Morgunblaðið - 14.07.1995, Blaðsíða 8

8 FÖSTUDAGUR 14. JÚLÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
r
Bylting í fæðing-
arorlofsmálum?
Það er því byltingarkennt ákvœði sem ^ C 0
þingmenn voru að samþykkja, „þing- | C* r* ^ O
maðurinn skal einskis í missa af launum (Q\y >c v ‘'T* *
og föstum greiðslum.i i'l,,||,, X'-^J ' 'J ''
Þeim hefur aldeilis orðið brátt í brók ,
Mælingar á gastegnndum á tveimur sorp-
haugum á höfuðborgarsvæðinu
Morgunblaðið/Þorkell
LAURA Bandieramonte, ung kona
frá Palermo á Sikiley, sér um að
skrá mælingar á gasinu í Gufunesi,
en hún er nemi í náttúruvísindum við
háskólann I Palermo og er hér sem
skiptinemi í sumar. A innfelldu mynd-
inni sést hvað er verið að mæla, en
það er magn metans, koltvísýrings
og súrefnis í gasinu auk hitastigs.
Metan á Álfsnesi getur knúið
24 almenningsvagna í 15 ár
TÓLF holur hafa verið boraðar
á sorphaugunum í Álfsnesi og
átta holur á sorphaugunum í
Gufunesi. Mælingar á gasmynd-
un á sorphaugunum tveimur
standa nú yfir og er mæld gas-
myndun í þeim samtals 20 holum
sem boraðar hafa verið í haug-
ana. Metan er hægt að nota sem
eldsneyti og sém dæmi má nefna
getur metan það sem myndast
hefur á Álfsnesi knúið 24 al-
menningsvagna í 15 ár.
Það er Sorpa sem sér um
mælingarnar og nýtur aðstoðar
Iðntæknistofnunar við rann-
sóknirnar. Að sögn Magnúsar
Stephensen, deildarstj'óra þró-
unar- og tæknideildar Sorpu, eru
dýpstu holurnar í Gufunesi um
11 metrar á dýpt, en sorphaug-
urinn er allt að 13 metra dj’úpur.
Eins og kom fram í Morgun-
blaðinu í gær eru rannsóknirnar
í Gufunesi gerðar að undirlagi
Reykjavíkurborgar og nýtur
Sorpa aðstoðar Iðntækni-
stofnunar við verkið.
Magnús segir að ekki sé vitað
hversu mikið gas finnist í j'örðu
í Gufunesi, en á Álfsnesi er rek-
inn nútímasorphaugur þar sem
nákvæmlega er vitað hvar gasið
er að finna. Magnús segir að
allir sorphaugar framleiði gas
og hefst myndun um 2-3 mánuð-
um eftir að sorpið er urðað og
fer á fullt eftir um 1-2 ár. Gasið
er að uppistöðu 60% metan og
40% koltvísýringur.Um inikið
magn sé að ræða, sem dærni má
nefna að sorphaugurinn á Álfs-
nesi, sem nú er fjögurra ára
gamall, framleiðir nú metan sem
getur fræðilega séð knúið 24
strætisvagna í 15 ár. Árlega
bætast svo um 70 þúsund tonn í
hauginn þar, en metanið sem
fæst úr því magni getur knúið 6
almenningsvagna í 15 ár. Magn-
ús segir að slíkt verði ekki gert
á næstunni hér á landi, en á
Norðurlöndum og víðar er farið
að gera tilraunir með að knýja
almenningsvagna og sorpbíla
með metani. Hér verði fyrst
reynt að eyða metnainu með
brennslu. Vonast hann til að far-
ið verði að eyða gasinu í Álfs-
nesi, sem er ósoneyðandi, á þann
hátt innan árs.
Sorpa rekur ekki hauginn í
Gufunesi og segir Magnús því
ekki vita hver verði framtíðin
þar. Fyrirtækið standi að þess-
um tilraununum fyrir Reykja-
víkurborg í samvinnu við aðra
aðila. Erfitt sé að áætla hversu
mikið gas er þar að finna í Gufu-
nesi, vegna þess hversu óskipu-
leg sorpurðun var þar þegar
hann var enn í notkun. „Það eina
sem hægt sé að segja er að þar
sem er sorp þar verður til gas,“
segir Magnús.
Landssamband sumarhúsaeigenda
Réttur sumar-
húsaeigenda
er mjög lítill
Kristján Jóhannsson
ANDSSAMBAND
sumarhúsaeig-
enda, LS, var
stofnað 27. október
1991 í þeim tilgangi að
gæta hagsmuna sumar-
húsaeigenda um allt
land. Stofnaðilar voru
félög sumarhúsaeigenda
víðs vegar um landið,
auk félaga sem áttu
sumarhús fyrir sína fé-
lagsmenn. LS gefur út
blaðið Sumarhúsafréttir,
en það kom út í annað
sinn í maí sl. Kristján
Jóhannsson hefur verið
formaður LS frá stofnun
þess.
Hver voru tildrögin að
stofnun LS?
