Morgunblaðið - 30.06.1995, Blaðsíða 3
MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 30. JÚNÍ 1995 B 3
DAGLEGT LIF
Niðurstöður þolmælinga á skrifstofufólki
fyrir og eftir þriggja mánuða þjálfun
Fyrir þjálfun
2% 3%
Eftir þjálfun
Mjög hátt þolátak, 4%
Hátt þolátak
Úrtak
Meðal 800
manns
UR HEILSUIYKLINUM
Sex leiðir
til að lækka
blóðþrýsting
IHEILSULYKLINUM er bent á
að leita til læknis ef blóðþrýstingur
mælist of hár. I samráði við hann
ætti að notfæra sér eftirfarandi sex
leiðir, eina eða allar samanlagt, og
e.t.v. sé þá hægt að losna við sjöttu-
og síðustu leiðina, lyf.
1. Regluleg þjálfun a.m.k. fjóra
tíma á viku; göngutúrar, hjólreið-
ar eða hlaup.
2. Aukakílóin burt. Þyngdartap
upp á 10 kg getur lækkað blóð-
þrýsting.
3. Minna salt.
4. Minni fita. Til dæmis með því
að minnka fituneyslu úr 40% af
innihaldi fæðunnar í 25%.
5. Meiri fiskur. Fiskmáltíð tvisvar
til þrisvar í viku og/eða lýsi.
6. Lyf. Blóðþrýstingslyf geta
lækkað blóðþrýsting um 5-25%
eftir lyfjategund og styrkleika.
Þótt lyfja sé neytt má ekki gleyma
leiðum 1-5. ■
Nýlega gáfum við út lítinn bækl-
ing; Heiisulykilinn, í samráði við
VR. Þeim sem fara í mælingar er
bent á að skrá niðurstöður próf-
anna; blóðþrýsting, fituhlutfall, kól-
esterólgildi, þyngd og þoltölu, í
bæklinginn, en þar eru birt viðmið-
unargildi og ráðleggingar um leiðir
til úrbóta. Ef ekki reynist allt
með felldu, lendir viðkom-
andi á rauðu ljósi, en þá
er honum tafarlaust vís-
að á heilbrigðiskerf-
ið. Þeir sem eru
í áhættuhópi
lenda á gulu ljósi,
en grænt ljós
táknar að allt sé
í stakasta lagi.
Mörg fyrirtæki
hafa nýtt sér þjón-
ustu Máttar. Við förum
á vinnustaði, skoðum aðbúnað og
umhverfí, ráðleggjum um úrbætur
og biðjum stafsmenn að útfylla
spumingalista, þ.e. Vinnuvemdar-
spegil, sem er viðbót við heilsulykil-
inn. Með niðurstöðunum getum við
metið vægi lífsstíls og umhverfis í
almennri líðan og sá sem í hlut á
getur dregið saman huglægt mat á
andlegu og líkamlegu ástandi sínu.
Spurt er um heilsufar, líkamsstell-
ingar og streitu við vinnu, hávaða
á vinnustað, líkamsþjálfun og margt
fleira.“
Lengra líf án ólæknandi
sjúkdóma
Hilmar segir að ekki þýði að
ausa endalaust peningum í enda-
stöðvar. Tilgangur forvarnarstarfs
sé að benda fólki á ýmsa áhættu-
þætti, sem það geti sjálft kippt í
lag. Hann er sannfærður um að til
lengri tíma litið muni árangur
starfsins skila sér í lægri útgjöldum
til heilbrigðismála.
„í Bandaríkjunum hefur meðal-
aldur manna hækkað á undanförn-
um árum, en meðalaldur án sjúk-
dóma hins vegar lækkað. Slíkar
mælingar tel ég gefa raunsanna
mynd af ástandinu. Ég býst við að
ef gerðar væru svipaðar mælingar
hérlendis mundi hið sama vera upp
á teningnum.
Forvamarstarf byggist á að
lengja líf manna án ólæknandi sjúk-
dóma. Líkamsþjálfun hefur fyrir
löngu sannað gildi sitt, eins og
óyggjandi kom fram í rannsókn
okkar á ýmsum starfshópum.
