Morgunblaðið - 06.07.1995, Blaðsíða 2

2 'HlMBCnUDAGUR 6. JÚUH995
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Þróun á gengi jens kemur
frystiskipum helst til góða
„JAPANSKA jenið hefur styrkst
verulega á þessu ári, en á sama tíma
hefur gengi dollara og punds lækk-
að. Fiskvinnsla í landi ber skarðan
hlut frá borði, því á helstu mörkuð-
um hennar, í Bandaríkjunum og
Bretlandi, hafa verðhækkanir ekki
vegið upp gengislækkunina. Þróunin
í Japan kemur hins vegar frystiskip-
um til góða,“ sagði Gylfi Þór Magn-
ússon, framkvæmdastjóri markaðs-
mála Sölumiðstöðvar hraðfrystihús-
anna, í samtali við Morgunblaðið.
Allt árið í fyrra nam verðmæti
fisks, sem SH seldi til Bandaríkjanna
og Bretiands 39% af heildarverð-
mæti, en það sem af er árinu er
hlutdeild þessara markaða 32% af
heildarverðmæti.
Gylfí Þór sagði alvörumál hvemig
þróun gengis dollara og punds hefði
verið frá áramótum, en gengi þess-
ara gjaldmiðla hefur lækkað um 8
og 6 af hundráði.
„Við flytjum þorsk og ýsu aðal-
lega til Bandaríkjanna og Bretlánds
og þetta hefur því mikil áhrif á þann
útflutning. Við getum heldur ekki
beint útflutningnum annað, því
markaðir í Japan og á meginlandi
Evrópu geta ekki tekið við þessum
tegundum í neinu magni. Gengis-
breytingin kemur því mjög illa við
þá sem að mestu byggja sinn útflutn-
ing á þorski og ýsu, því engar verð-
hækkanir hafa unnið upp geng-
islækkunina."
Jenið styrkist
Gylfí Þór sagði að framleiðsla
fyrir Asíumarkað hefði aukist und-
anfarin ár, en þangað fer aðallega
karfi, grálúða, rækja og loðna.
„Þar hefur hagur útflytjenda
vænkast, því japanSka jenið er nú
um 8% sterkara en það var um síð-
ustu áramót. Stærsti hluti karfans,
sem fer á þennan markað, er sjó-
frystur, svo þessi þróun er til hags-
bóta fyrir frystitogara, en land-
60% af pillaðri
rækju til Bretlands
„GENGISLÆKKUN pundsins
hefur komið illa við þá sem selja
unna rækju, en hærra verð í er-
lendri mynt vegur þó upp á móti,“
sagði Pétur Bjarnason, fram-
kvæmdastjóri Félags rækju- og
hörpudiskframleiðenda. Innan
vébanda félagsins eru rækju-
vinnslur, sem flytja út pillaða
rælýu.
Pétur sagði að um 60% af pill-
aðri rækju færu á Bretlandsmark-
að og restin að mestu til Dan-
merkur. '
„Frá miðju síðasta ári hefur
verð á rælyu hækkað nokkuð og
rækjuvinnslan nýtur því betra
rekstrarumhverfis en oft áður.
Gengissig í Bretlandi setur hins
vegar verulegt strik í reikninginn.
Bretar ráða einnig markaðnum,
því um helmingur allrar pillaðrar
rækju í Evrópu er seldur þangað.
Reglan hefur því verið sú, að þeg-
ar pundið lækkar vilja kaupendur
annars staðar knýja fram lækkun.
Það hefur þeim að vísu ekki tekist
nú, vegna góðrar eftirspumar.“
vinnslan vinnur karfaflök að mestu
fyrir meginland Evrópu, þar sem
gengið hefur verið nokkuð stöðugt."
Hann sagði að verð á flestum fisk-
tegundum hefði verið stöðugt á öll-
um mörkuðum framan af árinu.
„Mesta verðbreytingin hefur orðið á
Japanskarfa, sem er nú á 10-15%
Iægra verði í erlendri mynt en í árs-
byijun. Þessi munur bætist upp að
hluta með um 8% sterkara gengi
jensins en í ársbyijun og að auki er
búist við að verðið fari hækkandi,
þar sem úthafskarfaveiði hefur
gengið illa og því skortur á karfa.“
Grálúðan stendur vel að vígi
Grálúða er seld heilfryst til Japans
og Tævans, en 80% af allri grálúðu,
sem SH hefur flutt út á þessu ári,
hafa farið á þessa markaði. „Verð
á heilfrystri grálúðu hefur hækkað
um 10-15% í erlendri mynt og að
auki er þróun jensins hagstæð. Grá-
lúðan stendur því best að vígi hvað
þetta varðar. Verðhækkunin og
gengisþróunin hefur komið framleið-
endum til góða, en enn er hið sama
uppi á teningnum; vinnsla í landi
nýtur ekki góðs af. Sama á við um
rækju, sem er seld heilfryst til Jap-
ans, verðið hefur hækkað."