„Okkur fannst réttur
okkar sumarbústaðaeigenda
vera ákaflega lítill og þetta
samband var stofnað til að hafa
áhrif á þau mál. í sveitarstjóm-
arlögum er hvergi að finna nein
ákvæði um skyldur sveitar-
stjórna til að veita þjónustu
gegn fasteignagjöldum, sem
skylt er að leggja á og greiða.
Það er óeðlilegt að fólk þurfi
að greiða háar fjárhæðir, án
þess að vita í hvað þær fara
og án þess að skylt sé að veita
ákveðna þjónustu á móti.“
Hvernig hefur hagsmunabar-
áttan gengið?"
„Okkur hefur gengið ákaf-
lega illa að fá viðurkenndan
nokkurn rétt og það er furðu-
legt að í öllum sveitarstjórnar-
lögunum er ekkert að finna
annað en það að sveitarstjórnir
hafí heimild til þess að veita
sumarhúsaeigendum þjónustu.
En heimild til að gera eitthvað
er náttúrlega líka heimild til að
gera ekki neitt. Á undanförnum
árum höfum við verið að reyna
að fá þessu breytt, en án árang-
urs;
Ég sat sem fulltrúi LS í
starfshópi á vegum félagsmála-
ráðuneytisins, sem falið var að
fara yfir málefni sumarhúsaeig-
enda. Starfshópurinn lauk
störfum fyrir réttu ári og árang-
urinn varð svo til enginn, enda
skrifaði ég ekki undir álit
starfshópsins. Okkur þykir
eðlilegt að sveitarstjórnir leggi
fram reiking yfir það hvernig
fjármunum sumarhúsaeigenda
er eytt. Þau svör sem við feng-
um við þeirri bón voru á þá leið
að slík eyrnamerking væri
tæknilega óframkvæmanleg.
í viðtali við sveitarstjóra
Grímsneshrepps eigi alls fyrir
löngu kom fram að í hreppnum
eru alls greiddar 24
milljónir í fasteigna-
gjöld. Þar af greiða
sumarhúsaeigendur
16,5 milljónir, eða
rúmlega tvo þriðju.
Okkur finnst eðlilegt að fá að
vita í hvað þessir peningar fóru.
Við höfum óskað eftir því við
sveitarstjórn Grímsneshrepps
að fá að sjá þessa skýrslu.
Við getum nefnt sem dæmi
að þegar bankarnir tóku upp
þjónustugjöld þótti það þarfnast
skýringa við í hvað krónurnar
45 færu. Skyldi þá vera óeðli-
legt að sumarhúsaeigendur, t.d.
í Grímsnesi, spyrji eftir því hvað
varð af 16,5 milljónum?
►Kristján Jóhannsson, for-
maður Landssambands sum-
arhúsaeigenda, fæddist 25.
september 1919 að Skjaldf-
önn við Isafjarðardjúp. Hann
lauk landsprófi frá Héraðs-
skólanum í Reykjanesi og
hefur m.a. starfað við bygg-
ingavinnu og sem bifreiða-
stjóri. Kristján er kvæntur
Guðrúnu Guðjónsdóttur og
eiga þau einn kjörson.
Eftir því sem ég best veit er
verið að endurskoða lögin um
tekjustofna sveitarfélaga og við
bindum vonir við að útkoman
verði sumarhúsaeigendum hag-
stæð.
Öll þessi mál eru í ólestri og
það er krafa okkar að þeim
verði komið í horf þannig að
það sé viðunandi fyrir báða
aðila. Við erum ekkert að
kvarta yfir því að þurfa að
greiða fasteignagjald en við vilj-
um fá þjónustu frá sveitarfélög-
unum í staðinn. Við setjum fram
skýlausa kröfu um að sett verði
skýr ákvæði um réttindi og
skyldur beggja aðila.“
Hvað hefur áunnist í málum
sumarhúsaeigenda síðan LS var
stofnað?
„Við sömdum árið 1991 við
Rafmagnsveitur ríkisins um
lækkun á heimtaugagjöldum í
sumarbústaði um tæp 23%, því
fólk vill geta dvalið í bústöðun-
um allan ársins hring og til
þess þarf rafmagn. Samningur-
inn var til tveggja ára og var
svo framlengdur um eitt ár, en
var sagt upp um sl. áramót.
Mesti kostnaðurinn er náttúr-
lega að koma stofnlögnum í
þessi hverfí og þá er bara eftir
að leggja spottann upp að hús-
unum.
Ég held að Raf-
magnsveitumar ættu
að íhuga hvort það
borgaði sig ekki að
lækka gjaldið aftur
og fá þá e.t.v. við-
skiptavini sem hefðu annars
ekki efni á því að hafa raf-
magn. Þá myndi fólk ekki nota
erlenda orkugjafa.
Við áttum von á að trygg-
ingafélögin byðu upp á hag-
stæðar tryggingar fyrir sumar-
bústaðaeigendur þegar bruna-
tryggingar voru gefnar fijálsar,
en ekkert hefur gerst. Trygg-
ingafélögin virðast vera með
einhvers konar samtryggingar-
kerfi í þessum málum.“
„Öll þessi
mál eru í
ólestri“