Morgunblaðið - 21.05.1995, Blaðsíða 12

12 SUNNUDAGUR 21. MAÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Sinfóníu-
hljómsveit
íslands á
Suðurlandi
SINFÓNÍUHLJÓMSVEITIN leggur
land undir fót dagana 20. til 23.
maí nk. og er förinni heitið um Suð-
urland. Að þessu
sinni verður leik-
ið á fjórum stöð-
um: Höfn í
Hornafirði . 20.
maí, Kirkju-
bæjarklaustri 21.
maí, Vík í Mýrdal
22. maí og á
Flúðum í Hruna-
mannahreppi 23.
maí. Hljómsveit-
arstjóri í ferðinni
verður Bernharður Wilkinson.
Á tónleikaferðum um landið hefur
Sinfóníuhljómsveitin lagt sig eftir
því að fá heimamenn til liðs við sig
á tónleikunum og svo mun verða að
þessu sinni. Á Höfn í Homafirði mun
hljómsveitin taka þátt í Kötlumóti,
en Katla er heiti sambands sunn-
lenskra karlakóra. Á Kirkjubæjar-
klaustri munu syngja og leika með
hljómsveitinni barnakór og flautu-
kór. í Vík eru það barnakór og lúðra-
sveit sem taka þátt og á Flúðum
bamakór Biskupstungna.
Hljómsveitarstjórinn Bernharður
Wilkinson rekur ættir sínar til Fær-
eyja og Bretlands en þar er hann
fæddur og uppalinn. Hann nam tón-
list við Royal College of Music í
Manchester og lagði aðaláherslu á
flautuleik. Árið 1975 réðst hann sem
flautuleikari til Sinfóníuhljómsveitar
íslands og hér hefur hann dvalið og
starfað síðan.
Hin síðari ár hefur hann í auknum
mæli staðið í sporum hljómsveit-
arstjóra.
Efnisskrá tónleikanna er fjöl-
breytt, m.a. verða leikin verk éftir
Anton Dvorak, Johann Strauss,
Leonard Bernstein o.fl.
♦ ♦ ♦
Vinsæl amer-
ísk tónlist í
Gerðubergi
BANDARÍSKA sópransöngkonan
Ellen Lang ásamt píanóleikaranum
Nicholas Mastripolito munu halda
tónleika í Gerðu-
bergi 24. maí,
jafnframt heldur
hún námskeið
þar 26. og 27.
maí og er við-
fangsefnið
Broadway söng-
leikir og önnur
vinsæl lög eftir
Gershwin, Port-
er, Kern o.fl. Á tónleikunum mið-
vikudaginn 24. maí kl. 20.30 í
Gerðubergi kynna listamennimir í
tali og tónum ameríska söngleiki frá
upphafi til dagsins í dag. Sérstakur
gestur á þessum tónleikum verður
Bergþór Pálsson, þar sem hann
syngur með Ellen Lang dúett eftir
Sigmund Romberg. Föstudaginn 26.
og laugardaginn 27. maí halda þau
Ellen Lang og Nicholas Mastripolito
námskeið fyrir söngvara, píanóleik-
ara og áheyrendur, 6 tíma hvom
dag, kl. 10-13 og 14-17.
Lang er búsett í New York og
kennir söng við Westminster Choir
College í Princeton New Jersey.
Samstarf þeirra Mastripolito hefur
staðið um nokkurt skeið og hafa þau
haldið tónleika með vinsælli amer-
ískri tónlist víða í Bandaríkjunum
og einnig í Evrópu og Asíu.
Þess má geta að heimsókn þeirra
er liður í menningarviðskiptum Is-
lands og Bandaríkjanna og tengist
þeirri miklu alúð sem Gerðuberg
hefur sýnt sönglistinni. Sigrún
Hjálmtýsdóttir og Jónas Ingimund-
arson munu halda tónleika með ís-
lenskum lögum í sumarskóla,
Westminster Choir College í júlí nk.
