Morgunblaðið - 21.05.1995, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 21. MAÍ1995 21
Á GÖTU í Bagdad.
MÓSAÍKMYNDIN af Bush í anddyri A1 Rasheed hótelsins.
okkar hefur brenglast. Glæpatíðni
sem var mjög lág er að verða stór-
mikið vandamál og Bagdad er
hættuleg borg nú. Við hugsum með
eftirsjá til þeirra dáyndistíma þegar
stríðið geisaði milli írans og Iraks.
Við vorum auðvitað oft hrædd.
Margir misstu eiginmenn, syni og
feður. En við höfðum nógan mat
og að sumu leyti gekk lífið sinn
vanagang. Og við nutum velvilja
og samúðar umheimsins. Nú erum
við úrhrök sem allir forðast að
hafa samneyti við. Og það skrítna
við þetta allt saman er að þjáning-
arnar hafa leitt til þess að margt
fólk elskar Saddam Hussein forseta
enn meira. Finnst hann vera rang-
lega ofsóttur og við sem þjóð niður-
lægð. Við lítum ekki svo á að hann
eigi sök á þessu ástandi, heldur er
þetta allt Bandaríkjamönnum og
gullfurstunum við Flóann...“
Þetta sagði Amal Murad, kunn-
ingjakona sem rekur teppaverslun.
Ég komst til að hitta hana þegar
Hiyad bílstjóra seinkaði úr hádegis-
verði og tók leigubíl til hennar.
Amal hafði áður mikil umsvif, var
forrík og gift lækni með há laun.
Nú selur hún stöku sinnum eitt og
eitt teppi, kannski á 50 dollara sem
í eðlilegu ástandi kosta tífalt meira.
Ég held að orð hennar bergmáli
rödd meirihluta íbúa Bagdad. írak
er óskapleg þversögn. Og það er
íraska þjóðin ekki síður nú um
stundir.
Grennslast fyrir um Hameed
Ég minntist á vin minn, skáldið
og ritstjórann Hameed Saeed í fyrri
grein. Hann er þekktur utan íraks
og var í allmörg ár forseti arabíska
rithöfundasambandsins. Hann sat
í byltingarráðinu og var náinn sam-
starfsmaður Saddams Hussein er
hann gegndi um árabil ritstjóra-
starfi á Al-Thawra, langstærsta
dagblaðinu. Við kynntumst í fyrstu
för minni fyrir 7 árum og hittumst
alltaf þegar ég kom til Iraks.
Skömmu eftir Flóastríðið skrif-
aði hann leiðara þár sem hann ýj-
aði að því að íraskir fjölmiðlar
ættu að fá meira frelsi. Þetta sætti
tíðindum því ritfrelsi var ekkert og
flestir héldu að þetta væri skrifað
með vitund og vilja forsetans.
En þess í stað hvarf Hameed
Saeed og enginn virtist vita hvar
hann var niðurkominn. Nýr rit-
stjóri settist í stólinn hans, vel
ættaður maður, Uday Saddamsson.
Ég leitaði m.a. upplýsinga hjá
June, samferðakonu minni til
Bagdad, sem var að heimsækja
bræður sína. Ég fékk Hiyad bíl-
stjóra til að keyra mig heim til
þeirra og hann hét að segja ekki
frá því í blaðamannamiðstöðinni.
Ég vissi auðvitað ekki hvort ég
gæti treyst honum.
Bróðir June sagði mér að fyrst
eftir að Hameed Saeed hvarf, hefði
verið talið að hann hefði verið líflát-
inn. Öruggt væri að hann hefði
a.m.k. um tíma verið í fangelsi.
En honum hafði sést bregða fyrir
og menn hölluðust að því hann
væri í stofufangelsi í Bagdad og
hefði mjög takmarkað ferðafrelsi.
Ég gætti þess að vita ekkert um
þetta og óskaði glaðlega eftir því
að fá að hitta hann. Herra Hossain
í blaðamannamiðstöðinni gaf lítið
út á það. Þegar ég vildi svör var
mér sagt að þeir myndu ekki síma-
númerið hans. Síðan að hann væri
ekki í Bagdad, heldur í heimabæ
sínum, Hilla, önnum kafínn við að
yrkja ljóð. „Þá fer ég bara til Hilla,“
sagði ég hin kátasta. Þá var hann
allt í einu í Bagdad. Einn daginn
var hann lasinn, þann næsta óskap-
lega upptekinn við vinnu á skrif-
stofu sinni. Þeir sögðust hafa náð
í hann og hann bæði að heilsa, því
miður hefði hann ekki tíma til að
hitta mig.
Ég lét mér ekki segjast og bað
um símanúmerið á skrifstofunni en
þeir voru búnir að týna því. Þeir
sögðust ekki hafa talað sjálfír við
Hameed, einhver hafði hringt fyrir
þá. Þeir voru búnir að gleyma hvað
sá náungi hét. Þeir höfðu ekki
hugmynd um hvar skrifstofan hans
var.
„Þetta nær ekki nokkurri átt,“
sagði ég við Hossain. „Þið getið
ekki verið að eyða ykkar tíma í
þetta. Ég hringi bara í Saleh þing-
forseta kunningja minn. Ég hef
símanúmerið hans heima á hóteli.“
Og þá fylltist Hossain örvænt-
ingu og bað mig að bíða aðeins.
Starfsmennirnir sem sátu iðjulausir
daginn út og daginn inn af því það
eru svo fáir erlendir blaðamenn til
að fylgjast með, fylltust líka ör-
væntingu. Það var hlaupið í alla
síma og hringt út um allar trissur.
