjóðfélagsmálum eða
fróður um fjölbreytilegar kenningar
í þeim efnum, enda gaf hann aldrei
í skyn, að svo væri. En hann hafði
hjartað á réttum stað. Og kannske
skiptir það mestu máli.
Gylfi Þ. Gíslason.
Það eru nú liðin tæp íjórtán ár
síðan ég var fyrst kynntur fyrir
tengdaföður mínum, Eggerti G.
Þorsteinsyni. Þegar litið er til baka
finnst mér kynni okkar hafa orðið
á allsérstæðan hátt. Eggert hafði
þá nýlega farið erlendis ásamt eig-
inkonu sinni, -Jónu Jónsdóttur, til
dvalar á heilsubótarstofr.un á suð-
rænum slóðum. Sú ferð tók óvænt-
an endi er Jóna andast snögglega.
Fáum dögum síðar heilsumst við
fyrsta sinni. Eggert var þá þjakaður
af sorg og djúpum söknuði, þungur
á brún og fámáll. Samverustundir
okkar urðu fleiri á næstu mánuðum
og smám saman kynntumst við
betur og betur enda bjuggum við
undir sama þaki í tæpt ár. Mér
varð fljótlega ljóst að hér fór maður
sem bjó yfir visku og mannlegri
hlýju. Oft sátum við saman á kvöld-
in og spölluðum um heima og geima
en ósjaldan var það Eggert sem
sagði frá en ég hlustaði. Ég fékk
að heyra óteljandi sögur úr hans
margbrotna lífi, sumar oftar en einu
sinni og tvisvar eins og gengur, en
það gerði ekkert til því það var
ávallt gaman að heyra hann segja
frá. Húmorinn aldrei langt undan
og sannarlega höfum við oft hlegið
hressilega saman. En hann kunni
líka margar sögur um alvöru lífs-
ins. Oft lét hann hugann reika til
bemskunnar og uppvaxtaráranna í
Keflavík sem ég held að hann hafi
litið á sem mjög þroskandi tímabil
í lífi sínu og gott veganesti síðar
meir.
Eitt fannst mér einkennandi í
frásögnum hans, að hann var afar
lítið upptekinn af sjálfhælni eða
sögum sem gerðu hlut hans sem
stærstan. Einnig fannst mér áber-
andi hvernig hann kom sér hjá því
að lasta aðra menn sem hann hafði
fyrir hitt á lífsleiðinni, þótt skoðan-
ir væm ólíkar.
Þekkt mun vera saga um það að
Eggert hefði eitt sinn, er hann var
staddur í embættiserindum erlend-
is, bjargað lífi ungs drengs sem
féll fram af bryggju og var nær
drukknaður. Egggert mun hafa
kastað sér til sunds og bjargað pilt-
inum á frækilegan hátt. Aldrei
heyrði ég þessa sögu frá honum,
en þegar ég bar þetta eitt sinn
undir hann þóttist ég finna að hann
væri nokkuð stoltur af afrekinu, en
eins og honum fyndist ekki ástæða
til að tíunda það frekar.
Þótt Eggert eigi að baki langan
og farsælan starfsferil sem verka-
lýðsforingi, alþingismaður og for-
stjóri, veit ég að hann hefur ávallt
haft til að bera ríka ábyrgðartilfinn-
ingu gagnvart fjölskyldu sinni og í
mínum huga hefur staða hans sem
heimilisfaðir verið síst veigaminni
en allar þær ábyrgðarstöður sem
hann hefur gegnt um ævina. Um-
hyggja hans fyrir bömum og barna-
börnum hefur ávallt einkennst af
áhuga og hlýju. Söknuður þeirra
er mikill.
Síðastliðið ár hefur hallað undan
fæti, heisufarslega séð og þegar
hann fyrir tæpu ári greindist með
mein sem vitað var að hægt væri
að komast fyrir með skurðaðgerð,
var hann aldrei í nokkrum vafa um
að velja þann kostinn, þó svo honum
væri fullkunnugt um að um veru-
lega áhættusama aðgerð væri að
ræða. Ég þykist vita að hann hefur
átt sína,r erfiðu stundir vegna þessa
hina síðari mánuði og þar hlotið
góðan stuðning konu sinnar, Helgu
S. Einarsdóttur. Sorg hennar er
djúp og ég sendi henni mínar inni-
legustu samúðarkveðjur.
Vegna búsetu erlendis hin síðari
ár hafa fundir okkar Eggerts orðið
færri en ég hefði óskað. Fyrir rúm-
um tveim vikum heimsótti ég síðast
Eggert og Helgu í Garðabæinn.
Sátum við saman part úr degi, kíkt-
um á ljósmyndir af barnabörnum
hans og ræddum eitt og annað tengt
fjölskyldunni eins og venjulega.
Hann sagði líka nokkrar góðar sög-
ur eins og venjulega. Því miður
verða sögurnar nú ekki fleiri.
Ég bið allar góðar vættir að
styrkja þá sem nú eiga um sárt að
binda vegna fráfalls hans. Minning
hans lifir.
Gunnar Jónasson.
