Morgunblaðið - 15.06.1995, Blaðsíða 1

80 SÍÐUR B/C/D
133. TBL. 83. ÁRG.
FIMMTUDAGUR 15. JÚNÍ 1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Reuter
Kátir forsetar
ÞRÁTT fyrir gagnrýni Banda-
ríkjamanna á ákvörðun Frakka
að hefja aftur kjarnorkutilraunir
voru miklir kærleikar með forset-
um Bandaríkjanna og Frakklands,
Bill Clinton (t.h.) og Jacques
Chirac, í Hvíta húsinu í gær er
hinn nýlqömi Frakklandsforseti
kom í fyrsta sinn til Bandaríkj-
anna sem forseti. Clinton vék sér
hjá því að gagnrýna Frakka í við-
urvist Chiracs og sagði reyndar
að samskipti landanna væru með
miklum ágætum og nýkjörinn
Frakklandsforseti ætti eftir að
styrkja bönd landanna og efla.
Talið er að ákvörðun Chiracs um
að hefja kjarnorkutilraunir eigi
eftir að setja mark sitt á þriggja
daga fund leiðtoga helstu iðnríkja
heims, sem hefst í Halifax á Nova
Scotia í Kanada í dag.
■ Ákvörðun Chiracs/19
Múslimar safna miklu liði norðan Sarajevó
Serbar hóta hörð-
um viðbröffðum
o %
Sarajevó. Washington. Reuter.
FREGNIR um að þúsundir liðs-
manna stjórnarhers Bosníu hafi
safnast saman norðan við Sarajevó
hafa vakið ótta um að til heiftar-
legra átaka kunni að koma ef herinn
reynir að rjúfa umsátur Bosníu-
Serba um borgina. Leiðtogar þeirra
vöruðu í gær við því að þeir myndu
bregðast við af fullri hörku.
Fulltrúar Sameinuðu þjóðanna
(SÞ) sögðu í gær að um 30 þúsund
hermenn stjórnarinnar væru komnir
til Visoko-Brezahéraðs, nórðan við
Sarajevó. Þetta væru mestu liðs-
flutningar frá upphafi átakanna.
Að mati fréttaskýrenda myndi til-
raun af hálfu stjórnarhersins til þess
að frelsa Sarajevó leiða til aukinnar
hörku í átökunum og hafa í för með
sér fall hundruða manna og grimmi-
legar hefndarárásir Bosníu-Serba á
Sarajevó.
Forsætisráðherra Bosníu, Haris
Silajdzic, staðfesti í gær að stjórn-
arherinn væri að safna liði nærri
Sarajevó. Markmiðið væri að vernda
borgina, því óttast væri að Bosníu-
Serbar hygðust gera árás á borgina.
Blekking?
Dragomir Milosevic, yfirmaður
serbnesku hersveitanna sem sitja um
Sarajevó, sagði að Serba grunaði
að liðssöfnunin væri blekking og að
stjórnarherinn hygðist ráðast til at-
lögu annars staðar í Bosníu.
Bandaríkjastjórn hvatti í gær
Bosníumenn til þess að reyna ekki
að ijúfa umsátrið um Sarajevó.
Warren Christopher, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, gerði Silajdzic
grein fyrir afstöðu Bandaríkjastjórn-
ar.
Carter bjartsýnn
Jimmy Carter, fyrrum Banda-
ríkjaforseti, tjáði hernaðarmála-
nefnd öldungadeildar þingsins í gær
að hann tryði því að hægt væri að
komast að samkomulagi um frið í
Bosníu. Hann kvaðst andvígur því
að vopnasölubanni á múslima og
Króata yrði aflétt, en sú hugmynd
nýtur stuðnings í báðum deildum
þingsins. Sagði Carter að Bosníu-
Serbar virtust viljugir til að gefa
eftir, og nefndi tilboð þeirra um að
minnka það landsvæði sem þeir hafa
á valdi sínu úr 70% í 53%.
Hlerunarhneykslið
á Spáni
Gonzalez
krafinn
sagna
Madrid. Reuter.
FLOKKUR Katalóníumanna, sem
tryggir stjóm Felipe Gonzalez for-
sætisráðherra meirihluta á Spánar-
þingi, krafðist þess í gær, að stjóm-
in segði allan sannleikann um
hlerunarhneyksli, sem eitt spænsku
dagblaðanna hefur skýrt frá.
