Morgunblaðið - 28.06.1995, Blaðsíða 6

6 B MIÐVIKUDAGUR 28. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MARKAÐIR
*Ffsfcverð heima
Þorskur
Maí
20.vI 21.vÍ22Úvl 23.vl 24.vl25.v I70
Faxamarkaður
Fiskmarkaður
Hafnarfjarðar
Fiskmarkaður
Suðurnesja
Alls fóru 195,7 tonn af þorski um fiskmarkaðina þrjá hér syðra
í síðustu viku. Um Fiskmarkað Hafnarfjarðar fóru 32,9 tonn á
96,06 kr./kg. Um Faxamarkað fóru 54,0 tonn á 93,75 kr./kg
og um Fiskmarkað Suðurnesja fóru 108,7 tonn á 99,28 kr./kg.
Af karfa voru seld 87,8 tonn. í Hafnarfirði á 59,02 kr. (3,41),
á Faxagarði á 56,96 kr./kg (4,11) en á 66,47 kr. (80,21) á F.
Suðurnesja. Af ufsa voru seld 94,7 tonn. í Hafnarfirði á 54,12
kr. (10,61), á Faxagarði á 59,07 kr. (29,31) og á 58,38 kr. hvert
kíló á Suðurnesjum (54,81). Af ýsu voru seld 187,0 tonn á
mörkuðunum þremur hér syðra og meðalverðið 74,56 kr./kg.
Fisfcverð ytra
Þorskur Karfi «■■■■» Ufsi
Eingöngu var seldur
fiskur úr gámum í
Bretlandi í síðustu
viku, samtals 103,6
tonn á 143,33 kr./kg.
Þar af voru 43,6
tonn af þorski seld
á 112,17 kr./kg.
Af ýsu voru seld 3,8
tonn á 124,80 kr./kg,
46,0 tonn af kola á
168,86 kr./kg og 3,4
tonn af karfa á
140,67 kr. hvert kiló.
Ekkert íslenskt skip seldi afla í Þýskalandi í síðustu viku.
Danir fluttu út fiskafurðir
fyrir 162 milljarða í fyrra
DANIR
Verðmæti útflutnings aukast 2l.[u ári síá;
þrátt fyrir minnkandi afla fi;k fisk:
A ^ afurðir að
verðmæti um 162 milljarðar króna. Það eru mestu verðmæti, sem
útflutningur sjávarafurða hefur skilað þeim, en árið áður nam verð-
mæti þessa útflutnings um 155 milljörðum. Aukningin stafar af vax-
andi fullvinnslu í neytendaumbúðum, en um 80% þeirra afurða fara á
markaði innan Evrópusambandsins. Fiskafli Dana hefur farið minnk-
andi ár frá ári, en innflutningur til vinnslu og endurútflutnings stöð-
ugt aukizt. Til dæmis jókst verðmæti innflutts skelfísks í fyrra um 10
' til 12% og nam um 80 milljörðum króna.
Þrátt fyrir þessa aukningu á
verðmætum útfluttra sjávaraf-
urða, hefur fískiðnaðurinn í Dan-
mörku átt í verulegum erfiðleikum
og farið í gegn um mikla endur-
skipulagningu á síðustu árum.
Miklar breytingar hafa bæði orðið
á magni fisks til vinnslu og sam-
setningu vinnslunnar. Heildar-
magn til vinnslu hefur dregizt
saman um þriðjung af ýmsum
ástæðum.
Of háðlr þorskinum
Fiskiðnaðurinn í Danmörku hef-
ur lengi verið um of háður vinnslu
á þorski, sem lengst af hefur ver-
ið viðamesta físktegundin í vinnsl-
unni. Lækkandi verðá þorskafurð-
um og þrengri hagur framleiðend
aum allan heim hefur verið fískiðn-
aðinum erfiður. Einnig hafa minn-
landi þorskkvótar í Norðursjó og
Eystrasalti haft slæm áhrif á
vinnsluna.
