Morgunblaðið - 07.07.1995, Blaðsíða 2

2 B FÖSTUDAGUR 7. JÚLÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Brúnku dælt
með sprautu í húðina
EINU sinni fyrir langa löngu
réð náttúrulögmálið útliti
3C manna. Síðan hefur mikið vatn
runnið til sjávar og nú bendir
H" margt til að hátækniiðnaður-
' *3E inn eigi eftir að koma mikið
3B við sögu við útlitsbreytingar
og lagfæringar af ýmsu tagi.
Margir eru óánægðir með litar-
háttinn og leggja á sig ómælt erfiði
til að ná brúnleitum blæ á húðina.
Sólböð voru lengi eina úrræðið, en
fyrir nokkrum árum komu krem á
markaðinn, sem voru gædd þeim
eiginleikum að dekkja húðina um
stundarsakir. Báðar aðferðimar
hafa sína ókosti. Flestir vita um
skaðleg áhrif sólbaða og mörgum
hættir til að verða eins og gulrót á
litinn eftir notkun kremanna.
Varanleg brúnka
Bandarískir vísindamenn eru nú
í óða önn að þróa aðferð til að full-
nægja þrá manna eftir dekkri hör-
undslit. Aðferðin er fólgin í að
dæla melaníni í húðina með spraut-
unál. Melanín er litarefni í húð og
hári, sem bæði veldur því að húðin
dekkist í sól og verndar hana gegn
skaðlegum áhrifum hennar. Vegna
þessara eiginleika telja vísinda-
mennirnir að melanín í sprautu-
formi muni vernda húðina enn
meira, auk þess sem þeir sem gang-
ist undir slíka meðferð fái óskir sín-
ar um varanlega brúnku uppfylltar
til frambúðar.
Hver framtíðin verður í hátækni-
þróun fegrunariðnaðarins er
ómögulegt um að spá. í breska
tímaritinu Maríe Claríe, eru þó at-
hyglisverðar vangaveltur um að ef
hægt sé að gera litarefnið brúnt
hljóti fleiri möguleikar að vera fyrir
hendi og hægt væri að láta.litar-
hátt manna fylgja tískunni rétt eins
og hvað annað. Til dæmis gæti fólk
látið sprauta sig dökkappelsínu-
rautt og væri í leiðinni að vernda
sig gegn skaðlegum geislum sólar-
innar. ■
DAGLEGT LÍF
Gengið á söguslóðum
í Þingholtum og sunnanverðu
Skólavörðuholti og hugað að gömlum húsum
VIÐ Sjafnargötu 2 í
Reykjavík, í hvítu húsi
með brotnu þaki, bjó
lengi Sæmundur E.
Ólafsson fram-
kvæmdastjóri kex-
verksmiðjunnar Esju.
Hann hafði kindur í
skúr í garði sínum í
óþökk nágranna.
Annað og þekktara
hús stendur við hlið
Menntaskólans í
Reykjavík. Það er hvít
steinbygging í ný-
klassískum stíl. Hún
nefnist íþaka og þar Guðjón VIÐ KASjTALA Jýns Olafssonar alþingismanns og
er bókasafn skólans. Friðriksson. bankastjóra við Bergstaðastræti eru fögur sírenutré.
Bygging safnsins er
auðugum Englendingi, Charles
Kellsall, að þakka. Þegar Kellsall
lést árið 1853 kom öllum á óvart
í Ijós ákvæði í erfðaskrá hans um
að Latínuskólinn í Reykjavík
skyldi fá eitt þúsund sterlingspund
til að reisa bókasafnshús. Erfíngj-
arnir fóru í mál út af þessu ákvæði
en töpuðu. íþaka var því byggð
árið 1867 fyrir peninga frá Kell-
sall.
í Þingholtunum og Skólavörðu-
holti úir og grúir af minjum og
sögustöðum. í nýútkominni bók
sinni, Indæla Reykjavík, lýsir Guð-
jón Friðriksson sagnfræðingur sex
skemmtilegum gönguleiðum um
hverfið. Hann segir frá áhugaverð-
um húsum á leiðinni, meðal ann-
ars húsi Sæntundar með kinda-
skúrnum og bókasafninu íþöku.
Einnig er sagt frá görðum og
trjám og sögu mannlífs og menn-
ingar við götunar.
Sumar byggingarnar eru þekkt-
ar og auðfundnar en stundum
GUÐJÓN Samúelsson, húsameistari ríkisins, bjó alla ævi á Skóla-
vörðustíg 35, í húsi sem faðir hans reisti.
þarf að fara í gegnum þröngt
húsasund eða gægjast milli tijáa
í grónum görðum til að virða fyrir
sér falleg og sérstök hús. Myndir
eru af mörgum húsanna til að
auðvelda göngumönnum að átta
sig. Valdimar Sverrisson tók þær.