Slökkviliðsmenn komu best út á
þolprófi, enda eru þeir, starfsins
vegna, í stöðugri þjálfun. Sýnilegur
árangur annarra hópa kom líka
fram í endurmælingum að þremur
mánuðum liðnum, en þá höfðu
allmargir fylgt hollum
ráðum og leiðbeining-
um. Þolprófin eru
unnin samkvæmt
viðurkenndum
staðli og því eru
kyn, aldur, starf
og ýmsir þættir
teknir með í reikn-
inginn."
Kvennastöðln
Kvennastöðin er eins
konar útibú frá aðalstöðv-
um Máttar. Þar er markhópurinn
konur, fertugar og eldri sem hafa
lítið gert sér til heilsubótar. „Konur
kjósa að hefja líkamsrækt í rólegu
umhverfi. Við þurfum að ná til sem
flestra, kvenna sem karla. Það er
aldrei of seint að byrja, aðalatriðið
er að fara ekki of geyst af stað,
þolið eykst smátt og smátt. Tíu
mínútna göngutúr er betri en enginn
og tóbaksfíkn reykingamanna
minnkar vonandi eftir því sem þeir
hreyfa sig meira. ■
vþj
Fróðleg dönsk bók
um blöðruhálskirtilstruflanir
TRUFLANIR á
starfseminnieru af
gg eðlilegum ástæðum
vandi, sem heijar
eingöngu á karla.
" Kirtillinn hefur til-
hneigingu að stækka
með aldrinum og það get-
ur haft í för með sér ýmiss
konar truflandi áhrif. Erik
Múnster er danskur lækn-
ir, sem nýlega hefur skrif-
að bók um blöðruhálskir-
tilinn og óþægindi tengd
honum.
Bókin heitir „Prostata -
undgá kniven" og fjallar
eins og nafnið bendir til
um blöðruhálskirtilinn og
hvað menn geta gert til
þess að komast hjá upp-
skurði vegna kirtilsins.
Þar sem bókin er auðlæsi-
leg, fróðleg og skemmtileg
lesning er sennilegt að
ýmsir íslenskir karlar
gætu haft gagn af því að
lesa hana.
Það hljómar kannski
undariega að segja að bók
um Jæknisfræðileg efni
geti verið skemmtilesning fyrir
almenning, en það er ekki ofsagt
þegar bók Múnsters á í hlut.
Læknirinn er þekktur fyrir skrif
sín um læknisfræðileg efni, ætluð
almenningi. Þess vegna er mikið
af dæmisögum í bókinni, þar sem
læknirinn lætur sjúklingana segja
frá vandræðum sínum og skýrir
síðan út hvað sé til bragðs að taka.
í bókinn er farið nákvæmlega
í gegnum hin ýmsu óþægindi, sem
geta orsakast af blöðruhálskirtils-
stækkun, hvers þau geti bent til
og hvað sé til ráða. Læknirinn
leggur mikla áherslu á að benda
karlmönnum á hvað þeir geti sjálf-
ir gert til að ráða bót á vandanum,
enda miðast bókin við að hjálpa
mönnum til að komast hjá upp-
Blöðruhálskírtíllinn liggur undir þvag-
blöðrunni. Hann gefur frá sér vökva sem
sameinast sæði við sáðfall. Hann liggur
utan um efsta hluta þvagrásar og er
stærsti kirtillinn í æxlunarkerfi karla.
skurði. Góð hreyfíng, hollur mat-
ur, hófsöm notkun áfengis og
reglulegar ferðir á klósettið eru
nokkrar af ábendingunum.
Talið er að allt að helmingur
karlmanna eldri en fimmtugir frnni
fyrir einhverjum einkennum
blöðruhálskirtilsstækkunar. Oft er
þeim það þó feimnismál að tala
um þau og því láta þeir vera að
fara til læknis, en bera óþægindin
í hljóði. Hið viturlegasta er að fara
til læknis, en það er óneitanlega
mikil hjálp að fræðast um orsakir
óþægindanna og til þess er bókin
afar gagnleg, bæði fyrir karlana
. . . og konur þeirra, sem oft finna
líka á óbeinan hátt fyrir óþægind-
unum. ■
Sigrún Davíðsdóttir
Ekki loka
reiðina inni
NÁGRANNINN gengur á rétt þinn,
starfsfélagamir koma sér undan
vinnu sem lendir á þér, börnin eru
að pirra þig og makinn er ósann-
gjarn. Segðu eitthvað!
