Morgunblaðið - 25.06.1995, Blaðsíða 2

2 C SUNNUDAGUR 25. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
DAEWOO sýndi hugmyndabílinn Bucrane á bílasýningnnni í Genf í mars. Þessi tveggja hurða sport-
bíll ér með V6 vél sem skilar 230 hestöflum og hugsanlegt er að hann verði framleiddur.
Hudson Commo-
dore keyptur
hjú Heklu 1947
Skyrtuframleiðandinn
sem sneri sér að bílum
KIM Woo-Choong, stjórnarformaður Daewoo, hefur uppi stórar
ráðagerðir um að færa út kvíarnar.
Á INNAN við þremur áratugum
hefur Kim Woo-Choong, stjórnar-
formaður Daewoo samsteypunnar
í Suður-Kóreu, tekist að byggja
upp fyrirtæki sitt sem hann stofn-
aði með 10.000 dollara láni árið
1966 til að framleiða skyrtur, í
fyrirtækjasamsteypu 20 aðskildra
eininga sem veltir 34 milljörðum
bandaríkjadollara, 2.142 milljörð-
um ÍSK, á ári. Fyrirtæki sam-
steypunnar framleiða hina aðskild-
ustu vöru eins og tölvukubba, risa-
olíuskip, myndbandstæki og bíla
svo fátt eitt sé nefnt. í samtali
við Automative News, helsta
fréttablað bandarísks bílaiðnaðar,
kemur fram að Kim er um margt
óvenjulegur maður. Honum og
fyrirtæki hans er spáð mikilli vel-
gengni og Kim hyggur á gífurleg-
ar fjárfestingar til að tryggja stöðu
fyrirtækisins á álþjóðlegum bíla-
markaði.
Skoðanir Kims á bílaframleiðslu
eru ekki bundnar á klafa viðtek-
inna- hugmynda. Hann er hrein-
skiptinn og óspar á gagnrýni á
keppninauta sína.
Fjórir nýir bílar
Kim segir að með tímanum hafi
helgiblær lagst yfir bílaiðnaðinn,
um hann sé fjallað eins og trúar-
brögð en hann sjálfur sér engan
eðlismun á því að framleiða bila
eða sníða skyrtur. „Hægt er að
framleiða skyrtur á margvíslega
vegu með mismunandi litanotkun,
efnisáferð og sniðum. Næstum því
það sama gildir um bílaframleiðslu
nema hvað að í stað þess að sníða
efnisbúta eru málmplötur sniðnar
til,“ segir Kim.
Hann segir að þáttur vörunnar
sjálfrar í velgengni fyrirtækisins
skipti að sjálfsögðu miklu máli en
þó ekki öllu. „Markaðssetningin
er stundum mikilvægari en vöru-
þróunin," segir hann og bætir því
við að ef til vill skili það betri
árangri að selja bíla í stórmörkuð-
um fremur en í gegnum bílaum-
boð. Til fróðleiks má geta þess að
hugmyndir eru uppi um að selja
Swatchmobile, örbíl sem Meree-
des-Benz og svissneski úrafram-
leiðandinn Swatch setja
á markað á næsta ári,
í stórmörkuðum.
Um keppninauta sína
segir Kim: „Ég ber enga
virðingu fyrir hinum
rótgrónu bílaframleiðendum. Ég
get sjálfur gert mun betur en
þeir.“
Daewoo var um nokkurra ára
skeið í samstarfí við General Mot-
ors en Kim sleit því árið 1992.
Síðan hefur mikið vatn runnið til
sjávar í sögu fyrirtækisins og það
hefur lagt 11 milljarði dollara,
tæpar 700 milljarða ÍSK, til fjár-
festinga sem eiga að skipa Da-
ewoo í flokk stærstu ökutækja-
framleiðenda árið 2000.
í áætlunum Daewoo er gert ráð
fyrir að verja fimm milljörðum
bandaríkjadollara til að auka
framleiðsluna vítt og breitt um
heiminn, úr 465 þúsund bílum
(1994) í 2 milljónir bíla á ári.
Hleypa af stokkunum fjórum nýj-
um gerðum, þar á meðal fjölnota*
bíl. Fyrsti bfllinn komi á markað
1997 og síðan einn á hverju ári
fram til aldamóta.
Árið 2000 verði framleiðsla á kom-
in upp í eina milljón bíla á ári í
samstarfsverkefnum í 11 þróunar-
löndun, þar á meðal Indlandi,
Rúmeníu og Uzbekistan.
Lagðir verði 2 milljarðar banda-
ríkjadollara í fjárfestingar vegna
samstarfsverkefna í Kína, þar sem
framleiddar verði vélar, gírkassar
og aðrir bílhlutar. Þar með verði
Daewoo eini kóreski bflaframleið-
andinn með starfsemi í Kína.
