Morgunblaðið - 27.05.1995, Blaðsíða 1

72 SÍÐUR B/LESBÓK/D
118. TBL. 83.ÁRG.
LAUGARDAGUR 27. MAÍ 1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Loftárásum á Bosníu-Serba hætt eftir að friðargæsluliðar voru teknir í gíslingn
Gíslar hlekkjaðír
við vopnabúr Serba
Neyðarfundir 1 öryggisráði SÞ
og Atlantshafsráðinu
Sarajevo. Reuter, The Daily Telegraph.
Reuter
KANADÍSKUR friðargæsluliði, Patrick Rechner, hlekkjaður með
handjárnum við ljósastaur skammt frá skotfærageymslu í borginni
Pale. Hann fékk síðar að tala við höfuðstöðvar SÞ í Sarajevo. „Ef
loftárásimar hætta hljótum við frelsi, annars verðum við drepn-
ir,“ sagði Rechner og sagðist þegar hafa orðið fyrir barsmíðum.
Ebólasýkin
Faraldur
í rénun
Genf. Reuter.
TALIÐ er, að ebólafaraldurinn í
Zaire sé í rénun en rúmlega 100
manns hafa látist. Talsmaður WHO,
Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar,
sagði, að sjúkdómstilfellum hefði lít-
ið fjölgað og væri raunar aðeins um
að ræða fólk, sem hefði veikst fyrir
allnokkur án þess að vera skráð fyrr
en nú.
Samkvæmt upplýsingum WHO
hafa 144 sýkst og 108 látist en yfir-
völd í Zaire segja sjúkdómstilfellin
vera 160 og hafi 121 maður látist.
Enn er vitað um nokkra menn sem
hafa smitast og er þess beðið að
sjúkdómurinn brjótist út í þeim.
----------♦.♦-■♦----
Kafna í
fangels-
unum
Nairobi. Reuter.
FANGELSI í Rúanda eru svo þröngt
setin fólki, sem grunað er um þátt-
töku í fjöldamorðum, að fangar hafa
unnvörpum kafnað, að sögn ríkisút-
varps landsins. Haft var eftir innan-
ríkisráðherra landsins að framvegis
yrðu aðeins leyfðar handtökur í „aug-
ljósum tilvikum".
Hálf til ein milljón manna, einkum
tútsar en einnig hófsamir hútúar,
féllu í óöldinni í fyrra. Um 35.000
manns hefur verið stungið í fangelsi
eftir að Föðurlandsfylking Rúanda
(RPF), sem að mestu er skipuð túts-
um, náði völdum í lok borgarastríðs-
ins í fyrra.
Ekkert lögreglulið er í Rúanda,
fyrrverandi skæruliðar úr röðum RPF
sjá um handtökumar og styðjast í
sumum tilvikum eingöngu við heiftar-
legar ásakanir annarra borgara, að
sögn fulltrúa erlendra mannréttinda-
samtaka.
YFIRMENN Samemuðu þjoðanna
(SÞ) og Atlantshafsbandalagsins
(NATO) ákváðu í gær að hætta frek-
ari loftárásum á stöðvar Bosníu-
Serba eftir að Serbar höfðu hlekkjað
að minnsta kosti átta friðargæsluliða
við hugsanleg skotmörk. Þá höfðu
sveitir Bosníu-Serba umkringt 200
gæsluliða og hótuðu að taka þá sem
gísla. Þrjátíu franskir friðargæslulið-
ar voru í gær afvopnaðir af Serbum
í Poljine skammt frá Sarajevo og
færðir á óþekktan stað. Hótuðu Serb-
ar að skjóta friðargæsluliðana ef
loftárásum yrði haldið áfram. Örygg-
isráð SÞ var kallað saman til neyðar-
fundar í nótt að tillögu Frakka og í
dag verður fundur í Atlantshafsráð-
inu í Brussel. Hótuðu Frakkar í gær-
kvöldi að draga sveitir sínar til baka
ef ekki yrði gripið til aðgerða.
Orrustuþotur NATO höfðu fyrr um
daginn- í tvígang gert loftárásir á
vopnageymslur Serba eftir að frestur
sem þeim hafði verið gefinn til að
skila vopnum rann út. Hætt var við
þriðju árásarferðina eftir að ljóst var
að Serbar höfðu tekið friðargæsluliða
í gíslingu. Síðdegis í gær sýndi serb-
neska sjónvarpið myndir af þremur
eftirlitsmönnum SÞ, Tékka, Rússa
og Kanadamanni, sem höfðu verið
hlekkjaðir við vopnabúr. Síðar voru
sýndar myndir af pólskum friðar-
gæsluliða sem hafði verið hlekkjaður
með handjárnum við radarstöð og
tveimur friðargæsluliðum frá Spáni
og Ghana, sem voru hlekkjaðir við
brú í miðborg Pale og tveimur sem
voru hlekkjaðir við staur.
Heimildir hjá NATO sögðu að sér-
sveitir væru í viðbragðsstöðu ef til
þess þyrfti að koma að flytja yrði
friðargæsluliða af hættusvæðum.
Öryggisráð SÞ fordæmdi stórskot-
aliðsárásir Serba á óbreytta borgara
og hvatti til þess að friðargæsluliðum
yrði sleppt úr haldi. William Perry,
vamarmálaráðherra Bandarílqanna,
sagði gíslatökuna eiga eftir að leiða
til aukinna átaka. „Það er orðið tíma-
bært að umheimurinn sýni samstöðu
og ákveðni. Bandaríkin eru skuld-
bundin til að taka þátt í aðgerðum
NATO til að styrkja og styðja friðar-
• gæslutilraunir Sameinuðu þjóðanna,“
sagði Perry.