Bernharður
Wilkinson
LISTIR
íslenskar bókmenntir erlendis
Kynningarskrifstofa
lifandi höfunda
Með stofnun bókmenntaskrifstofu ætti að HaPPa- og giaPPastefna víki
vera tryggt að sem flestir rithöfundar kæmu
til greina þegar íslenskar bækur eru valdar
til þýðinga og útgáfu erlendis. Jóhann
Hjálmarsson spyr Ingibjörgu Haraldsdóttur,
formann Rithöfundasambandsins, um vænt-
anlega bókmenntakynningarstofu.
í ÁRSSKÝRSLU Rit-
höfundasambands ís-
lands 1995 er nefnt mál
sem formaðurinn, Ingi-
björg Haraldsdóttir, tel-
ur að geti leyst farsæl-
lega. Þar á hún við bók-
menntakynningarstofu
sem ætlað er „að stuðla
að kynningu á íslensk-
um bókmenntum er-
lendis á markvissari
hátt en hingað til hefur
verið gert“.
Á nauðsyn slíkrar
stofu hefur oftar en
einu sinni verið drepið
hér í blaðinu og bent á
að Bókmenntakynn-
ingarsjóður þótt þarfur sé hafi ekki
nægilegt bolmagn.
Þessi hugmynd er
nú til umfjöllunar hjá
Rithöfundasamband-
inu að sögn Ingibjarg-
ar Haraldsdóttur. Hún
sagði að Ólafur G. Ein-
arsson, fyrrverandi
menntamálaráðherra,
hefði skipað þriggja
manna nefnd til að
koma með tillögur um
framkvæmd málsins. í
nefndinni eiga sæti
Ólafur Haukur Símon-
arson frá Rithöfunda-
sambandinu, Sveinn
Einarsson frá mennta-
málaráðuneytinu og
Ólafur Oddsson frá
Bókmenntakynningarsjóði. Nefnd-
in á að ljúka störfum fljótlega.
Ingibjörg
Haraldsdóttir
Ingibjörg Haraldsdóttir sagði
hugmyndina að opna skrifstofu með
að minnsta kosti einum starfsmanni
til að byija með. Kynning íslenskra
bókmennta erlendis yrði höfuð-
markmiðið. Happa- og glappastefna
yrði látin víkja og skrifstofan yrði
opin öllum höfundum; höfundar
ættu frekar að komast á framfæri
en áður. Byggt yrði á reynslu og
starfi Norðurlandaþjóðanna í þess-
um efnum, en þar hafa Finnar ver-
ið í fararbroddi með öfluga bók-
menntamiðstöð í Helsingfors. Vinna
þyrfti markvisst og af víðsýni.
Höfundar útundan
Kýnning af þessu tagi hefur eink-
um verið í höndum útgefenda, en
líka höfunda sjálfra. Ingibjörg taldi
að höfundar hefðu orðið svolítið
útundan hvað þetta varðaði. Nú
væri brýnt að nýta sér reynslu
Finna, Norðmanna og Dana af
þessu starfi. Bókmenntakynningar-
stofa gæti orðið eins konar upplýs-
ingamiðstöð. Áhugi á íslenskum
bókmenntum væri fyrir hendi er-
lendis og honum þyrfti að fylgja
eftir. „Við erum fyrst og fremst að
hugsa um okkar fólk, þá sem eru
að skrifa,“ sagði Ingibjörg Haralds-
dóttir.
Einar Bragi Henrik Ibsen
Ibsení
þýðingu
Einars
Braga
UM þessar mundir er heildarút-
gáfa á tólf helstu leikritum
norska skáldsins, Henriks Ibs-
ens (1828-1906), að koma út á
íslensku í þýðingu Einars
Braga. Safnið er í tveimur bind-
um og rúmar 1100 síður. Einar
Bragi gefur verkið út á eigin
forlagi, Ibsenútgáfunni.
í stuttum formála að útgáf-
unni segist Einar Bragi fyrst
hafa kynnst skáldskap Ibsens
er hann var sextán ára: „Síst
gat mig grunað á þeim löngu
liðnu dögum að ég ætti eftir
að glíma við þann úfna grepp
Ibsen. En um það Ieyti sem ég
var að ljúka þýðingu á leikritum
Strindbergs gerðist sú hugsun
æ áleitnari að þessir unnendur
íslenskrar ritlistar ættu báðir
jafnframt erindi við þjóðina.
