Morgunblaðið - 23.06.1995, Blaðsíða 6

6 B FÖSTUDAGUR 23. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FERÐALOG
HÉR sjást nemendur Ferðamálaskólans. Soffía Árnadóttir
er lengst til vinstri.
32 luku prúfum frá
Ferðamálaskúla íslands
Sandbrettaæði
í eyðimðrkinni
NÝ ÍÞRÓTT hefur rutt sér til rúms
í smáríkjum Sameinuðu arabísku
furstadæmanna á Arabíuskaga. Hún
líkist nokkuð skíðaíþróttum sem
stundaðar eru á norðlægari slóðum
en mest svipar henni til brimbretta-
bruns og er því oftast nefnd sand-
brettabrun.
Áhugamenn keyra út í eyðimörk-
ina á fjórhjóladrifnum bílum og leita
uppi hæfilega sandhóla. Þar er sleg-
ið upp tjöldum til að veita skjól fyrir
sólarhitanum. Hólarnir þykja betri
eftir því sem þeir eru hærri og sum-
staðar má finna allt að 300 metra
sandhæðir. Hallinn á helst að vera
sem næst 75 gráðum. Sandbretta-
kappamir renna sér niður hólana á
brimbretti rétt eins og þeir væru öld-
ur og þegar vindurinn blæs fýkur
sandurinn efst á hólunum eins og
löður á öldutoppi.
Sandbrettabrunið hófst fyrir fjór-
um árum og upptökin áttu Bretar
búsettir í Dubai. Nú er svo komið
að Dubaibúar og nágrannar þeirra
flykkjast út á sandana á fimmtudög-
um og föstudögum í leit að góðum
sandhólum. Innlendar ferðaskrifstof-
ur eru meira að segja famar að bjóða
upp á sandbrettabrun í ævintýraferð-
um út í eyðimörkina fyrir útlendinga.
Sandbrettabrunið er bundið við
vetrartímann, milli nóvember og
mars, því á sumrin verður hitinn of
mikill. Það er nógu erfítt að bera
12 kílóa brimbrettið upp sandhólana
þó ekki bætist við tæplega fímmtíu
stiga hiti. í eyðimörkum Arabíu eru
engar skíðalyftur til að létta mönnum
lífið. ■
NÝLEGA luku 35 némendur próf-
um frá Ferðamálaskóla íslands,
Menntaskólanum í Kópavogi. Af
þeim fengu fjórir „diplóma" fyrir
að hafa lokið heildamámi frá skól-
anum.
Ferðamálaskólinn er kvöldskóli
og kennt alla virka daga. Boðið er
upp á 19 áfanga sem allir tengjast
ferðaþjónustu. Nemendur geta ráð-
ið námshraða sínum og tekið einn
og einn áfanga eða þeir taka
tveggja anna heildstætt nám sem
lýkur með því að þeir fá „diplóma“.
Hafa nemendur þá lokið 32 eining-
um sem annars vegar eru metnar
í framhaldsskólakerfínu eða í há-
skólum erlendis.
Soffía Ámadóttir sem er for-
stöðumaður Ferðamálaskólans inn-
an MK segir að nemendur í skólan-
um séu á öllum aldri, allt frá tví-
tugu og sextugs. Hún kvaðst von-
ast til að námið gæfí þeim sem
stunduðu það betri starfsmöguleika
enda væri alltaf verið að krefjast
meiri menntunar af þeim sem störf-
uðu í þessari atvinnugrein. Lang-
flestir hygðu á störf í ferðaþjónustu
en margir nýttu sér þær einingar
sem þeir taka til náms bæði hér
og erlendis. ■
Hvar er mest
olíuf ramleiðsla

Land 1980 1992
Saudi Arabía 495.898 404.506
Bandaríkin 424.196 373.060
íran 72.667 171.285
Mexíkó 99.938 139.926
Kína 105.950 138.600
Venezúela 114.788 119.474
Sam.ar.furstad. 82,791 109.577
Nígería 104.190 93.460
Noregur 24.551 92.523
Bretland 78.917 87.532
Kanada 70.405 77.947
Indónesía 77.633 72.622
Líbýja 88.324 71.806
Egyptaland 29.400 45.550
Alsír 50.638 37.702
Óman 14.030 34.839
Af þeim 75 ríkjum sem eru á
þessum lista hefur aukning í
prósentum verið mest í Dan-
mörku, Pakistan og Tælandi en
ekkert þessara ríkja er þó með
umtalsverða olíuframleiðslu enn.
Þá hefur mikil aukning orðið í
Noregi, íran, indiandi, Brasilíu, I
Angóla og á Nýja-Sjálandi.
Þjóðgarðurinn Skaftafell
ÁRIÐ 950 steig á land við
S Ingólfshöfða kona að nafni
áíf Þorgerður frá Heyangursfírði
í Noregi, hingað komin til að
nema land og búa. Sam-
kvæmt lögum landnámsaldar
gat kona helgað sér það land
sem hún náði að leiða kálf-
^ fulla kvígu um, frá sólarupp-
SSS komu til sólseturs. Þorgerður
• fl£ leiddi kvígu frá Kvíá vestur
að Jökulfelli og helgaði sér
land „um allt Ingólfshöfðahverfi
milli Kvíár og Jökulár". Hún sett-
ist að þar sem heitir Sandfell og
er talið að Skaftafell hafí byggst
á sama tíma. Þingstaður var í
Skaftafelli og jörðin var auðug frá
upphafí, enda landgæði mikil. Eft-
ir því sem aldir liðu ollu gos í
Öræfajökli, einkum hlaup Skeiðar-
ár þungum búsifjum. Skaftafell
hefur þó til þessa dags verið með
stærstu jörðum og er þjóðgarður-
inn um 1.600 kmz en stór hluti
er hulinn jökli.
