Morgunblaðið - 08.07.1995, Side 1
fnmrjratliIiiMft
• Hausthljoð í strengjum/2
• Óheftur hiyllingur/4
• Leynimakk í leikhúsinu/8
MENNING
USTIR
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS LAUGARDAGUR 8. JÚLÍ 1995
c
BLAÐ'
Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra
Viðskiptafulltrúi
í stað menningar-
fulltrúa í London
AÐ SÖGN Halldórs
Ásgrímssonar utanrík-
isráðherra hefur við-
skiptafulltrúi verið
sendur til starfa í sendi-
ráðinu í London í stað
menningarfulltrúa sem
starfað hefur þar síð-
astliðin fjögur ár. Segir
Halldór að Bretland sé
eitt mikilvsegasta við-
skiptaland Islands og
því sé mikil þörf á því
að sinna þeim málum
vel þar. Utanríkisráð-
herra hefur engin
áform um að efla kynn-
ingu á íslenskri menningu á er-
lendri grund. „Ég tel að við getum
ekki haft sérstakan menningarfull-
trúa við sendiráðið í London", segir
Halldór, „enda stöndum við frammi
fyrir verulegum niðurskurði á fjár-
lögum næsta ár, við verðum því að
gæta aðhalds. Auk þess er ég þeirr-
ar skoðunar að’það.þurfi að sinna
menningarmálum við öll sendiráðin,
ekki aðeins í London. Við höfum
hafið umræður um það við mennta-
málaráðuneytið hvernig við sinnum
þessu hlutverki best“.
Halldór segist ekki
telja að tilraunin sem
gerð hafi verið með því
að setja sérstakan
menningarfulltrúa í
London hafi mistekist.
„Ég tel aðeins að þess-
um málum verði að
sinna við öll sendiráðin
og ég mun leggja
áherslu á að þau muni
rækja það hlutverk sitt
eftir bestu getu.“
Aðspurður hvort þá
eigi að leggja meiri
áherslu á menningar-
kynningu en hingað til í sendiráðun-
um segir Halldór að það fari eftir
fjármagninu sem sendiráðin fái til
umráða. „Það er dýrt að sinna menn-
ingarmálum af þeirri reisn sem
væri vissulega við hæfi. En við höf-
um engar sérstakar áætlanir um að
gera það því það eru engar líkur á
að við munum fá aukið fjármagn,
fjárveiting mun þvert á móti
minnka. Það þýðir ekkert að vera
að tala um að gera hluti nema hafa
peninga til þess.“
Halldór Ásgrímsson
Ástin á tímum
hundaæðisins
NÝJASTA bók kólumbíska skáldsins
Gabriel Garcia Marquez sem komið
hefur út á ensku, „Of Love and Ot-
her Demons" (Af ást og öðrum djöfl-
um) fær góða dóma í breskum blöð-
um, sem segja að vissulega slái
Marquez á kunnuglega strengi en
frásögnin sé svo heillandi að ekki sé
annað hægt en að hríf-
ast_ með.
Árið 1949, þegar
Marquez var ungur
blaðamaður, varð hann
vitni að því þegar gaml-
ar grafir voru tæmdar
til að rýma til fyrir
hótelbyggingu. Hver
kistan af annarri var
brotin upp, líkamsleif-
arnar fjarlægðar svo
hægt væri að grafa þær
annars staðar og rótað
í kistunum í leit að verð-
mætum.
Skyndilega blasti við
mönnunum beinagrind
stúlku með 22 metra
langt koparlitt hár, sem
hafði greinilega haldið
áfram að vaxa eftir dauða hennar.
Verkamennirnir létu sér fátt um
finnast en Marquez var heillaður.
Saga af 12 ára gamalli markgreifa-
dóttur með hár eins langt og brúð-
arslör rifjast upp fyrir honum en
stúlka þessi gerði hvert kraftaverkið
á fætur öðru þar til óður hundur
bert hana og hún dó úr hundaæði.
I bókadómi Observer segir að
Marquez sé heillaður af náttúrulyfj-
um og gömlum læknisráðum og nýj-
asta bók.hans beri þess glögg merki.
Hún sé uppfull af lýsingum á hvaða
gagn menn hafi af því
að nudda líkamann upp
úr kókoshnetuolíu, sítr-
ónu og súlfúr. Þá sé
skynjunin, ekki síst
lykt og hljóð, ótjúfan-
legur þáttur skrifa
hans og myndrænar
lýsingar á rotnun
mannslíkamans séu
einkar skáldlegar,
tengist ástinni óijúfan-
legum böndum.
„Af ást og öðrum
djöflum" segir frá
stúlkunni ungu, sem
smitast af hundaæði,
og er talið að hún sé
andsetin af djöflinum.
Hún er lokuð inn í
klaustri þar sem takast
ástir með henni og einum munk-
anna. Segir í bókardómnum _að bók-
ina mætti með réttu kalla „Ástina á
tímum hundaæðisins", sögu þar sem
ástinn og dauðinn takist á í endalaus-
um tangó.
TEHÚS Uchida eru nútíma útgáfa japanskrar hefðar, gerð úr bambus, sem um
aldaraðir hefur verið mikilvægt hráefni i japanskri hönnun og list.
