Morgunblaðið - 08.06.1995, Blaðsíða 4
4 B FIMMTUDAGUR 8. JÚNÍ 1995
VIÐSKIPTI
MORGUNBLAÐIÐ
Undanfarið hefur færst í vöxt að íslensk fyrirtæki líti til Asíu með viðskipti í huga. Fáum
sögum fer enn af viðskiptum íslands og Víetnam en nú er unnið að breytingum þar á
Væntíngar
í Víetnam
Stjómvöld í Víetnam hafa á síðustu árum tekið upp stefnu umbóta
á ýmsum sviðum og meðal annars opnað landið fyrír erlendu fjár-
magni. í kjölfaríð eiga erlend fyrírtæki greiða leið þangað inn og
meðal þeirra sem vilja kynna sér þennan nýja markað em forsvars-
menn íslenskra fyrirtækja. Hanna Katrín Fríðriksen kannaði
hverjir em þar í fararbroddi.
Morgunblaðið/Emelía
HAUKUR Harðarson og Trieu Hoang eru upphafsmenn að stofnun íslensk/víetnamska fyrirtækis-
ins HeH International. Þetta er ráðgjafafyrirtæki sem vinnur að því að aðstoða erlend fyrirtæki við
að ná fótfestu í Víetnam. Margir Íslendingar hafa leitað til HeH í þeim tilgangi.
Utflutningur íslendinga til
Asíulanda hefur tvöfald-
ast á tveimur árum og
var á síðasta ári meiri
en til Bandaríkjanna. Þá var útflutn-
ingur íslendinga til Asíu tæp 16%
af heildarútflutningi þjóðarinnar
samkvæmt upplýsingum frá Hag-
stofu íslands. Árið 1990 var þetta
hlutfall 5% og aðeins 1,5% árið
1980. Fáum sögum fer hins vegar
að viðskiptum Islendinga og Víet-
nama, en nú er unnið af fullri al-
vöru að breytingum þar á. Víetnam
er tólfta stærsta ríki veraldar með
íbúatölu upp á rúmlega 70 milljón-
ir. Hagvöxtur í Víetnam hefur auk-
ist undanfarin ár. Árið 1993 var
hann 8,1% og 8,8% í fyrra. Þá spá
hagfræðingar tímaritsins Economist
því að hagvöxturinn verði 9,5% á
þessu ári og 10,0% á því næsta. Það
er því ekki útséð um að Víetnam
verði enn eitt asískt efnahagsundf-
ur.
Til marks um vilja manna til
þess að koma á viðskiptum á milli
Islands og Víetnam má nefna að í
dag, fimmtudaginn 8. júní, kemur
forsætisráðherra Víetnam, Vo Van
Kiet, [ opinbera heimsókn til Is-
lands. í för með forsætisráðherran-
um eru meðal annars ráðherra
stjórnarráðs Víetnam, utanríkis-
ráðherra og fjármálaráðherra sem
munu væntanlega eiga fundi með
kollegum sínum hér á landi um við-
skipti landanna tveggja. I fylgdar-
liði forsætisráðherrans, sem telur
samtals um 70 manns, er sérstök
17 manna viðskiptasendinefnd og
munu fulltrúar íslenskra fyrirtækja
eiga fundi með henni um möguleg
viðskipti á milli landanna tveggja.
Markaðsskýrsla
Á sama tíma og viðskiptasendi-
nefndin frá Víetnam er stöd_d hér á
landi er Þorgeir Pálsson hjá Útflutn-
ingsráði íslands á ferð í Víetnam.
Blaðamaður ræddi við Þorgeir
skömmu áður en hann fór út 'og
sagði hann þá að tilgangur ferðar-
innar væri fyrst og fremst að fá
innsýn í markaðsaðstæður þar í
landi.
Hjá Útflutningsráði íslands hafa
á árinu verið kynntar markaðs-
skýrslur um Taívan og Suður-
Kóreu, sem ætlað er að gagnist
aðilum sem hafa hug á að stofna
til viðskiptasambanda á þessum
stöðum. Unnið er að gerð markaðs-
skýrslu um Kína og er tilgangurinn
með ferð Þorgeirs til Víetnam, með-
al annars að afla upplýsinga til sam-
bærilegrar skýrslugerðar um landið.
í skýrslunni verður reynt að gera
grein fyrir þjóðfélaginu, menningu
og viðskiptavenjum ásamt því að
birta upplýsingar um fyrirtæki og
stofnanir. Að sögn Þorgeirs er áætl-
að að skýrsla Útflutningsráðs um
Víetnam verði kynnt þegar líða tek-
ur á haustið.
íslenskir á íslandi,
Víetnamar í Víetnam
Það eru hæg heimatökin fyrir
forsvarsmenn íslenskra fyrirtækja;
fyrirtækja í sjávarútvegi, tölvu-
fyrirtækja, byggingarverktaka og
fleiri sem hafa hug á að leita fyrir
sér með samvinnu við Víetnama.
