Morgunblaðið - 20.05.1995, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 20. MAÍ 1995 D 3
Tónleikar Arnaldar Arnarsonar í New York o g Boston
Matseðlar fyrir
gítarunnendur
Morgunblaðið/Einar Falur
Arnaldur Arnarson.
ARNALDUR Arnarson gít-
arleikari hélt nýverið
tvenna einleikstónleika í
New York og Boston.
Þetta voru fyrstu opinberu tónleikar
hans í Bandaríkjunum og lék hann
verk úr ýmsum áttum, þar á meðal
eftir íslenska tónskáldið Þorstein
Hauksson.
Norska sjómannakirkjan á Man-
hattan var þéttsetin þegar Arnaldur
lék, en færri sóttu tónleikana í
Lindsay-kapellunni í Cambridge.
Á verkefnaskránni voru auk
Tokkötu eftir Þorstein, tónsmíðar
eftir Manuel María Ponce frá Mex-
íkó, ítalann Mario Gastelnuovo-
Tedesco, Pólveijann Alexandre
Tansman, Frakkann Gustave
Samazeuilh og spánska tónskáldið
Federico Moreno-Torroba.
„Þessir höfundar eiga það sam-
merkt að þeir tilheyra fyrstu kynslóð
tónskálda, sem ekki spila á gítar,
en semja fyrir hann,“ sagði Arnaldur
i samtali við Morgunblaðið. „Það
má flokka þá undir nýklassísk og
nýrómantísk tónskáld, en fólk hefur
þó haft á orði hvað dagskráin með
verkum þeirra sé fjölbreytt."
Það má, að sögn Arnaldar, oft
finna þegar gítarverk er eftir höf-
und, sem ekki leikur á hljóðfærið
eða þekkir það ekki. Slík verk hafi
hins vegar þann kost að í þeim komi
fram ýmislegt spennandi, sem gítar-
leikara dytti ekki í hug.
Arnaldur kvaðst yfirleitt reyna að
hafa íslensk verk með í dagskrá
sinni. Hann hefði til dæmis skipt
dagskrá sinni til helminga milli ís-
lenskra og spænskra tónskálda þeg-
ar hann kom fram á norrænni menn-
ingarhátíð, sem hófst í Madrid í lok
mars og ber nafnið Undir pólstjömu.
Lék hann þar verk eftir Átla Heimi
Sveinsson, Jón Ásgeirsson, Karolínu
Eiríksdóttúr og Þorstein Hauksson.
Amaldur sagði að þetta væri
sennilega stærsta norræna menn-
ingarhátíðin, sem haldin hefur verið
í Evrópu. Hátíðin er einnig haldin í
Barcelona og þar heldur Arnaldur
tónleika í júní samhliða sýningu á
verkum Magnúsar Kjartanssonar
myndlistarmanns.
„... að undirbúa góða máltíð“
„Það að setja saman tónleikadag-
skrá er ekki ósvipað því að undirbúa
góða máltíð," sagði Árnaldur. „Inni-
haldið veltur oft á tilefni."
Arnaldur hefur verið upptekinn
við að setja saman matseðla fyrir
gítarunnendur undanfarið. Á þessu
ári hefur hann komið víða fram.
Tónleikanna í Bandarikjunum og á
Spáni er þegar getið og í mars kom
hann fram í Kólumbíu og spilaði á
alþjóðlegri gítarhátíð í Bogotá og
Bucaramanga.
Hann reynir hins vegar að skipta
tíma sínum jafnt milli tónleikahalds
og gítarkennslu í Barcelona. í Boston
hélt hann gítamámskeið daginn eftir
tónleika sína og slíkt hið sama gerði
hann í Kólumbíu. í kjölfar þessara
námskeiða hyggjast þrír gitarleikarar
sækja leiðsögn hans í tónlistarskólan-
um, sem hann kennir við í Barcelona.
Arnaldur hefur kennt við Luthier-
skólann í Barcelona í rúman áratug
og er nú aðstoðarskólastjóri. Skóla-
stjóri Luthier er Alícia Alcalay, eig-
inkona hans. Hún stofnaði skólann
árið 1979 og nú er hann að sögn
Arnaldar sá stærsti sinnar tegundar
á Spáni. Nemendur eru 400, allt frá
byijendum til tónlistarnema á fram-
haldsstigi.