Aukningin í
þróunarlöndunum
Kim segir að Daewoo verði að
færar út kvíarnar fyrir utan land-
steinana því kóreski bílamarkaður-
inn er því sem
næst mettaður.
Daewoo, Hy-
undai Motor
Co. og Kia
Motors seldu
samtals 1,55 milljón bíla á síðasta
ári sem var 8,5% aukning frá
1993. Því er spáð að kóreski mark-
aðurinn taki við 2 milljónum bíla
fyrir aldamót en það setur strik í
reikninginn að Samsung, stærsta
iðnaðarsamsteypa í Suður-Kóreu,
hyggst hefja bílaframleiðslu árið
1998 og hljóða áætlanir upp á
framleiðslu 500 þúsund bíla á ári.
Kim bendir á að nálægt 50 milljón-
ir bíla eru smíðaðir á ári í heimin-
um öllum og árið 2010 verði þeir
70-80 milljónir. Hann segir að
söluaukningin verði ekki í hinum
efnameiri löndum heldur öll í þró-
unarlöndunum, löndum eins og
Kína, Indlandi og Pakistan.
Fyrr á þessu ári hófst sala á
Daewoo Cielo og Nexia í Eng-
landi, en þetta eru helstu sölubílar
fyrirtækisins. Daewoo hyggst ekki
selja bílana í hefðbundnum umboð-
um eins og flestir þekkja þau held-
ur verður 225 milljónum dollara
varið til að setja á stofn 30 Da-
ewoo Vision 2000 sölustaði í eigu
verksmiðjanna sjálfra. Sölustað-
irnir verða úti í úthverfunum og
þar verður einnig boðið upp á við-
haldsþjónustu. Viðskiptavinir geta
matast á litlum veitingastöðum og
börnin leikið sér í leikherbergjum
meðan beðið er eftir afgreiðslu á
nýjum bíl eða viðgerð á fjölskyldu-
bílnum. „Við komum seint inn á
markaðinn og þess vegna verðum
við að vera öðruvísi," segir Kim.
Sumir sérfræðingar efast um
getu Daewoo til að færa kvíarnar
út í þessum mæli og benda á að
eftir margra ára taprekstur sé
fyrirtækið um margt vanmegnugt.
Fjárhagsundirstöðurnar séu veik-
ar og fyrirtækið sé afar skuldugt.
Hins vegar virðist allt ganga Da-
ewoo í haginn heima
fyrir. Heildarhlutur fyr-
irtækisins á heimamark-
aði hefur hækkað úr
13,7% árið 1991 í 16%
á síðasta ári, þar af jókst
hlutdeild þess á bílamarkaðnum í
27,1%, 284.796 bílar, og hefur
aldrei verið meiri. Þá hefur út-
flutningur Daewoo stóraukist,
11.666 bílar 1993 og jókst um 15%
á síðasta ári. Daewoo skilaði síð-
ast hagnaði 1990 og tapið á síð-
asta ári nam 12,5 milljónum doll-
ara en Kim er bjartsýnn á fram-
haldið og segir bata framundan í
rekstrinum. ■
Helgiblær
lagst yfir bíla
iðnaðinn
Markaðssetn-
ingin stundum
mikilvægari
ÞÓ að bílaflóran á íslandi fyrir
hálfri öld hafi ekki verið jafn rík
og hún er í dag, þá var hún engu
að síður fjölbreytt. Þá höfðu bíla-
áhugamenn daglega á vörunum
nöfn tegunda eins og Studebaker,
Nash, Packard, De Soto, Kaiser
og Hudson. Þessar bflgerðir voru
allar komnar yfir móðuna miklu
um og eftir 1960 og margir hafa
síðan spurt sig hvers vegna svo
merkilegir og oftast nær góðir
bílar hafí horfið af sjónarsviðinu.
Hér á eftir fáum við svör við því,
jafnframt því sem við kynnumst
einum af hinum gömlu góðu bílum
sem lifað hefur af áratuga vosbúð
hér á hjara veraldar.
Skömmu eftir síðustu aldamót
voru nokkuð hundruð bílaframleið-
endur í Bandaríkjunum. Meðal
þeirra voru nokkrir fullhuga menn
í Detroitborg, hjarta bílaiðnaðarins
í Vesturheimi, sem árið 1909
ákváðu að hefja bílasmíði. Forsp-
rakki hópsins Roy D. Chapin fékk
frænda sinn J. L. Hudson stór-
kaupmann og auðjöfur til að fjár-
magna dæmið gegn því að hin
nýja bílategund yrði nefnd eftir
honum. Nýja fyrirtækið náði fljót-
lega traustri fótfestu og andstætt
meginþorra hinna fjölmörgu bíla-
fyrirtækja náði það að lifa af
bernskudaga bílaiðnaðarins.
