Morgunblaðið - 19.05.1995, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF TIL BLAÐSINS
Landafræðiog
veiðar í Norðurhafinu
Frá Önundi Ásgeirssyni:
VELVILJAÐUR prófarkalesari á
Mbl. vildi hjálpa mér og breytti í
grein minni í blaðinu 4. þ.m. þar
sem rætt var um úthafsveiðar í
Norðurhafinu í Norður-Atlantshaf-
ið, sem ekki reyndist nógu gott.
Norður-Atlantshafið nær nefnilega
suður að miðbaug, þar sem Suður-
Atlantshafið tekur við.
Norðurhafið er staðsett svo sem
nafnið bendir til. Ingólfur Ai-nar-
son sigldi um Noregshaf, Færeyja-
haf og íslandshaf til að nema hér
land, og Eiríkur rauði síðar um
Grænlandshaf, svo sem fornar
heimildir skýra frá. Núna, þegar
blöð hér hafa athugasemdalaust
birt áróðursuppdrætti Norðmanna
af kröfum þeirra til fiskveiða á
þessum slóðum, jafnvel undir fyrir-
sögninni „Efnahagslögsaga ríkja í
NA-Atlantshafi“, er nauðsynlegt
að menn geri sér grein fyrir veiði-
réttindum í Norðurhafinu, sem
samkvæmt núgildandi alþjóðlögum
um 200 mílna fiskilögsögu, liggur
utan og norðan þeirra marka, sbr.
uppdrátt í Mbl. 27. apríl. Fiskilög-
saga er sett til að vernda hags-
muni íbúa lands til veiða. Til þess
að land geti haft fiskilögsögu þarf
því að vera fólk í því landi, sem
stundar slíkar veiðar. Þessar for-
sendur eru ekki til staðar við Roc-
kall, þar sem Bretar hafa fram til
þessa áskilið sér 200 mílna flski-
lögsögu og stundað veiðar í fjölda
ára, en þessi fiskilögsaga er að
falla niður í sumar vegna breyttra
viðhorfa í alþjóðarétti.
I Norðurhafinu eru óbyggileg
og/eða óbyggð lönd eða sker, sem
af sömu ástæðum hafa ekki fiski-
lögsögu, þ.e. Jan Mayen, Bjarna-
rey, Svalbarði og Franz Jósefs-
land. Bæði Smugan og Síldar-
smugan eru búnar til af Norð-
mönnum með því að helga sér 200
mílna fiskilögsögu um þessi eyði-
lönd í Norðurhafinu. Þetta er auð-
vitað gert gegn betri vitund, því
að sama regla á að gilda um þessi
lönd og Rockall, og það því frem-
ur, sem Norðmenn sjálfir hafa
ekki stundað veiðar á þessum
svæðum.
íslendingar færðu út fiskilög-
sögu sína í 200 mílur 1975 og
tveim árum síðar voru 200 mílurn-
ar viðurkenndar sem alþjóðalög.
Slík alþjóðleg regla var þannig
aðeins þriggja ára gömul þegar
íslendingar söihdu við Norðmenn
um loðnuveiðar við Jan Mayen. í
þeim samningum var ekki samið
um 200 mílna rétt Norðmanna við
Jan Mayen en ákveðið að ísland
héldi sínum fullu 200 mílum í átt
þangað, en jafnframt viðurkennt,
að Norðmenn ættu þar einhvern
rétt, svo sem rétt var talið. Þar
með viðurkenndu Norðmenn, að
þeir ættu ekki rétt til fullrar 200
mílna fiskilögsögu þarna. Síðan
hafa viðhorf breytzt, og ef Norð-
menn telja sig byggja rétt sinn á
þeim samningum nú, þá ber að
segja þeim upp. Engir samningar
endast til eilífðar, og Norðmenn
hafa aldrei getað notað sér þessar
loðnuveiðar að neinu gagni. í
samningum við Norðmenn frá
1980 eni engin uppsagnarákvæði,
sem þýðir að hvor aðili um sig
getur sagt honum upp fyrirvara-
laust, svo sem eðlilegt er að gert
sé nú. (
Gönguleiðir norsk-íslenzku síld-
arinnar eru óútreiknanlegar. Um
aldamótin gekk hún upp að Vest-
fjörðum og stóð í ísafjarðardjúpi
mánuðum saman. Síðan stóð hún
lengi í Húnaflóa, þar eftir fyrir
NA-landi og loks fyrir Austur-
landi, þar til hún hvarf 1968, senni-
lega vegna ofveiði Norðmanna í
kræðunni í kring um hrygningar-
stöðvarnar við og suður af Lófót-
en. Er rétt að minnast þess nú,
að Norðmenn veiddu Íslandssíld
upp að 3 sjómílum við ísland frá
því um 1880 og fram til _ ársins
1953, þegar fiskilögsaga íslands
var færð út í 12 mílur. Þeir kann-
ast víst ekkert við þetta nú, enda
segja þeir síldina bara norska.