Kaupmannahöfn. Morgunbladiö.
Listalíf í Japan stendur með
miklum blóma. Hluta af þeirri
grósku er hægt að sjá í sumar
fram til 24. september í Louisiana
á Sjálandi. Á sýningunni eru dæmi
um allar listgreinar; höggmyndir,
innsetningar, málverk, ljósmynd-
ir, listiðnað og verk á mörkum
fleiri en einnar listgreinar. Sam-
hliða sýningunni verða haldnir
fyrirlestrar, tónleikar og kvik-
myndasýningar og daglega sýnd-
ar heimildamyndir um japanska
list og sýninguna.
Sýningin heitir „Japan i dag“
og eins og nafnið bendir til snýst
hún um Japan samtímans. Árið
1974 var haldin á Louis-
iana mikil Japanssýning,
sú fyrsta sinnar tegundar
á Norðurlöndum, þar sem
gerð var grein bæði fyrir
fornri japanskri list og
samtímalist. Sýningin nú
er nokkurs konar fram-
hald fyrri sýningar, þar
sem þráðurinn er tekinn
upp í samtímanum. En
eins og heimsókn á sýn-
inguna gefur glögglega
til kynna þá er japanskur
menningararfur enn fyr-
irferðarmikið viðfangs-
efni japanskra lista-
manna, bæði hvað efnivið
og innihald viðvíkur.
Sýningin skiptist í tvo
hluta. Annar hlutinn
snýst einmitt um samspil
hefðar og nútimans, sem
er svo einkennandi fyrir
Japan, hvort sem er á
sviði lista eða þjóðlífsins
almennt. Hinn hlutinn
fjallar um áhrif stórborg-
arlífsins, þar sem eru efst
á baugi álirif teikni-
mynda og poppstjarna og
samspil gamla samfélags-
ins og upplýsingaþjóðfé-
lagsins.
Eftir að ganga í gegn-
um herbergi með ljós-
myndum og stika í gegn-
um bambusgöng Iiiroshi
Teshigahara er komið í
sal, þar sem skoðandinn stendur
frammi fyrir útgáfu Shigeru Uc-
hidas af tehúsum. Hús hans eru
létt sem fis, gerð úr bambus í
ýmsum útgáfum og hægt að taka
þau í sundur og setja upp, þar sem
þörf er á. Þar fyrir innan eru
Rými Og
myndskyn
meðjap-
önskum
hætti
ÞETTA er ekki Mikki mús, heldur herra DOB,
sem japanski listamaðurinn Murakami hefur
skotið upp á stjörnuhimininn, þótt hann svífi
vart enn jafn hátt og hinn eini sanni Mikki.
skúlptúrar Shigeo Toya, fæddur
1947, nokkurs konar hús eða vist-
arverur og verk Emiko Tokus-
hige, fædd 1939, stórir óregluleg-
ir bögglar úr pálmatrefjum, sem
minna á hrossaskinn. Arata Isos-
aki er arkitekt, fæddur 1931, og
einn af þekktustu arkitektum Jap-
ana og þó víðar væri leitað. Hann
teflir saman beinum iínum og
hringformum og notar sveigðan
bambus umhverfis byggingar sín-
ar, til dæmis bókasafn, sem kynnt
er á sýningunni. Og speglaklefi
Yayoi Kusama, fæddur 1929, held-
ur áhorfandum hugfangnum
lengi.
Tæknin setur ekki aðeins svip
á nútimaþjóðfélagið í Japan, held-
ur einnig á listina, eins og gefur
að líta í verkum Tatsuo Miyajima,
sem fæddur er 1957. í myrku her-
bergi er eina Ijósið frá rauðum
og grænum blikkandi tölustöfum
eins og í mælum, reglu-
lega röðuðum upp. Seiko
Mikami, fædd 1961, býr
til stóran ljósaskúlptúr á
nótnastatívum, heilt her-
bergi með fínlegum ljós-
um, sem blikka, hreyfast
og breytast hægt og ró-
iega. Popp- og rafmenn-
ingin er ótrúlega fyr-
irferðarmikill þáttur í
Japan. Hún endurspegl-
ast í ljósmyndum Yasum-
asa Morimura, sem leik-
ur sér að myndum Micha-
el Jacksons og Madonnu,
en gat sér annars áður
frægð fyrir ljósmyndir
með eigin útgáfum gam-
alla listaverka.
Teiknimyndir jafnt í
kvikmynda- og bóka-
formi eru áberandi þátt-
ur japanskrar samtíma-
nienningar. Takashi
Murakami, fæddur 1962,
hefur búið til eigin per-
sónu, herra DOB og stór
blaðra með haus DOB er
ómissandi þáttur sýninga
með japanskri samtíma-
list. Herra DOB, sem
bæði er á Louisiana og á
japanskri sýningu í Fen-
eyjum um þessar mundir,
líkist Mikka mús, en sver
sig einnig í ætt við jap-
anska teiknimyndahefð.
Hér hefur verið stiklað
á stóru en eins og alltaf þá er sjón
sögu ríkari. Og auk þess að gleðja
auga og anda á sýningunni þá er
tilvalið að ætla sér nógan tima til
að koma við í kaffistofunni og fá
sér japanskt góðgæti, sem þar er
á boðstólnum.