Þeir eiga nefniiega greiða leið að
ráðgjafafyrirtækinu HeH Internati-
onal sem er í eigu íslenskra og víet-
namskra aðila. Stofnendur HeH
International eru tveir vinir og fyrr-
um skólafélagar frá Chicago, ís-
lendingurinn Haukur Harðarson og
Víetnaminn Trieu Hoang. „Helsta
markmið starfseminnar eru að
hjálpa erlendum fyrirtækjum að
koma sér fyrir í Víetnam," sagði
Haukur í samtali við Morgunblaðið,
„en í bili leggjum við aðaláherslu
á aðstoð við íslensk fyrirtæki. Það
er heilmikil vinna því það hafa þró-
ast sérstakir viðskiptahættir þar í
landi og menn verða að þekkja
mjög vel til. Það skiptir öllu í þessu
sambandi að við erum í raun Víet-
namar í Víetnam og íslendingar á
íslandi. HeH getur þannig brúað
bilið á milli Víetnam og Vestur-Evr-
ópu.“
HeH var stofnað í núverandi
mynd fyrir einu ári, en tvö ár eru
síðan Haukur og Hoang stofnuðu
saman fyrirtæki. Aðspurður hvað
mætti helst nefna sem dæmi um
vel heppnaða samvinnu íslenskra og
víetnamskra aðila sagði Haukur að
málin væru flest stutt á veg komin
þar sem menn væru rétt að byija
að þreifa fyrir sér. „Það sem er
kannski mest spennandi er samstarf
við Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna
við 'að koma íslenskum sjávarútveg
á framfæri í Víetnam. Þar eigum
við að nýta okkur að við stöndum
öðrum framar,“ sagði hann.
Víetnam á Internetið
Haukur sagði ennfremur að HeH
hefði frumkvæði að stofnun fyrir-
tækis í hugbúnaðargerð, Nordic
Technology Solution, NTS. HeH er
lítill hluthafí þar, en hluthafahópur-
inn er annars þverskurður af ís-
lenskum hugbúnaðarhúsum. Þar
má nefna Skýrr, Tölvumyndir,
Tölvumiðlun, Tæknival og Hugbún-
að.
Sveinn Baldursson hjá Tölvu-
myndun vildi sem minnst tala um
starfsemina í Víetnam þegar Morg-
unblaðið leitaði til hans. Sagðist vilja
láta verkin tala. Hann sagði þó að
NTS væri að vinna að upplýsinga-
tæknivæðingu í stjómsýslu í Víet-
nam og hefði meðal annars sett upp
Internet gátt fyrir Ho Chi Minh
svæðið sem áður var Saigon og
nágrenni. „Þetta er bara eitt af
þeim verkum sem fjölmörg íslensk
fyrirtæki ættu að vera að vinna að
út um allan heim og ætti í raun
ekki að vera í frásögur færandi,"
sagði Sveinn. „Sumt gengur upp,
annað ekki.“
Persónuleg tengsl
Haukur sagði að þeim fyrirtækj-
um færi sífellt fjölgandi sem leituðu
til HeH til þess að koma á sambönd-
um í Víetnam. „Við reynum að sinna
þeim sem leita til okkar enda teljum
við okkur geta orðið til mikillar
hjálpar vegna þeirrar sérstöðu okkar
að vera íslenskt/víetnamskt fyrir-
tæki. Lagaumhverfið er mjög fram-
stætt í Víetnam og viðskiptin byggj-
ast helst á persónulegum tengslum.
Þau höfum við í gegnum Trieu sem
á mjög greiðan aðgang að stjóm-
kerfinu í Víetnam og það er í raun
hornsteinninn að starfseminni,"
sagði Haukur.
Aðspurður hvort það væri ekki
kostnaðarsamt að ryðja íslenskum
fyrirtækjum brautargengi í Víetnam
kvað Haukur svo vera. Það væri
ekki fyrr en nýlega að HeH hefði
ráðið fólk til starfa fyrir utan Trieu
•sem lengi hefði verið eini starfs-
krafturinn í Víetnam. Nú væru þeir
fjórir auk hans og Hauks. Ennfrem-
ur sagði Haukur að HeH væri ekki
að sækja í opinbert fjármagn, held-
ur hefðu hluthafar bjargað því sem
bjárga þurfti. Nú væri fyrirtækið
farið að fá vinnu út á fyrri vinnu
sem Haukur sagði að væri stór
áfangi.
Hluthafar HeH Intemational auk
Hauks og Trieu Hoang eru íslensk-
ir aðalverktakar, sem eiga þriðj-
ungshlut, og verkfræðistofan Ferli
hf. ásamt smærri víetnömskum
hluthöfum. Ólafur Thors er starfs-
mannastjóri íslenskra aðalverktaka.
Hann sagði í samtali við Morgun-
blaðið að ýmislegt væri í gerjun hjá
HeH, en málin væru öll á viðkvæmu
stigi og því rétt að fara rólega í
sakimar. „Þetta gengur þó vel,“
sagði hann og ennfremur að þó
opinber fjármagnsstuðningur hefði
ekki verið neinn hefði fyrirtækið
fengið ágætis þverpólitískan stuðn-
ing hér á landi.
