Morgunblaðið - 21.06.1995, Blaðsíða 2

2 B MIÐVIKUDAGUR 21. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Stálu af aflanum
og seldu í Noregi
ÞRJÁTÍU og þrír rússneskir skip-
stjórar hjá flestum sjávarútvegs-
fyrirtækjum í Múrmansk hafa
gerst sekir um að stela af eigin
afla og selja á svörtum markaði í
Noregi. Var greint frá þessu í dagblaðinu Rúbní Múrman nú nýlega.
33 skipstjórar
dregnir fyrir rétt
Blaðið segir, að í febrúar 1993
hafi verið gerður samningur milli
rússneska útgerðarfyrirtækisins
Severybholoflot og stórs fyrirtækis
í Finnmörk um kaup á frystum fiski,
aðallega þorski. Norska lögreglan
hefur hins vegar upplýst, að rúss-
nesku skipstjórarnir seldu hluta
fisksins framhjá samningnum og
fengu greitt út í hönd.
Peningarnir í elgin vasa
Stungu þeir sjálfir og aðrir skip-
vetjar að hluta peningunum í eigin
vasa og norska fyrirtækið slapp við
að greiða skatta og önnur gjöld.
Auk þess var verðið miklu lægra
en kvað á um í samningnum.
Fjórir rússneskir skipstjórar hafa
verið dæmdir vegna þessa máls og
aðrir bíða dóms en þeir halda því
fram, að norska fyrirtækið hafí
ávallt haft frumkvæðið að þessum
viðskiptum.
Auðvelt að frelsta Rússa
Eru yfírvöld í Rússlandi mjög
gröm Norðmönnum eða norsku fyr-
irtækjunum vegna þessa máls enda
er auðvelt að freista Rússa með
erlendum gjaldeyri þegar launakjör
í landinu eru höfð í huga. Verst er
þó, að málið getur valdið því, að
stór hluti af bestu skipstjórunum í
Múrmansk verði fangelsaður en
slíkir menn verða ekki tíndir af
trjánum. Það er því líklegt, að ekki
verði tekið mjög hart á afbrotinu
að þessu sinni.
Sóley á GrundarQörð
SÓLEY SH 124 er komin til heimahafnar á Grundafirði í fyrsta sinn.
Bátinn keypti dótturfyrirtæki Soffaníasar Cecilssonar hf. á Grundarfirð’i
frá Höfn í Homafirði. Báturinn, sem er 144 tonn var smíðaður á Seyðis-
firðiu árið 1985. Honum fylgir kvóti upp á tæplega 1.000 þorskígildistonn
og verður hann gerður út á fiski- og rækjutroll. Skipstjóri verður Rúnar
Sigtryggur Magnússon, yfirvélstjóriu Jósep Magnússon og fýrsti stýrimað-
ur Kristberg Jónsson.
FRÉTTIR
Auka kvóta á
óuimuni fiski
SJÁVARÚTVEGSRÁÐHERRAR
Evrópusambandsins, ESB, komu
saman til fundar í Luxemborg í síð-
ustu viku til að ræða um innflutn-
ingskvóta á óunnum fiski á 12
mánaða tímabili, frá apríi nú til
mars á næsta ári. Var búist við,
að tillögur framkvæmdastjórnar-
innar yrðu samþykktar en þær
gerðu ráð fyrir aukningu í öllum
tegundum.
Aukningin stafar í fyrsta Iagi af
aðild Svía og Finna að ESB en
endurspeglar að öðru leyti sírhinnk-
andi afla ESB-ríkjanna miðað við
þarfir vinnslunnar. í tillögunum er
reynt að fara bil beggja milli krafna
„vinnsluríkjanna" um aukinn inn-
flutning á lágum tollum og afstöðu
þeirra ríkja, einkum Frakklands,
sem hafa áhyggjur af áhrifum inn-
flutningsins á fiskverð innanlands.
Lagt er til, að innflutningur á
óunnum þorski verði 55.000 tonn
en Danir hafa mótmælt og telja það
alls ófullnægjandi. Er það aðeins
5.000 tonnum meira en á síðasta
ári. Að þessu sinni er bætt við
tveimur nýjum flokkum, annars
vegar frosnum bolfiski, sem er
reyktur í Finnlandi, og ferskri, ís-
aðri og frystri ýsu að beiðni sænsku
vinnslunnar.
