Morgunblaðið - 18.05.1995, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 18. MAÍ 1995 B 11
I
!
I
I
I
I
4
4
4
4
4
4
4
:
4
4
VIÐSKIPTI
Útskrift hjá Viðskiptaskóla
Stjórnunarfélagsins og Nýherja
ALLS 66 nemendur voru úrskrif-
aðir frá Viðskiptaskóla Stjórn-
unarfélagsins og Nýheija í
Reykjavík þann 5. maí sl. Þar af
útskrifuðust 12 nemendur úr
fjármála- og rekstrarnámi, 16 úr
markaðs- og sölunámi og 88 úr
almennu skrifstofunámi.
Skólinn býður upp á stutt og
hnitmiðað starfsnám með það að
markmiði að skila eftirsóttum
starfskröftum út á vinnumarkað-
inn. Kannanir sem hafa verið
gerðar á vegum skólans sýna
ótvírætt að nám við skólann skil-
ar nemendum stórauknum mögu-
Ieikum á skrifstofustörfum að
námi loknu, að því er segir í frétt.
Skólinn hefst aftur 8. septem-
ber nk. Hægt er að velja um
þrjá mismunandi tíma dags til
að stunda skólann, þ.e. kl. 9-12,
13-16 og 16-19. Inntökuskilyrði
fyrir almenna námið er að nem-
endur séu 18 ára eða eldri, en
fyrir fjármála- og rekstarná-
mið/markaðs- og sölunámið er
krafist framhaldsskólamenntun-
ar.
Allar kennslubækur eru inni-
faldar í skólagjöldum. Skólinn
hefur gert samning við íslands-
banka um starfsmenntunarlán,
en á þann hátt geta nemendur
fengið lánað fyrir skólagjöldum
til allt að þriggja ára.
Sunnudaginn 28. maí nk.
standa nemendur og kennarar
skólans fyrir opnu húsi í húsnæði
skólans, Ananaustum 15, frá kl.
13-16. Allir eru boðnir velkomn-
ir á meðan húsrúm leyfir.
Forráðamenn Stjórnunarskólans veittu á dögunum nokkrum nemendum viðurkenningu fyrir góðan
árangur. Á myndinni eru f.v. Gunnar M. Hansson, forstjóri Nýheija hf., Hilmar Þór Sigurðsson,
Lára Birna Björnsdóttir, Hafdís Hafberg, Dagmár Sv. Ingvadóttir, Ragna S. Óskarsdóttir, skóla-
stjóri og Árni Sigfússon, framkvæmdastjóri Stjórnunarfélags Islands.
w
Hlutverk félags-
kjörinna skoðunarmanna
FYRIR þinghlé fyrir síðustu ára-
mót samþykkti Alþingi tvenn lög
um bókhaldsmál. Annars vegar
voru sett lög um ársreikninga hluta-
félaga, samvinnufélaga og stærri
sameignarfélaga og hins vegar ný
lög um bókhald, en í þeim lögum
er einnig kafli um ársreikninga
hvers konar féiaga, sjóða og stofn-
ana, sem ekki falla undir fyrrgreind
ársreikningslög. Einnig gildir sá
kafli um einstaklinga með atvinnu-
rekstur. Margvísleg nýmæli er að
finna í þessum lögum sem vert
væri að vekja athygli á. Eitt merk-
asta nýmælið í lögunum að mínu
mati eru ákvæði þeirra um hlutverk
og ábyrgð félagskjörinna skoðunar-
manna og þýðingu áritunar þeirra
á ársreikninginn, svo og stöðu
þeirra og hlutverk þegar félög kjósa
eða ráða einnig endurskoðendur.
Ákvæði um hlútverk og ábyrgð fé-
lagskjörinna skoðunarmanna, eins
og þeir eru kallaðir í lögunum í
dag, var ekki til í áðurgildandi lög-
um og vissu menn, sem kjörnir voru
til endurskoðunarstarfa, oft á tíðum
ekki til hvers var ætlast af þeim.