Nú eru þeir komnir í hlað eins
búnir nema hvað annar er í
blárri skikkju, hinn rauðri. Og
njóti nú hver návistanna sem
þá vill hýsa.“
Fær Ashbery Nóbelsverðlaun?
Skáld tvíræðninnar
Aftur til framtíðar
KVIKMYNPIR
Háskölabtó
Star Trek: Kynslóðir „Star
Trek: Generations“. ★ ★ Vi
Leikstjóri: David Carson. Aðalhlut-
verk: Patrick Stewart, Williams
Shatner, Malcolm McDowell, Whoopi
Goldberg. Paramount. 1994.
EINHVER langlífasta og vinsæl-
asta afurð bandaríska skemmtana-
iðnaðarins, „Star Trek“-fyrirbærið,
hefur aldrei náð fótfestu hér á landi
á meðan margt annað og síðra af-
þreyingarefni að vestan hefur verið
lífseigt. Gömlu sjónvarpsþættirnir
voru aldrei sýndir hér í sjónvarpi,
ein séría af nýrri kynslóð þáttanna
gekk um tíma sl. vetur, aðrar tvær
hafa ekki komið hér. Fyrstu kvik-
myndirnar komu í bíó en áhuginn
dofnaði fljótlega; þetta virtist séram-
erískt fyrirbrigði, sem gamli heimur-
inn hafði afar takmarkaðan áhuga
fyrir.
En fyrirbærið er ódrepandi og
myndirnar fóru aftur að sjást eftir
nokkurt hlé, nú síðast Kynslóðir, sú
sjöunda í röðinni, þar sem gamlar
og nýjar stjörnur sjónvarpsþáttanna
hittast í tímaiausri veröld. Hún er
prýðileg „Star Trek“-mynd, markar
kaflaskil í bálknum og er sannarlega
ómissandi sérstökum áhugamönnum
um fyrirbærið, þeim sem kallast
Trekkar, en hvort samfélag þeirra
hafi myndast hér á landi skal ósagt
látið. Allur almenningur ætti einnig
að geta skemmt sér dægilega. Eða
svo notuð séu lokaorð James T. Kirks
í jarðlífi framtíðarinnar: Þetta var
skemmtilegt.
Myndimar glíma gjarnan við stór-
fenglegar spumingar um eilífðar-
málin og viðfangsefnið í Kynslóðum
er tíminn sjálfur. Tímagat leikur
lausum hala í útgeimi og vísinda-
maðurinn Soran, sem Malcolm
McDowell ofleikur af stakri prýði,
vill fanga það og komast í „nexus-
inn“, tímalausa alsælu þar sem
draumar manns rætast en tilraunir
hans kosta eyðileggingu heilu
stjömukerfanna. í örvæntingu sinni
og með hjálp nexusins fær Picard
kapteinn (Shakespeareleikarinn
Patrick Stewart) á Enterprise á 24.
öldinni, Kirk kaptein (William Shatn-
er í æ þrengri polyesterklæðnaði) frá
23. öldinni, í lið með sér að stöðva
vísindamanninn og tryggja að fram-
hald verði á 'þessum myndum.
Shatner, sem leikið hefur Kirk
lengur en elstu menn muna, hverfur
glaðbeittur af sjónarsviðinu og því
er brotið blað í sögu „Star Trek“-fyr-
irbærisins. Að öðru leyti eru hér
fastir liðir eins og venjulega, hasar-
inn er vel frambærilegur, hraðinn í
frásögninni góður og tæknibrellurn-
ar augnayndi. Leikararnir hendast
sannfærandi fyrir myndavélina þeg-
ar skotið er á geimfarið og tölvuskjá-
irnir sýna eitthvað alveg hroðalegt
gerast á nokkurra mínútna fresti á
milli þess sem alvöruþrungið, há-
tæknibull flýgur á milli manna. Fyr-
ir okkur Trekka er þetta hinn eini,
sanni nexus.
