Morgunblaðið - 14.06.1995, Blaðsíða 2
2 B MIÐVIKUDAGUR 14. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
105 tonn á
sólarhring
ÆVINTÝRALEG þorskveiði hefur
verið innan fiskvemdarsvæðis Norð-
manna við Svalbarða nú í lok maí
og byijun júni. Þýzki frystitogarinn
Kiel var þar að veiðum í þrettán
daga og hafði alls 1.374 tonn upp
úr krafsinsu, eða 105 tonn á sólar-
hring.
Það er norska blaðið Fiskeriblad-
et, sem greinir frá þessum ótrúlegu
aflabrögðum. þar er haft eftir yfir-
manni í norsku strandgæzlunni, að
hann hafí aldrei vitað um annan
eins afla á þessu svæði. Þýzki togar-
inn Wiesbaden hefur einnig aflað
mjög vel þessa dagana.
Samkvæmt upplýsingum
strandgæzlunnar hafa togarar frá
Rússlandi og Portúgal einnig verið
að veiða mjög vel á þessum slóðum,
en mesti aflinn er á „Vestbanken"
innan verndarsvæðisins. Hins vegar
er sá hængur á í þessu þorskmoki,
að fiskurinn er horaður og í slæmu
ástandi.
I upphafi júní voru engir norskir
togarar komnir inn á svæðið, enda
stunda þeir yfirleitt ekki veiðar á
þessum miðum á þessum árstíma.
„Þessar miklu aflafréttir munu
vafalaust vekja mikla athygli á ís-
landi og meðal annarra þjóða, sem
stefna að veiðum í Smugunni. Æv-
intýraleg veiði af þessu tagi verður
ekki til að draga úr áhuganum á
að veiða þorsk í Smugunni seinna
í sumar,“ segir í frétt norska blaðs-
ins.
Coveney
segir af sér
HUGH Coveney, sjávarútvegsráð-
herra Irlands, hefur neyðst til að
segja af sér embætti aðeins hálfu
ári eftir að hann tók við. Var ástæð-
an frétt í dagblaði í Dyflinni um að
hann hefði reynt að útvega fyrir-
tæki fjölskyldu sinnar sámning við
ríkisrekið gasfyrirtæki.
Eftirmaður Coveneys sem sjávar-
útvegsráðherra er Sean Barrett en
Coveney hefur verið skipaður að-
stoðarráðherra án setu í ríkisstjórn.
í þann stutta tíma sem Coveney
gegndi embætti sjávarútvegsráð-
herra þótti hann standa sig vel og
honum tókst til dæmis að tryggja
írsku strandgæslunni aukið framlag
frá framkvæmdastjórn Evrópusam-
bandsins í Brussel. Varð það til að
draga úr mestu gagnrýninni á þá
ákvörðun stjómarinnar að leyfa
Spánveijum og Portúgölum veiðar
í írska hólfinu. Hann studdi hins
vegar Spánveija til að byija með í
grálúðustríðinu við Kanadamenn og
féll það í heldur grýttan jarðveg
meðal landa hans. Sneri hann þá
við blaðinu og tók upp stuðning við
Kanada.
Smíða nýja
mjöltanka
SMÍÐI á fjórum mjöltönkum við
verksmiðjuhús Loðnuvinnslunnar
hf., sem verið er að reisa á Fáskrúðs-
fírði, er nú hafin á staðnum, en hver
tankur verður 32 metra hár og mun
taka um 1.000 tonn af mjöli.
Að sögn Gísla Jónatanssonar,
framkvæmdastjóra Loðnuvinnslunn-
ar hf., sér vélsmiðjan Héðinn um
smíði tankanna að norskri fyrirmynd
og einnig smíði daggeyma í verk-
smiðjunni. Einnig sér Héðinn um
smíði færslubúnaðar frá daggey-
munum í mjöltankana og smíði sjálf-
virks losunarbúnaður, sem verður
frá tönkunum beint um borð í skip.
Gísli sagðist hafa fregnir af því að
mjöltankar af þessu tagi væru komn-
ar í allar fiskmjölsverksmiðjur í
Noregi og hér á landi væru áætlan-
ir um að koma tönkum upp við verk-
smiðjurnar á Eskifirði og Norðfirði.
NÝ VINNSLULÍNA í SINDRA VE
• NÝTT frystiskip Vinnslu-
stöðvarinnar hf. í Vestmanna-
eyjum, Sindri VE, er nú á Akra-
nesi þar sem verið er að setja
í það nýja vinnslulínu. Skipið,
sem er 10 ára gamalt, var keypt
frá Frakklandi og kom það til
landsins fyrir hálfum mánuði.