Fiskvinnslan hefur því orðið að
flytja þorskinn inn, en flutnings-
kostnaður og tollar hafa höggvið
djúpt skarð í hagnaðinn. Evrópu-
sambandið hefur nú samþykkt
aukna þorskkvóta Dana bæði í
Norðursjó og Eystrasalti, en á hinn
bóginn hafa kvótar í Norðursjó á
skarkola og makríl verið minnkað-
ir.
Mikil úrelding dregur úr afla
Auk minnkandi kvóta hefur afli
Dana dregizt saman vegna mikill-
ar úreldingar fiskiskipa. Úrelding-
in hefur þegar náð þeim mörkum,
sem Evrópusambandið setti fyrir
árið 1997. Danski flotinn er þrátt
fyrir það farinn að eldast og veru-
Evrópusambandið
legrar endurnýjunar er þörf áður
en langt um líður. Endurnýunin
er talin forsenda þess að hægt sé
að lækka kostnað við veiðarnar.
Ein áhrif úreldingarinnar hafa
komið fram í minnkandi laxveiði.
Útgerðum við Eystrasalt hefur
staðið úrelding til boða, fyrst og
fremst þeim, sem stundað haf
aþorskveiðar. Breyttar reglur hafa
hins vegar leitt til þess að útgerð-
ir, sem stundað hafa laxveiðar,
hafa sótt í úreldinguna. Fyrir vik-
ið hefur danski laxveiðikvótinn í
Eystrasalti ekki náðst að fullu og
hefur það komið niður á reykhús-
um, sem hafa byggt afkomu sína
á laxi úr Eystrasalti.
Samdráttur í veiðum Dana
ásamt innflutningi á dýru hráefni
til áframhaldandi vinnslu, hefur
orðið ýmsum stórum fyrirtækjum
af falli. Töluvert af tegundum, sem
komið geta í stað þorskins, eru á
mörkuðunum, en danska fískiðn-
aðinum hefur ekki tekizt að nýta
sér þá möguleika nægilega vel.
Þar er um að ræða alaskaufa og
lýsing svo dæmi séu tekin.
Aukning í ferskum fiski
Þessu þróun á sér þó ekki stað
í sölu á ferskum físki. Þar sem
mörg af stóru frystihúsunum, sem
áður keyptu megnið af ferska fisk-
inum til vinnslu, hafa hætt vinnslu,
er framboð á ferskum fiski mikið.
Þetta hafa fyrirtæki eins og Royal
Greenland nýtt sér. Það hefur nú
farið út í mikið átak í sölu á fersk-
um fiski og hefur sett upp sérstök
ferskfískborð í þremur stór-
mörkuðum.
Þar geta kaupendur fengið fisk-
inn, fjölmargar tegundir, flakaðan
eða skorinn eftir vild og hafa þessi
ferskfískborð náð miklum vinsæld-
um. Fyrir vikið er stefnt að því
að setja upp slíka þjónustu á um
50 stöðum til viðbótar. Hefð-
bundnir fískasalar hafa nánast
horfið á undanförnum árum og
fólk hefur átt í erfiðleikum með
að nálgast ferskan fisk. Fyrir vik-
ið nýtur þessi nýja þjónusta veru-
legra vinsælda.
Sérpakkningar
Royal Greenland hefur einnig
aukið framleiðslu á fiski í sér-
pakkningum verulega, en þróunin
í Danmörku síðustu misseri, hefur
verið samruni smærri fyrirtækja í
stórar afkastamiklar einingar. Þar
skipa tilbúnir réttir háan sess og
mikið er einnig reykt af laxi.
Áherzlan er lögð á bein viðskipti
við stórmarkaði og hefur það skil-
að Dönum vaxandi verðmætum
fyrir minnkandi magn, þrátt fyrir
tímabundna erfiðleika.