Loks kallaði Hossain mig inn á
einkaskrifstofu sína. Horfði á mig,
ásakandi og mæddur í senn. „Þú
Viö hugsum með
eftirsjá til þeirra
dáyndistíma
þegar stríöið
geisaöi milli ír-
ans og íraks.
HAMEED Saeed - hættur að reykja og skrifa.
Leiötoginn mikli
sendi okkur per-
sónulega tonn aff
gulli svo aö viö
gætum endur-
reist moskurnar.
veist að þú hefur ekki leyfí til að
hringja í þingforsetann. Þú veist
að allt svona á að fara um okkar
hendur. Það er ekki vinnandi vegur
að fínna Hameed Saeed, hann er
svo afskaplega upptekinn. En hann
bað nú að heilsa. Er það ekki fínt.“
Ég hafði í fórum mínum gamalt
símanúmer á skrifstofu Saddams
Husseins sem ég gróf upp þegar
ég var hér í fyrsta skipti. Auðvitað
var eins víst að búið væri að skipta
um númer eftir að höllin hans var
sprengd í tætlur í stríðinu. En það
mátti nú samt
reyna það með
öðru. Ég hallaði
mér yfir skrifborð-
ið. „Þið vitið ég er
að fara i fyrramál-
ið. Þið bannið mér
náttúrlega ekki að
hringja það sem ég
vil. Eg er líka með
símanúmer forset-
ans heima á hóteli.
Nú fer ég og skrifa
nokkur póstkort.
Ég er tilbúin að
hitta Hameed Sae-
ed klukkan 6. Ann-
ars hringi ég í þing-
forsetann, kunn-
ingja minn eða á
forseta_skrifstof-
una.“ Ég rétti hon-
um höndina í
kveðjuskyni, hann
flýtti sér að stinga
100 dollara seðlin-
um á sig.
Og hókus-pókus.
Klukkan hálf 6
hringdi Hossain á
hótelið. „Hameed
Saeed kemur að
hitta þig í blaða-
mannamiðstöðinni
klukkan 6. Hann getur talað við
þig í tíu mínútur.“
Hann er hættur að reykja og
skrifa
Hann mætti á mínútunni, fjórir
óeinkennisklæddir og kæruleysis-
legir menn fylgdu honum en biðu
úti. Við vorum drifin inn í skrif-
stofu Hossains og maður sem ég
hafði ekki séð fyrr sagðist ætla að
túlka.
Hameed var snyrtilega klæddur
að venju. Hann hafði horast og
virkaði óstyrkur en ekki óöruggur.
Og ég áttaði mig strax á því að
hann hafði ekki haft hugmynd um
að ég væri í Bagdad.
Við vissum áreiðanlega bæði að
við urðum að gæta okkar. Svo við
notuðum góðan tíma til að skiptast
á skilmerkilegum upplýsingum um
líðan fjölskyldna okkar. Hann hafði
sagt mér að í stríðinu hefði hann
skrifað 23 ljóðabréf til vina við
kertaljós meðan sprengjurnar féllu
á Bagdad. Ég spurði hvort bókin
væri komin út. Hann brosti dauf-
lega og hristi höfuðið. Hvort hann
saknaði aldrei blaðamennskunnar.
Jú, það kom fyrir, sagði hann.
Ég dirfðist að spyija túlkinn
hvort við gætum ekki fengið te.
Meðan hann fór að skipa fyrir bauð
ég Hameed sígarettu. Hann reykti
áður eins og skorsteinn. Hann
hristi höfuðið og sagði fljótmæltur:
„Ég er hættur að reykja - og að
skrifa."
Þegar túlkurinn kom aftur
spurði ég Hameed hvað hann væri
að fást við. Hann sagðist vinna að
sérstökum verkefnum fyrir stjórn-
ina. „Við förum ekki nánar út í
það,“ sagði túlkurinn.
Þegar við höfðum drukkið teið
sagði túlkurinn að tíminn væri lið-
inn, nú yrði hinn önnum kafni
maðaður að fara. Það hefði verið
talað um tíu mínútur. „Ég hef nóg-
an tíma,“ sagði Hameed rólega en
ákveðið á ensku. „Ég hef yfrið
nógan tíma og hún er vinur minn.“
Þegar við fylgdumst að fram í
almenninginn og ég rétti honum
höndina, dró hann mig að sér,
kyssti mig þrisvar sinnum á kinnar
að hætti araba og hvíslaði: „Viltu
líka hafa samband við mig næst.“
Fréttamaður frá CNN kom
hlaupandi: „Heyrðu, var þessi ná-
ungi ekki ritstjóri Al-Thawra? Við
höfum reynt að hafa upp á honum
í marga mánuði og svo er hann allt
í einu hér og kyssir þig fyrir fram-
an alla. Hvert fór hann - við verð-
um að fá viðtal við hann.“
Hann hljóp út rneð myndatöku-
mann á hælunum. Ég fór í humátt
á eftir. Mennirnir fjórir sáust
hvergi. Og Hameed Saeed var horf-
inn inn í myrkrið.
ling
rafiðnaðarmanna
í félagsmiðstöð rafiðnaðarmanna að
Háaleitisbraut 68, 3 hæð, þriðjudaginn 23.
maí n.k., frá kl. 16:00 til 21:00.
Fagmenn munu mæla þol, blóöþrýsting og
blóðfitu þátttakenda ásamt því að veita
einkaráðgjöf um þjálfun og bættan lífsstíl.
Pantið tíma í síma: 5681433.
- Mæling og ráðgjöf tekur u.þ.b. 20 mín.
og kostar kr. 1000.
RAFIÐNAÐARSAMBAN0
ISLANDS