Týndur friðarstólpi
fannst á æfinga-
svæði lögreglunnar
FRIÐARSTÓLPI sem reistur var
við Hallveigarstaði árið 1986 og
stolið fjórum árum síðar er nú
kominn í leitimar. Stólpinn
fannst á æfingasvæði lögreglunn-
ar í Saltvík og höfðu staðarhald-
arar bjargað honum frá niðurn-
íðslu.
Friðarstólpar reistír af
hugsjón
Fulltrúi japönsku friðarsamtak-
anna Bænasamtök fyrir friði á
jörð (The society of prayer for
world peace), Kumiko Moriya, sá
um að koma stólpanum hingað
til lands. Eitt af helstu markmið-
um samtakanna er að gefa friðar-
stólpa til allra landa heims. Kum-
iko Moriya kom með tvo friðar-
stólpa ásamt friðarkveðjum til
landsins árið 1986. Fulltrúar
Friðarhreyfingar kvenna, Kven-
félagasambands Isiands og fleiri
veittu þeim viðtöku og var öðrum
fundinn staður við Hallveigar-
staði en hinum í nágrenni gömlu
gróðrarstöðvarinnar á Akureyri.
Stólpanum stolið
Ekki fékk stólpinn í Reykjavík
að standa lengi í friði því honum
var stolið árið 1990. María Pét-
ursdóttir, fyrrverandi forseti
Kvenfélagasambands Islands
segir að tilkynnt hafi verið um
stuldinn til lögreglunnar og kon-
ur á vegum sambandsins hafi leit-
að víðs vegar í Vesturbænum og
annars staðar en án árangurs.
Fyrir nokkru var friðarstólpi
reistur á Hellnum á Snæfellsnesi
og birtist frétt um atburðinn í
Morgunblaðinu með þeim um-
mælum að fyrsti friðarstólpinn á
íslandi hafi verið reistur. María
segir að kvenfélagasambands-
konur hafi viljað leiðrétta þann
miskilning.
„Best er að hafa það sem rétt
er, en við viljum alls ekki gera
lítið úr framtaki þeirra sem sáu
um að koma upp friðarstólpa á
Hellnum. Málið er einfaldlega
það að hann er sá þriðji í röðinni
á eftir þeim sem reistir höfðu
verið í Reykjavík og á Akureyri."
Fundu stólpann þar sem hann
lá undir skemmdum
Hjónin Guðmundur Bogason
og Ardís Olgeirsdóttir eru stað-
arhaldarar í Saltvík. Ýmiskonar
dót, þ.á m. þýfi sem ekki hefur
skilað sér til réttra eigenda, er
flutt í geymslur lögreglunnar í
Saltvík. Þau segjast hafa fundið
friðarstólpann fyrir um tveimur
árum innan lun alls kyns dót og
drasl. Þeim Ieist vel á gripinn,
hreinsuðu hann, reistu hann við
í hlaðvarpanum og sýndu honum
þann sóma sem honum bar. Stólp-
inn var reistur í Saltvik vorið
1994 og þar hefur hann staðið
þar til í gær.
Þær stöllur María Pétursdóttir
og Stefanía María Pétursdóttir,
báðar fyrrverandi forsetar kven-
félagasambands íslands höfðu
haft fregnir af því í gegnum
Morgunblaðið hvar stólpinn
stæði. Því gerðu þær sér ferð til
Saltvíkur, sóttu týnda friðar-
stólpann, þökkuðu staðarhöldur-
um fyrir gæsluna og skiluðu hon-
um til síns heima.
Guðmundur er, auk þess að
vera staðarhaldari æfingasvæðis
lögreglunnar í Saltvík, lögreglu-
maður í Grafarvogi. Hann segir
að mikið af alis kyns hlutum Ijúki
hlutverkum sínum í geymslum
lögreglunnar í Saltvík. Skýring-
una á því að stólpinn hafi ekki
skilað sér til réttra eigenda þrátt
fyrir að tilkynnt hafi verið um
þjófnaðinn segir Guðmundur lík-
lega vera tvíræðar merkingar.
Þar sem um óhefðbundinn grip
er að ræða gæti hann hafa verið
skráður á einn veg í byrjun og
þegar hann hafi fundist er ekki
ólíklegt að annars konar merking
hafi verið notuð. Guðmundur seg-
ir að þau hjónin og starfsmenn
lögreglunnar sem til stólpans
þekkja séu ánægð með málalok.