Þeir töldu þetta vera óljúfa skyldu
sem best væri að leysa á auðveldan
og hljóðlátan hátt, einkum þegar
talið var að gjaldkeri eða bókari
vissi allt sem vita þurfti um bók-
hald. Viðkomandi gjaldkeri eða bók-
ari skýlir sér svo bak við áritun
þessara manna um að allt sé í
stakasta lagi.
Ný ákvæði
í nýsettum lögum um bókhald og
ársreikninga er annars vegar fjallað
um endurskoðendur, og er þá átt
við löggilta endurskoðendur, og hins
vegar um skoðunarmenn, en það eru
þeir nefndir sem ekki hafa löggild-
ingu til endurskoðunarstarfa.
Menntunar- eða kunnáttukröfur til
skoðunarmanna eru ekki hinar sömu
í öllum tilvikum og fer að eftir því
hvort um er að ræða félagskjöma
skoðunarmenn eða skoðunarmenn
sem hafa með höndum endurskoðun-
arstörf minni félaga samkvæmt lög-
um um ársreikninga. Engin krafa
er gerð til bókhaldskunnáttu félags-
kjörinna skoðunarmanna, en telja
verður að þeir verði að hafa almenna
dómgreind til að bera. Til kosinna
eða ráðinna skoðunarmanna, sam-
kvæmt ársreikningslögum til end-
urskoðunarstarfa minni félaga, sem
semja ársreikning samkvæmt þeim
lögum, er aftur á móti gerð sú krafa
að þeir hafi til að bera þá reynslu í
bókhaldi og viðskiptaháttum sem
með hliðsjón af starfsemi og stærð
félagsins er nauðsynleg til rækslu
starfans. Þau félög, sem kjósa sér
skoðunarmenn úr hópi félagsaðila,
geta verið hvers konar félög og
Sjónarhorn
Félagskjörinn skoðunarmaður skal
m.a. kanna hvort stjórn og þar með
talinn gjaldkeri hafi farið eftir
ákvörðunum félagsfunda og stjórnar
um öflun, ráðstöfun og ávöxtun fjár-
muna og önnur atriði er varða rekst-
urinn. Guðmundur Guðbjarnason
fjallar hér um ný lagaákvæði sem
lúta að hlutverki skoðunarmanna.
Guðmundur
Guðbjarnason
hagsmunasamtök sem hafa með
höndum öflun fjár og ráðstöfun þess
í tengslum við starfsemi sína og
gera félagsaðilum sínum grein fyrir
stöðu mála með samningu ársreikn-
ings árlega. Þessi félög hafa yfir-
leitt þá reglu í samþykktum sínum,
þótt ekki hafi verið um lagaskyldu
að ræða, að kjósa skuli endurskoð-
endur úr hópi félagsmanna og eiga
þá við það sem nú er nefnt skoðunar-
menn. Sama getur einnig gilt fyrir
önnur almenningsfélög svo sem
hlutafélög.
Fulltrúi félagsmanna
Samkvæmt ákvæðum 32. gr. bók-
haldsiaganna eru skoðunarmenn
valdir úr hópi félagsmanna og ber
þeim að uppfylla almenn hæfisskil-
yrði endurskoðenda. Því mega þeir
ekki sitja í stjóm eða fulltrúanefnd
félagsins eða gegna stjórnunarstörf-
um fyrir það eða vera starfsmenn
þess eða á annan hátt fjárhagslega
háðir því auk tiltekinna skilyrða um
skyldleika við stjómendur. Félags-
kjörinn skoðunarmaður er í reynd
fulltrúi félagsmanna sem ekki hafa
aðgang að bókhaldi félagsins. í 34.
gr. bókhaldslaganna er nú í fyrsta
sinn skilgreint hlutverk skoðunar-
manns. Með áritun sinni á ársreikn-
inginn gefur hann félagsmönnum
skýrslu um athugun sína á bókhaldi
og bókhaldsgögnum og hvort árs-
reikningur gefi skýra mynd af starf-
semi félagsins.