Arnaldur Indriðason
JOHN Ashbery (f. 1927) er eitt kunn-
asta skáld Bandaríkjanna. Hann er
höfundur fjórtán ljóðabóka og marg-
verðlaunað skáld.
Fýrsta ljóðabók
hans var Some
Trees (1956).
Fyrir Self-Portra-
it in a Convex
Mirror (1975)
hefur hann fengið
Pulitzerverðlaun-
in, National Book
Award og Nati-
onal Book Critics
Award. Nú spá menn því að Nóbels-
verðlaun séu framundan.
í sænska tímaritinu Ord & Bild
(nr. 2, 1995) birtist viðtal við John
Ashbery eftir danska skáldið Bo Gre-
en Jensen. í fyrstu minnir Jensen
Ashbery á það sem hann hefur sagt
um hið tvíbenta, tvíræðnina sem ham-
ingju og óvænta gleði. Ashbery segir
að möguleikamir liggi i hinu óvissa
og tvíbenta en lausnin á tvíræðninni
feli aftur á móti í sér endalokin.
Rödd skálds og lesanda
Ashbery segir að sú fyrsta persóna
eintölu sem tali í ljóðum sínum sé líka
rödd lesandans. Hann segist hata
játningaskáldskap þar sem skáldið
yrki um eigin vandamál sem jafn-
framt líkjast vanda annarra. í staðinn
segist hann vilja veita lesandanum
yfirsýn.
Ashbery sem hefur lengi verið list-
gagnrýnandi (Herald Tribune og Art
News) segir um gagnrýni að hún sé
góð þjálfun fyrir skáld. Hann hafi
haft gott af þeirri ögun og íhugun
sem fylgi gagnrýninni.
Ljóð Ashberys byggja mjög á
hljómi og orðflæði og em mörg hver
löng. Eitt kunnasta ljóð hans A Wawe
(1984) er reyndar heil bók. Ashbery
notar stundum rím og segist þá styðj-
ast við rímorðabók eins og í nýbirtu
ljóði þar sem hann reynir að fínna
rímorð við orð sem nær óhugsandi
sé að ríma við. Þess vegna hafí það
freistað hans.
Ljóðin koma til skáldsins
Að lokum er Ashbery spurður að
því hvort erfíðara sé fyrir hann að
yrkja en áður. Svarið er að það hafí
fremur orðið auðveldara vegna þess
að hann hafí margra ára reynslu.
„Þegar ég var yngri,“ segir Ashbery,
„sat ég sveittur og blæðandi yfír
hverri ljóðlínu eins og flest ung skáld,
en það era mörg ár síðan. Ljóðin
koma til mín áreynslulaust og af sjálfu
sér ólíkt því sem áður var... Það ætti
að verða torveldara með aldrinum að
yrkja, en það gildir ekki um mig.“
Vorsýning og
basar í Gjábakka
NÚ FER vetrarstarfí eldri borgara í
Gjábakka í Kópavogi senn að ljúka
og fólk fer að fara út á vit náttúrunn-
ar.
Félag eldri borgara í Kópavogi
hefur skipulagt ferðalög í sumar og
Frístundahópurinn Hana nú verður
með kvöldgöngur, pútt og fleira.
Gönguhópurinn fer á hveijum þriðju-
degi kl. 14 frá Gjábakka.
Handavinnustofumar verða einnig
opnar og þar verður leiðbeinandi til
staðar í allt sumar.
í Gjábakka er hægt að fá kaffí og
heimabakað meðlæti, en þar er op
á virkum dögum frá kl. 9-17 ( a
sumar.
Uppskeruhátíð
Það er löng hefð fyrir því að vetr-
arstarfinu Ijúki með einskonar upp-
skeruhátíð. Á þessari hátíð bjóða eldri
borgarar gestum að kaupa handunna
muni og skoða Iistmunina.
Vorsýningin verður opin þriðjudag-
inn 23. maí kl. 14-18, miðvikudaginn
24. maí kl. 14-17 og á uppstigningar-
dag kl. 15-18.
John Ashbery