Innflutningskvótinn í tonnum og
tollurinn eru sem hér segir:
Þorskur 55.000 — 6%
Saltaður þorskur 8.500 — 6%
Rækja 6.500 - 6%
Þorsklifur 500 — 0%
Surimi 3.500 — 6%
Hokinhali (flök) 2.000 — 6%
Ýsa 2.000 - 6%
MEÐ GOTT BÚRAHAL
• íslenzku skipin, einkum frá
Vestmannaeyjum, bregða sér
af og til á húraslóðina, oft með
góðum árangri. Hér eru skip-
veqar á Gjafari VE með 14 til
15 tonna búrahal á dekkinu,
Morgunblaðið/Björn Jónsson
en yfirleitt eru hölin stór eða
nánast ekkert er í. Fremur lít-
ii áherzla hefur verið lögð á
búraveiðar, en liann veiðist
suður af landinu allt suður að
Azoreyjum.
Skiparadíó hf.
Sýnishom úr rerðskrá.
011 verö eru ineð V'SK.
FURUNO GPS tæki
GP-50MKI1 92.628
FURUNO GPS+Plotter
GP-1800 227.711
FURUNO radartæki
Model 1621 168.075
Modell721 230.325
FURUNO VHF talstöð
FM-2520 02.188
FURUNO dýptarm.
FCV-668 80.925
FCV-581 168.449
4)11 önnur FURUNO ta»ki
fást aft sjálffsögö hjá
Skiparadíó h.f
Raytlieon GPS tæki.
Ray-108 GPS 74.576
Ray-198 123.504
\av-29g Skjár 24.()51
Nav-398 Skjár 45.418
Sólarsellur.
34 w 34.739
45 w 39.744
5 1 w 43.010
6.3 w 49.997
72,2 w 54.059
85,5 w 61.180
St j<'»rnsi öövar - Ij.'.s -
ra ymar - öryggjal.'.flur
ljósa( erur - .<i margt fleira
Öll v<irð 'ru með YSK.
Skiparadíó hf
l-iskislóö 94 /101 Reykjavík
S. 562 0233
Fx: 562 0230
skiparail <trentri.iiii.is
Blab allra landsmanna!
|Hnr0tmhlat>ib
- kjarni málsins!
Verkfallið hefur komið mjög
illa við fiskvinnslufyrirtækin
EKKI liggur endanlega fyrir
hvert tap fiskvinnslunnar
verður vegna sjómannaverk-
fallsins, sem nú er lokið.
Arnar Sigurmundsson, for-
maður Samtaka fiskvinnslustöðva, segir að nákvæmir útreiknirigar liggi
ekki fyrir um áhrif verkfalls á veiðar og vinnslu en það hafi komið mjög
illa við fiskvinnslufyrirtækin. Það hafi verið alltof langt enda á besta
árstímanum hvað veiðarnar varðaði.
Tveggja til þriggja
vikna stöðvun algeng
Arnar taldi að fiskvinnslustöðv-
arnar hafi stöðvast að meðaltali í
2-3 vikur vegna verkfallsins. Fyrir-
tækin hafi átt mismikið hráefni þeg-
ar verkfallið hófst en flest hafí átt
hráefni til 7-10 daga, sum meira
en önnur minna.
Árifa verkfallsins gætir samt
lengur þó því sé nú lokið vegna þess
að fiskvinnslustöðvarnar fara ekki
almennilega í gang fyrr en í næstu
viku. Mörg fiskvinnslufyrirtæki
byggja alla sína vinnslu á ísfisktog-
urum og þeir koma líklega ekki í
land fyrr seint í næstu viku.
Fastakostnaður og laun
Helsti kostaður fyrirtækjanna
þegar þau stöðvast ræðst að mestu
af fastakostnaði og launakostnaði.
Fyrirtæki sem stöðvast í rekstri
þurfa að halda úti mannahaldi og
stjórnun og fiskvinnslustöðvarnar
voru misjafnlega fljótar að losa fólk
úr vinnu fyrir verkafallið og eftir
að það hófst. Að sögn Arnars hefur
rekstarstöðvunin einkum komið nið-
ur á fyrirtækjum sem voru illa stödd
eða að rétta úr kútnum.
Mikil áhrif á úthafsvelðar
Verkfallið hefur einnig mikil áhrif
á úthafsveiðar eins og oft hefur
komið fram. Arnar taldi ekki víst
að Islendingar fengju að veiða þessi
fimmtíu þúsund tonn af síld utan
við lögsöguna og eins kæmi þetta
niður á úthafskarfaveiðiréttindum á
Rey kj aneshrygg.