Samkvæmt frétt i blaðinu E1
Mundo kom spænska leyniþjónust-
an hlerunartækjum fyrir á heimilum
kunnra stjórnmálamanna, blaða-
manna og kaupsýslumanna ogjafn-
vel hjá Jóhanni Karli konungi fyrr
á þessum áratugi. Á þriðjudag var
fyrirskipuð opinber rannsókn á
málinu en Joaquin Molins, þing-
flokksformaður Katalóníuflokksins,
sagði í útvarpsviðtali, að ekki væri
hægt að fjalla um það fyrir lokuðum
dyrum í leyniþjónustunefnd þings-
ins eins og til stæði.
Alvarlegt mál
„Þetta mál er miklu alvarlegra
en svo, að það nægi að gefa á því
skýringar á bak við luktar dyr enda
snertir það tiltrú okkar á lýðræðis-
legum stofnunum þjóðfélagsins,"
sagði Molins og lagði áherslu á, að
ríkisstjóminni og Gonzalez bæri
skylda til að upplýsa málið að fullu.
Katalóníuflokkurinn hefur aðeins
17 þingmenn en án þeirra hefur
ríkisstjóm sósíalista ekki meirihluta
á þingi. Hefur óánægja með stuðn-
inginn við stjómina farið vaxandi
meðal þeirra út af öðrum málum
einnig, t.d. væntanlegum lögum,
sem eiga að auðvelda fóstureyðing-
ar. Hefur hluti þingflokksins hótað
að hætta honum af þeim sökum.
Obærileg
hlýindi
ÓBÆRILEGUR hiti er í Rúss-
landi en hitastig mældist 32 stig
á celsíus í Moskvu í gær. Borg-
arbúar hafa freistað þess að
kæla sig í ám og vötnum borg-
arinnar en böðun af því tagi
var bönnuð er hættulegar bakt-
eríur fundust í vötnum. Myndin
var tekin suðaustur af Moskvu
í gær. Hitabylgja hrellir einnig
Finna. í gær hlýnaði skyndilega
í suðurhluta landsins. Var hit-
inn 25 stig er íbúar Helsinki
risu úr rekkju. Til samanburðar
var 15 stiga hiti er hlýjast var
í Stokkhólmi í gær. Spáð er að
enn eigi eftir að hlýna í Finn-
landi.
Ólikt Finnum og Rússum
kvarta Bretar ekki undan hita
Reuter
þessa dagana, því kuldatíð hef-
ur hrjáð þá að undanförnu og
lofthiti verið mörgum gráðum
lægri en í meðalári. Þeir ganga
því um kappklæddir þessa dag-
ana svo sem konan á minni
myndinni sem fylgdist með
tennismóti í London í gær.
Hungurdauði vofir
yfir millión íraka
Bagdad. Reutcr.
UM fjórar milljónir íraka lifa á mat-
argjöfum og að minnsta kosti ein
milljón þeirra á á hættu að deyja
hungurdauða. Kemur þetta fram í
nýrri skýrslu frá Sameinuðu þjóð-
unum en þar segir ennfremur, að æ
fleiri börn látist úr minniháttar sjúk-
dómum vegna „vannæringar og mik-
ils skorts á lyfjum og iæknisaðstoð".
í skýrslunni segir, að um 23% ír-
askra barna þjáist af næringar-
skorti, en vegna refsiaðgerða SÞ
hafi ríkisstjómin neyðst til þess í októ-
ber sl. að draga mjög úr matargjöf-
um. Hefur stjóminni í Bagdad að vísu
verið boðið að selja olíu til að draga
úr sárustu neyðinni, en hún telur það
bijóta í bága við fullveldi ríkisins.
Talið er, að vannæring valdi dauða
39% þeirra 11.000 íraskra barna,
sem deyja nú á mánuði hveijum, en
sú tala er fjórum sinnum hærri en
var 1991. Hafa SÞ verið með mikla
matvælaaðstoð í írak, en þegar
skýrslan var samin var búist við að
birgðirnar þryti fyrir maílok. í mars
sl. var farið fram á það við aðildar-
ríki SÞ, að þau legðu fram 180 millj.
dollara til að halda aðstoðinni áfram,
en vilyrði voru aðeins gefin fyrir 12
millj. dollara.
Skorturinn í landinu veldur því að
matvæli hafa margfaldast í verði, eða
um 84.644% frá maí 1990 til maí á
þessu ári. Þá er mengunin orðin al-
varleg og aðallega vegna þess, að
hreinsistöðvar fyrir skolp í átta borg-
um em ekki starfræktar lengur og
í Bagdad er stöðin aðeins rekin á
30% afköstum.