Nú fækkar þeim óðum, sem fremstir stóðu,
sem festu rætur í íslenzkri jörð,
veggi og vörður hlóðu
og vegi ruddu um hraun og skörð,
börðust til þrautar með hnefa og hnúum
og höfðu ungir það takmark sett:
að bjargast af sínum búum
og breyta í öllu rétt.
(Davíð Stefánsson)
Þegar ég hef verið að hugsa um
hann tengdaföður minn þessa und-
anfarna daga síðan hann lést þá
sé ég fyrir mér nýlega fermdan
strák sem stendur hjá vitanum á
Vatnsnesi í Keflavík og vonar og
biður um að pabbi hans komi að
landi með einhveijum bátnum. Von-
ar kannske líka að honum hafi ver-
ið bjargað um borð í útlent skip og
að hann sé lifandi. En sú von rætt-
ist ekki. Ég held að sú reynsla sem
Eggert varð fyrir ungur þegar bát-
ur föður hans fórst, enginn bjargað-
ist og enginn vissi hvað hafði gerst,
hafi sett mark sitt á allt hans líf.
Hann þurfti að taka ábyrgð, hann
gat það og hann gerði það. Þessi
ábyrgðartilfinning hefur örugglega
orðið til þess að hann var valinn til
forustu hvar í hópi sem hann fór.
Hann lærði strax að nýta sér lífs-
reynslu sína til þess að öðlast meiri
þroska, en falla ekki í gryfju sjálfs-
vorkunnar .og eymdar.
Sú tilfinning sem fyrst kemur
upp í huga minn við hið snögga
andlát tengdaföður míns er þakk-
læti. Þakklæti til hans og hans
góðu konu, hennar Jónu, sem einn-
ig lést mjög snögglega fyrir tæpum
fjórtán árum. Eg var afar kvíðin
þegar ég kom með syni þeirra í
fyrsta sinn í heimsókn til þeirra.
Sá kvíði var ástæðulaus því að mér
fannst strax ég vera komin „heim“.
Aldrei hefur fallið skuggi á sam-
skipti okkar Eggerts, við höfum
spjallað margt á undanfömum
ámm og ég er fróðari og víðsýnni
eftir en áður.
Væri mér gert að lýsa Eggerti
tengdaföður mínum með einu orði,
þá væri það með orðinu umhyggja.
Umhyggja hans fyrir fjölskyldunni
var takmarkalaus, en hann bar líka
umhyggju fyrir öðmm. Þá um-
hyggju tel ég að hann hafi sýnt
fjölmörgu fólki í störfum sínum.
Hér hefur ef til vill verið talað
ansi hátíðlega og í alvarlegum tón.
Slíkur tónn var þó alls ekki Egg-
erts. Hann var mikill húmoristi og
kunni ótrúlegan fjölda af spaugileg-
um sögum af meðbræðrunum. Mér
er ógleymanleg ferð suður í Út-
skálakirkju sem við fórum til að
vera við jarðarför frænku hans á
síðasta hausti. Á leiðinni til baka
var farið í svolítinn bíltúr og rifjað-
ar upp sögur af fólki og fyrirbær-
um. Minni Eggerts var ekkert farið
að förlast. Hann þekkti hvem bæ,
hvert hús og rakti ættir og sögur
af þessu fólki frá því hann var að
alast upp og væntanlega frá því
fyrir þann tíma líka. Okkur sem í
bílnum vom fannst hann yngjast
og hressast við ferðina.
Eggert átti gott líf, oft mætti
hann erfiðleikum en hann lét ekki
veraldlegt mótlæti sliga sig. Eggert
var mjög beygður þegar hann missti
konu sína um aldur fram árið 1981,
en öll él birtir upp um síðir. Hann
eignaðist góða konu, Helgu Einars-
dóttur, sem hann mat mikið. Þau
hafa átt saman góð ár og er missir
Helgu mikill. Eggert var mikill fjöl-
skyldumaður og unni börnumum
bamabömunum og barnabörnunum
mikið. Það er mannbætandi að hafa
orðið vitni að samskiptum þeirra
bræðra Eggerts og Guðbjörns, sem
lést fyrir fáum árum. Þar fóm tveir
sem vom ekki að víla fyrir sér hlut-
ina þótt þeir væm ólíkir.
Ég votta Helgu, Trausta bróður
hans, frændum og vinum samúð
mína. Minningin um góðan mann
deyr aldrei.
Það lýsti þeim sama leiðarstjaman,
en lítið er um þeirra ferðir spurt.
Allir kusu þeir kjamann,
en köstuðu hýðinu burt.
Þeir fræddu hver annan á fómum vegi
um forna reynslu og liðna stund
og döfnuðu á hvetjum degi
af drengskap og hetjulund.
(Davíð Stefánsson)
Marta Ragnarsdóttir.
Hann Eddi minn er allur. Vinátta
okkar Eggerts hófst sumarið 1984
er hann og móðir mín, Helga Ein-
arsdóttir, rugluðu saman reytum
og fluttu í húsið sitt að Móaflöt 59.
