Morgunblaðið - 25.05.1995, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 25. MAÍ 1995 B 5
Vextir á íslandi eru nú með
því hæsta í viðskiptalöndunum
Á markaði fyrir langtímaskulda-
bréf (sjá ávöxtunarkröfu spariskír-
teina og húsbréfa næstneðst til
hægri) hefur einnig orðið nokkur
hækkun í ávöxtun frá síðastliðnu
hausti og er ávöxtunarkrafa hús-
bréfa nú rétt um 6% en spariskír-
teina um 5,7-5,8% umfram hækkun
vísitölu neysluvöruverðs. Vaxta-
hækkunina (bæði á langtíma- og
skammtímamarkaði) er vafalaust að
rekja í senn til aukinnar eftirspurn-
ar innanlands eftir lánsfé og til
síðbúinna áhrifa af vaxtahækkun-
inni á árinu 1994 á alþjóðlegum
markaði.
Enginn vafi leikur á því að vaxta-
lækkun á alþjóðlegum markaði síð-
ustu mánuði svo og nokkur vaxta-
hækkun á innlendum markaði hefur
leitt til þess að vextir á íslandi eru
nú töluvert hærri í samanburði við
vexti í öðrum löndum heldur en þeir
voru síðsumars í fyn'a. En það er
erfitt að gera sér grein --------
fyrir því að hvaða marki
einangrun landsins hefur
verið rofin í þessum skiln-
ingi og þar með að hvaða
marki við gætum vænst
vaxtalækkunar á íslandi vegna lækk-
andi vaxta í viðskiptalöndunum.
Tvennt er þó vitað. Þegar vextir
hækkuðu á alþjóðamarkaði á árinu
1994 bárust áhrifin ekki til íslands
fyrr en mörgum mánuðum eftir að
þeirra tók að gæta. Ef ekki verður
breyting á framvindunni í við-
skiptalöndunum gætu því vextir á
Islandi lækkað eitthvað á síðari
hluta ársins 1995 af þessum ástæð-
um. Hitt er lakara, en ein af for-
sendum þess að vextir jafnist á
milli landa á alþjóðlegum markaði
í fijálsum viðskiptum er að aðgang-
ur að markaði sé greiður og við-
skipti auðveld.
Torvelt reynist að laða útlenda
fjárfesta til kaupa á íslenskum
skuldabréfum
Með frelsinu frá ársbyijun 1994
hafa Íslendingar reynt lítillega fyrir
sér á erlendum markaði eins og eðli-
legt er. Nánast ógerningur hefur þó
verið að laða útlenda fjárfesta til
þess að ávaxta fjármuni sína á ís-
landi í íslenskum verðbréfum og það
heyrir til hreinna undantekninga ef
erlendur fjárfestir kaupir íslensk
spariskírteini, ríkisvíxla eða önnur
verðbréf. Ein af helstu forsendum
þess að vaxtalækkun í útlöndum leiði
til lægri vaxta á íslandi er einmitt
Líkur á hækk-
andi verði
hlutabréfa
að útlendingar sjái vaxtamuninn,
grípi tækifærið og kaupi íslensk fast-
vaxtabréf til að njóta gengishagnað-
arins þegar vextir lækka hér til sam-
ræmis við framvindu á alþjóðlegum
markaði.
íslenskum útgefendum skulda-
bréfa á alþjóðlegum markaði gengur
ágætlega að selja skuldabréf sín
þar, t.d. ríkissjóði og öðrum opinber-
um aðilum sem það hafa reynt, en
þá jafnan í erlendri mynt. Ástæður
þess að illa gengur að selja erlendum
fjárfestum skuldabréf á innlendum
markaði eru vafalaust þær að þeim
líst ekki sem skyldi á íslénsku krón-
una sem gjaldmiðil og auk þess eru
öll langtímaskuldabréf verðtryggð.
Afar torvelt hefur reynst að sann-
færa útlendinga um ágæti lánskjara-
vísitölu til verðtryggingar.
Löng saga gengisfellingar
krónunnar bætir ekki úr skák
Neðsta myndin til hægri sýnir
raungengi krónunnar síðan 1992.
Minni verðbólga síðustu árin hefur
leitt til þess að raungengi
krónunnar sveiflast nú
mun minna en á árum
áður. Raungengið hefur
auk þess lækkað, bæði við
—— tvær gengisfellingarnar
árin 1992 og 1993 og vegna minni
verðbólgu síðustu misserin en í við-
skiptalöndunum. Engu að síður verð-
ur að horfast í augu við að íslenska
krónan á að baki sér langa sögu
gengislækkana og það eru raunar
enn ekki liðin tvö ár frá þeirri síð-
ustu, þ.e. í júnílok 1993. Sagan seg-
ir að íslensk stjórnvöld muni grípa
til gengislækkunar þegar á bjátar
en þannig tapa útlendingar pening-
um sem þeir hafa ráðstafað til ávöxt-
unar í íslenskum krónum. Útlending-
ar sem fjárfesta hér nú gætu aftur
á móti hagnast af því að raungengi
krónunnar hækki nokkuð á næstu
árum. En þar er óvissa þó nokkur.