Þjóögarður
Þjóðgarðurinn var settur á stofn
15. september 1967, er ríkið hafði
keypt jörðina af ábúendum, með
styrk frá Alþjóða náttúruvemdar-
sjóðnum. í raun má segja að þjóð-
garðurinn hafi fyrst orðið staður
allra landsmanna við brúun Skeið-
arár 1974, en við það opnaðist
hringvegurinn. Þá hafði verið
komið upp tjaldsvæði og þjónustu-
miðstöð á Iáglendinu undir Skafta-
fellsbrekkum. Auk hefðbundinnar
þjónustu við tjaldgesti er matvöm-
• verslun, veitingasala og bensín-
sala. Þá er hyggja á dvöl í Skafta-
felli þarf því ekkert að skorta,
hvort sem dvalið er lengur eða
skemur.
Engir akvegir eru um þjóðgarð-
inn, en göngustígar við allra hæfí.
Langt mál væri að lýsa öllum þeim
, möguleikum sem í boði eru, en
landverðir eru ávallt reiðubúnir að
hjálpa við leiðaval. Velja má stutt-
ar leiðir, s.s. að Skaftafellsjökli eða
Svartafossi, en hvort um sig er
um klukkustundar ganga. Þeir
sem hyggja á lengri göngu geta
t.d. valið Kristínartindahring, er
liggur um Skaftafellsheiði að vest-
an upp að rótum Kristínartinda,
niður heiðina að austan, um
Skaftafellsbrekkur og niður á lág-
lendið. Þama er í góðu skyggni
glæsilegt útsýni vestur yfír Mors-
árdal, Skaftafellsjökul og Skeiðar-
átjökul annars vegar, og austur
yfír Skaftafellsjökul, Hvannadals-
hnúk og út að Ingólfshöfða hins
vegar.
Vlnsæl gönguleið
Sá staður sem hvað flestir
leggja leið sína, er Bæjarstaður í
Morsárdal. Eins og nafnið vísar
til stóð þar býli og dró nafn af
Jökulfelli. Jökulfell og aðrir bæir
í Öræfasveit, sem þá hét Litla
Hérað, fór í eyði í Öræfajökuls-
gosi 1362. Gosinu fylgdu ægileg
flóð sem tóku af fjölda bæja, en
afdrifaríkast var ösku- og vikur-
fallið, sem gerði ómögulegt að
nýta landið lengi síðan.
Upp úr aldamótum 1400 komst
aftur á byggð í Skaftafelli. Síðan
hefur sama ættin setið jörðina, og
að öllum líkindum frá landnáms-
tíð. Ragnar Stefánsson, bóndi í
Skaftafelli, var fyrsti þjóðgarðs-
vörðurinn. Þegar hann lét af störf-
um 1987 tók við Stefán Beneöikts-
son.
Landverðir
Yfír sumartímann starfa land-
verðir í þjóðgarðinum. Á skrifstofu
garðsins, sem opin er frá morgni
til kvölds, veita landverðir upplýs-
ingar um svæðið; gönguleiðir,
gróðurfar, jarðfræði, sögu staðar-
ins og ánnað sem þjóðgarðsgesti
fýsir að vita. Frá 15. júní til 15.
ágúst er boðið upp á daglegar
gönguferðir og bamastundir um
helgar, þátttakendum að kostnað-
arlausu. Markmiðið er að vekja
fólk til vitundar um umhverfí sitt
og íslenska náttúra, einkum nátt-
úra Skaftafells. Um margt er stað-
ur þessi sérstæður, m.a. vegna
skarpra andstæðna í landslagi og
gróðurfari sem eiga sér vart hlið-
stæður. Veðursæld gerir að verk-
um að í Skaftafelli vaxa og dafna
um 210 tegundir blómplantna og
byrkninga, sem er með því mesta
sem gerist á einum stað. Gróður-
inn teygir sig um allt, en víða er
framvinda hans skammt á veg
komin þar sem land hefur aðeins
nýverið fengið grið fyrir jökulvötn-
um og oki skriðjökla. Sveitin hefur
tekið miklum breytingum frá því
að Ingólfur Arnarson tók land við
Ingólfshöfða fyrir rúmlega 1100
áram, en þar mun hann hafa haft
vetursetu. Við honum blasti þá
grösugt og víðivaxið undirlendi og
er eftir þrælum hans haft að til
ills þóttust þeir hafa farið um góð
héruð til að byggja útnes það þar
sem öndvegissúlumar rak á land
og nú heitir Reykjavík. Niðjar
Þorgerðar hafa þó fengið að kynn-
ast síbreytileika íslenskrar nátL
úru. Svartur sandurinn og hvítur
jökullinn minna á að hér hafa regi-
nöflin undirtökin, þó þessa stund-
ina ríki friður í sambúð lands og
manna.
Tilgangurinn með stofnun þjóð-
garða er að varðveita sérkenni
náttúrunnar og leyfa henni að
hafa sinn gang, án mikillar íhlut-
unar mannsins. Með þeim hætti
er fólki gert kleift að njóta svæða
á borð við Skaftafell um ókomna
framtíð. ■
Glóey Finnsdóttir,
Krístinn Stefánsson.
Höfundar eru landverðir
SÉÐ yfir Kjós
VIÐ Morsárjökul