Upphaflega höfðu þau kynnst
sem unglingar. Eggert kom til
Reykjavíkur til að hefja nám í múr-
smíði. Hann dvaldi hjá móðursystur
sinni, Ólafíu, og manni hennar, Ein-
ari Jóhannssyni, múrarameistara,
sem tók hann í læri. Einar var fað-
ir móður minnar og Ólafía var seinni
kona hans. Þann sama vetur kemur
móðir mfn frá Akureyri til föður
síns til þess að hefja nám í Kennara-
skólanum. Þau dvöldu því einn vet-
ur undir sama þaki á Mánagötu 5.
Síðan gengu þau hvort sína götu,
giftust og stofnuðu fjölskyldur. En
þegar bæði höfðu misst maka sína
lágu leiðir þeirra saman aftur og
þau hófu búskap á Móaflötinni.
Þar hef ég og fjölskylda mín
verið tíðir gestir og þaulsaetnir.
Fyrst vorum við Jóhann bara tvö,
þá fæddist Helga Kristín svo Harpa
Hrund og loks Jón Atli. Við höfum
margt að þakka og margs að minn-
ast. Mér var Eggert ákaflega góður
og börnunum mínum var hann besti
afi. Þau sakna nú Edda síns. Hann
var stór þáttur í lífi þeirra og aldrei
var komið á Móaflötina án þess að
heilsa upp á Edda og alls ekki far-
ið án þess að kyssa bless. Ef ein-
hver vanhöld voru á kossunum, var
kallað eftir þeim.
Að lokum langar mig að láta
fylgja hér tvö erindi úr ljóði, sem
ég fann í minningabók, þar sem
Eggert hefur skráð minningabrot
um látna ástvini.
Hnígur dagur, hallar sól að viði;
hvíl nú þreyttur vært í Drottins friði.
Eftir lífsins unna starfið þitt
inn þig leiðir Guð í ríki sitt.
Vertu sæll, þú vinur elskulegi,
verkin lifa, þó að holdið deyi.
Farðu vel og hvíl nú höfuð rótt.
Hjartans þakkir, sofðu - góða nótt.
(Á.J.)
Blessuð sé minning Eggerts G.
Þorsteinssonar.
Kristín Björg Jónsdóttir.
í dag kveðjum við góðan félaga
og einn af sterkustu liðsmönnum
Alþýðuflokksins í marga áratugi,
Eggert G. Þorsteinsson fyrrverandi
ráðherra. Eggert hefði orðið sjötug-
ur innan fáeinna vikna. Hann bar
aldur sinn mjög vel, var höfðingleg-
ur í fasi og bar með sér þann góða
þokka sem bæði fylgir reisn og
traust.
Persónuleg kynni mín af Eggert
G. Þorsteinssyni voru ekki náin, ég
kynntist honum fyrst þegar hann
hóf sambúð með síðari konu sinni
Helgu Soffíu Einarsdóttur, fyrrver-
andi yfirkennara, sem einnig átti
sterkar rætur í Alþýðuflokknum,
en meðal annarra trúnaðarstarfa
átti hún sæti í stjórn Sambands
Alþýðuflokkskvenna um árabil. Þau
Helga bjuggu sér fagurt heimili á
Móaflöt 59 í Garðabæ og það var
ánægjulegt að koma þar og finna
hið hlýja og góða andrúmsloft sem
þar ríkti. Áður átti Eggert Jónu
Jónsdóttur hárgreiðslukonu sem
lést árið 1981 og eignuðust þau
fjögur börn, Þorstein, Jón Ágúst,
Éggert og Guðbjörgu.
Það er trú mín að það hafi verið
Eggert mikil gæfa að kynnast þeirri
öndvegismanneskju sem Helga er
og eiga með henni farsæla sambúð
nú í rúman áratug. Ég votta Helgu
og börnum Eggerts og fjölskyldum
þeirra innilega samúð við fráfall
hans.
Eggert hóf snemma afskipti af
félagsmálum og var virkur félagi í
þeim samtökum sem hann til-
heyrði. Hann var múrari að mennt
og gegndi margvíslegum trúnaðar-
störfum í verkalýðshreyfingunni.
Hann var m.a. formaður í Múrara-
félagi Reykjavíkur og varaforseti
ASÍ. Eggert G. Þorsteinsson átti
langan og giftudijúgan feril í Al-
þýðuflokknum. Hann var aðeins 23
ára þegar hann var kjörinn í mið-
stjórn flokksins og þar átti hann
sæti næstu 40 árin. Hann gegndi
formennsku í FUJ og síðar SUJ,
var orðinn þingmaður innan við
þrítugt. Þingmannsferillinn spann-
aði hálfan þriðja áratug og meðal
annarra trúnaðarstarfa var hann
foseti efri deildar þingsins 1959. Á
árunum 1965-71 gegndi hann emb-
ættum sjávarútvegs-, félagsmála-
og heilbrigðis- og tryggingaráð-
herra.
Rætur Eggerts lágu í verkalýðs-
hreyfingunni og þær rætur skiptu
Alþýðuflokkinn miklu. Fyrir jafnað-
armannaflokk eru sterk tengsl við
verkalýðshreyfingu lykilatriði og
þeir einstaklingar sein tengt hafa