Ovíst verður því að telja að lækk-
un vaxta á alþjóðlegum markaði á
síðustu mánuðum hafi bein áhrif til
lækkunar vaxta á íslandi nú, til þess
eru viðskipti útlendinga á innlendum
verðbréfamarkaði ekki nægileg enn-
þá. Samanburður á upplýsingum um
vexti í útlöndum mun þó draga úr
ástæðum til frekari hækkunar vaxta
á íslandi á síðari helmingi ársinsjafn-
vel þótt eftirspurn eftir lánsfé hér
haldi áfram að aukast með vaxandi
umsvifum á næstu stigum hagsveifl-
unnar.
Höfundur er framkvæmdastjóri VÍB
- Verðbréfamarkaðs íslandsbanka
hf.
Öryggisskáparnirfrá Rosengrens
eru traust geymsla fyrir peninga,
skjöl, tölvugögn og önnur verð-
mæti. Skáparnir sem eru í hæsta
gæðaflokki fást í ýmsum stærðum
og gerðum. Kynnið ykkur úrvalið.
Bæjarhrauni 10
Hafnarfirði
Sími 565 1000
VIÐSKIPTI
ÞEGAR lögfræðingurinn fimm-
tugi gekk inn á skrifstofu Timot-
hys Straumans, sálfræðings við
Wisconsin-háskóla í Bandaríkj-
unum, voru vinnufélagar hans
um það bil að gefast upp á hon-
um, hann var hættur að koma
nokkru í verk og ergelsi og leið-
indi einkenndu fjölskyldulífið.
Dr. Strauman sá fyótlega hvað
um var að vera: Lögfræðingur-
inn var einn af þeim, sem reyna
að gera allt í einu, og hafði lát-
ið fallerast fyrir tækjagnótt nú-
tímans. Heima hjá sér var hann
með faxvél, þrjá síma ogtölvu,
sem pípti í hvert sinn sem hún
tók á móti tölvupósti, og á skrif-
stofunni var ástandið verra.
„Þegar hann kom til mín vissi
hann, að eitthvað var að en hafði
ekki hugmynd um, að það væru
öll tækin, sem hann hafði sankað
að sér,“ segir dr. Strauman.
011 tækin, sem nú er boðið upp
á, valda því, að æ fleiri láta
freistast til að atast í þeim öllum
í þeirri trú, að þá séu þeir hvað
afkastamestir. Sálfræðingar
segja, að vissulega geti menn
sinnt tveimur eða fleiri verkum
samtímis en athyglin sé þó að-
eins vakandi á einu þeirra.
Svona vinnulag eykur streitu og
veldur því, að menn geta ekki
Þegar
tækin taka
völdin
slappað af í frítíma sínum, og
þvert ofan í það, sem margir
telja, þá eykur það ekki afköst-
in.
Tæknin veldur því, að nú geta
menn stundað þessa grautar-
gerð næstum hvar sem er og
þá er hún beinlínis orðin hættu-
leg. Hér áður var ferðin í bílnum
til og frá vinnu oft eina stundin,
sem menn áttu með sjálfum sér,
og hún gat verið afslappandi og
jafnvel uppspretta ágætra hug-
mynda. Það er liðin tíð. Farsím-
inn og fartölvan gefa mönnum
engin grið og bandaríska um-
ferðarráðið er farið að skrá sér-
staklega slys, sem rekja má til
farsímanotkunar.
Óskemmtilegt viðmót
Tækjafíklamir haga sér eins
hvort sem þeir eru í vinnunni eða
heima hjá sér og margir geta til
dæmis ekki horft á sjónvarp
nema hafa bók eða blað til að
glugga í um leið. Best þykir þeim
að vera með sjónvarp þar sem
unnt er að skipta skjánum og
horfa á tvær stöðvar samtímis.
Að síðustu má svo nefna, að
þessir tækjaglöðu menn koma
sér gjarna upp viðmóti, sem
öðru fólki líkar ekki. Þegar
hringt er í þá leynir það sér
ekki, að þeir eru afar upptekn-
ir. Þeir halda áfram að hamra
á tölvuna og svörin eru stuttara-
leg og ópersónuleg. Þeir eru
með hugann við eitthvað allt
annað en samtalið, við öll hin
tækin, sem eru farin að stjórna
lífi þeirra.
FRABÆRT
VERÐ
1.162.230...
Hyundai Grace er mjög
rúmgóður og aflmikill
sendibíll sem hefur vakið
athygli um allan heim og er
vinsælasti sendibfllinn á
íslandi. Enda ekki furða því
verðið skapar honum algjöra
sérstöðu á markaðinum.
Vél..................2,4 Iítra
- á götuna
Hestöfl.............122
Lengd............4,74 m
Hæð............. 1,97 m
Breidd.......... 1,69 m
Flutningsrými... 5,8 m3
Burðargeta .... 1,275 kg
Ath! í boði er 3 sæta bekkur
og vsk. grind á 70.000,-kr.
Fáanlegur með benstn- eða díselvél.
HYUrtDHl
...til framtíðar
ÁRMÚLA 13. SÍMl: 568 1200
BEINN SÍMI: 553 1236
ARGUS & ÖRKIN /SÍA BL020