Morgunblaðið/Sverrir
MARÍA Pétursdóttir og Stefanía María Pétursdóttir eru báðar
fyrrverandi forsetar Kvenfélagasambands íslands. Þær sóttu
friðarstólpann til Saltvíkur og ætla að sjá um að festa hann vel
og rækilega í garðinum fyrir framan Hallveigarstaði þar sem
hann var fyrst reistur árið 1986.
Morgunblaðið/Rúnar Þór
FRIÐARSTÓLPINN sem reist-
ur var á Akureyri í nágrenni
gömlu gróðrarstöðvarinnar er
annar í röðinni af þeim þremur
sem reistir hafa verið á ís-
landi. Þar hefur hann fengið
að standa í friði í 8 ár.
Langá á Mýrum
Kvótinn
nýttur í
fyrsta sinn
í tíu ár
LAXVEIÐIMENN í Langá á
Mýrum höfðu fullnýtt dags-
kvótann, 40 laxa á fimm
stangir, um kvöldmatarleyti í
gær. Runólfur Ágústsson,
einn leigutaka, segir að slíkt
hafi ekki gerst í 10 ár. Gríðar-
leg laxagengd sé í ánni.
Runólfur sagði góða veiði
enn eftirtektarverðari með
hliðsjón af því að smástreymt
hefði verið í ánni í gær.
„Laxagengd fer venjulega
töluvert mikið eftir því hvern-
ig stendur á sjávarföllum og
menn búast almennt við því
að mikið af laxi gangi inn í
ána á stórstreymi á hálfsmán-
aðar fresti. Síðan verði róleg-
heit yfir smástreymi. En
smæsti straumur var í dag
og því má segja að brotin séu
öll náttúrulögmál, því hér
mokast inn fiskur.“
Hann sagði að á þriðja
hundrað laxar hefðu fengist
í Langá í sumar. Tuttugu til
þijátíu hefðu að meðaltali
fengist á neðra svæðinu und-
anfama daga.
Tæpri milljón
stolið á
Selfossi
Selfossi. Morgunblaðið.
BROTIST var inn í tvö fyrir-
tæki á Selfossi aðfaranótt
miðvikudags, Byggingavöru-
verslun Steinars Árnasonar
við Austurveg og Heildversl-
un Viðars Bjarnasonar við
Eyraveg.
Þjófarnir höfðu á brott með
sér um 900 þúsund krónur
úr peningaskápnum í Bygg-
ingavöruverslun Steinars en
höfðu um 5.000 krónur upp
úr krafsinu í innbrotinu í
heildverslunina. Lögreglan
telur að um sama þjófinn hafi
verið að ræða við bæði inn-
brotin.
Nóttina áður var einnig
brotist inn í veitingastaðinn
Við fjöruborðið á Stokkseyri
og stolið litaprentara og sömu
nótt braust sami þjófur inn í
Dugguna í Þorlákshöfn þar
sem hann skildi eftir sig rof-
jámið.
Tveggja ára fangelsi fyrir líkamsárásir
Fimmti refsidóm-
ur 17 árapilts
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur hef-
ur dæmt 17 ára síbrotamann í 2 ára
fangelsi fyrir þijár alvarlegar lík-
amsárásir. Í eitt skiptið beitti hann
hnífi og í annað skipti réðist hann
á fangavörð og barði hann í höfuðið
með járnstöng. Þetta er fimmti refsi-
dómurinn sem pilturinn hlýtur.
Fyrsta árásin var framin í miðbæ
Reykjavíkur. Eftir orðaskipti við 18
ára pilt greip árásarmaðurinn kú-
bein, elti piltinn inn í bíl, barði hann
ýórum sinnum í hné með kúbeininu
og braut að auki rúðu í bílnum.
Önnur árásin var einnig framin í
miðbænum. Þá kom til átaka milli
árásarmannsins og pilts, sem átti
upptök að átökunum. Árásarmaður-
inn dró þá upp hníf og stakk piltinn
í síðuna. Sá var fluttur á Borgarspít-
alann og lagður þar inn um tíma.
Eftir árásirnar fór pilturinn í a
plánun eftirstöðva eldri dóms í Síð
múlafangelsi. Þar fóru hann og an
ar fangi að kasta á milli sín c
flösku, sem lenti í lampa sem brot
aði. Þegar piltinum var skipað inr
klefa, greip hann járnstöng se
hann hafði falið í setustofu, ógna
fangaverðinum og sló hann þríveg
í höfuðið.
Dómurinn sem kveðinn var upi
árásarmálinu var fimmti refsidómu
inn sem pilturinn hlýtur frá því i
hann varð sakhæfur fyrir rúmum
árum og hefur hann á þeim tín
afplánað um 12 mánaða fangelsi
dóma. Hann hefur undanfarin
komið við sögu lögreglu í tugu
afbrotamála, einkum vegna þjófna
og innbrota.