Þar er kennt á öll hljóðfæri og
haldin margvísleg námskeið. Krist-
inn Sigmundsson óperusöngvari hef-
ur til dæmis þrisvar haldið þar nám-
skeið í ljóðasöng þegar hann hefur
verið að syngja á Spáni.
90 nemendur eru í gítarnámi við
skólann, þar af 25 á efstu stigum
og tólf, sem hafa lokið stigaprófum
og em í framhaldsnámi. Arnaldur
er með fjóra nemendur og þeirra á
meðal er einn íslendingur, Halldór
Már Stefánsson.
Amaldur nam við Tónskóla Sig-
ursveins D. Kristinssonar í Reykja-
vík. Því næst hélt hann til Manchest-
er á Englandi og útskrifaðist þaðan
árið 1982. Hann fór í framhaldsnám
í Alicante á Spáni. Meðan á því stóð
fór hann í ferðalag til Barcelona og
hugðist vera þar i viku. Á þeim stutta
tíma kynntist hann hins vegar núver-
andi eiginkonu sinni og enn sér ekki
fyrir endann á dvölinni í Barcelona.
Arnaldur sagði að Spánveijar
hafi tekið vel á móti íslendingi, sem
væri búsettur meðal þeirra og léki
á þeirra hljóðfæri.
„Spánveijar eru stoltir, en þeir
em ólíkir ýmsum öðmm þjóðum að
því leyti að þeim kemur ekki á óvart
að einhver annar geti gert það sama
og þeir. En þeir fínna líka um leið
ef einhver skilur ekki það, sem hann
er að fást við,“ sagði Arnaldur að
lokum.
Otrúlegt en satt
TONLIST
Iláskólabíó
SINFÓNÍUHLJÓMSVEIT
ÍSLANDS
Einleikari Evelyn Glennic. Hljóm-
sveitarstjóri Osmo Vánská.
Fimmtudagur 18. mai 1995.
MIKIÐ gekk á og margar nótur
voru spilaðar í verki Magnusar Lind-
berg: Marea. Við fyrstu heyrn var
ekki auðvelt að fylgja formgerð
verksins, sem skýrð er í efnisskrá
sem inngangur, Chaconne og til-
brigði, hápunktur og niðurlag. Marea
virðist eiga að lýsa „eilífri ókyrrð,
hreyfingu og óravídd sjávarins", seg-
ir ennfremur í efnisskrá. Ekki þekk-
ir undirritaður sjólagið í Finnska fló-
anum, en líklega er það ekki ólíkt
því sem er á Breiðafirðinum, en
munurinn sá að á Breiðafirðinum
hefur maður þó breiðfirsku eyjamar
til þess að ná áttum. Ekki get ég
sagt að verkið hafí hrifíð undirritað-
an, sem tónlist, en hljóðfæraleikar-
amir unnu þama sannarlega fyrir
kaupinu sínu.
En nú kom undrið. Marimbukons-
ert Áskels Mássonar er vissulega
gott verk, framúrskarandi vel skrifað
fyrir einleikshljóðfærið, virtúósaverk
og því eftirsótt af einleikurum. Ma-
rimbukonsertinn mun einnig vera
orðin vel kynntur víða um lönd og
óneitanlega bregður upp þeirri hugs-
un hvort betri landkynning gerist en
sú sem ber menningí fámennrar
þjóðar inn fyrir landamæri stórþjóð-
anna.
Með fullri virðingu fyrir íþróttun-
um, handbolta, fótbolta, eða hvað
þær nú allar heita með öll sín stóm
íþróttahús, nær því í hveiju þorpi
íslensku, finnst manni að kominn sé
tími til að byggja yfir músurnar, og
þó, - kannski spilar hljómsveitin svo
ágætlega orðið, vegna þess að hún
er alltaf að beijast fyrir sínum eigin
tilverurétti og að glíma við húsnæði
sem skilar ekki allri getu hennar.