Heimild: Seafood International
Afurðir
Innfiutningur ES- landa á
fiskafurðum, þús.tonn
Þurrkað, saltað, reykt
Ot---,--,-----,---r
1989 1990 1991 1992 1993
Breytingar á
innflutningi ESB
INNFLUTNINGUR sjávar-
afurða til Evrópusambandsins
byggist enn að magninu til á
frystum fiski, þó hlutur hans
fari nú minnkandi. Freðfiskinn-
flutningurinn hefur verið í
kringum 600.000 tonn árlega síð-
ustu árin, en féll þó um 100.000
tonn milli áranna 1992 og 1993.
Innflutningur á ferskum og
kældum fiski hefur verið nokkuð
stöðugur, en innflutningur á
flökum hefur aukizt verulega.
Svipaða sögu er einnig að segja
af innflutningi á niðurlögðum
fiskafurðum af ýmsu tagi.
Langminnst er flutt inn af þurrk-
uðum, söltuðum og reyktum af-
urðum, eða aðeins um 150.000
tonn.
Seljendur
Innflutningur ES- landa á
fiskflökum, þús. tonn
0--------.---------------------r*
1989 1990 1991 1992 1993
MIKLAR breytingar hafa orðið
á innflutningi flaka síðustu árin.
Hlutur hefðbundinna seljenda
hefur minnkað töluvert. Árið
1989 voru þeir með um 200.000
tonn, fóru langleiðina í 300.000
1992, en aftur niður í um 250.000
1993. Nýir seljendur hafa hins
vegar aukið hlut sinn úr innan
við 50.000 tonnum í um 125.000
tonn á skömmum tíma. Þar er
meðal annars um að ræða
afríska framleiðendur og fram-
leiðendur frá Suður-Ameríku.
Nýjar tegundir eins og alaska-
ufsi, lýsingur, nílarkarfi og
„tilapia" auka hlut sinn stöðugt
á kostnað hinna „hefðbundnu."
Landanir í Færeyjum janúar til apríl 1994 og 1995 (ton„)

Eftir fisktegundum
12.000
10.000
8.000
Þorskur
6.000
Ufsi
Ysa Keila og
ianga
Grálúða Karfi og
blálanga
Eftir veiðarfærum Tvílemb-
ingur
Troll
1994 1995 1994 1995 1994 1995 19941995 19941995 19941995 1994 1995
Lína

Handfæri

| :j m
19941995 1994 1995 1994 1995 19941995 19941995
12.000
10.000
8.000
6.000
4.000
2.000
0
Auka fiskneyzluna
SJO Evrópuþjóðir hafa nú ákveðið sameiginlega herferð fyrir
aukinni fiskneyzlu. Herferðin mun hefjast á næsta ári og verður
hún að hluta til fjármögnuð af Evrópusambandinu. Evrópusam-
bandið leggur nú þegar fé í ýmis konar herferðir af þessu tagi.
Það eru Danir, Þjóðveijar, Hollendingar, Belgar, Frakkar, Bretar og
Irar, sem standa að þessu átaki og ætlunin er að efna til svokallaðrar
fiskiviku á hveiju ári. Hannað verður sérstakt Evrópumerki í þessu
augnamiði og reynt að höfða mest til þeirra hópa, sem minnst borða
af fiskinum.
Robert Carp, forstjóri fískistofu Hollands, segir að fískneyzla hafi
verið mjög óstöðug og því hafi Evrópusambandið ákveðið að gera eitt-
hvað í málunum. Hann segir að þrátt fyrir að ESB leggi til helming
kostnaðar við átakið, muni þessar þjóðir þurfa að leggja mikið að
mörkum til að árangur náist. Þrátt fyrir ýmis ljón í veginum vonast
hann til að herferðin geti hafizt á síðari hluta næsta árs.
Lögð er á það áherzla að átakið komið þjóðum á útjöðrum sambands-
ins mest til góða, en þar má nefna Azoraeyjar, Madeira, Kanaríeyjar
og Frönsku Gíneu. AIIs leggur ESB til um 800 milljónir til þessa hluta
átaksins.