Samkvæmt tölum frá Þjóðhags-
stofnun hafa 1,5-2 milljarðar króna
tapast í útflutningstekjum á meðan
verkfallinu stóð sem þýðir 0,3-0,4%
minni hagvöxt á árinu. /
Umbúðir hækka í verðl
Eins og komið hefur fram í fjöl-
miðlum undanfarið hefur heims-
markaðsverð á pappír hækkað mik-
ið, m.a. dagblaðapappír. Aðspurður
segist Arnar ekki hafa orðið var við
mikla hækkun á umbúðapappír en
líklegt væri að hún kæmi seinna
fram hjá fiskvinnslunni en hjá dag-
blöðunum. Samkvæmt upplýsingum
frá Umbúðamiðstöðinni hefur unn-
inn pappír frá þeim hækkað um
8-12% eftir tegundum. Hráefnið
hafi hinsvegar hækkað mun meira
eða um 20-30%.
Þróa belgi til fiskflutninga
SEGLAGERÐIN Ægir hefur í samvinnu við þá
Einar Þorstein Ásgeirsson og Jörmund Inga Han-
sen unnið að þróun sérstakra belgja sem ætlaðir
eru til flutnings á fiski á sjó. Þróunin er enn á
frumstigi en hugmyndin er að skip geti sett afla
sinn í stóra belgi á fiskimiðunum og sérstakir
dráttarbátar sjái um að draga þá í land.
Einar Þorsteinn segir að hér sé aðallega verið
að reyna að koma til móts við þá sem fjárfesta
í dýrum skipum. Útreikningar sýni að mikill tími
skipanna fari í að sigla með afla sinn að landi
og hinar miklu fjárfestingar nýtist þá ekki nægi-
lega vel. Skipin gætu hinsvegar sparað sér þessar
siglingar ef þau gætu komið aflanum frá sér í
stóra fiskibelgi á miðunum sem fluttir yrðu í land.
Loðna í 1000 tonna belgi?
Einar segist sannfærður um að slíkur flutning-
ur geti gengið. Að vísu vakni margar spurningar
um það hvernig fer um hráefnið í belgjunum,
geymsluþol og fleira. Álitamál sé t.d. hvort ráð-
legt sé að geyma loðnu í 1000 tonna belgjum.
Belgirnir séu hinsvegar hvítir og hafi þess vegna
ekki mikla hitageislun og hráefnið gæti því jafn-
vel geymst betur í þeim en um borð í skipunum.
.."i’f"
FLUTNINGSBELGURINN frá Selgagerð-
inni Ægi sem var reyndur í Reykjavíkur-
höfn. Skipin setja aflann í belgi á miðunum
og halda veiðum áfram, en dráttarbátar
sjá um að koma fiskinum í land.
Margir eru efins um að dúkaefnið, sem belgirn-
ir eru gerðir úr, þoli þau átök sem á því yrðu við
flutningana, sjólag og fleira. Belgirnir eru gerðir
úr svokölluðu Treviraefni sem er nýtt efni á mark-
aðnum. Það er mjög sterkt og þykir vera bylting
í þessum málum að sögn Einars. Einn metri af
efninu þolir sex tonn af togi án þess að formið
breytist en það e’r grundvallaratriði að formið
haldist ef út í fiskiflutningana yrði farið.
Einar sagði að ein tilraun hefði verið gerð í
Reykjavíkurhöfn þar sem lítill 0,25 rúmmetra
belgur frá Seglagerðinni, fullur af vatni, var
reyndur á mismunandi hraðri siglingu til að kanna
viðnám og orkueyðslu. Byijunarkraftur til að yfir-
vinna tregðu reyndist vera um 3% af þyngd.
Belgir þegar notaðir tll flutninga á vatni
Úti í heimi er þegar byrjað að nota flutnings-
belgi en þó ekki undir fisk. Norðmenn hafa notað
belgi á stærð við íþróttavelli til að flytja vatn frá
Norður-Noregi til Suður-Noregs og einnig hafa
komið upp hugmyndir um að nota belgina sem
ruslagáma fyrir skip.
Þó þróun fiskflutningsbelgjanna sé ennþá stutt
á veg komin segir Einar að ýmsir aðilar hafi sýnt
þessu áhuga og til dæmis sé SR-Mjöl nú að kanna
þessa hugmynd. „Nú vantar okkur einungis hug-
rakkan skipstjóra sem þorir að takast á við nýtt
verkefni og hjálpa okkur með þessa þróun,“ sagði
Einar að lokum.