(Kannski er þarna komin lausnin á
handboltavandamálinu) Marimbu-
leikarinn Evelyn Glennie er mikill
snillngur og þótt ekki sé reiknað með
þeirri vöntun skynfæris, sem Beet-
hoven taldi tónlistarmenn síst mega
án vera, en það var heyrnin. Fyrir
þessum missi varð Beethoven að
gefast upp sem hljóðfæraleikari,
Evelyn gerir það ekki.
Ótrúlegt finnst manni að þetta
skuli hægt, en án mjög náinnar sam-
vinnu einleikara og hljómsveit-
arstjóra væri það ómögulegt. Hvern-
ig er hægt að finna jafnvægi í sam-
spili án heyrnar? Nákvæmni í inn-
komum? Framúrskarandi músíkalska
túlkun án heymar? Sannleikurinn er
sá að hvergi skeikaði um nákvæmni
í samleik við hljómsveitina og músík-
ölsk túlkun geislaði frá byijun til
enda. Ég minnist þess að heymarlaus
maður (Bragi Ásgeirsson) sat stund-
um hjá mér þegar ég var að æfa mig
í Dómkirkjunni. Bragi vildi alltaf sitja
fast upp við orgelið og sagðist upp-
lifa spilið í gegnum „vibration" hljóð-
færisins. Þessa minntist ég þegar ég
sá aðJSvelyn var berfætt.
Ótrúlega tækni sýndi Evelyn í
mjög kröfuhörðum kadensum verks-
ins og var allur leikur hennar slíkur
að seint mun gleymast. Síðasta verk-
ið á efnisskránni fjallaði um hafið, ’
eins og það fyrsta, La Mer, eftir Cl.
Debussy. Háskólabíó hefur ekki
möguleika á að skila þessu verki,
sama hversu hljómsveitin leggur sig
fram. Í flutninginn vantaði fjarlægð-
ina, mýktina, skáldlega túlkun, að
mér fannst.
Verkið gerir miklar kröfur til
hljómsveitar og stjórnanda og
kannske hugsaði Osmo um of um
nákvæmni í spili í stað þess að leyfa
hljóðfæraleikurunum meira fijáls-
ræði og hugsa þá minna um ná-
kvæmni í samspilinu, þetta hefði
kostað lengri slög og meiri áhættu,
en kannske skáldlegri flutning.
Ragnar Björnsson
Morgunblaðið/Kristinn
Evelyn Glennie og Áskell Másson.
Grímudansleikur í Covent Garden
Hópferð á sýningu
með Krisljáni
FYRIRHUGUÐ er hópferð
á vegum Samvinnuferða-
Landsýnar á sýningu á
Grímudansleik eftir Verdi í
Covent Garden í Lundúnum
þann 17. júní næstkomandi.
Fer Kristján Jóhannsson te-
nór með eitt af aðalhlutverk-
unum. Haldið verður utan
að kvöldi fimmtudagsins 15.
júní en hópurinn mun snúa
aftur sunnudaginn 18. júní.
Fararstjóri verður Randver Þorláks-
son.
Kristján mun feta í fótspor Luc-
ianos Pavarottis en hann söng í sömu
uppfærslu á Grímudansleik í Covent
Garden fyrr í vor. Að sögn Rand-
vers er Grímudansleikur ein af
„glansóperum" Kristjáns og mun
tenórinn líta á þetta sem stórt tæki-
færi til að sanna sig sem einn af
■stórsöngvurum heimsins.
Covent Garden er helsta óperu-
og balletthús Breta en það
stendur við samnefnt torg í
Lundúnum. Þar var fyrst
byggt leikhús 1732 en nú-
verandi hús var vígt 1858.
Varð að breyta
söguþræðinum
Grímudansleikur er ein
kunnasta ópera Verdis en
textann gerði Antonio
Somma eftir leikriti Eugene
Scribes. Fjallaði óperan fyrst, eins
og leikritið, um morðið á Gústafi III
Svíakonungi. Átti fyrst að sýna hana
í Napólí en þar var konungsstjóm
Búrbona og pólitískt ástand svo við-
kvæmt að bannað var að sýna morð
konungs á sviði. Verdi neyddist því
til að breyta söguþræðinum. Leikur-
inn var færður til Boston og í stað
konungs kom breskur landsstjóri.
Loks flutti Verdi sýninguna til Róm-
ar.