Byltíngarkennt útlit
Árið 1929, sama ár og heims-
kreppan mikla skall á, var bíla-
framleiðslan á hátindi sínum vest-
anhafs. Hudson fyrirtækið fram-
leiddi yfir 300 þúsund bíla þetta
ár og gekk bjartsýnt á vit krepp-
unnar. Árið 1933 var framleiðslut-
alan hins vegar komin niður fyrir
40 þúsund eintök og bókhaldið
ritað með rauðu bleki. Ári síðar
markaðssetti Hudson nýjan bíl
með heitinu Terraplane og bjarg-
aði hann fyrirtækinu ásamt Essex
bílnum.
Fyrstu árgerðirnar eftir stríð
hjá Hudson voru upphitaðar fyrir-
stríðsgerðir, enda skipti útlit bíla
STÓRT stýri, gírskipting í
stýri og heill sætisbekkur.
nær engu máli þegar eftirspurn
var meiri en framboð. Árið 1948
kynnti Hudson byltingarkennt út-
lit bíla með svonefndum kjallara
eða “stepdown“ en það voru renni-
legustu bílar sem sést höfðu fram
til þessa og að margra mati bestu
bílar sem Bandaríkjamenn hafa
framleitt.
í harðnandi samkeppni sjötta
áratugsins, þegar vélarafl og sí-
breytilegt útlit skipti sköpum, fór
svo að minni bílaframleiðendur
áttu við ramman reip að draga.
Árið 1953 hóf Henry Ford yngri
mikla aðför að stærsta keppinaut
sínum Chevrolet með niðurgreiðslu
Fordbíla. Þessi aðgerð skaðaði
erkifjandann lítið en hafði veruleg
áhrif á alla hina og gerði útaf við
suma. George Mason forstjóri
Nash sá fyrir hvað verða vildi og
hóf sameiningaviðræður við Hud-
son sem lyktaði með stofnun nýs
bílafyrirtækis árið 1954, Ameriean
Motors Corporation.
Miklð ryðbætlngarstarf
Eftir síðari heimsstyijöld flutti
Hekla hf inn fjölmarga Hudson
bíla. Meðal þeirra var sá sem hér
er fjallað um en hann keypti nýjan
Óskar Einarsson lyfsali í Lyfjabúð-
inni Iðunni við Laugaveginn. Árið
1955 seldi Óskar Hudsoninn til
Jóns Óskars Guðmundssonar og
átti hann bílinn allt til ársins 1972
þegar sonur hans Gísli tók við
honum. Tveimur árum síðar var
bíllinn orðinn alónýtur af ryði og
beið hans það eitt að fara á haug-
Skoóun er 20% dýrari
úti ú landsbyggðinni
KARL Ragnars forstjóri Bifreiða-
skoðunar Islands segir að verð-
lækkun hafi ekki orðið á skoðunar-
gjaldi utan höfuðborgarsvæðisins.
Samkeppni á höfuðborgarsvæðinu
valdi því að ekki sé lengur hægt
að niðurgreiða skoðunina á lands-
byggðinni og er hún því rekin með
tapi að óbreyttu.
Karl segir rétt sem fram kom
í Bílum 11. júní sl. að samkeppni
í bílaskoðunum hafi leitt til 15
milljón'a kr. sparnaðar fyrir bif-
reiðaeigendur vegna þess að skoð-
unargjaldið hafi lækkað um 12%.
„Þótt rétt sé að samkeppnin
hafí leitt til þessarar verðlækkunar
á höfuðborgarsvæðinu er fréttin
villandi vegna þess að verðið úti
á landi hefur ekki lækkað. Sann-
leikurinn er sá að vegna stærðar
markaðarins er 20% ódýrara að
skoða bíla á höfuðborgarsvæðinu
miðað við landsbyggðina og 15
milljónirnar sem fólk á höfuðborg-
arsvæðinu borgar minna á þessu
ári, eru einmitt peningarnir sem
áður voru notaðir til þess að niður-
greiða skoðunina á landsbyggð-
inni. Samkeppnin á höfuðborgar-
svæðinu veldur því að ekki er leng-
ur hægt að niðurgreiða skoðunina
á landsbyggðinni og er hún því
rekin með tapi að óbreyttu. Starfs-
reglur samkeppnisaðilanna gera
hins vegar ekki ráð fyrir því að
hægt sé að fleyta ijómann af besta
markaðnum og er ætlast til að
þeir axli kvaðir í dreifbýlinu í sam-
ræmi við markaðshlutdeild á höf-
uðborgarsvæðinu. Ekki er ólíklegt
að þessar kvaðir breyti verðmynd-
uninni þegar þar að kemur,“ segir
Karl. ■