Willy Claes, framkvæmdastjóri
NATO, sagði að ákveðin tímamót
væm nú í Bosníumálinu. „Umheim-
urinn getur ekki lengur sætt sig við
þessa niðurlægingu," sagði hann á
blaðamannafundi eftir loftárásirnar.
Mannskæðasta
sprengjuárásin
Serbar lokuðu í gær fyrir rafmagn
og vatn til Sarajevo en á fimmtu-
dagskvöld gerðu þeir umfangsmikla
stórskotaliðsárás á bæinn Tuzla.
Lést 71 ungmenni er sprengja
sprakk skammt frá útiveitingahúsi
í bænum og 125 særðust. Sá elsti
sem féll var 28 ára gamall, sá yngsti
fjórtán ára. Þetta er mannskæðasta
sprengjuárás Bosníustríðsins en 66
féllu í febrúar í fyrra er sprengja
sprakk á útimarkaði í Sarajevo.
Aðfaranótt föstudagsins var árás-
um á Tuzla og Sarajevo haldið
áfram. Þá hófu Serbar stórskotaliðs-
árásir á ný eftir loftárásir NATO í
gær.
Flugmóðurskip
til Adríahafs
Helmut Kohl Þýskalandskanslari
og John Major forsætisráðherra
Bretlands skoruðu að loknum fundi
sínum í Bonn í gær á Jeltsín Rúss-
landsforseta að beita áhrifum sínum
á Serba. Tók Bill Clinton Bandaríkja-
forseti undir þessa áskorun í gær-
kvöldi. Jeltsín sagðist fallast á mála-
leitanina ef loftárásum yrði hætt.
Frakkar og Bandarílqamenn fóru
í gær fram á að utanríkisráðherrar
fimmríkjahópsins myndu hittast í
tengslum við NATO-fundi í Hollandi
í næstu viku til að ræða Bosníu.
Bandaríska flugmóðurskipið USS
Theodore Roosevelt sigldi í gær inn
á Adríahaf til að styðja aðgerðir her-
flugvéla NATO yfir Bosníu.
■ Erkomiðað/18
Murdoch vill
kaupa stöðvar
Berlusconis
Mílanó. Reuter.
Heimsmeistumm fagnað
ÁSTRALSKI auðkýfingurinn Ru-
bert Murdoch sagðist í gær
reiðubúinn að kaupa sjónvarps-
stöðvar ítalska viðskiptajöfursins
Silvios Berlusconis. Áttu þeir við-
ræður þar að lútandi í Róm í fyrra-
dag en niðurstaða fæst ekkj fyrr
en að loknu þjóðaratkvæði á Ítalíu
11. júní um eignarhald á fjölmiðl-
um.
Murdoch sagðist reiðubúinn að
kaupa stöðvamar af Berlusconi
óháð niðurstöðum þjóðaratkvæðis-
ins, sem kynni að takmarka
eignarhald við eina sjónvarpsstöð.
Sagðist hann ekki vera að stofna
til bandalags með ítölskum stall-
bróður sínum, hann ætlaði ekki
að gerast meðeigandi heldur
kaupa hann út.
Að sögn talsmanna Fininvest-
samsteypunnar, eignarhaldsfélags
sjónvarpsstöðva Berlusconis, hafa
nokkur atriði varðandi hugsanleg
kaup Murdochs verið rædd og
skýrð. Hefðu Murdoch og Berlusc-
oni rætt tvo valkosti sem til greina
kæmu; að Murdoch keypti annað
hvort Retequattro-stöðina eða It-
alia Uno-stöðina eða að hann
keypti allar þijár stöðvar Berlusc-
onis, þar á meðal stöðina Canale5.
JACQUES Chirac, forseti
Frakklands, hélt í gær mót-
töku í Elysée-höllinni fyrir
landslið Frakka í handknatt-
leik, í tilefni af því að liðið
vann heimsmeistaratitilinn á
HM í Reykjavík um síðustu
helgi. Philippe Gardent, fyrir-
liði Frakka, afhenti forsetanum
peysu I litum landsliðsins og
virðist Chirac hinn ánægðasti
með gjöfina.
Leiðtogafundur SSR
Vill náið
samband
Minsk. Reuter.
VIKTOR Tjemómyrdín, forsætisráð-
herra Rússlands, spáði því í gær að
fyrrum Sovétlýðveldi myndu í fram-
tíðinni mynda náið samband.
Ákveðið hefur verið að fella niður
landamæraeftirlit milli Rússlands og
Hvíta-Rússlands og var byijað að
loka landamærastöðvum í gær.
Leiðtogafundur Samveldis sjálf-
stæðra ríkja var haldinn í Minsk í
gær og miðaði hægt í viðræðum um
nánara samstarf ríkjanna í efna-
hagsmálum þrátt fyrir ákvörðun
Rússa og Hvít-Rússa um tollabanda-
lag.
Alexander Lúkasjenkó, forseti
Hvíta-Rússlands, sagði að þó að
samstarf samveldisríkjanna yrði
nánara þýddi það ekki að verið væri
að hverfa aftur til fortíðarinnar.
„Það er útilokað að Sovétríkin verði
endurreist," sagði Lúkasjenkó.