Skoðun ársreiknings
Eins og áður segir er ekki gerð
krafa um sérstaka bókhaldskunn-
áttu félagskjörins skoðunarmanns,
en áður en skoðunarmaður áritar
ársreikninginn ber honum að yfir-
fara hann og fullvissa sig um að
eignir þær sem þar eru tilgreindar
séu raunverulega fyrir hendi. Skal
hann kanna bókhaldsgögn og sann-
reyna að t.d. bankainnstæður og
verðbréf og kröfur séu fyrir hendi,
svo og lausafé og fasteignir, ef svo
ber við. Þá ber honum að kanna til-
vist og uppruna skulda m.a. með
athugun lánsskjala og greiðsluseðla.
Varðandi rekstrarreikning fer það
eftir starfsemi félagsins á hvern
hátt gögn um tekjur og gjöld eru
sannprófuð. En mikilvægast er það
ákvæði að skoðunarmaður skal
kanna hvort stjórn og þar með talinn
gjaldkeri hafi farið eftir ákvörðunum
félagsfunda og stjórnar um öflun,
ráðstöfun og ávöxtun fjármuna og
önnur atriði er varða reksturinn.
Skoðunarmanni ber að gera athuga-
semdir ef t.d. einstakir kostnaðarlið-
ir reynast ekki vera í samræmi við
tilgang félagsins eða ávöxtun fjá-
muna hefði getað verið betri, t.d.
óeðlilega há sjóðsstaða (peninga-
eign) á reikningsárinu o.s.fiv. Kom-
ist skoðunannaður að því við athug-
un sína að nauðsynlegar upplýsingar
vanti í ársreikninginn eða skýrsla
stjórnar eða upplýsingar séu vil-
landi, eða fyrir liggi atvik sem varð-
að geti stjórnendur ábyrgð, skal
hann vekja athygli á því í áritun
sinni. Félögum ber því að vanda vel
val sitt á skoðunarmönnum og gæta
þess að ekki verði um hagsmunaá-
rekstra að ræða, hvorki sem snýr
að skoðunarmanninum sjálfum eða
gagnvart stjómarmönnum. I raun
ættu félögin að taka upp í samþykkt-
ir sínar ákvæði bókhaldslaganna um
hlutverk og ábyrgð skoðunarmanna
til frekari áréttingar.
Verkaskipting endurskoðanda
og skoðunarmanns
í lokamálsgrein 32. gr. er það
ákvæði að ef félag kýs endurskoð-
anda í stað skoðunarmanns, skuli
ákvæði laga um löggilta endurskoð-
endur gilda um starfsskyldur end-
urskoðandans en ekki framangreind
skilgreining á hlutverki skoðunar-
manns. Starfsskyldur endurskoð-
andans koma fram í 1. mgr. 63. gr.
ársreikningslaganna, þar sem segir
að endurskoðandi skuli endurskoða
ársreikninginn í samræmi við góða
endurskoðunarvenju og í því sam-
bandi kanna bókhaldsgögn félagsins
og aðra þætti er varða rekstur þess
og stöðu. Það er ekkert því til fyrir-
stöðu samkvæmt bókhalds- eða árs-
reikningslögunum að jafnhliða kosn-
ingu eða ráðningu endurskoðanda
fari jafnframt fram kosning félags-
kjörinna skoðunarmanna. Þessir
tveir aðilar, endurskoðandinn 'og fé-
lagskjörinn skoðunarmaður, munu
nálgast viðfangsefni sitt út frá sitt
hvoru sjónarhorninu; endurskoðand-
inn út frá faglegum tölulegum stað-
reyndum en félagskjörinn skoðunar-
maður út frá efnislegum sjónarmið-
um. Það kemur greinilega fram í
4. mgr. 63. gr. laga um ársreikn-
inga. í þeirri grein er hlutverk fé-
lagskjörinna skoðunarmanna, þegar
jafnframt eru kosnir endurskoðend-
ur, skilgreint á sama veg og hlut-
verk félagskjörinna skoðunarmanna
félaga sem ekki falla undir ársreikn-
ingslögin og ég lýsti hér að framan.