Vægilega orðað er það mjög
óheppilegt, þegar íslenzk dagblöð
viðurkenna, með kortum eða í orði,
fiskilögsögu Norðmanna við eyði-
skerin í Norðurhafinu, eða menn í
ábyrgðarstöðum tala um að síldin
fari úr Síldarsmugunni inn í fiski-
lögsögu Norðmanna við Jan May-
en. Slík fiskilögsaga er ekki til,
og íslendingar eiga þar jafnan rétt
til veiða og aðrar þjóðir, sem hafa
fiskilögsögu að Norðurhafinu. ís-
lendingar verða auðvitað að halda
réttilega á sínum málstað, svo að
hann glatist ekki.
ÖNUNDUR ÁSGEIRSSON,
fyrrvcrandi forstjóri Olís.
Heiti hafanna
umhverfis Island
firá Einari Vilhjálmssyni:
í LANDNÁMABÓK eru heitin ís-
landshaf á hafinu milli íslands og
Noregs og Dumbshaf norður af
landinu, sem síðar hefur verið
nefnt Ishaf. í Grænlendingabók
nefnist hafið milli íslands og
Grænlands Grænlandshaf. Landa-
bréfabækur Námsgagnastofnunar
nefna íslandshaf, Noregshaf og
Dumbshaf, íslandshaf. Græn-
landshaf er þar rétt nefnt. í bók-
inni Hafið, sem út kom hjá Al-
nienna bókafélaginu árið 1961,
segir höfundurinn Unnsteinn Stef-
ánsson að norski háskólafræðar-
inn Mohn hafi komið á framfæri
nafninu Noregshaf í stað íslands-
haf. Talið er að hann hafi verið
óvitandi um nafnið íslandshaf og
norskir ráðamenn nýtt sér hug-
myndina í sókn til frekar yfirráða
á íslandshafí. Samstarf íslenskra
og norskra fiskifræðinga og haf-
fræðinga hefur leitt til þess að
íslendingarnir hafa tekið upp
norsku heitin og ef til vill ekki
þekkt íslenzku nöfnin. Þegar þjóð-
ir seilast til yfirráða landa og hafa
er nafngiftin fyrsta merki um
helgun. Þetta er greinilegt mark-
mið Norsa og einnig að nefna
veiðisvæði utan landhelgi þeirra
smugur, sem gert er til þess að
koma því orði á úthafsveiðimenn
að þeir séu veiðiþjófar. íslenzkir
fréttamenn taka þessi heiti gagn-
rýnislaust í texta sína. Þeir ættu
að vita að í þessu felst áróður, sem
er fjandsamlegur málstað íslend-
inga. Þá kröfu verður að gera til
Námsgagnastofnunar, Ríkisút-
varpsins og Morgunblaðsins, að
hugsunarleysi þeirra skaði ekki
hagsmuni þjóðarinnar. Um metn-
aðarlausu fréttamiðlana tjáir ekki
að tala. Varðandi lestur fornsagn-
anna má búast við að ungir náms-
menn verði að leita til orðabóka
um heiti þessara hafa. Þegar ís-
landshaf er komið norður í Dumbs-
haf í kortabókum skólanna fara
afkomendur Helga magra að undr-
ast siglingaleið hans til Eyjafjarðar.
EINAR VILHJÁLMSSON
frá Seyðisfirði.
Enn um Jón Múla
Frá Sigurkarli Stefánssyni:
SPENNTUR og vongóður varð ég
við lestur bréfs Vilhelms G. Krist-
inssonar í Morgunblaðinu 10. maí
síðastliðinn. Óviss eftir svarbréf
útvarpsstjóra. Og vonsvikinn þeg-
ar Jón Múli kom í kjölfarið og
endurtók að hann væri hættur.
Þegar ég kom heim til íslands
um síðustu áramót eftir nokkurra
mánaða dvöl erlendis, hugsaði ég
mér gott til glóðarinnar að geta
nú aftur farið að hlusta á djass-
þætti Jóns Múla. Ekki gekk mér
vel að finna þætti hans í útvarpinu
mínu, en þegar ég rambaði loks á
einn var það einmitt síðasti þáttur
þessa óviðjafnanlega útvarpssnill-
ings.
Þeir sem gaman hafa af að
hlusta á djassmúsík og heyra hana
útlistaða, vita vel að allt tal um
að „maður komi manns í stað“ og
„enginn sé ómissandi" á ekki við
þegar um er að ræða Jón Múla
Árnason og músíkrabb hans.
Ég átti lengi á snældu einn slík-
an þátt og tal og tónar þoldu vel
að hlustað væri aftur og aftur, en
snældan eyðilagðist.
Því geri ég það að tillögu minni
að gamlir þættir meistarans verði
endurfluttir í Ríkisútvarpinu og
það sem oftast.
SIGURKARL STEFÁNSSON, yngri,
Borgarholtsbraut 14, Kóp.
- kjarni málsins!