Kristján
Jóhannsson.
MENNING/LISTIR
NÆSTU VIKU
MYNDLIST
Kjarvalsstaðir
Verk Guðmundar Einarssonar frá
Miðdal, Bjami Hinriksson og
Kristján Steingrímur Jónsson
fram í miðjan júni.
Safn Ásgríms Jónssonar
Vormenn í íslenskri myndlist til
31. ágúst.
Ásmundarsalur
Guðmundur Bjarnason sýnir til
28. maí.
Listasafn Siguijóns Ólafssonar
Sýn. Þessir kollóttu steinar til 1.
júní.
Listhúsið Laugardal
Guðrún E. Ólafsdóttir sýnir til
21. maí.
Gallerí Greip
Sigríður Siguijónsd. sýnir til 21.
maí.
Gallerí Sævars Karls
Viktor G. Cilia sýnir.
Nýlistasafnið
Þijár sýningar; Þór Vigfússon,
Anna Eyjólfsdóttir og Jóhann
Valdimarsson.
Galleri Úmbra
Elísabet Haraldsdóttir sýnir til
31. maí.
Listhús 39
Eva Benjamínsdóttir sýnir til 28.
maí.
Listasafn ASÍ
Torfi Harðarson sýnir.
Önnur hæð
Samsýning; Jan Voss, Henriette
van Egten, Andrea Tippel og
Tomas Schmit.
Mokka
Grannagys til 29. maí.
Listasafn Kópavogs
Leifur Breiðfjörð sýnir til 21. maí.
Hafnarborg
Harpa Bjömsdóttir sýnir í Sverr-
issal og Kjartan Guðjónsson sýnir
í kaffistofu til 30. maí.
Við Hamarinn
Jóhann Torfason sýnir til 28. maí.
Norræna húsið
Sérvalin verk nemenda MHÍ til
5. júní.
Gallerí Fold
Guðbjörg Hlíf sýnir til 4. júní.
TONLIST
Laugardagur 20. maí
Graduale-kór Langholtskirkju
heldur tónleika í Langholtskirkju
kl. 17. Gítarnemendur við Tón-
skóla Sigursveins halda tónleika á
Sólon íslandus kl. 17. 8. stigs tón-
leikar frá Söngskólanum í Reykja-
vík í íslensku ópemnni kl. 15.
Sunnudagur 21. maí
Samkór Trésmiðafélags Reykja-
víkur heldur vortónleika í Bústaða-
kirkju kl. 20. 8. stigs tónleikar frá
Söngskólanum í Reykjavík í ís-
lensku ópemnni kl. 16.
Þriðjudagur 23. mai
Sequentia í Listasafni Siguijóns
kl. 20.30.
LEIKLIST
Þjððleikhúsið
West Side Story mið. 24. maí,
fös., lau.
Taktu lagið, Lóa! fim. 25. maí,
tös., lau.
Stakkaskipti lau. 21. maí, sun.
íslenski dansflokkurinn: Heitir
dansar sun. 21. maí, fim.
Borgarleikhúsið
Við borgum ekki - við borgum
ekki lau. 20. maí, fös., lau.
Kertalog lau. 20. maí.
Kaffileikhúsið
Sápa tvö lau. 20. maí, fös.
Hlæðu Magdalena, hlæðu sun. 21.
maí, mið., lau.
Herbergi Veroniku frums. 25.
maí.
Leikfélag Akureyrar
Djöflaeyjan lau. 20. maí.
Frú Emilía
Rhodymenia Palmata lau. 20.
maí, sun.
Nafnlausi leikhópurinn
Fullveldisvofan sun. 21. maí.
KVIKMYNDIR
Norræna húsið
Sænska myndin Rasmuss sun. kl.
14.
LISTAKLUBBUR
Leikhúskjallarinn
Kennslustundin-eftir Eugéne Ion-
esco mán. kl. 20.30.
Upplýsingar um listviðburði sem
óskað er eftir að birtar verði í
þessum dálki verða að hafa borist
bréflega fyrir kl. 16. á miðviku-
dögum merktar: Morgunblaðið,
menning/listir, Kringlunni 1, 103
Rvk. Myndsendir: 91-691181.