Eftir að almennt varð, sem nú er
orðið að skyldu hjá stærri hlutafélög-
um og samvinnufélögum, að félög
kjósi sér endurskoðendur hefur árit-
un félagskjörinna endurskoðenda oft
á tíðum einungis verið gerð með til-
vísun til áritunar endurskoðandans
og því í reynd tilgangslaus.
Sjálfstæð áritun
Með samþykkt laga um bókhald
og ársreikninga verður áritun fé-
lagskjörinna skoðunarmanna að
vera sjálfstæð með hliðsjón af hlut-
verki þeirra án tilvísunar til áritunar
endurskoðandans. Það er því sorgleg
þróun að félög, og þá jafnt hlutafé-
lög sem almenn hagsmunafélög,
hafa með ráðningu eða kosningu
endurskoðanda fellt það niður úr
samþykktum sínum að kjósa sér
skoðunarmenn úr hópi félagsaðila.
Má þar sem dæmi nefna 73. gr.
nýsettra laga um fjöleignahús, þar
sem ekki er gert ráð fyrir kosningu
félagskjörins skoðunarmanns ef
endurskoðandi er kosinn. Þess má
geta í lokin að félagskjörnir skoðun-
armenn, sem og ráðnir eða kosnir
endurskoðendur, mega ekki gefa
einstökum félagsaðilum eða öðrum
upplýsingar um hag félagsins eða
greina frá öðru því, sem þeir kom-
ast að í endurskoðunarstarfi sínu,
utan félagsfundar sem fjallar um
reikningsskilin og í skýrslu þeirra
eða áritun á ársreikninginn.
Höfundur var formaður nefndar
sem samdi frumvörp tiliaga um
bókhald og ársreikninga oger
fyrrv. skattrannsóknarstjóri.
IVIÐSKIPTI/ATVINNULÍF
DAGBÓK
Endur-
menntunar-
stofnun
Kerfisbundin hugbún-
aðargerð: ESPITI - Software
Professional Tutorial. 22. og
23. maí kl. 8.30-12.30 og 24.
maí kl. 8.30-16.30. Leiðbein-
endur: Prófessor Pasi Kuvaja,
Háskólanum í Oulu, Finnlandi
og Adriana Bicego, Etnoteam,
Mílanó, Ítalíu. Námskeiðið er
hluti af ESPITI (European
Software Process Improve-
ment Training Initiative) verk-
efninu á vegum ES.
Ráðstefnu-
skrifstofa
Islands
Dagana 25.-27. maí nk. fer
fram aðalfundur ADVOC
samtakanna. Þetta eru samtök
evrópskra Iögfræðiskrifstofa í
helstu borgum Evrópu og er
hugmyndafræði samtakanna í
stuttu máli sú, að persónuleg
tengsl lögmanna innbyrðis og
staðbundin lagaþekking veiti
aðildarskrifstofum ADVOC
möguleika á að veita áreiðan-
lega lögfræðiþjónustu innan
velflestra landa Evrópu.
Almenna málflutnings-
stofan hf. er skipuleggjandi
aðalfundarins svo og nám-
stefnu, sem haldin verður í
tengslum við fundinn. Á nám-
stefnunni verða m.a. flutt er-
indi af hálfu Garðars Gísla-
sonar, hæstaréttardómara,
Sigurjóns Péturssonar, að-
stoðarframkvæmdastjóra
Sjóvá-Almennra trygginga
hf., Les W. Jakobs, banda-
rísks lögmanns, sem er með-
eigandi að fyrirtækinu
Thompson, Hine & Flory í
Bandaríkjunum og Magnús-
ar Pálssonar, viðskiptafræð-
ings og sérfræðings í gæða-
stjórnunarfræðum, en yfir-
skrift námstefnunnar er „Gæði
í lögfræðilegri þjónustu".
Fundurinn er skipulagður í
samvinnu við Ráðstefnur og
fundi í Kópavogi. Um 70 er-
lendir gestir koma til landsins
í tengslum við fundinn.
(I)
Ráðstefnuskrifstofa
ÍSLANDS
SÍMI 626070 - FAX 626073