Ef þú tjáir ekki reiði þína með
orðum þá er hætta á að aðrir líkams-
hlutar fái útrás í staðinn. Sam-
kvæmt nýrri rannsókn eiga þeir sem
byrgja inni pirring eða reiði t.d.
frekar á hættu að fá bak-, eða liðag-
igtarverki eða aðra viðvarandi verki.
Þátttakendur í rannsókninni voru
142 og hún leiddi í ljós að þeir sem
voru verst þjakaðir af langvarandi
verkjum áttu sameiginlegt að halda
aftur af sér þegar þeir vom reiðir
eða ergilegir.„Neikvæðar tilfinning-
ar sem aldrei eru orðaðar kunna að
hafa bælandi áhrif á ónæmis-, og
innkirtlakerfi líkamans“, segir Ro-
bert D. Kerns aðstoðar prófessor í
geðlækningum við Yale háskólann
í Bandaríkjunum. Ef röskun verður
á starfsemi ónæmis-, og innkirtla-
kerfis líkamans getur það haft áhrif
á sársaukaþröskuld viðkomandi ein-
staklings og hann fundið meira til
en ella.
Enn hafa ekki verið gerðar rann-
sóknir á því hvort verkir hverfi ef
fólk tjáir sig skipulega um reiði sína
en Robert D. Kerns mælir með að
tekið sé á neikvæðum tilfinningum
í stað þess að byrgja þær inni.
Til að vita hvernig á að fá útrás
fyrir reiði sína á skynsamlegan hátt
mælir hann með sjálfskoðun og
bendir á aðstoð fagbókmennta eða
sérfræðinga. B
Heimilistækjadeild Fálkans • Heimilistækjadeild Fálkans
Góöa
nótt og
soföu rc
Smrtgur
og Jíg Jdar
Þekking Reynsla Þjónusta
FÁLKINN
SUÐURLANDSBRAUT 8 • S: 581 4670
ÞARABAKKA - MJÓDD • S: 567 0100
UMBOÐSAÐILAR UM LAND ALLT:
Akranes: Versl. Perla • Borgarnes:
Kf. Borgfiröinga • Ólafsvik: Litabúöin •
Patreksfjöröur: Astubúö • Bolungarvfk: Versl.
Hólmur • Isafjðröur: Þjótur sf,- Drangsnes: Kf.
Steingrlmsfj. • Hólmavik: Kf. Steingrímsfj.*
Hvammstangl: Kf. V-Húnv.* Blönduós: Kf.
Húnvetnlnga • Siglufjöröur: Apótek Siglufjarðar •
Ólafsfjöröur: Versl. Valberg • Akureyri: Versl.
Vaggan • Húsavfk: Kf. Þingeyinga • Egllsstaöir:
Kf.Héraðsbúa • Eskifjöröur: Eskikjör • Hvolsvöllur:
Kf. Rangæinga • Þorlákshöfn: Rás hf.
Vestmannaeyjar: Eyjakaup hf. • Garöur:
Raflagnavinnust. Siguröar Ingvarssonar •
Keflavík: Bústoö hf.* Reykjavík: Barnaheimur,
Fatabúöin, Versl. Hjóliö (Eiöistorgi).
Heimilistækjadeild Fálkans • Heimilistækjadeild Fálkans • Heimilistækiadeild Fálkans
Torfi Geirmundsson hjá hárgreiðslustofunni Figaro, sem nýlega voru veitt hin eftirsóttu World Master of the Craft
hárgreiðsluverðlaun, segir: „Ég hef selt og sjálfur notað Prof. Kervrans Original SILICA töflur í mörg ár og fengið
margstaðfest áhrif þeirra á hár og neglur. Ef þú ert með húðvandamál, brothættar neglur og þurrt hár, er líklegt að það
sé af skorti á SILICA. Þá hafa rannsóknir sýnt að menn sem verða sköllóttir hafa lítið magn af SILICA í húðinni.
(SILICA leysir samt ekki skallavandamál, heldur getur það hjálpað). í HÁRKÚR eru brennisteinsbundnar amínósýrur
sem eru afar mikilvægar til að viðhalda heilbrigðu og fallegu hári,
einnig þau vítamín og steinefni sem eru hárinu nauðsynleg. Saman
tryggja þessi tvö bætiefni hámarksárangur fyrir vöxt hárs og nagla,
auk þess sem þau bæta útlit húðarinnar og heilsu mannsins“.
Skólavörðustíg S. 552 2966. Kringlunni S. 568 9266
Éh
eilsuhúsið