Morgunblaðið - 27.06.1995, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 27. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
SAMRÆMT PRÓF í ÍSLENSKU
ÁRANGURINN VERRI
EN UNDANFARIN ÁR
Árangur á samræmda prófinu í ís-
lensku í ár var verri en síðustu ár og
náðu einungis 2 af 4.223 unglingum
sem þreyttu prófið að leysa það villu-
laust af hendi. Meðaleinkunnin lækk-
aði um rúmlega einn heilan milli ára,
var 6,4 í fyrra og 6,1 árið 1993, en
er 5,3 í ár. íslenskuprófið sker sig úr
hvað þetta snertir því árangurinn í
stærðfræði var svipaður og síðustu tvö
ár og árangurinn bæði í ensku og
dönsku er betri en hann var síðustu
tvö ár.
Morgunblaðið birtir hér íslensku-
prófið í heild lesendum til upplýsingar.
Prófið samanstendur af nokkrum hlut-
um. Fyrsti hlutinn, stafsetning, vegur
15% og þá skrifa nemendur niður stíl
eftir upplestri. Síðan kemur beyginga-
fræði, málnotkun og hljóðfræði sem
samanlagt vega 35%. Síðan kemur
hluti sem kallast ritun og vegur 10%.
Þá er prófað efnislega úr Gísla sögu
Súrssonar eða Grettis sögu og vegur
sá hluti 15%. Hluti prófsins um ljóð
vegur 10% og prófinu lýkur á spurn-
ingum og ritgerð úr valbókum vetrar-
ins og vegur sá hluti samanlagt 15%.
Samræmt lokapróf í 10. bekk Mánudagur 29. mai 1995
Stafsetning Kl:9öQ-12Sfi
Stafsetning
Eintak kennara
Náttúruvemd á íslandi hefur oröið mönnum umhugsunarefni hin síðari ár.
Allmargir hafa lagt sitt af mörkum til aö árangur næðist. Rofabörð hafa
verið stungin upp til aö hefta landfok og ýmsar nýjar hugmyndir litiö
dagsins Ijós. En menn eru ekki á eitt sáttir um leiðir. Engu aö síður er
nauðsynlegt aö hefja skipulegar aögeröir til vemdunar.
Athygli íslendinga beinist nú sem aldrei fyrr að eigin landi og þeim
tækifæmm sem þar gefast. í fjölmiðlum eru landsmenn hvattir til að leita
gagnlegra upplýsinga um ýmiss konar aíþreyingu.
Ásbyrgi á Norðurlandi er kjörinn áfangastaður og Hljóðaklettar
sannkallaður unaðsreitur. Þar hefur hraunkvikan storknaö í eldgígum og
stuðlabergiö er alsett sveipum og alls konar munstri. Öræfin heilla
margan feröalanginn sem fyllist löngun til að kanna ótroðnar slóðir.
Nú, þegar feröavenjur hafa breyst og fleiri veröa þátttakendur í því
sjónarspili sem náttúraq býöur, verður að hafa hugfast að sýna
umhverfinu fyllstu virðingu.
Beygingafræði - málnotkun - hljóðfræði 35 stig
1. Radaðu þessum orðum í stafrófsröð. (1)
Daníel - Daði - Daðey - Dröfn - Drífa - Davíð - Darri
2. Merktu við það orð sem hefur þrjú atkvæði. (1)
□ samvískusemi
I I sárabætur
I I sjálfsagi
I I sæluvíma
3. í hvaða kyni stendur undirstrikaða orðið? (1)
Foreldrarnir komu með börnunum í skólann.
[~1 kk. EU kvk. 0 hk.
4. I hvaða línu eru einungis tvö orð í þolfalli? (1)
I I Ég sá systur Ólafs reka kýrnar heim.
I I Þórhallur sá Árna niðri á strönd.
I I GeQun horíði hugfangin á Þráin.
I I Settu rauða leikfangabflinn á hilluna.
5. í hvaða falli standa undirstrikuðu orðin? (2)
Hvaða erlent tungumál ætti að verða okkar annað mál: danska, enska
eðajafnvel þvska? ___
erlent______ okkar___________ mál___________ þýska ....
6. Hvaða orð stýrir eignarfalli í eftirfarandi málsgrein? (1)
D Dóttir
□ hennar
I I kom
I I með
I I bátnum
□ gær.
7. Merktu við rétta fuliyrðingu. (1)
Málið er til athugunar.
□ Bæði undirstrikuðu orðin eru meðgreini.
[Zl Bæði undirstrikuðu orðin eru án greinia.
CD Fyrra orðið er án greinis og hið síðara með greini.
dl Fyrra orðið er með greini og hið síðara án greinis.
8. Settu orðin sem í svigunum standa rétt beygð í eyðumar. (2)
Við fórurn til íBorgarnes)__________________. Þetta er til íekkert)_________
gagns. Ég var orðinn votur í (fæturnir)_____________. Segðu (óg)_______satt.
9. Greindu undirstrikuðu orðin í orðflokka. (4)
Ungur íslenskur skákmaður varð heimsmeistari nú á dögunum en honum er
fleira til lista lagt því hannereinnig mjög góður markmaður.
íslenskur _ varð á _ honum
lista því _ mjög __
10. Settu sagnorðin í þátíð. Notaðu viðtengingarhátt þátíöar þegar sögnin
er undirstrikuð. (2)
álíta. ljúka: Ásdís_________ að verkinu _______ í maí.
njóta. sitja: Við _________ myndarinnar betur ef við _____ ofar.