Byggðin sem Guðjón segir frá
varð til á rúmum 100 árum. Elst
eru timburhúsin ofan við Lækjar-
Ágústnámskeið
einkatímar og sjálfsnám
ÍSLENDINGUR erlendis er oft
spurður hvaða mál sé talað á
eyjunni uppi í norðri. Þá svarar
hann auðvitað íslenska og seg-
^ ir kannski næst að einungis
'2 búi fjórðungur úr milljón
25 manns í landinu. Það fínnst
23 þeim sem spyr alveg ótrúlegt
°S afbragð að til
i#i sé gamalt mál
2S sem svo fáir
IAJ tala. Á góðri
■■j stund vill við-
komandi helst
heimsækja land-
ið og læra málið eða
að minnsta kosti
eignast eina létta
kennslubók í íslensku.
Framboð nám-
skeiða í íslensku fyrir
útlendinga er meira á
veturna en sumrin og
héðan af stendur fátt
til boða næstu vikur.
Löngu er til dæmis fullt á námskeið
Stofnunar Sigurðar Nordals, sem
jafnan er haldið í júlí. Valið er á
þetta námskeið síðla vetrar og þeir
látnir ganga fyrir sem þegar hafa
einhver kynni af málinu.
Enn er hægt að sækja um ágúst-
námskeið fyrir bytjendur hjá Al-
þjóðaskrifstofu Háskólans, en skrif-
stofan stendur að námskeiðinu
ásamt Endurmenntunarstofnun. Það
er einkum ætlað fólki sem hyggur
á nám við Háskólann í vetur. Al-
þjóðaskrifstofan, í samvinnu við skor
í íslensku fyrir útlendinga, býður
einnig ágústnámskeið fyrir þá sem
eitthvað hafa lært í íslensku og vilja
komast á annað ár í skorinni.
Háskólinn hefur síðan haldið ís-
lenskunámskeið í júní fyrir nemend-
ur í norrænum fræð-
um í grannlöndunum.
Af Norðurlöndum
koma líka islenskuá-
hugamenn í Norræná
húsið, sem heldur tvö
2ja vikna námskeið,
fyrir byrjendur og
lengra komna, seinni
hluta júlí. Þetta er
fímmta sumarið sem
húsið skipuleggur ís-
lenskunám fyrir Norð-
urlandabúa. Eldri hefð
er fyrir svonefndum
Norðurkollunám-
skeiðum fyrir fólk frá
nyrstu héruðum Noregs, Svíþjóðar
og Finnlands. Þau eru styrkt af
Norrænu félögunum og var hið
fyrsta haldið 1978.
Ströng sumarnámskeið
Öll þessi námskeið eru fullt starf
ef svo má segja, en í vetur býður
Endurmenntunarstofnun íslensku-
nám fyrir útlendinga sem eru í ann-
ari vinnu. Það verður tvo eftirmið-
daga í viku í 13 vikur. Svipað fyrir-
Aðferð páfagauksins
er meðal þess sem
fleytt getur mönnum
áfram í íslensku-
námi, þótt ein og sér
dugi hún skammt.
Þetta námsefni er bæði til á ensku
og þýsku og hentar væntanlega vel
þeim sem ekki hafa íslending innan
seilingar til að leiðbeina um fram-
burð.
Mun fleiri kennslubækur eru til í
íslensku fyrir útlendinga, bæði al-
menn rit og sérhæfðari. Málvísinda-
stofnun hefur gefið mörg út og
ÚTLENDU áhugafólki um íslensku bjóðast fáein sumarnámskeið
en mikið úrval bóka til að læra af.
komulag verður víðar, hjá náms-
flokkum til dæmis og Tómstunda-
skólanum, sem raunar heldur nám-
skeið í sumar ef nógu margir sækj-
ast eftir því.
Enn er ógetið um íslenskunám-
skeið Ingu Karlsdóttur, á Kirkjubæj-
arklaustri og í Rcykjavík: Viku mála-
nám og útiwst. Inga var einmitt
nýlega stödd á bænum Efri-Vík ná-
lægt Klaustri með hóp. Hún hefur
kennt útlendingum íslensku í níu ár
og býður einnig einkatíma og
kennslu eftir því sem hverjum hent-
ar.
Þeir sem ekki komast á námskeið
geta fengið sér kennslubók ætlaða
útlendingum og jafnvel snældu. Bók-
sölu stúdenta, Máli og menningu og
Eymundssyni ber saman um að tvær
bækur séu vinsælastar: Icelandic in
easy stages eftir Einar Pálsson og
bók Bréfaskólans, Icelandic for beg-
inners.
Vinsælustu bækurnar
Fyrrnefnda bókin er í tveim bind-
um og kostar hvort kringum 2200
kr. en vinnubók kostar um 1100 kr.
Bók Einars var til skamms tíma
notuð í íslenskunámskeiðum Háskól-
ans fyrir útlendinga. Bréfaskólabók-
in kostar um 3000 kr. og snælda
sem henni fylgir kringum 1500 kr.