STEINAR WAAGE
f SKÓVERSLUN 'N
Póstsendum samdœgurs • 5% staðgreiðsluafsláttur
STEINAR WAAGE
SKÓVERSLUN
KRINGIAN 8-12 SÍMI 689212 #
Ioppskórin n
1EUISBIDI III II6ÓIFST0I6 - $111: II
mioiuMii }i ■ sini: nni
STEINAR WAAGE ^
I„ SKÓVERSLUN
EGIISGÖRJ 3 SlMI 18519 <F
'ÍUIí fljrir '!U*nðlutu}JÍð
i * lilóimtm***. t
Blóm ^ GiafavoftJf
ENGIHJALLA 8SÍMI Ó44001
FÖSTUDAGUR 19. MAÍ1995 45
Bílamarkaöurinn
Smiðjuvegi 46E
v/Reykjanesbraut.
Kopavogi, simi £■?j
567-1800^
Löggild bílasala
Verið velkomin.
Við vinnum fyrir þig.
Opið laugard. kl. 10-17
sunnudag kl. 13-18
Tilboðsverð á fjölda
I bifreiða.
Toyota Corolla XL Sedan '91, Ijósblár,
sjálfsk., ek. 30 þ. km. V. 800 þús. Toppein-
tak.
Lada Sport ’94, 5 g., ek. aðeins 14 þ.
km., 2 dekkjagangar. V. 720 þús. Sk. ód.
VW Golf CL 95, 3ja dyra, rauður, 5 g.,
ek. aðeins 2 þ. km. V. 1.070 þús.
Toyota Tercel 4x4 Station ’88, rauður, 5
g., ek. aðeins 58 þ. km. V. 620 þús.
Sérstakur bíll: Audi Quatro 200 Turbo
4x4 '85, blár, 5 g., ek. 134 þ. km., leöur-
klæddur, rafm. í öllu o.fl. V. 890 þús.
Nýr bfll: Dodge Dakota Sport V-6 4x4
'95, sjálfsk., álfelgur, rafm. í rúðum o.fl.
V. 2,5 millj.
Hyundai Pony LS Sedan ’94, 5 g., ek. 25
þ. km. V. 780 þús. SK. ód.
MMC Galant GLSi Super Salon '89,
sjálfsk., ek. 86 þ. km. m/öllu. V. 950 þús.
Vill 300 þús. dýrari bíl.
Suzuki Swift GTi ’88, rauður, 5 g., ek.
78 þ. km. V. 480 þús.
Ford Econoline 150 XLT langur '90, blár,
6 cyl. (4.9), sjálfsk., ek. 75 þ. km. Gott
eintak. V. 1.200 þús.
V.W Vento GL '93, vínrauður, 5 g., ek.
32 þ. km. V. 1.350 þús.
M. Benz 190E ’93, svartur sjálfsk., ek.
aðeins 29 þ. km., sóllúga, álfelgur o.fl. Bíll
i sérflokki. V. 2.650 þús.
BMW 316i '90, 5 g., ek. 72 þ. km. Reyk-
laus. Toppeintak. V. 950 þús.
Hyundai Pony LS Sedan ’94, 5 g., ek. 25
þ. km V. 780 þús. Sk. ód.
Toyota Hi Lux D Cap SR 5 m/húsi '93,
5 g., ek. 49 þ. km., 33“ dekk, álfelgur,
brettakantur. V. 2.090 þús. Sk. ód.
Nissan Primera 2000 SLX diesel ’92,
sjálfsk., ek. 70 þ. km., rafm. í rúðum o.fl.
V. 1.220 þús. Sk. ód.
Renault Twingo '94, 5 g., ek. 12 þ. km.
V. 850 þús. Sk. ód.
Vantar góða bíla á skrá
og á staðinn.
Daihatsu
g., ek. 11 þ. km. Tilboðsverð 1.390 þús.
Sk. ód. Einnig: árg. '90, 5 g., ek. 114 þ.
km. Tilboðsv. 890 þús.
Nissan Sunny SLX Station 4x4 '93, vín-
rauður, 5 g., ek. 33 þ. km., rafm. í rúðum
o.fl. V. 1.250 þús.
GMC Jimmy S-10 '89, blár og grár,
sjálfsk., ek. 84 þ. km., rafm. í rúðum o.fl.
Toppeintak. Tilboðsverð 1.290 þús. Sk. á
ód. fólksbíl.
Nissan Terrano 5 dyra 2,7 Turbo diesil
'93, rauður, 5 g., ek. 26 þ. km., ABS
bremsur, rafm. í rúðum o.fl. V. 2.650 þús.
Toyota 4Runner V-6 '91, steingrár, 5 g.,
ek. 99 þ. km., rafm. í rúðum, álfelgur o.fl.
Gott eintak. V. 1.980 þús. Sk. ód.
Nissan Sunny 1.6 SLX Coupe ’88, hvítur,
5 g., ek. 115 þ. km. Gott eintak. Tilboðs-
verð 420 þús.
Daihatsu Charade CX ’88, 5 dyra, 5 g.,
ek. 120 þ. km. V. 310 þús. Sk. ód.
Nissan Micra GL '89, hvítur, 5 g., ek. 67
þ. km., sóllúga. V. 380 þús.
Range Rover Vouge ’86, grásans., 5 dyra,
sjálfsk., ek. 10 þ. km. á vél. Einn m/öllu.
V. 1.190 þús.