11. Greindu beygingu undirstrikuðu sagnanna. (1)
Mér finnst eðlilegt aö börn hlakki til sumarsins. J
f~1 Báðar sagnimar eru persónulegar.
I I Báðar sagnírnar éru óþersónulegar.
[U Fyrri sögnin er persónuleg en sú seinni ópersónuleg.
I I Fyrri sögnin er ópersónuleg en sú seinni persónuleg.
12. Greindu hætti undirstrikuðu sagnanna. (2)
Ykkur skíátlast þegar þið haldið að þið getið leikið á mig.
skjátlast______ haldið__________ getið ______ leikið _______
13. Hvaða munur er á málfræðilegu hlutverki undirstrikuðuórðanna? (2)
Hann sat hiá við atkvæðagreiðsluna.
Vertu hjá mér þegar þau koma.
14. Skrifaðu setningu eða setningar þar sem orðmyndin verat kemur fyrir í
tveimur orðflokkum. (2)
15. Settu eina sögn í stað undirstrikuðu orðanna án þess að merking
setningarinnar raskist. (1)
Kennarinn Mi nemandann falla.________ '• ' ; ' • ' ■
Stelpan kom stráknum til að gráta. / ' .. ’ ■____■
16. Merktu við rétta merkingu orðtaksins. (1)
Stjórnandinn lag þátttakendum lesturinn eflir ræðukeppnina.
I I að færa einhverjum skilaboð.
[U að kynna einhverjum reglur.
□ aö segja einhverjum til syndanna.
□ að segja einhveijum merkingu orða.
17.1 tveimur af eftirfarandi setningum hefur sagnorðið leggja sömu
merkingu. Krossaðu við þær. (1)
I I Hann leggur á brattann.
I I Sveinn leggur stílabókina á borðið.
I I Hún leggur ráðagerð sína á hilluna.
I I Guðrún leggur af stað á morgun.
18. Settu eitt lýsingarord sem nær merkingu orðanna í hveiúum sviga. (2)
Dæmi: Hún er mvrkfælin (hrædd í myrkri).
Hann er__________________ (gætir þess að segja ekki of mikið).
Húner____________________ (gerir veður út af litlu).
Hann er__________________ (hættir til að segja frá því sem honum er trúað fyrir).
Hún er __________________ (lítur björtum augum á tilveruna).
19. Myndaðu sagnorð með i-hljóðvarpi af þessum orðum. (2)
kunnur__________ þula___________ rúm_____________ tjón____________
20.1 einni línu eru öll sérhljóðin borin fram sem tvíhljóð.
Merktu við þá línu. (1)
CZ3 próf, hæð, för, ljár
I I þáttur, líöan, sægur, kólfur
I I kútur, fótur, fæði, hey
O þeyr, lengd, dæld, braut
21.1 einni línu eru orð sem öll hafa ólíkan framburð eftir landshlutum.
Merktu við þá línu. (1)
I 1 tapa, segja, langur, keppa
I 1 reka, aumka, stigi, ata
[1] þáttur, hiti, vangi, bogi
I I leikur, læti. skógur, langur
Ritun 10 stig
Þú átt pennavin sem þú vilt að komi til íslands.
Hann hefur hingað til ekki sýnt landinu áhuga.
Skrifaðu honum bréf þar sem þú tiltekur a.m.k. fímm
atriði sem ættu að hvetja hann til þess að koma í heimsókn.
Vandaðu byggingu frásagnar, frágang, stafsetningu
og málfar.
Grettis saga eða Gísla saga Súrssonar 15 stig
Veldu annaðhvort
Grettis sögu eða
Gísla sögu Súrssonar
Grettis saga 15 stig
I I Grettis saga
I 1 Gísla saga Súrssonar
1. Hver voru álög Gláms á Gretti og hvaða áhrif höfðu þau? (2)
2. „Sé eg nú, ekki tjáir að letja þig en satt er það sem mælt er, ad aitt er hvad
gæfa eda gjörvuglei.kuru (3)
Hver mælti þessi orð? _____________________________________________._________h
Hvert var tilefnið? _________________________________________________________**
Hvað merkja undirstrikuðu orðin? ____________________________________________4.
3. Hverjir mæltu svo? Settu réttan bókstaf við
A) „Þau tíðkast nú hin breiðu spjótin”
B) „Ber er hver á bakinu nema sér bróður
eigi”
C) „Ver velkominn frændi,” sagði X „en
svipul verður mér sonaeignin”
D) „Satt er hið fornkveðna, að
langvinirnir rjúfast síst, og hitt annað,
illt er að eiga þræl að einkavin”
þann sem mælti. (2)
____ Ásdís
____ Atli
____ Þuríður
____ Þorbjörn öngull
____ Grettir
____ Glámur
____'Þorsteinn drómundur
22. í einni línu hefjast öll orðin á önghljóði.
Merktu við þá línu. (1)
I I vafi, fótur, gólf, hver
I I fugl, vötn, súpa, haugur
I I leður, skór, kvæði, fjöður
1 I krókur, bogi, djúp, gáta
23. Settu hring utan um þá bókstafí sem tákna lokhljóð í þcssum orðum. (2)
tign - stigi - dagur
4. Hvað er átt við með eftirtöldum orðum í Grettis sögu? (2)
Grettisbúr___________________________________ _________________
Grettishaf_____________________________________________________
5. Grettir Ásmundarson er tvívegis dæmdur í útlegð. Fyrir hvað? (2)