Það er 50 metra langt og 12,30
metra breitt og kemur það í
stað eldra skips Vinnslustöðv-
arinnar með sama nafni, en það
var selt til Noregs í febrúar
síðastliðnum. Að sögn Sighvats
Morgunblaðið/Jón Gunnlaugsaon
Bjarnasonar, framkvæmda-
stjóra Vinnslustöðvarinnar, er
ráðgert að nýja vinnslulínan
verði komin um borð í Sindra
i lok júní, en þá fer skipið á
úthafskarfaveiðar og að því
ioknu í Smuguna.
Utvegur
kominn út
Borgarplast hf. eykur
framleiðsluna um 17%
■■■■■■■■■■■■■■■■■■ FYRSTU fjóra mánuði ársins
Veltuaukningin á
síðasta ári um 70% arnesi framieiðir um 17% og
útflutningur jókst um 5% miðað
við sama tíma í fyrra. Síðan Borgarplast hf. fékk ISO vottun árið
1993 hefur verið stöðug veltuaukning hjá fyrirtækinu og árið 1994 var
aukningin 70% milli ára, að sögn Guðna Þórðarsonar framkvæmda-
stjóra Borgarplasts hf. Hefur aukningin í útflutningnum aðallega verið
á Bandaríkjamarkað.
Fiskkör eru um 75% af fram-
leiðslu Borgarplasts hf., en hjá fyr-
irtækinu á Seltjarnarnesi eru að
auki framleiddar rotþrær og frá-
rennslisbrunnar, og í Borgarnesi
eru framleiddar umbúðir úr frauð-
plasti fyrir fisk sem fer með flugi
á markað erlendis.
Stór markaður í augsýn
Að sögn Guðna varð 8% aukning
í þeirri framleiðslu fyrstu fjóra
mánuði ársins miðað við sama
tímabil í fyrra.
Guðni sagði að í þessum mánuði
væri von á niðurstöðum frá Slagt-
eriernes forskningsinstitut í Dan-
mörku sem hefur verið að gera
prófanir á ílátum frá Borgarplasti
sem ætluð eru til flutnings á kjöt-
vörum. Sagðist Guðni bjartsýnn á
að niðurstöður prófananna yrðu
jákvæðar, en hann sagði að ef það
yrði raunin myndi mjög stór mark-
aður opnast hjá kjötsölum í Evrópu
fyrir framleiðslu fyrirtæksins.
Starfsmenn Borgarplasts hf. á
Seltjarnarnesi eru nú 25 talsins og
er unnið allan sólarhringinn við
framleiðsluna og verksmiðjan full-
nýtt. Sagði Guðni að þegar væri
farið að huga að stækkun, en Borg-
arplast hf. verður 25 ára á næsta
ári.
Mikil þátttaka í sýningum
Borgarplast hefur nýverið tekið
þátt í þremur sjávarútvegssýning-
um. Sú fyrsta var í Brussel í byijun
máli og tókust þar samningar um
sölu á töluverðu af kerum. Næsta
sýning var í Eistalandi, en þar var
Borgarplast eitt íslenzkra fyrir-
tækja, og náði þar einnig samning-
um um sölu á kerum inn á eist-
neska markaðinn. Loks var Borgar-
plast á alþjóðlegu sjávarútvegssýn-
ingunni í Bella Center í Kaup-
mannahöfn og þar náðist einnig
ágætur árangur.
ÚTVEGUR 1994 er kominn út.
Útvegur hefur komið út árlega á
vegum Fiskifélags íslands frá árinu
1977, en er fyrr á ferðinni en undan-
farin ár. Ritið er byggt á gögnum
sem Fiskifélagið safnar og varðveitir
og hefur það að geyma allar helstu
upplýsingar um veiðar og vinnslu
landsmanna. Má því líta á það sem
nokkurs konar tölfræðihandbók sjáv-
arútvegsins.
í Útvegi 1994 kemur meðal ann-
ars fram að heildarafli landsmanna
á síðasta ári, að undanskildum veið-
um á fjarlægum miðum, var 1.510
þúsund tonn og hefur heildarafli
þannig dregist nokkuð saman á milli
ára. Verðmæti heildaraflans var 49,1
milljarður króna en það er lítil breyt-
ing frá fyrra ári.
Verðmæti karfa jókst
Þorskafli er enn minnkandi milli
ára en verð hefur hækkað. Ýsuafli
hefur aukist umtalsvert og verð hef-
ur hækkað lítillega milli ára. Ufsa-
afli dregst enn saman árið 1994 og
hefur gert það á hveiju ári síðan
1991 sem var metaflaár. Verð á ufsa
var hins vegar lægra en verið hefur.
Karfi jókst að verðmæti mil|i ára
vegna hærra verðs sem gerði gott
betur en vega upp á móti lítilsháttar
aflasamdrætti. Afli úthafskarfa
meira en tvöfaldaðist hins vegar
milli ára og var verðmætaaukningin
í samræmi við það.