Islenskir aðalverktakar hafa um
nokkurt skeið skoðað verktakaiðnað
í Asíu með útflutning í huga. Ólafur
sagði að í Víetnam væri verið að
tala við ýmsa aðila um samvinnu,
árangur sæist, en ekkert væri enn
fast í hendi. „Það tekur lengri tíma
en mann gat órað fyrir að koma
samstarfi á laggimar. Umhverfíð
er slíkt að eitt handtak og traust
milli aðila vegur þyngra en bílhlass
af undirskrifuðum samningum. Þar
kemur HeH okkur til góða enda
má segja að öll þessi starfsemi byggi
á þeim samböndum sem Trieu hefur
á Ho Chi Minh svæðinu,“ sagði Ólaf-
ur.
Morgunblaðið skýrði frá því í
nóvember á síðasta ári að HeH hefði
tryggt sér fomýtingarrétt á lóð mið-
svæðis í Saigon og kannað mögu-
leika þess að byggja hótel á lóðinni
með þátttöku Islenskra aðalverk-
taka. Þar væri um að ræða risa-
stórt verkefni, en samkvæmt heim-
ildum Morgunblaðsins er það nú í
biðstöðu fram á haust vegna laga-
breytinga í Víetnam sem varða sam-
starf innlendra og erlendra aðila í
sameignarfyrirtækjum.
Það besta frá íslandi
Þó áherslan sé í bili lögð á að
koma fótunum undir starfsemi ís-
lenskra aðila í Víetnam hefur HeH
unnið fyrir erlend fyrirtæki í sömu
erindagjörðum. „Munurinn á Is-
lenskum fyrirtækjum og erlendum
sem við vinnum fyrir er að það þarf
að bytja á að sannfæra íslendingana
um ágæti Víetnam á meðan þeir
erlendu era búnir að gera það upp
við sig að þeir ætla til Víetnam
hvort sem það verður í gegnum
okkur eða aðra,“ segir Haukur.
Haukur og Ölafur leggja báðir
áherslu á mikilvægi þess að íslensku
framheijarnir í viðskiptum við Víet-
nama standi sig vel. „ímynd HeH
er sú að við seljum það besta frá
íslandi," segir Haukur og það er
nauðsynlegt að það standi að Víet-
namar kynnist því besta sem við
getum boðið upp á. Aðeins þannig
ná viðskipti milli landanna tveggja
að þróast.“
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna
er meðal fyrirtækja sem hafa verið
að skoða möguleikana á að koma
upp viðskiptasamböndum í Víetnam.
Ekki tókst að ná sambandi við Frið-
rik Pálsson, forstjóra SH, þar sem
hann var staddur erlendis sem og
Pétur Einarsson, framkvæmdastjóri
dótturfyrirtækis SH, Icecon. Þessi
tvö fyrirtæki hafa unnið saman að
athugunum á verkefnaútflutningi til
Víetnam, en Icecon sérhæfir sig í
ráðgafaþjónustu á sviði sjávarút-
vegs og hefur unnið að verkefnum
erlendis.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins felast athuganir SH og
Icecon í Víetnam annars vegar að
því að Víetnamar geti nýtt sér þá
þekkingu og tækni sem er til staðar
á íslandi varðandi sjávarútveg og
hins vegar að SH geti fengið fisk
frá Víetnam inn í sölunet sitt.
Hár herkostnaður
HeH International hefur lagt aðal
áherslu á starfsemi í Suður-Víet-
nam, nálægt Ho Chi Minh. íslenskir
aðilar hafa líka verið á ferðinni ná-
lægt höfuðborginni Hanoi í Norður-
Víetnam. Þar er um að ræða Verk-
fræðistofu Stefáns Ólafssonar,
VSÓ, og Verkfræðistofu Sigurðar
Thoroddsen, VST. Þessar tvær stof-
ur stóðu saman að því að senda
fólk til Víetnam á síðasta ári þar
sem átti að kanna grundvöll fyrir
samvinnu, helst í sjávarútvegi. „Það
komust á tengsl við ákveðna aðila
í Norður-Víetnam og þar voru skil-
greind ákveðin verkefni á sviði físk-
veiða og fiskvinnslu,“ sagði Kristinn
Guðjónsson hjá VSÓ í samtali við
Morgunblaðið. „Eftir ferðina gerð-
um við okkur betur grein fyrir þeim
tækifærum sem bjóðast þarna niður
frá og þá aðallega a sviði fiskveiða
og fiskvinnslu sem íslendingar hafa
helst að selja í dag.“ Kristinn sagði
menn hafa farið sér hægt enda
margt sem þyrfti að huga að. „Her-
kostnaðurinn er mikill við svona
verkefnaöflun og málin hafa verið
í vinnslu eftir þessa ferð. Annað er
í sjálfu sér ekki um þetta að segja
í bili.“