Meðalaldur fiskiskipaflotans er
17,2 ár og hefur hækkað um hálft
ár. Skráð vélarafl hækkaði örlítið
milli ára. Starfandi sjómönnum hefur
fjölgað lítillega en fækkaði. áður
nokkur ár í röð.
Meira sótt á fjarlæg mið
Veiðar á Ijarlægum miðum hafa
aukist milli ára. Mest var veitt á
Barentshafi en heildarafiamagn varð
þar tæp 37 þúsund tonn að verð-
mæti 2,7 milljarðar. Á Flæmingja-
grunni veiddust 2.400 tonn að verð-
mæti 420 milljónir króna og 330
tonn veiddust á Austur-Grænland-
smiðum. Verðmæti þess afla var 57
milljónir.
Gífurleg aukning varð á vinnslu á
físki frá erlendum skipum á árinu
1994. Þannig var heildarafli erlendra
skipa lagður hér á land til vinnslu
65 þúsund tonn að verðmæti 1.704
milljónir króna. Aflinn hefur tvöfald-
ast milli ára en verðmætaaukningin
er heldur minni.
Afli erlendra skipa sem lagður var
á iand árið 1994 til áframhaldandi
útflutnings (transit) var 39 þúsund
tonn, aðallega þorskur, karfi og
rækja. Fiskifélagið áætlar að við-
komandi skip hafi keypt þjónustu
fyrir a.m.k. 2 milijarða króna.
Útvegur er einungis seldur á skrif-
stofu Fiskifélags íslands og kostar
3.000 kr. í lausasölu.
Þol sjómanna undir meðallagi
ÞOL togarasjómanna
virðist í lakara lagi sam-
kvæmt könnum, sem
Magnús Ólafsson,
sjúkraþjálfari í Mætti,
gerði á þoli þeirra. Tog-
arasjómenn koma þar
mun verr út en slökkviliðsmenn, en þessir tveir hópar voru bornir saman.
Könnunin sýnir að þol þeirra togarasjómanna, sem í þrekprófið fóru, er
í 85% tilfella undir meðallagi og var enginn þeirra yfir meðallaginu. Af
slökkviliðsmönnum voru aðeins 35% undir meðallagi, en til meðallagsins
töldust hins vegar 64% þeirra.
Þrektæki sett um borð
í mörg skipanna og
heilsufæði á boðstólum
Það er Sjómannablaðið Víkingur,
sem skýrir frá þessu. Magnús Ólafs-
son sjúkraþjálfari segir í samtali
við Víkinginn að niðurstaðan sýni
að nauðsynlegt sé að koma æfínga-
tækjum fyrir um borð í togurunum.
Töluvert hafi reyndar verið gert af
því, en það sé ekki síður nauðsyn-
legt að kenna sjómönnum að nota
þessi tæki. Hann segir að einstaka
útgerðir hafi haft samband við
Mátt til að fá tæki til þjálfunar.
Þurfa ekki í einhverja
kraftakeppni
„Helzta markmiðið með líkams-
þjálfun sjómanna er að koma þolinu
í gott horf, það er hjartanu og
æðakerfmu. Þoltækin eru bezt til
að koma þessu í lag og í þeim flokki
er um margs konar tæki að ræða.
Einnig eru til tæki sem styrkja
bol, herðar og axlir. Sjómenn þurfa
ekki að hrúga upp lóðum og fara
Þol íslenskra
togarasjómanna
Meðalþol
Sæmilegtþol
Lítið þol
Engir sjómannanna
mældust verameó
gott eóa mjög gott þol
í einhveija kraftakeppni. Það er
tómt rugl,“ segir Magnús.
Sigurbjörn Svavarsson, útgerð-
arstjóri Granda hf., segir hreyfing-
arleysi fyrst og fremst ástæðuna
fyrir litlu þoli sjómanna. Grandi hf.
fékk Mátt til að kanna þol sjó-
manna sinna, meðal annars til þess
að finna út hvaða tæki væri bezt
að hafa um borð í togurunum og
til að hjálpa mönnum til að sjá
hvert líkamlegt ástand þeirra væri.
Bara hrein heilsugæzla
„Sumir ætla í framhaldi af þessu
að stunda líkamsrækt í fríum. Ein-
hveijir fóru til dæmis beint til lækn-
is eftir að niðurstöður lágu fyrir
úr þolprófinu vegna hás blóðþrýst-
ings og fleira. Það má segja að
þetta sé bara hrein heilsugæzla,
sem er nauðsynleg í öllum starfs-
stéttum. Eftir að í ljós kom hversu
slæmt líkamsform sjómanna er
ákváðu kokkar á nokkrum skipa
okkar að breyta matseðlinum. Nú
bera þeir fram heilsufæði," segir
Sigurbjörn í samtali við Víkinginn.